Zelfs in paskamers
liggen de plakkaten
'Man op de werkvloer treft geen blaam'
Problemen rond kinderzegels
pas volgende week opgelost
'Hartinfarct komt
vaak om zes uur'
Het Gesprek van de Dag
I
DEN DAASi
5
Kamer van Koophandel
vreest 'IJzeren Gordijn'
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1992
Kauwgomleed teistert schoonmaakbedrijven
Met z'n allen telden we er vorig jaar 205 miljoen gulden
voor neer. Er werd in 1991 voor 16 miljoen gulden méér
kauwgom verkocht dan het jaar daarvoor. We kauwen
wat af. En daarna? Zelfs voor vloerbedekking hebben we
geen ontzag meer.
De man van de NZH: ,,Je krijgt
er allemaal zwarte vlekken van,
vooral op de lichte bekleding in
de nieuwe bussen is dat een
vies gezicht." Een medewerker
van Cemsto: „Dat milieuvrien
delijke spul werkt niet. Daar
wordt het zacht van en dan krijg
je allemaal draden." De direc
teur van schoonmaakbedrijf
ABD: „Ik wou dat we er iets op
konden verzinnen." De vrouw
van het milieuvriendelijke
schoonmaakbedrijf: „Van die
hele gore toiletten, die zijn toch
het allersmerigst. Zeker bij kin
deren. Dan zit de ontlasting
weieens op de muur." De man
van de stomerij: „Bloedvlekken
zijn veel erger."
In Japan is kauwgom inmiddels
een verboden genotsmiddel,
ook in Korea is een kauwgom
verbod ingesteld. In Nederland
neemt de kauwgomconsumptie
alleen nog maar toe. Evenals de
kauwgom terreur. Op Schiphol
is geen pakje kauwgom te koop,
maar er is een speciale machine
aangeschaft om de vloeren te
ontdoen van de witte plakkaten
die binnen een mum van tijd
grijs worden.
Wie ooit achter een bar heeft
gestaan weet wat een verschrik
king het is om witte klontjes
snoepgoed uit een asbak te
moeten peuteren. Die gooit z'n
kauwgom dan ook nooit meer
weg zonder het eerst in een pa
piertje te wikkelen.
Maar zo zijn er maar weinig.
Sterker nog, de meeste mensen
'Politiehond
afschaffen
LEIDEN
De politiehond als geweld-
wapen moet worden afge
schaft. Een dier is altijd on
betrouwbaar en dus een vei
ligheidsrisico. Een belangrijk
deel van de ongevallen bij de
politie, zijn aan honden te
wijten. Dat constateert J.
Groeneweg van de faculteit
sociale wetenschappen in
zijn proefschrift over verbe
tering van veiligheid.
De hond is alleen betrouw
baar zo lang zijn baas, de
agent, volledig geconcen
treerd is op zijn werk. Zodra
de agent zich ontspant, is de
controle over de hond weg,
denkt Groeneweg.
„Bij een demonstratie
wordt een hond strak gehou
den. Als de demonstranten
weg zijn en de agent rustig
een sigaretje opsteekt, weet
de hond niet dat het voorbij
is. In elke willekeurige voor
bijganger ziet hij een demon
strant, Hij hapt en het onge
luk is daar."
Er is maar één remedie: de
politiehond als dreigend dier
kan niet meer. „Er is niks mis
met honden die hasj snuffe
len."
Diaconessenhuis:
meer patiënten
LEIDEN
Het Diaconessenhuis heeft vo
rig jaar niet alleen meer patiën
ten opgenomen, er klopten ook
meer mensen voor hulp aan bij
de poliklinieken die aan het zie
kenhuis zijn verbonden. Een
stijging gaf ook het aantal
dagopnamen te zien, meldt het
jaarverslag. Patiënten lagen ge
middeld korter in het zieken
huis: bijna tien dagen. De zorg
voor hen is beter geworden
dank zij de komst van een reva-
lidatie-arts. Hij verleent vanuit
het Rijnlands Zeehospitium re-
validatiezorg in het Diacones
senhuis.
R
n
LAATONS EVEN
MEEDENKEN.
T KAN U ZOVEEL
SCHELEN
O
O
O
c
j
-*
B
Wilhelminapark 18
2012 KB Haarlem
Telefoon: 023-312698
kijken niet eens meer wéér ze
de prop laten. Ed Janssen, di
recteurvan schoonmaakbedrijf
ABD in Zoeterwoude, zegt dat
de reinigers de plakkaten overal
aantreffen. Zelfs in paskamers
van een kledingzaak, of op traf
fic zones, zeg maar de lopers die
de klanten langs de kledingrek
ken leiden. „Vroeger gebeurde
dat niet. Maar het interesseert
de mensen niets." Vervelend is
dat, want kauwgom op tapijt,
dat is echt wel een probleem.
„Ik wou dat we er iets op kon
den verzinnen", zegt Janssen.
De supermarkten van Digros
worden ook door zijn bedrijf
ontdaan van viezigheid. De
schoonmakers zijn allen gewa
pend met een plamuurmes, en
verwijderen dagelijks gemid
deld 20 plakken kauwgom van
de winkelvloer. „Vrij arbeidsin
tensief 1concludeert Janssen.
De hoeveelheid gevonden
kauwgom neemt niet af of toe,
zegt de directeur. „Maar je ziet
wel een verschil tussen de vesti
gingen. In Leiden vormt de
kauwgom een groter probleem
dan in de kleinere dorpen."
Bij stomerij Palthe in de Aarhof
in Alphen komen dagelijks kle
dingstukken binnen met
plakkaten van die kleverige
troep erop. T. de Leeuwe gooit
wat speciale zepen in de machi
ne die met de zoetstoffen van
de kauwgom een verbinding
aangaan. En als De Leeuwe de
broeken of truien weer uit de
machine haalt, dan zijn de vlek-
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
De Stichting Kinderpostzegels
Nederland (SKN) uit Leiden
denkt volgende week woensdag
alle problemen te hebben opge
lost. De kinderzegels kunnen op
die dag bij de klanten worden
afgeleverd. De SKN heeft inmid
dels een schadepost geleden
van één tot twee ton. Daarbij
zijn de kosten van een adver
tentie die zaterdag in de lande
lijke en regionale dagbladen
wordt geplaatst.
De distributie van kinderzegels-
vorige week verliep chaotisch.
Omdat meer dan 200.000 Ne
derlanders een verkeerd bank-
of gironummer of postcode op
hun betaalkaart invulden en het
computerprogramma van de
stichting niet goed werkte, kwa
men de scholen met de handen
ken verdwenen. „Kauwgom is
niet zo'n groot probleem hoe
wel je het alleen weg kunt halen
door chemische reiniging.
Bloedvlekken zijn veel moeilij
ker te verwijderen. Daar zitten
zó veel stoffen in."
Groothandel Cleanstore in Sas-
senheim verkoopt per jaar in
deze regio ongeveer 400 spuit
busjes tegen kauwgom. De
kauwgom die met dit produkt
wordt behandeld bevriest en
'verpoeiert'. „Je kunt het alleen
niet gebruiken op gebakken
steen. De bovenkant van de te
gel wordt dan immers ijskoud
en dan zegt-ie 'pang'."
Het werkt wel, maar sommige
bedrijven willen dat op een ui
terst milieuvriendelijke manier
wordt schoongemaakt. En dan
is er een probleem, zegt een
medewerkster van Cemsto in
Leiden. Er is wel een milieu
vriendelijk middel, maar dat is
verschrikkelijk om mee te wer
ken. De kauwgom wordt er
zacht van 'en dan krijg je alle
maal draden'. „Echt, dat schiet
niet op."
Carla de Rijk van het Leidse be
drijf De Regenboog voor
'milieuvriendelijk schoonma
ken' heeft niet zo'n last van de
kauwgomterreur. Proppen op
gladde vloeren worden er afge
krabd met een plamuurmes en
als er een andere ondergrond is
dan bevriezen de milieuvrien
delijke schoonmakers de kauw
gom met een klontje ijs. Het
gaat trouwens allemaal veel ge
makkelijker sinds de opkomst
van de suikervrije soorten, zegt
De Rijk. „De kauwgom zonder
suiker kleeft veel minder."
JANET VAN PUK
in het haar te zitten. Bij de
stichting in Leiden zijn deze
week 20 mensen aan het werk
om de problemen op te lossen.
De SKN hanteert dit jaar een
nieuwe manier van betalen om
de veiligheid van de kinderen te
waarborgen en de onderwijzers
minder werk te bezorgen. Het
vorige jaar werden 22 scholier
tjes op straat overvallen. Het
geld, dat ze voor de zegels had
den opgehaald, werd afhandig
gemaakt. Om dit in het vervolg
te voorkomen, int de SKN het
geld nu door middel van een
machtiging via de bank of giro.
Maar de nieuwe methode liep
goed mis. „We dachten dat alle
basisscholen eenzelfde merk
computer in huis zouden heb
ben waar de kinderen hun be
stelling op konden invoeren.
Maar dat was bij lange na niet
LEIDEN MONICA WESSELING
Mensen maken fouten omdat
ze onder druk staan, te lang of
onder te slechte omstandighe
den werken of gehaast zijn. Ze
krijgen eigenlijk ten onrechte de
schuld van die fout. Eigenlijk is
de organisatie die ervoor zorgt
dat de mensen gehaast, ge
stresst of oververmoeid zijn, de
schuldige. Die moet worden ge
straft en niet de werknemers.
Dat is de uitkomst van het
promotieonderzoek van J. Groe
neweg van de faculiteit sociale
wetenschappen van de Leidse
universiteit. Hij concludeert dat
niet de kapitein van de Exxon
Valdez (het schip dat bij Canada
een milieuramp veroorzaakte)
de echte schuldige is, maar de
rederij die hem zo lang achter
een liet varen.
Groeneweg heeft een metho
de ontwikkeld waarmee de oor
zaken van menselijk falen kun
nen worden opgespoord. Als de
oorzaken bekend zijn, kunnen
fouten worden voorkomen.
Menselijk falen is volgens de
promovendus in negen van de
tien gevallen het gevolg van een
slechte organisatie.Als de wer
ker op de vloer niet wordt uitge
het geval. Slechts eenderde van
de scholen beschikte daarover,
terwijl andere scholen wel een
computer hadden, maar een
verouderd model. Het program
ma dat wij hadden gemaakt,
deed het op die oude modellen
niet zo best. Kortom, proble
men dus. Onze hoop is er op
gevestigd, dat de basisscholen
over een jaar of drie jaar met
dezelfde computer werken,"
zegt Dr. M. de Haan, directeur
van SKN.
De computer herkende de
fouten in de bank- en gironum
mers óf postcodes niet, vertelt
De Haan. „Om dat allemaal uit
te zoeken, zijn die nummers
vergeleken met de bestanden
van de banken en de giro. Ge
volg: vertraging. En wat erger is,
de zendingen konden niet in
één keer op de scholen worden
legd hoe een nieuwe machine
werkt, kun je hem niet verwijten
dat de bediening niet goed gaat.
Een vrachtwagenchauffeur die
binnen enkele dagen veel ladin
gen moet afleveren, kun je een
ongeluk niet verwijten. De man
is te moe en dan gebeuren er
gewoon ongevallen. Meer men
sen op dezelfde rit zetten en de
narigheid is te voorkómen."
Door honderden ongevallen
in de olie-industrie en de
scheepvaart te bekijken en tien
tallen bij de politie, heeft Groe
neweg een 'eenvoudige' onder
zoeksmethode ontwikkeld voor
bedrijven. Een bedrijf wordt
doorgelicht op de manier waar
op boodschappen worden
doorgeven (communicatie), hoe
de training van de mensen, de
arbeidsomstandigheden en de
manier van werken zijn.
Het klinkt als een open deur,
maar het onderzoek van Groe
neweg wijst uit dat het in de
praktijk vaak schort aan de sim
pelste regelingen. Voorbeelden
te over. „Sommige scheepvaart
bedrijven weren Nederlandse
bemanningsleden omdat die te
duur zijn. De buitenlanders
kunnen geen Engels lezen of
schrijven. Een eenvoudige ge
aangeleverd. Alle 7500 scholen
in Nederland, waaraan we drie
miljoen pakketten hebben ver
stuurd, hebben daar nu proble
men mee. De één mist zus, de
ander zo." Pas als alles schoon
op is, int de SKN het geld. Di
recteur De Haan: „We hebben
de afschrijving op één na stop
gezet tot de mensen de zegels
en de kaarten in huis hebben"
De SKN gaat volgend jaar op
dezelfde voet verder, verzekert
De Haan. Het werken met de
machtiging gaat door. „Alleen
het computerprogramma 'Pietje
Precies' moet nog eens heel
nauwkeurig onder de loep wor
den genomen. Het moet nog
simpeler. We hebben een jaar
de tijd daar wat aan te doen.
Het is een kinderziekte. Samen
met de scholen lossen we die
wel op."
bruiksaanwijzing van een
brandblusser kunnen ze niet le-
Communicatiestoringen zijn
er ook volop. „Mensen die met
machines moeten werken, krij
gen het niet te horen als de
knoppen voor 'aan' en 'uit' zijn
omgedraaid." En dan het pro
bleem van overbelasting. On
langs nog gebeurde er in Enge
land een spoorwegongeval
waarbij 30 mensen om het le
ven kwamen. Oorzaak was een
verkeerde las bij de aanleg van
seinen. „Elke las moest worden
gecontroleerd door een 'las-
controleur'. De man had de op
dracht elke dag honderden las
sen over een gebied zo groot als
de provincie Utrecht te contro
leren. Dat kan dus niet."
De fouten in de organisatie
komen met de methode van
Groeneweg vanzelf naar voren.
Dat betekent dat de werknemer
niet langer als zondebok kan
worden aangewezen. Dat terwijl
mensen graag iemand verant
woordelijk stellen voor narig
heid. Groeneweg hierover: „De
juridische consequenties moe
ten juristen maar uit zoeken.
Het gaat mij erom de veiligheid
te vergroten."
'Succes is voor je veertigste een
hartaanval.' Deze snedige uit
spraak is van hoe kan het ook
anders Van Kooten en De
Bie. En die hartaanval krijg je
dan meestal op maandag. Al
thans, dat beweren onderzoe
kers van de Vrije Universiteit in
Berlijn. Zij bekeken 6000 hart
aanvallen en constateerden dat
het op de maandag verdacht
vaak raak was. De zondag bij
voorbeeld scoorde veel minder
hoog. Hoe denkt de medische
stand in onze regio over dit ge
geven?
Niet fijn hoor, al die beelden
van open-hartoperaties op de
televisie. Niet fijn, ondanks de
geruststellende huilstem van
Ria Bremer. Kijk eens goed naar
dat kloppende hart - is het niet
meer een soort kokhalzen?
Maar goed: het kan ook stil blij
ven staan, je kunt ook ineens als
een trieste Napoleon naar je
hart moeten grijpen. Bij een in
farct bijvoorbeeld. Uitkijken dus
maar voor die maandag. Maar
liegen die jongens uit Berlijn
niet? Dat hebben ze in het ver
leden wel meer gedaan. Of zijn
we nu weer te wantrouwend?
Het Academisch Ziekenhuis in
Leiden: „Een reactie? Dat gaat
helaas niet. Alle cardiologen zijn
naar een congres in Amerika.
Ai! Als we nu maar geen hart
aanval krijgen.
Het Elizabeth Ziekenhuis in Lei
derdorp: „Onze cardioloog
heeft op het ogenblik spreek
uur. En ik weet niet of hij sowie
so een antwoord zou willen ge
ven op uw vraag. Probeert u het
morgenmiddag om een uur of
vijf nog eens."
Cardioloog Witt eveen van het
Diaconessenziekenhuis in Lei
den: „Een reactie. Die moet u
aan een psycholoog vragen".
Dat schiet lekker op. Maar goed,
we blijven doordotteren. Dan
maar eens een paar huisartsen
gebeld.
H. Alkema, huisarts te Leiden,
klinkt de uitkomst van het Duit
se onderzoek niet bekend in de
oren. „Maar", zo zegt hij, „dat is
misschien wel verklaarbaar. Ik
heb een vrij jonge praktijk en ik
heb op maandag nog nooit een
hartaanval gehad...pardon, cor
rectie: nog nooit heeft een pa
tiënt van mij op maandag een
hartaanval gehad. Ik heb nog
helemaal geen patiënten gehad
met een hartaanval. Hun ge
middelde leeftijd is 32. Maar ik
kan me wel iets voorstellen bij
de uitkomst van dat onderzoek.
Het is bekend dat hartaanvallen
meestal 's ochtends vroeg op
treden en na een periode van de
meest maximale rust. Vaak ko
men ze om zes uur in de och
tend. Dat is van de hartaanval
bekend. Bij een uitgerust li
chaam is de doorbloeding van
het hart het sterkst en mis
schien slaat op dat moment de
stop dan wel door. En kennelijk
heeft ook de rust van het week
einde er iets mee te maken."
Huisarts P.L Tan uit Leiden re
ageert kort en zakelijk. „Nee, in
mijn praktijk komen hartaan
vallen op maandag niet meer
voor dan op andere dagen."
Fijn
Wij kunnen ons wel iets voor
stellen bij die hartaanvallen op
maandag. De dame die ons bij
de faculteit sociale wetenschap
pen te woord staat trouwens
ook. „Nee, helaas zijn de ge
zondheidspsychologen niet
aanwezig. Een hartaanval op
maandag? Oh, dat kan ik me zo
goed indenken. Als je op maan
dagmorgen al die post en al die
rottigheid op je bureau vindt,
daar word je niet echt vrolijk
van. Op de vrijdagmiddag zul je
niet zo gauw een infarct krijgen.
Dan staat het weekend voor de
deur en kun je fijne dingen gaan
doen."
Fijne dingen. Juist ja. Een dame
naar ons hart.
CEES VAN HOORE
De schoonmakers van de Digros in Lisse zijn allen gewapend met een plamuurmes en verwijderen dagelijks
gemiddeld 20 plakken kauwgom van de winkelvloer. foto dick hogewoning
Promotieonderzoek naar oorzaak van menselijk falen
J. Groeneweg: „Zo maar een schuldige aanwijzen is niet eerlijk. Mensen
worden opgejut zich te haasten en maken daardoor fouten. Wiens
schuld is dan nou?" FOTO HOLVAST
Tussen Leidse en Alphense regio
LEIDEN WILLEM SPIERDUK
Eerst een onderzoek naar de
economische gevolgen en
dan pas een besluit over de
indeling van de gebieden van
de gemeenschappelijke rege
lingen. Daarvoor pleiten de
Kamer van Koophandel, on
dernemersverenigingen en
werkgevers- en werknemers
organisatie uit de regio in een
brief aan het provinciebe
stuur van Zuid-Holland. Zij
doen daarmee een laatste op
roep aan provinciale staten,
die vanavond een besluit ne
men over deze kwestie.
De organisaties denken dat
het beter is om de Duin- en
Bollenstreek en de Leidse en
Alphense regio bij elkaar in te
delen lot één gebied voor een
gemeenschappelijke regeling
(WGR-gebied). Zo'n gebied
vormt een bestuurlijke sa
menwerkingsverband tussen
gemeenten, waarin besluiten
worden genomen over bij
voorbeeld woningbouw, re
creatie en milieu. De provin
cie wil de Alphense regio bij
'Midden-Holland' (Gouda en
omstreken) voegen.
De Kamer van Koophandel
is bang dat de belangen van
vooral het Alphense bedrijfs
leven ondersneeuwen in
nieuwe Groene-Hart regio.
Daar wordt een andere eco
nomisch beleid gevoerd dan
in de Leidse regio, zo is de
verwachting. „Wij zijn bang
dat er bij Zoeterwoude een
soort IJzeren Gordijn tot
stand komt tussen de beide
regio's. Zelfs de aanleg van
Rijksweg 11-Oost zou op het
spel kunnen komen te staan,
omdat de belangen van beide
gebeiden uiteenlopen", zegt
secretaris Broeksma van de
Kamer van Koophandel. Di
recteur Berkhout denkt dat de
oproep aan provinciale staten
nog niet te laat komt. „Het is
een verzoek van het gehele
bedrijfsleven, daar moet de
provincie toch aandacht voor
hebben".
Computerprogramnul 'Pietje Precies' werkte niet
Directeur De Haan: Miljoen extra te verdelen.
FOTOHIELCO KUIPtftS
