Eerste Amerikaanse resultaten
komen vannacht om één uur
Verkiezingen VS
Amerikanen kiezen
ook nieuw Congres
Verkiezingen VS op de tv
DINSDAG 3 NOVEMBER 1992
2*
CAMPAGNESNIPPERS
Aangenaam kennis te maken
Washington Van Pennsylvania naar Ohio, van Ohio naar Mi
chigan, naar Indiana en Illinois, en door naar Missouri en Wis
consin, Dan naar het westen, naar Nevada en Kansas en Mis
souri. Korte bezoekjes zelfs aan Montana en South Dakota, die
met drie kiesmannen elk toch nauwelijks gewicht in de schaal
léggen. Zo ijverig was president Bush vorige week met het ont
moeten van keizers dat hij tot drie maal toe de hand schudde
van een veiligheidsagent die hem al tien jaar begeleidt. Bush
dacht dat het gewone belangstellende was...
Bush wacht moeder van alle nederlagen
Baghdad Dankzij de zege in de Golfoorlog steeg de populariteit
van George Bush naar ongekende hoogte 91 procent van de
Amerikanen steunde anderhalf jaar geleden de president. Nu
worden in Baghdad de laatste voorbereidingen getroffen voor
een groot feest. De Iraki's kijken uit naar de 'moeder van alle ne
derlagen', de vernedering van 'aartsvijand' Bush. „Fout. Er komt
geen feest", weet Bush zeker. Maar als de peilingen uitkomen,
kunnen vannacht naar schatting 500.000 Iraki's de straat op om
hun 'zege' op Bush te vieren. In Amerika zijn al bumperstickers
gesignaleerd: Hush, Saddam Hussein heeft zijn baan nog, en jij?
Verkiezingen winnen het van sport
denver De belangstelling onder Amerikanen voor de verkiezin
gen is dit jaar groot. Nee beter, zeer groot. Want als je als presi
dentskandidaat in de strijd om de kijkcijfers het footballer)
honkbal achter je laat, moet je wel een heel aandachtig gehoor
hebben. Voor de tv-debatten met zo'n 90 miljoen kijker
bleek meer belangstelling te bestaan dan voorde World Series-
honkbal. Ruim 88 procent van de anders zo sportgekke Ameri
kanen vindt de verkiezingsuitslag zelfs belangrijker dan de uit
komst van het honkbalkampioenschap. Een tv-station in Denver
(Colorado) had echter andere prioriteiten. Het weigerde Monday
Night Football te onderbreken voor een betaalde reclamebood
schap van Ross Perot. De miljardair dreigde daarop het station
op te kopen.
Mijn stem voor uw stem
Cleveland» De arts die Bill Clinton terzijde staat bij zijn terugke
rende stem en kcelproblemen heeft zich gisteren voor de
laatste keer bij de campagneleiding behoeven te vervoegen.
Vandaag spreekt het Amerikaanse volk en kan zijn cliënt het wat
rustiger aan gaan doen. In de laatste dagen van de campagne
was Clinton zo hees geworden dat hij enkele malen gedwongen
was de microfoon over te dragen aan zijn vrouw Hillary. Giste
ren was zijn stem enigszins beter, maar nog steeds het aanhoren
niet waard. „IJ kunt zien dat ik bijna mijn stem heb verloren
door mijn poging u een stem in Washington te geven," zei de
Democraat in Cleveland.
WASHINGTON «GPO-A
In zijn campagne heeft
Bush het Congres de
schuld voor het mislukken
van zijn economisch beleid
in de schoenen geschoven.
De Democratische meer
derheid wilde hem pesten
en blokkeerde daarom zijn
beleid. In de praktijk was
dat maar ten dele waar,
maar de suggestie was ge
noeg om het beeld te vesti
gen van een Congres dat
niet deugt. „F.n die stal
moet worden uitgemest".
De schoonmaakploeg kan van
daag aan het werk. De Amerika
nen kiezen niet alleen een pre
sident, maar vernieuwen ook
een derde van de Senaat en het
hele Huis van Afgevaardigden.
Hoe gering ook, er zal invloed
van uitgaan op samenstelling
en werkwijze van het Congres.
Democraten en Republikeinen
hopen op een betere relatie met
de president, zelfs als die weer
Bush heet
De Democratische meerderheid
loopt geen gevaar. Belangrijker
is dat net gezicht van het Con
gres zal veranderen. Onder de
vertrekkers zijn veel oud ge-
dienden. waarvan sommigen er
al 30 jaar zitten.
Die oude rotten hebben het
Congres gemaakt tot wat het is,
met zijn m handalen. de wirwar
van commissies en belangen
groepjes, de vriendjespolitiek en
de besluiteloosheid.
I I DUKAKIS 112
BUSH 428
De verkiezingsuitslag van 1988, toen Bush met grote overmacht
de Democraat Dukakis versloeg. Na de volkstelling van 1990
heeft op grond van de nieuwe bevolkingscijfers een herindeling
van het aantal kiesmannen plaats gehad.
Het aantal kiesmannen dat een staat heeft is gelijk aan het
aantal afgevaardigden naar het Congres. Dat zijn er minimaal
drie. Elke staat heeft twee senatoren en tenminste één lid van het
Huis van Afgevaardigden.
Bij de presidentsverkiezingen heeft de hoofdstad Washington
(District of Columbia geen staat) drie kiesmannen. Gebiedsde
len als Guam, de Maagdeneilanden en Puerto Rico zijn wel verte
genwoordigd in het Huis, maar hebben geen stemrecht.
Bill Clinton lijkt niet meer te stoppen. Na zich maanden
lang de benen uit het lijf te hebben gerend, is de Demo
cratische presidentskandidaat in het zicht van de
eindstreep uitgelopen op zijn twee tegenstanders. Peilin
gen geven Clinton een voorsprong van zes tot tien pro
cent op president Bush. Ross Perot is al uit het zicht ver
dwenen.
zuidelijke staten de stembussen
dicht.
Direct daarna komen de eerste
prognoses binnen, gevolgd door
de eerste uitslagen. De definitie
ve uitslag van de verkiezingen
komt echter pas vele uren later
als ook in westelijke staten als
California, Alaska en Hawaii
die in andere tijdszones liggen
HAARLEM MAARTEN KUIPER
Wie getuige wil zijn van de fi
nish van de race om het presi
dentsschap, moet zich van
nacht om één uur voor de tv
nestelen. Op dat moment is het
zeven uur 's avonds in het oos
ten van de Verenigde Staten en
gaan in een tiental
de stembussen sluiten.
Voor wie niet ai te lang wil op
blijven, kan echter toch al snel
duidelijk zijn of George Bush
zijn baan behoudt. De eerste
uitslagen uit enkele belangrijke
'onbesliste' staten zijn cruciaal.
Elke staat heeft een aantal kies
mannen, afhankelijk van het in
woneraantal. De kandidaat die
de meeste stemmen haalt in
een staat, krijgt alle kiesmannen
van die staat. De in totaal 538
kiesmannen kiezen in decem
ber de president. Om zijn baan
te behouden, moet Bush er van
nacht in slagen 270 kiesmannen
achter zich te krijgen.
De eerste resultaten uit staten
als Indiana, Florida, Ohio, Geor
gia, North Carolina, Kentucky
en New Hampshire kunnen een
indicatie geven van zijn kansen.
In Florida heeft Bush in de pei
lingen een voorsprong op Clin
ton. Verlies voor de president in
deze staat zou duiden op een
grote overwinning voor Clinton.
Maar als Bush Florida weet te
behouden en ook staten als
Ohio, North Carolina, Kentucky
en Georgia waar in de peilin
gen geen van de kandidaten een
overtuigende voorsprong heeft
achter zich krijgt, wordt het
een spannende strijd.
Om twee uur Nederlandse tijd
sluiten de stembussen in de
overige staten in het oosten,
midden en zuiden van het land.
Verliest Bush in staten als New
Jersey en Texas grote 'onbe
sliste' staten dan zijn zijn
kansen vrijwel verkeken. Verlies
voor Clinton in deze staten is
een zware tegenslag, maar geen
ramp. Verliest hij echter in
Pennsylvania, Missouri en Mi
chigan, waar hij nu een kleine
voorsprong heeft, dan komt hij
op zijn beurt in grote proble-
Tegen drie uur Nederlandse
tijd, als steeds meer uitslagen
binnenkomen, moet duidelijk
zijn of Bush zijn koffers kan
pakken. Hij mag dan onder
geen beding nog 'onbesliste'
staten verliezen. Hij moet bo
vendien staten binnenhalen
waar Clinton nu nog een kleine
voorsprong heeft, zoals Tennes
see en Wisconsin. In de laatste
staat voerde de president afge
lopen zaterdag de hele dag
campagne uitzonderlijk lang,
De
nog van belang a
Senaat
Elke twee jaar is een derde van
het aantal senaatszetels verkies
baar. Dit keer staan 35 zetels op
het spel. De Democraten heb
ben nu een meerderheid van 57
tegen 43 zetels. Veel nieuwe
kandidaten presenteren zich als
tegenstanders van het gevestig
de establishment van beroeps-
politiri in Washington.
Een recordaantal van elf vrou
wen, van wie tien Democraten,
dingt mee naar een plaats in de
100 zetels tellende Senaat. Se
naat heeft nu maar twee vrou
welijke leden. California maakt
een kans door twee vrouwen te
worden vertegenwoordigd. Ca
rol Mosely Braun uit Illinois kan
de eerste vrouwelijke zwarte
senator worden.
Huis van Afgevaardigden
In het Huis, met 435 zetels die
elke twee iaar allemaal verkies
baarzijn, kunnen de Republi
keinen hun positie verbeteren.
Ze zullen eenter geen einde
kunnen maken aan de absolute
meerderheid van de Democra
ten, die 268 zetels hebben en
het Huis al 38 jaar beheersen.
De Republikeinen verwachten
twintig zetels winst te maken.
Gouverneurs
Twaalf staten kiezen een gou-
vmu in tol itstooprobaat
een Democratische gouvernuer
zijn positie te behouden. Zes
zittende Republikeinse gouver
neurs trekken zich terug. De Re
publikeinen denken in zes sta
ten te winnen, de Democraten
in acht. Tot vandaag waren er
28 Democratische en 20 Repu-
bUketaMgouwneure i wm
gouverneurs zijn onafhankelijk.
VERKIEZINGEN VS DE KERNPUNTEN
GEORGE BUSH
Verlaging lefcort met $120 mljard in *97
10 bezuinigen op overtieidsulgaven
Beperiung groei sociale uilkeringen
Verpficht indienen sluitende begroting.
- Geen verhoging van betastingen
- Verlaging voor middenklasse
- Minder belasting op bedrijfswinsten
Belastingverlaging voor wie een eersl
huis koopt.
BILL CLINTON
BEGROTING
- Verlaging tekort met $140 rra|ard in "96
Bezuinigingen overheidsuitgaven
Verhoging belastingen
- Beperking aantal ambtenaren.
BELASTINGEN
- Meer belasting voor gezinnen mat
jaarinkomen hoger dan S200 000
- Minder voor inkomens tot $90.000
- Buitenlandse bedrijven moeten meer
belasting betalen.
WERKGELEGENHEID
- Bedrijven moeten 1.5 loonsom
besteden aan opleiding en omscholing.
ROSS PEROT
15 snoeien in overheid
sociale programma's onaangetast
- Minder geld voor voordeeltjes poüticL
Verlaging voor nieuwe investeringen
- Minder aftrek hypotheekrente
- Benzine accijns omhoog.
Vrijhandeltakkoorde
NAFTA (met Canada
topprioriteit.
HANOEL
- Vrijhandelsakkoorden alleen ais dal
geen banenverlies voor VS oplevert
-Vrijhandelsakkoorden
a Been als ook VS e
ONDERWIJS
- Geen subsidie voor pari leukere schoten
Bevordering gratis openbaar onderwijs
$50 mdjard bezuinigen in 6 jaar
Orrwang toger kwart minder
50.000 Amorikaanse
hi in Europa.
- $90 mBjard bezuinigen
100.000 Amerikaanse soldalen ir
Europa is genoeg.
haarlem joianda oukesder vanuit Washington. Studio-
gasten zijn Amerika-kenners G.
Irwin, Maarten van Rossem en
Hans Gruyters.
De Stem van Amerika wordt
morgenochtend om 07.10 uur
voortgezet. Henk Dam, tot voor
kort correspondent van deze
krant in Washington, is een van
de commentatoren.
RTL 4 komt vanavond om 22.00
uur met een programma rond
de Amerikaanse verkiezingen
vanuit een studio in New York.
Morgenochtend om 07.00 is er
een speciale nieuwsuitzending.
Op Duitsland 1 begint de ARD
om 00.50 uur met het program
ma over de verkiezingen. Tot
06.00 uur blijft de zender in de
lucht. Ook Duitsland 2 (ZDF)
heeft een speciaal verkiezings
programma. De Britse BBC 2
begint haar uitzending Decision
'92 om 01.00 uur. De uitzending
duurt tot 07.00 uur. De Ameri
kaanse satellietzender CNN
zendt vanaf 02.00 tot 08.00 uur
Non-stop elections '92 uit.
Nederland 3 staat vanavond bij
na helemaal in het teken van de
Amerikaanse presidentsverkie
zingen. Om 20.00 uur begint
Typisch Amerikaans, een pro
gramma waarin diverse ele
menten uit de Amerikaanse sa
menleving aan de orde komen.
Zoals misdaad en samenleving,
sex en relaties, religie en sport,
humor en cabaret.
Het eerste deel van Typisch
Amerikaans wordt om 22.00
uur onderbroken door het
NOS-Journaal, Studio Sport
journaal, NOVA en Den Haag
Vandaag. Om 01.00 uur begint
het eerste deel van De Stem van
Amerika, waarin vanaf 02.00
uur de eerste prognoses en uit
slagen bekend worden gemaakt.
Het programma, dat in elk geval
tot 03.00 uur duurt, wordt ge
presenteerd door Paul Witte-
man en Charles Groenhuijsen.
Op de hele uren brengt het
Journaal de laatste stand van
zaken en rapporteert Paul Sneij-
Bush en Clinton nek-aan-nek
opgaan. Is dat het geval, dan
komt Ross Perot in het spel. De
onafhankelijke kandidaat maakt
weinig kans om een staat te
winnen Alaska biedt nog de
meeste perspectieven maar
kan wel de andere kandidaten
in het vaarwater zitten. Vooral
Clinton kan last hebben van een
boven verwachting scorende
Perot. In Colorado, Oregon,
New Mexico en Montana haalt
Perot nu al veel stemmen weg
bij de Democraat. Bij een hoge
score van de Texaan zouden de
ze staten aan Bush kunnen toe
vallen.
De liefhebbers kunnen daarna
nog wachten op de uitslagen uit
het uiterste westen. Verrassin
gen lijken daar uitgesloten: Cali
fornia en Washington zijn bijna
zeker voor Clinton, Idaho, Utah,
Arizona en Wyoming voor Bush.
Maar belangrijk is het op dat
moment waarschijnlijk niet
meer. De winnaar heeft dan al
lang de champagne ontkurkt.
Clinton stuwt
dollar omhoog
AMSTERDAM ANP-KRf
De koers van de Amerikaanse
dollar is gisteren flink gestegen,
vooral door de verwachting dat
Bill Clinton de Amerikaanse
presidentsverkiezingen zal win
nen. Bij het slot van de handel
op de wisselmarkt in Amster
dam was de Amerikaanse munt
1,7620 gulden waard, ruim drie
cent meer dan de slotkoers van
1,7310 gulden van afgelopen
vrijdag. De valutahandel gaat
ervan uit dat Clinton economi
sche stimuleringsmaatregelen
zal nemen ter waarde van 650
miljard dollar (1.110 miljard
gulden), voornamelijk voor in
vesteringen in de infrastructuur.
Die extra uitgaven zullen leiden
tot een stijging van de economi
sche groei, de overheidsuitga
ven en de rente. De hogere eco
nomische groei en de rentestij
ging maken de dollar aantrek
kelijker voor beleggers, hetgeen
de koers doet stijgen.
