De Klerk zuivert
top geheime dienst
Buitenland
Clinton verkent nieuwe werkplek
Duitsers in de slag om banaan
de bon in Sarajevo
Brood op
Somaliërs in Aden aangekomen
Londen staakt studie
snelle-kweekreactoren
Bhutto verbannen na mislukte protestmars
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1992
Als Bill Clinton tijdens de ver
kiezingscampagne weer eens te
vroeg juichte, sneerde George
Bush steevast „dat hij kennelijk
al aanstalten maakt om de gor
dijnen in het Witte Huis te ko
men opmeten". Of Clinton gis
teren een centimeter Op zak
had, weten we niet, maar hij
had de kans: zijn eerste officiële
bezoek aan het Witte Huis.
Een pijnlijk moment voor
Bush, die volgens de geruchten
toch al zoveel moeite heeft met
zijn nakende afscheid. Zijn bu
reau wordt leger en leger, offi
ciële bezoeken zijn afgezegd en
er is nog maar weinig te rege
ren. Een korte vakantie in Flori
da heeft hem er niet vrolijker op
gemaakt, en dan komt juist
Clinton even langs om zijn
nieuwe huis te verkennen.
Bijna twee uur spraken zij on
der vier ogen in het Oval Office.
Clinton zei ogen en oren goed
de kost te hebben gegeven. Er
was gesproken over binnen
landse problemen, maar ook
over de kwestie 'Joegoslavië', en
over op welke knop een presi
dent moet drukken om koffie of
een helikopter te bestellen.
Bush legde het geduldig, maar
met gemengde gevoelens, uit.
Het bezoek was ook voor po
litiek Washington een kans de
nieuwe inwoner voor het eerst
van nabij te zien. Zoals de Was
hington Post gisteren schreef:
„Je weet immers nooit hoe de
nieuwe buren zullen zijn. Zullen
zij het gras wel netjes bijhou
den? Zetten ze de radio niet te
hard? Hoe gedragen ze zich op
het wijkfeestje? Afwachten en
goed opletten dan maar."
Na zijn theevisite op het Witte
Huis (vandaag gaat Hillary bij'
Barbara op de koffie) toog Clin
ton naar een van Washingtons
armere volksbuurten waar een
groot drugsprobleem bestaat.
Hij wandelde over Georgia
Avenue, schudde handen alsof
hij de verkiezingen nog moest
winnen, sprak met winkeliers
en had, zoals hij dat pleegt te
zeggen, een „heil of a good ti-
Clinton kan nog tot 20 januari
genieten van zijn vrije rol. Daar
na komen de problemen van
Amerika pas echt op hem af.
Medewerkers buigen zich nu al
dagen over beleidsprogram
ma's, economische initiatieven
en het zoeken van goede minis
ters voor Clintons kabinet. Me
dedelingen worden niet voor
eind volgende week verwacht.
Clinton werkt hard, maar niet
gehaast.
Ook Hillary wordt nauwgezet
gevolgd. Welke rol krijgt zij in
het Witte Huis? Zij is Clintons
beste adviseur, maar zal hij haar
net zo op de voorgrond schui
ven als Jimmy Carter met zijn
Rosalyn deed? Gisteravond
woonde het stel een diner van
het Children Defense Fund bij.
Hillary hield de speech, en niet
de aanstaande president.
aden» Na een tocht van twee weken is het vracht
schip Samaa-1 gisteren de Yemenitische haven Aden
binnengelopen. Aan boord bevinden zich ruim 2.000
uitgehongerde Somalische vluchtelingen. De Soma-
liërs hebben drie dagen lang rondgedobberd zonder
voedsel en water. Maandag, nadat het schip de Ye
menitische kust had bereikt, bracht een Franse mari
neschip eten en water aan boord. Zo'n 300 vluchte
lingen zijn de uitputting nabij. Vooral de 400 kinde
ren aan boord hebben het moeilijk gehad, foto epa
bonn «john eisenhammer
the independent
Als men twee symbolen zou
moeten bedenken voor Duits
land, zou naast de mark zeker
de banaan staan. Duitsers
kunnen niet genoeg bananen
krijgen, zij schrokken de helft
van de hele Europese markt
naar binnen. Duitsers uit het
westen verzwelgen ieder 18 ki
lo per jaar, de dubbele hoe
veelheid van wat de Fransen
en Britten consumeren.
Maar dat is nog pure zelfbe
heersing vergeleken met de
Duitsers uit het oosten, die de
vrucht tot aan de val van de
Muur hebben moeten ontbe
ren en zich en masse op de ba
naan hebben gestort als sym
bool van westerse welvaart en
vrijheid: zij verslinden ieder 28
kilo per jaar.
Otto Schily, oprichter van de
Groenen: „Oostduitsers heb
ben niet voor democratie ge
stemd, maar voor de banaan."
Iedereen die twijfelt aan de
ernst van deze hartstocht kan
een bezoek brengen aan het
Duitse Bananenmuseum, dat
wordt bestuurd door Bernhard
Stellmacher en zijn Duitse her
der Banano, en dat een in
drukwekkende collectie bana-
nenerotica herbergt.
Maar nu wordt het Duitse
bananenparadijs bedreigd.
Kanselier Kohl, van wie be
kend is dat hij zes bananen per
week naar binnen werkt, heeft
zijn 'ernstige verontrusting*
uitgesproken over de protec
tionistische intriges van de
Fransen, Britten en Spanjaar
den. Zij worden beschuldigd
Duitsers willen grote,
goedkope bananen
van pogingen de bananenbe-
langen van hun voormalige
koloniën te begunstigen. Zij
doen dat door de Europese Ge
meenschap over te halen tot
het opleggen van speciale be
lastingen en quota op bananen
uit Latijns-Amerika de ba
nanen die Duitsland krijgt.
De Duitsers betalen veel
minder voor deze 'dollar-bana
nen' omdat de voormalige
kanselier Konrad Adenauer bij
de oprichting van de EG een
speciaal protocol uit de onder
handelingen heeft weten te sle
pen waardoor de bananen be
lastingvrij in Duitsland kun
nen worden ingevoerd.
Als de Fransen, Spanjaarden
en Britten hun zin krijgen, al
dus de machtige lobby van
Duitse bananen importeurs, zal
de prijs in Duitsland verdub
belen en zullen de mensen niet
langer de grote Latijnsameri-
kaanse bananen krijgen die ze
willen, maar de kleinere uit het
Caribisch gebied of de Canari-
sche Eilanden.
De lobby staat op het punt
een landelijke advertentiecam
pagne te lanceren. Hoge rege
ringsfunctionarissen in Bonn
spreken somber over schok
kend anti-Europees gedrag
door hun EG-partners.
„Men kan niet aan de bana-
nenmarkt komen zonder het
Verdrag van Rome te verande
ren", zegt een van hen, die dui
delijk denkt dat de Denen en
Maastricht hierbij vergeleken
slechts bijzaak zijn. Hun mar
ken geklemd in de ene hand en
een forse Chiquita in de ande
re, bereiden de Duitsers zich
voor op de laatste verdedi
gingsstelling van de banaan.
'Ik verzamel sleutels'
Stockholm „Ik ben een verwoed verzamelaar." Dat zei een 50-
jarige Zweed voor de rechtbank op de vraag wat hij met de twee
zakken sleutels moest waarmee hij in Stockholm door de politie
was betrapt. De 653 sleutels die de man bij zich had, bleken te
passen op deuren van woningen en winkels in heel Stockholm.
De man verzamelt volgens eigen zeggen ook schroeven en bou
ten.
Dode bij overval op Duitse kazerne
ciessen Bij een overval op een kazerne in het Duitse Giessen is
een soldaat gedood en een tweede zwaar gewond geraakt. De
dader pleegde volgens de politie zelfmoord. Een legerwoord-
voerder zei dat er geen aanwijzingen waren dat de dader politie
ke motieven heeft gehad.
Parlement Praag houdt deling tegen
praac» De grondwettelijke crisis over de opdeling van Tsjecho-
Slowakije heeft gisteren een nieuw hoogtepunt bereikt. Net als
vorige maand stemde het federale parlement in Praag opnieuw
tegen de wettelijke regeling die de republiek eind dit jaar moet
opsplitsen in Tsjechië en Slowakije. Het Slowaakse deel van het
Lagerhuis verwierp de ontwerptekst, die daarom dinsdag op
nieuw zal worden besproken.
Greenpeace bezet houtzagerij
Rio de Janeiro» Actievoerders van Greenpeace hebben samen
met Braziliaanse milieu-activisten één van de grootste mahonie
houtzagerijen in het Amazonewoud bezet. De actievoerders
blokkeerden dinsdag de toegang tot de houtzagerij Maginco in
Rio Maria, 400 kilometer van Belem in de deelstaat Para. Enkele
activisten hebben zich aan de zaagtafel vastgeketend.
Doodstraf voor vervalser Chinese wijn
peking De ex-directeur van een wijnfabriek die gewone witte
wijn onder vals etiket als echte maotai-brandewijn had verkocht,
is gisteren door het Chinese Hooggerechtshof ter dood veroor
deeld en onmiddellijk terechtgesteld. De man zou met de verval
sing in de zomer van 1988 ongeveer 750.000 gulden hebben ver
diend.
Graf van Begin beklad met hakenkruis
Jeruzalem» Ultra-orthodoxe joden hebben het graf van de vroe
gere Israëlische premier Begin met een hakenkruis beklad. In
anonieme telefoontjes aan de pers lieten ze gisteren weten dit te
hebben gedaan uit protest tegen opgravingen waarbij een oude
joodse begraafplaats in Oost-Jeruzalem zou zijn geschonden.
Het is onduidelijk waarom de vandalen het op het graf van Be
gin hadden gemunt.
Bejaarde Brit graaft Romeinse schat op
londen De 70-jarige gepensioneerde Britse tuinman Eric La-
wes heeft in een veld bij het dorp Hoxne in Suffolk een grote
hoeveelheid Romeinse munten en juwelen opgegraven. Volgens
de boulevardkrant The Sun is de schat mogelijk 27 miljoen gul
den waard.
Vietnamese Montagnards naar VS
phnom penh De VS zijn gisteren begonnen met het overvliegen
van opstandelingen die in de Vietnamoorlog aan de zijde van de
Amerikanen hebben gevochten. De eerste 43 'Montagnards' gin
gen met vrouwen en kinderen in de Cambodjaanse hoofdstad
Phnom Penh aan boord van een Amerikaans vliegtuig. Nadat de
Amerikanen zich in 1973 uit Vietnam terugtrokken, vluchtten de
opstandelingen naar het noordoosten van Cambodja, waar zij al
die tijd hebben geleefd.
-epidemie in Bosnië
WHO signaleert tyfus
SARAJEVO DPA-AP
Ongeveer acht sneetjes brood
per dag. Dat is vanaf 1 decem
ber het rantsoen voor inwoners
van Sarajevo. De belegerde
hoofdstad van Bosnië-Hercego-
vina kampt met een tekort aan
meel, waardoor de bakkers nog
maar 250 gram brood per per
soon mogen verkopen. Tot nu
toe werden broden van 750
gram verkocht per persoon, zo
lang de voorraad strekte.
Grote delen van Sarajevo zit
ten ook nog steeds zonder wa
ter en elektriciteit. De leidingen
zijn maandag vernield bij artil
lerie-aanvallen en het herstel is
nog niet voltooid.
De Wereldgezondheidsorga
nisatie van de Verenigde Naties
(WHO) zegt dat in Bosnie-Her-
cegovina een tyfus-epidemie is
uitgebroken, waarvan de haard
waarschijnlijk ligt in Jajce, dat
onlangs het toneel was van
zware gevechten.
De speciale vertegenwoordi
ger van de WHO in voormalig
Joegoslavië, sir Donald
Acheson, heeft andere VN-in
stanties om hulp gevraagd om
een WHO-team naar Jajce te
krijgen. Volgens Acheson wer
den de meeste tyfus-gevallen
tot dusver geconstateerd bij
Kroatische soldaten die in Jajce
hebben gevochten.
Tyfus wordt veroorzaakt door
een bacterie in het maag-darm
kanaal. De ziekte, die gepaard
gaat met koorts, hoofdpijn en
verlies van eetlust, wordt
meestal overgebracht door be
smet drinkwater. Onbehandel
de patiënten kunnen darm
bloedingen ontwikkelen.
Intussen gaan de zware ge
vechten in Bosnië op drie fron
ten door. Rond de stad Brcko,
aan de noordelijke corridor die
Servisch gebied in Bosnië ver
bindt met Servië, hebben mos
lims en Kroaten de aanval inge
zet. Servische troepen zetten
onderwijl hun offensief voort te
gen Travnik, waar zich duizen
den vluchtelingen uit de omge
ving bevinden. Ook rond Mos-
tar, ten zuidwesten van Saraje
vo, zijn de gevechten weer
opeglaaid. Alleen in de hoofd
stad zelf lijken de bestandsaf
spraken van vorige week rede
lijkstand te houden.
Turkije wil zo snel mogelijk
een topontmoeting in Istanbul
beleggen tussen de Balkan-lan
den om te voorkomen dat de
Joegoslavische burgeroorlog
zich uitbreidt over de regio. De
Balkan omvat naast Turkije ook
Griekenland, Albanië, Bulgarije
en Macedonië. Dat laatste land
wordt evenwel niet door Grie
kenland erkend als onafhanke
lijke staat.
Onderzoek naar acties inlichtingendienst
De Zuidafrikaanse president De Klerk heeft gisteren het
hoofd van de militaire inlichtingendienst (MI) vervangen
en dossiers van de dienst in beslag genomen. Bovendien
heeft hij twee generaals opdracht gegeven een onderzoek
in te stellen naar de geheime operaties van het leger te
gen het ANC.
diensten in strijd met de wet of
het regeringsbeleid hebben ge
handeld. Steyn volgt luitenant-
generaal Badenhorst op, die be
trokken was bij de acties tegen
het ANC.
De onthullingen van Goldsto-
ne, dat MI vorig jaar een twee
voudige moordenaar in dienst
had genomen om het ANC in
diskrediet te brengen, hebben
een grote vertrouwenscrisis ver
oorzaakt. Waarnemers betwijfe
len of de maatregelen die De
Klerk afgelopen nacht aange
kondigde voldoende zijn om
zijn geschonden prestige en ge
loofwaardigheid weer op te vij
zelen.
Goldstone had in zijn verkla-
corres pondent
De Klerk reageerde hiermee op
de uitkomst van het onderzoek
van de commissie-Goldstone
waarin liet leger ervan wordt
beschuldigd ANC-leden in dis
krediet te brengen. De inlichtin
gendienst gebruikte daarvoor
veroordeelde moordenaars,
prostituées, drugshandelaren en
louche bareigenaren.
De generaals die een onder
zoek gaan instellen zijn Pierre
Steyn, die is benoemd tot bevel
hebber van MI, en generaal van
politie Coenradie. Zij moeten
gaan bekijken of bepaalde on
derdelen van de inlichtingen-
Research-centra verliezen 400 banen
LONDEN CEES V
CORRESPONDENT
De Britse regering schrapt haar
deelname aan het Europese on
derzoek naar snelle-kweekreac
toren. Minister Heseltine (han
del en industrie) zal vandaag
bekend maken dat de jaarlijkse
betaling van bijna 40 miljoen
gulden aan het project komt te
vervallen. Daarmee zullen in
Britse research-eentra 400 ba
nen verdwijnen.
Het besluit van de Britse rege
ring betekent de doodsteek voor
snelle-kweekreactoren in Groot-
Brittannië. Vorig jaar besloot de
regering al het prototype van
een snelle-kweekreactor in het
Schotse Dounreay te sluiten.
Anders dan conventionele
kerncentrales 'kweken' snelle-
kweekreactoren hun eigen plu-
tonium-brandstof. De belang
stelling ervoor is echter tanen
de.
De Britse regering heeft 6 mil
jard gulden geïnvesteerd in het
onderzoek naar snelle-kweekre
actoren. Het Europese project is
een initiatief van Groot-Brittan-
ïië, Frankrijk t
Tot zover
i Duitsland,
•nze correspon
dent.
Temidden van de controverse
rond het plutoniumtransport
over zee van Frankrijk naar Ja
pan, blijkt Duitsland al enige
tijd het dodelijke materiaal door
de lucht naar Schotland te ver
voeren. De centrale van Doun
reay, aan de dunbevolkte
noordkust van Schotland, zal in
1994 worden gesloten, maar de
opwerkingsfabriek voor brand
stofstaven blijft open.
ring aangedrongen op zuivering
van de veiligheidsmachten en
de benoeming van betrouwbare
figuren in de leiding.
De geheime operaties die het
ANC moesten ondermijnen,
vonden plaats nadat De Klerk
had verzekerd dat dergelijke ac
ties niet meer zouden voorko
men. De president had vorig
jaar juli naar aanleiding van het
schandaal over geheime beta
lingen aan de Zulu-beweging
Inkatha verklaard, dat er een
onmiddelijk einde zou worden
gemaakt aan campagnes tegen
politieke tegenstanders, met na
me het ANC. De afgelopen we
ken is echter gebleken dat de
MI ondanks de verzekering van
de president nieuwe plannen
op stapel had staan om net ANC
in diskrediet te brengen.
Het ANC vindt dan ook dat de
regering van De Klerk moet op
stappen. „Dat is nog het enige
dat de regering kan doen", al
dus een woordvoerder.
'Nederlanders
zijn het schuim
der aarde'
PARAMARIBO W1M BUNSCHOTEN
CORRESPONDENT
„Ik ga het vandaag niet over de
Nederlanders hebben hoor,
want dat is het schuim der aar
de. Zij hebben kinderporno en
apartheid uitgevonden. En
daarom heb ik met deze club
gebroken. Ik wel. Maar er zijn
mensen die ons gezicht naar
de Noordzee willen draaien."
Uitspraken van de Suri
naamse legerleider Desi Bou-
terse die gisteren ondanks
een spreekverbod fel uit
haalde naar de Surinaamse re
gering. Een telefoontje van
president Venetlaan was nodig
om Bouterse midden in zijn
toespraak het zwijgen op te
leggen.
Bouterse is zlendend over de
toenemende buitenlandse in
vloed in Suriname. „Het bui
tenland, met name Nederland,
bepaalt tegenwoordig wat er in
dit land gebeurt. En dat noem
ik afbraak. Hier werkt het leger
niet aan mee. Ik ben niemands
knecht en niemand is mijn
meester."
Minister van defensie Sieg
fried Gils had Bouterse aan de
vooravond van zijn toespraak
gemaand niet in het openbaar
te spreken. Even leek het erop
dat Bouterse zich daaraan wil
de houden. Maar toen enkele
officieren lieten weten dat hij
toch moest spreken, stond de
leider binnen enkele minuten
achter het spreekgestoelte.
Jeltsin draagt
zwarte dozen
over aan Seoul
Benazir Bhutto beschermt haar neus en mond met een zakdoek tegen het traangas waarmee de politie van Rawalpindi tienduizenden betogers be
stookt Kort hierna werd Bhutto opgepakt en verbannen naar Karachi. foto afp
Pakistaanse oud-premier voelt zich weer sterk
Benazir Bhutto, de Pakistaanse oppositie
leidster, is voor dertig dagen verbannen
naar de zuidelijke havenstad Karachi. Daar
heeft ze huisarrest. De oud-premier werd
gisteren opgepakt in Rawalpindi, vanwaar
zij een 'lange mars' naar de hoofdstad Isla
mabad wilde leiden. De mars had het voor
lopig hoogtepunt moeten worden in een
campagne tegen het bewind van premier
Nawaz Sharif.
De autoriteiten hadden 45.000 politie
mensen en militairen ingezet om Rawalpin
di en Islamabad af te grendelen. De toe
gangswegen naar de steden en het park wa
ren met kilometers prikkeldraad afgezet. De
politie in Rawalpindi schoot met scherp en
vuurde traangasgranaten af om de duizen
den aanhangers te verdrijven uit het park
waar de protestmars zou beginnen. Ook in
een aantal andere Pakistaanse steden wer
den betogingen gehouden tegen de rege
ring.
Behalve Bhutto pakte de politie ongeveer
50 andere oppositieleiders op, onder wie
ook Nusrat Bhutto die met haar dochter Be
nazir de Pakistaanse Volkspartij PPP leidt,
de grootste oppositiepartij. In het hele land
zijn volgens de oppositie de afgelopen da
gen meer dan 15.000 mensen opgepakt. De
regering spreekt van 1.600 arrestaties.
Bhutto eist dat de regering van premier
Nawaz Sharif aftreedt, omdat die in 1990 na
omvangrijke verkiezingsfraude aan de
macht zou zijn gekomen. Zij wil de instel
ling van een voorlopige regering van natio
nale eenheid en eerlijke en vrije verkiezin
gen.
Twee jaar nadat zij de macht verloor aan
de conservatief islamitische Nawaz Sharif,
acht Benazir Bhutto zich weer sterk en po
pulair genoeg om haar tegenstanders een
gevoelige klap toe te brengen. President
Khan ontsloeg Bhutto in 1990, nadat zij
door beschuldigingen tegen haar man, de
zakenman Asif Ali Zardari, in opspraak was
gekomen. In de daarop volgende verkiezin
gen leed Bhutto een vernederende neder
laag tegen de Islamitische Democratische
Alliantie (IDA) van Sharif. Zardari, die van
corruptie en moord werd beschuldigd, is tot
nu toe op alle punten vrijgesproken, maar
toch zit hij al twee jaar gevangen. Ook
Bhutto wacht nog een proces wegens
machtsmisbruik.
De Russische president leltsin
heeft vanmorgen, op de eerste
dag van zijn staatsbezoek aan
Zuid-Korea, twee 'zwarte do
zen' en drie bandjes overgedra
gen aan de Zuidkoreaanse auto
riteiten. Ze ziin afkomstig uit
het wrak van de Zuidkoreaanse
jumbo-jet (de KAL 007) die in
1983 door de luchtmacht van de
voormalige Sovjetunie is neer
gehaald.
Jeltsin bood zijn Zuidko
reaanse ambtgenoot Roh Tae-
woo zijn verontschuldigingen
aan voor het neerschieten van
het toestel waarbij 269 mensen
om het leven kwamen. Zuid-
Korea en de Verenigde Staten
hebben altijd beschuldigingen
van de Sovjetunie van de hand
gewezen dat de KAL 007 een
spionagevlucht uitvoerde. De
jumbo was onverklaarbaar ver
uit de koers geraakt en vloog in
het Sovjetluchtruim toen hij
door een MiG werd neerge
haald.
Jeltsin is de eerste Russische
leider die Seoul bezoekt sinds
beide voormalige vijanden uit
de Koude Oorlog in september
1990 diplomatieke betrekkingen
zijn aangegaan. Roh en leltsin
zetten vanmorgen hun handte
kening onder een Russisch-
Zuidkoreaans samenwerkings
verdrag en beloofden elkaar
nauw samen te werken om te
voorkomen dat Noord Korea
een eigen kernwapen ontwik
kelt.
