Leiden Regio
'In deze rotherrie kan
ik niet alles uitleggen'
'Wie van beton is, kan
geen politie-agent zijn'
'Leids verleden verdient museum'
Schillenboer keert
terug in Leiden
MAANDAG 16 NOVEMBER 1992
7
redactie: janet van dijk emiel fangmann roy klopper wim koevoet loman leefmans erna straatsma gert visser (CHEF) w1m wegman 071 -161417
Bouwlawaai grootste handicap voor treinreizigers
Of de jongeman de koptelefoon van zijn walkman even
van zijn oren wil halen. Alleen dan heeft het immers zin
dat de leden van de NS-controleploeg iets tegen hem
zeggen. De treinreizigers moeten namelijk, anders dan
gebruikelijk, voor ze verder de passage inlopen hun
treinkaartje laten zien.
Door het donderend kabaal bo
ven op de perrons blijven de
controleurs echter volstrekt on
verstaanbaar voor de muziek-
minnende passant, die echter
snel van begrip is: hij haalt zijn
kaartje tevoorschijn en schuift
in één vloeiende beweging zijn
koptelefoon terug op zijn oren.
Op zijn mond keert de glimlach
v^n de tevreden walkman-dra
ger terug: de gierende gitaren
hebben het weer overgenomen
van de sloopapparatuur van
Strukton Betonbouw.
De slechte verstaanbaarheid.
Dat is dit weekeinde nog het
grootste probleem geweest op
station Leiden, waar door 200 in
ploegendienst opererende
werklieden van Strukton specta
culaire, maar vooral luidruchti
ge werkzaamheden aan het sta
tion zijn verricht. De stations-
omroepster, die doorlopend uit
het geheel gewijzigde spoor
boekje voorleest, zal vandaag
wel schor zijn. Van elke trein
van en naar Den Haag, Haar
lem, Amsterdam en Rotterdam
heeft ze de alsmaar veranderen
de spoornummers en vertraging
omgeroepen. Niet één zin is on
geschonden doorgekomen, ook
niet in de herhaling. Haar ver
sterkte stemgeluid is niet opge
wassen tegen het Strukton-ge-
weld.
Gelukkig hebben de NS tal
van mededelingen op stencils
afgedrukt. Die hangen op de
toegangsdeuren of kunnen wor
den meegenomen nadat een
treinkaartje is aangeschaft. Ook
de gele kaarten met vertrektij
den achter glas, die dit weekein
de van generlei waarde zijn, zijn
overgeplakt. Lang niet iedereen
begrijpt dat direct. Een wat ou
dere man scheurt de velletjes
eraf. Zijn trillende vinger maakt
een horizontale streep, die ein
digt bij spoor 8. De NS-contro
leploeg maakt hem met veel ge
schreeuw en in gebarentaal dui
delijk dat £r maar twee sporen
in gebruik zijn en daar zit spoor
8 niet bij. Meneer zal voor zijn
treinrit naar Rotterdam echt op
spoor 4 moeten zijn.
De treinen stoppen door deze
beperkingen niet naast maar
achter elkaar. Het is door deze
gebrekkige 'startopstelling' dat
er veel vertragingen zijn, die
meestal beperkt blijven tot vijf
tien minuten. Alleen voor reizi
gers die de kant van Utrecht op
moeten, verandert er niets.
Door het helse kabaal is het
maar moeilijk te geloven dat er
boven iets wordt gecreëerd.
Toch is dat zo. Sinds zaterdag
ochtend vroeg heeft de passa
gierstunnel een nieuw dak. Dat
dak is tevens de nieuwe onder
grond voor de rails. De spoor-
dragende trogbruggen zijn za
terdag en zondag 'ingebracht'.
Ze zijn er via de achterkant van
het station, die het hele week
einde voor reizigers is afgeslo
ten, ingerold en -geschoven. Uit
veiligheidsoverwegingen mogen
alleen mensen met een trein
kaartje de perrons op.
P. van Milligen, woordvoerder
van Strukton, denkt dat na dit
'schuifweekeinde vol hoogte
punten' voor de treinenloop de
ergste ellende voorbij is. „Voor
de reizigers begint het pas want
we breken het hele oude station
af. Mensen die gewend zijn om
met hun duffe kop naar een be
paald spoor te lopen, moeten
nu zoeken."
H. Vedder, lid van de contro
leploeg, geeft toe dat hij zijn
Temidden van het bouwgeweld van Structon, bleven de treinen het afgelopen weekeinde gewoon rijden. Zij het met flinke vertragingen.
foto henk bouwman
werk liever in een trein verricht.
Echte klagers heeft hij op deze
regenachtige zondagmiddag
niet te woord hoeven staan. „De
meesten weten wat er aan de
hand is en tonen begrip. Voor
mensen met haast is het wel
lastig dat ze na die lange rijen
voor de kassa's hier wéér in hun
tassen en jassen moeten graai
en voor dat kaartje. Gelukkig is
het weekeinde, dan valt het met
die haast wel mee." Zijn collega
vertelt een dag eerder dat er ook
reizigers zijn die denken dat de
NS de kaartcontrole hebben ge
ïntensiveerd, te beginnen in
Leiden. ,,Dat laat ik maar zo. Ik
ga niet alles uitleggen in die ro
therrie."
Groep mishandelt voorbijgangers
leiden Zes Leidenaars tussen 19 en 24 jaar zijn door de politie
aangehouden wegens het plegen yan openlijk geweld en het ver
nielen van fietsen bij de Zijlpoortsbrug. De groep viel vrijdag
avond omstreeks elf uur willekeurige voorbijgangers aan. Na een
seintje van enkele slachtoffers greep de politie in.
Fietsster beroofd
leiden Een fietsster uit Leiden is zaterdagmiddag beroofd in de
Paulus Buysstraat. Een passerende bromfietser greep omstreeks
half zes haar handtas uit een fietsmand. De tas werd later op de
dag gevonden op de Morssingel, zonder portemonnee.
Man in Steenstraat aangevallen
leiden Een f8-jarige man uit Leiden is in de nacht van zaterdag
op zondag zonder enige reden mishandeld door een groepje
jongens. De man liep omstreeks half drie op de Steenstraat en
werd plotsklaps aangevallen door drie voorbijgangers. Zonder
enige aanleiding begon het drietal op hem in te slaan en te
schoppen. Het slachtoffer is voor onderzoek naar het ziekenhuis
overgebracht.
Leiden is hard toe aan een mu
seum over zijn eigen verleden.
Voor een breimachine uit de
tijd dat Leiden nog textielstad
was, moet je niet in Leiden
maar in musea in Tilburg zijn.
In de Sleutelstad zijn nog nau
welijks sporen van de textielge-
schiedenis en het industriële
verleden te vinden. „Met alle
respect voor de Lakenfeesten,
hoor, maar veel over het toen
malige Leidse bedrijfsleven kom
je daardoor niet te weten", zegt
Groen Links-raadslid'Jan Lau-
Het sociaal-historisch muse
um dat Laurier op het oog heeft,
zou kunnen worden gevestigd
in het huidige museum voor
geologie en mineralogie aan de
Hooglandse Kerkgracht. Als het
centrum voor de beeldende
kunst (CBK) zijn intrek heeft ge
nomen in dit voormalige wees
huis, blijft er genoeg ruimte
over voor zo'n museum.
Het Groen-Linksraadslid ziet
in het sociaal-historische muse
um 'een logische aanvulling' op
de cultuur-historische Laken
hal. „Leiden heeft een rijke soci
aal-historische geschiedenis",
zegt hij. „Er waren hier floreren
de drukkerijen, textielbedrijven
en er was metaalindustrie. De
levens van de mensen waren
toen veel nauwer met hun werk
verbonden. Ze woonden onder
de rook van de fabriek waar ze
werken. In veel gevallen hadden
hele families één en dezelfde
werkgever." Hij wil er geen
nostalgisch of romantisch mu
seum van maken. „Kinderar
beid en de harde striid tussen
werkgevers en arbeidersbewe
ging moeten ook aan bod ko
men."
Het museum voor geologie en
mineralogie gaat in 1995 op in
het nieuwe natuur historisch
museum aan de Plesmanlaan.
Wethouder H. Köek (PvdA/Clll
tuur) heeft 'haar' deel van het in
fasen leeg komende weeshuis al
opgeëist voor het centrum voor
de beeldende kunst. Daarmee
komt het gebouw aan de Hoog
landse Kerkgracht echter lang
niet vol. Volgens Laurier kun
nen de 'stichtingskosten' voor
het sociaal-historisch museum
binnen de perken blijven. Ook
voor de exploitatie van het ge
bouw kan het volgens hem aan
trekkelijk zijn om het CBK en
het nieuwe museum in één ge
bouw onder te brengen.
Plaatsvervangend korpschef La Rivière weg uit Leiden
Helemaal precies weet hij het
niet meer, maar het moet de
eerste of tweede dag zijn ge
weest dat hij in dienst was bij
de Leidse politie. Begin augus
tus 1969. Adjudant-inspecteur
van politie Jan Hein la Rivière
wordt ingeschakeld bij de bege
leiding van het Bloemencorso.
Met een collega wacht hij in de
auto op de hoek van de Rijns-
burgerweg en de Warmonder-
weg op de stoet, die wordt aan
gevoerd door leden van de rijks
politie te paard. Tot zijn verba
zing ziet de jonge Leidse agent
de paarden linksaf slaan.
„Ik zeg tegen mijn collega: ze
moeten toch rechtdoor? Maar
nee, de rijkspolitie zette geen
stap op Leids grondgebied. De
mensen van de rijkspolitie, col
lega's mocht je ze niet noemen,
maakten een omweg naar Lei
derdorp, waar ze de stoet weer
opvingen."
Verhouding
Dik twintig jaar later is de ver
houding tussen de rijkspolitie
en de gemeentepolitie heel an
ders. Op dit moment wordt de
samenvoeging van beide koip-
sen voorbereid. La Rivière, in
middels plaatsvervangend
korpschef in Leiden, is zelf een
verpersoonlijking van de sa
mensmelting. Hij verlaat de
Leidse politie, en krijgt een
functie op het Leiderdorpse
hoofdbureau van het grote
korps Midden-Holland, dat 35
gemeenten in Zuid-Holland be
dient. „Ik word account-mana
ger, een nieuwe functie binnen
de politie. Ik moet vooral de
contacten met andere instellin
gen in het gebied, zoals winke
liersverenigingen, Riagg's, de
basisgezondheidsdienten, on
derhouden."
Het feit dat de collega's van
de rijkspolitie inmiddels meer
dan zomaar collega's zijn is niet
de enige verandering. In twintig
jaar tijd is veel meer gebeurd.
La Rivière (46) weet nog goed
hoe gesloten het Leidse politie
korps was, toen hij er na een
opleiding aan de Nederlandse
Politie-academie zijn intrede
maakte. Officiële contacten met
de gemeenteraad, de pers of
verenigingen waren er nauwe
lijks. Maar ook officieus be
moeiden de agenten zich nau
welijks met de buitenwereld.
Lid worden van de oudercom
missie van een school of van
een 'gewone' sportvereniging,
dat hoorde allemaal niet. „En
nu voetbalt een collega van ons
op heel hoog niveau, in Katwijk
i
Samenleving
De wereld van de politie was
een andere dan de gewone we
reld. Gevolg is dat 'we toen bij
na totaal geen zicht hadden op
wat de burgerij wilde', zegt La
Rivière. „We spraken van wets
handhaving. Iets was fout, om
dat het fout was, nu praten we
overwettoetsing."
De politie heeft tegenwoordig
een beter beeld van wat er in de
samenleving speelt, zegt La Ri
vière. Maar aan de andere kant
doen mensen zelf ook veel va
ker een beroep op de politie
dan vroeger. „Mensen zijn min
der tolerant, maar ook veel
minder geneigd om zaakjes zelf
te klaren. Neem bijvoorbeeld
geluidsoverlast. Mensen lopen
zelf niet even naar de buren toe
als ze daar last van hebben.
Nee, ze bellen meteen de poli
tie."
La Rivière steekt de beschul
digende vinger ook uit naar de
overheid. „Want die heeft de
bevolking ook geleerd om niet
zelf te denken en te handelen,
door in de jaren zestig belache
lijk veel regels in te voeren. Daar
moeten we nu weer vanaf."
Terugslag
Zelf is La Rivière niet veranderd,
die jaren bij de Leidse politie,
vindt hij zelf. Zeker niet in de
zin dat hij harder is_&eworden
„Iemand die van beton is. kan
geen politie-ambtenaar zijn. Ik
heb een aantal afschuwelijke
verkeersongelukken mecge
maakt. In zo'n situatie handel
je, doe je wat ie moet doen.
maar als je terugkomt krijg je de
terugslag. Ik herinner me nog
goed het eerste dodelijke auto
ongeluk waar ik naar toe moest.
Ergens in de Noordoostpolder.
waar ik stage liep, was een
meisje aangereden, pal voor
haar huis. Verschrikkelijk. De
chauffeur werd bijna gelyncht,
ik zie het nog zo voor me." Het
overbrengen van slechte berich
ten is ook iets dat nooit went.
„Ik heb heel wat aanzeggingen
gedaan. Vaak ben ik naar ou
ders geweest van wie een van
de kinderen was overleden. Ik
kan ze allemaal nog zo opnoe
men."
Mond
Wel vaker was La Rivière een
niet graag geziene gast. „Leide
naars zijn ongelooflijk rap met
hun mond. Wat voor ziektes en
dreigementen ik allemaal wel
niet naar mijn hoofd heb gekre
gen... Maar gelukkig zitten hun
handen niet zo los als hun tong,
anders waren er weinig Lelde-
De gemeente Leiden gaat de
schillenboer in ere te herstellen.
In enkele hoogbouwwijken wor
den werklozen ingezet om huis-
aan-huis het groente- en fruitaf
val op te halen. Flatbewoners
hebben nu de beschikking over
een gft-bak in de straat maar
moeten daarvoor wel regelma
tig met hun schillenemmertje
de trappen af. Die moeite hoe
ven zij bij de komst van de
schillenboer niet meer te doen.
Leiden volgt daarmee de ge
meente Dordrecht waar onlangs
een experiment met de schillen
boer succesvol werd afgesloten.
Tot de proef werd besloten om
dat het inzamelen van gft-afval
in hoogbouwwijken dreigde te
mislukken. Bewoners waren on
voldoende bereid om naast de
bekende grijze vuilniszakken
ook nog eens groene gft-zakken
naar beneden te sjouwen. Tij
dens het experiment haalden de
schillenboeren - paard en wa
gen waren vervangen door een
eigentijdse elektrocar - in
Dordtse hoogbouwwijken we
kelijks het afval op. Dat leverde
ook een aantal nieuwe banen
op.
In Leiden werd onlangs een
begin gemaakt met de versprei
ding van bruine gft-bakken in
de hoogbouwwijken. De flatbe
woners krijgen de beschikking
over een schillenemmer en 25
papieren zakken om hun aard
appelschillen naar de bak die
op straat staat te transporteren.
De Leidse flatbewoners zijn zo
enthousiast aan het scheiden
van hun afval geslagen dat er
volgens de woordvoerder 'zelfs
containers bij zouden moeten'.
Milieuwethouder H. de la Mar
toont zich echter enthousiast
over het plan van Dordrecht. De
Ia Mar: „Wij denken al langere
tijd aan het inzetten van werk
lozen voor het ophalen van het
gft-afval in hoogbouwwijken.
Dat dat gaat gebeuren staat in
principe al vast. Op welke ter
mijn en in welke wijken is al
leen nog niet bekend. Vermoe
delijk in de Slaaghwijk of in de
Mors".
Jan Hein la Rivière: „Leidenaars zijn ongelooflijk rap met hun mond. Wat voor ziektes en dreigementen ik al
lemaal wel niet naar mijn hoofd heb gekregen..." foto henk bouwman
