Kamer tegen
verplichte
vaccinatie
Pendelaars vallen genadeloos door de mand bij Skepsis
Binnenland
Leider paspoortproject
krijgt nieuwe functie
Computercriminaliteit
neemt een hoge vlucht
Gevangen
Nederlander
Liberia vrij
Kettingbotsing bij hagel
«KNOV steunt plan 50-plussers
Boeing gebruikt slecht materiaaV
MAANDAG 26 OKTOBER 1992
3
Van den Broek: Meer hulp Joegoslavië
Hilversum De Europese Gemeenschap moet meer doen aan de
opvang van vluchtelingen in het voormalige Joegoslavië. Neder
land zal daarvoor vandaag bij de Europese Commissie voorstel
len doen, zo heeft minister Van den Broek van buitenlandse za
ken gisteren gezegd. Hij wil meer opvangkampen in Kroatië en
Bosnië en meer opvang van vluchtelingen in de EG-lidstaten.
Van den Broek herhaalde dat ons land de grenzen voor de meest
kwetsbare gevallen open moet houden.
Haagse politie vangt 22 kilo heroïne
den haag De politie heeft vannacht vijf verdachten in Den Haag
en Simpelveld wegens heroïnesmokkel. In hun auto's en huizen
vond de politie 22 kilo heroïne. De straatwaarde wordt geschat
op meer dan een miljoen gulden. De 32-jarige hoofdverdachte
werd aangehouden toen hij met zijn auto op weg was naar Rot
terdam. In zijn wagen trof de politie 14 kilo heroïne aan. Drie
verdachten werden aangehouden in een koffiehuis in Den Haag.
Eén man werd in het Limburgse Simpelveld aangehouden. De
politie sluit niet uit dat er meer arrestaties zullen volgen.
r095hl6fl5'Politie meldt fraude aan verzekering'
den haag D66-kamerlid Kohnstamm vermoedt dat politie
agenten illegaal gegevens over verzekeringsfraude doorspelen
aan verzekeringsmaatschappijen. Hij heeft vandaag schriftelijke
vragen gesteld aan minister Hirsch Ballin van justitie. De Demo
craat kan zich voorstellen dat ex-politiemensen die door verze
keraars worden ingehuurd om fraude op te sporen, door hun
voormalige collega's aan informatie worden geholpen. „Maar we
hebben in en buiten de Kamer eindeloos gevochten om af te
spreken welke informatie door de politie wordt geregistreerd en
door anderen ter inzage wordt gelegd en welke niet. Het kan ab
soluut niet dat de politie die regels overtreedt en illegaal infor
matie verstrekt aan derden."
Drugsrunners lopen tegen de lamp
driebergen De politie heeft zaterdag op de A16 tussen de grens
overgang Hazeldonk en Dordrecht gecontroleerd op 'runners'.
Runners proberen bij de grens klanten te werven die drugs wil
len kopen. Vanuit de auto worden bestuurders aangesproken en
vervolgens begeleid naar nabij gelegen verkoopadressen. De po
litie constateerde negen maal een overschrijding van de maxi
mumsnelheid en vier maal dat er onvoldoende afstand werd ge
houden. Ook bleken sommige runners geen rijbewijs te hebben
en reden ze onnodig over de vluchtstrook. In totaal zijn 29 pro
cessen-verbaal opgemaakt en konden drie personen mee naar
het politiebureau.
WD ziet tweede paspoortaffaire opdoemen
den haag gpd
De ambtenaar die de ontwikke
ling van de identiteitskaart bin
nen het ministerie van binnen
landse zaken leidt, is op eigen
verzoek teruggeplaatst naar een
andere functie. De WD wil des
ondanks opheldering van
staatssecretaris van binnen
landse zaken De Graaff-Nauta.
WD-kamerlid Wiebenga zegt
bezorgd te zijn over de gang van
zaken. „Als in het heetst van de
parlementaire discussie de
ambtelijke kapitein op het schip
zegt 'ik stap eruit', dan maak ik
me daar zorgen over." De
staatssecretaris ontkende giste
ren dat de overplaatsing van
ambtenaar Kruimel iets te ma
ken heeft met het gekrakeel
rond de identiteitsbewijzen.
„Dat is absoluut niet het geval.
De heer Kruimel heeft gevraagd
terug te mogen naar zaken die
hem wat beter liggen."
De Graaff-Nauta vindt het
zelfs een hele goede zaak „wan
neer iemand zelf zegt: dit werk
ligt me toch minder goed, ik
voel me meer thuis bij studie-
en inhoudelijke onderwerpen."
Het ministerie overweegt overi
gens hoewel Kruimel al tijde
lijk is vervangen een deskun
dige van buiten aan te trekken
voor het reisdocument.
Voor Wiebenga begint de
zaak steeds meer de proporties
aan te nemen van een tweede
paspoortaffaire. De ontwikke-
Bedrijven zeifin actie tegen 'hackers'
den haag gpd
De politie heeft het aantal zaken
dat met computercriminaliteit
heeft te maken in de eerste drie
kwartalen van dit jaar zien ver
dubbelen. Vooral hacking (in
breken in computers), software
piraterij en virusbesmetting
maken een sterke groei door.
Volgens hoofdinspecteur
Mantel van de Haagse gemeen
tepolitie zijn in de eerste negen
maanden van dit jaar 67 geval
len van computercriminaliteit
en aanverwante zaken behan
deld door het speciale compu
terteam voor Zuid-Holland en
Zeeland. Dat is twee keer zoveel
als in dezelfde periode van vorig
jaar. Uit contacten met de ge
specialiseerde bureaus elders in
Nederland blijkt eenzelfde toe
name, zo zei Mantel voor de
AVRO-microfoon.
De politieman merkt dat het
bedrijfsleven en de grote soft
wareproducenten in toenemen
de mate een beroep doen op de
computerteams om bedrijven
uit te schakelen die grof geld
verdienen met het bedrijfsmatig
illegaal kopiëren en verhande
len van software. Naast het
Haagse bureau maken ook de
teams in Amsterdam en Nijme
gen daar melding van, zegt hij.
Om de sterke groei het hoofd
te bieden, komen er op afzien
bare termijn ook twee landelijke
teams bij. Overigens bieden de
gespecialiseerde bureaus ook
ondersteuning bij grote projec
ten (huursubsidiefraude, vis-
fraude) door bewijsmateriaal uit
computerbestanden te lichten.
De armslag van de computer
teams wordt binnenkort nog
wat ruimer, als de Eerste Kamer
binnenkort het wetsontwerp
computercriminaliteit goed
keurt. In deze wet, die de Twee
de Kamer al is gepasseerd, zijn
zaken als hacking en besmet
ting met en verspreiding van vi
russen daadwerkelijk strafbaar
gesteld. Met de huidige wetge
ving moet de politie vaak al
haar creativiteit en vernuft aan
wenden om strafzaken tegen
overtreders rond te krijgen.
Een ruime kamermeerderheid is tegen een verplichte po-
lioprik. Premier Lubbers zei vrijdag dat het kabinet
'vraagtekens' plaatst bij de vrijheid van mensen om zich
niet tegen de ziekte te laten vaccineren. Maar zowel CDA
en WD als de kleinere christelijke partijen willen niets
van zo'n inentingsplicht weten.
den haag gpd
CDA'er Laning vindt een inen
tingsplicht te diep ingrijpen in
het gezin en stelt dat het om
een selectieve ingreep zou gaan.
„Ouders die door roken of
drugsgebruik de gezondheid
van hun kinderen schaden,
worden toch ook niet door de
overheid verplicht hun gedrag
te veranderen." De kleine chris
telijke fracties vinden dat de ei
gen verantwoordelijkheid moet
worden gerespecteerd van ou
ders die vanwege hun geloofs
overtuiging tegen inenten zijn.
WD'er Kamp meent dat er
geen argumenten zijn die een
vaccinatieplicht rechtvaardigen.
Volgens de wet mag het kabinet
inenting verplicht stellen als de
volksgezondheid in gevaar is,
maar volgens Kamp beperkt de
epidemie zich tot de kleine
groep mensen die bewust het
risico van polio wil nemen.
Staatssecretaris Simons van
volksgezondheid vroeg zich gis
teren in het tv-programma Het
Capitool af of er niet een zekere
dwang moet worden uitgeoe
fend op principiële tegenstan
ders van vaccinatie, „nu er
steeds meer kinderen in aanra
king komen met het poliovirus.
De kinderen lopen het risico le
venslang ongelukkig te zijn", al
dus Simons. Hij voegde er ove
rigens aan toe nog niet toe te
zijn aan een verplichting.
Zijn partijgenote en kamerlid
Netelenbos staat positief tegen
over een zogenoemde indirecte
verplichting, waarbij kinderen
niet tot school worden toegela
ten als ze niet zijn ingeënt.
Hoogleraar gezondheidsrecht
Roscam Abbing zei dit weekein
de dat in Nederland de vrijwilli
ge inenting op dit moment uit
stekend werkt. Het invoeren
van een verplichting zou bij een
aantal mensen van deze groep
juist averechts kunnen uitwer
ken.
•ensctiappelqkc Persdiens
Amersfoort Tijdens de 'viering' van vijfjaar steunpunten voor studiefinanciering heeft minister Ritzen
van onderwijs zaterdag een nieuw, computergestuurd telefoonsysteem in werking gesteld. Dat moet zor
gen voor een betere bereikbaarheid van de steunpunten. Als de student een steunpunt belt waarvan de
lijn is bezet, wordt hij straks automatisch doorverbonden naar een steunpunt dat zijn telefoontje wel kan
beantwoorden. Nu is het nog zo dat in drukke tijden de klanten, meest studenten, in 40 procent van de
gevallen in gesprek krijgen. Overigens noemde Ritzen de invoering van de studiefinanciering 18+ in
1986 een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de onderwijswetgeving, omdat te weinig aandacht is
besteed aan de uitvoering van de wet. foto anp paul stolk
MONROVIA FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
De Nederlandse VN-functiona-
ris Richard Snellen en drie Libe
riaanse medewerkers zijn zon
dag vrijgelaten door het Natio
naal Patriottisch Front van Li
beria (NPFL) van Charles Tay
lor. Het viertal was eind vorige
week gevangen genomen op
beschuldiging van het verstrek
ken van tactische informatie
aan het Westafrikaanse vredes-
leger Ecomog, met wie Taylor
op voet van oorlog verkeert.
Snellen en zijn collega's keer
den zondag terug op het VN-
kantoor in Gbamga, de noorde
lijke stad waar ook Taylor zijn
hoofdkwartier heeft. Ze ver
klaarden goed te zijn behan
deld.
Taylur verklaarde zondag de
tien dagen geleden begonnen
oorlog tegen het Westafrikaanse
vredesleger Ecomog te zullen
voortzetten „om Liberia te red
den en vrede en democratie in
het land te kunnen bewerkstelli
gen". Hij wil eerst de aan de
kust gelegen hoofdstad Monro
via innemen. Vervolgens zou
den op korte termijn verkiezin
gen moeten worden uitgeschre
ven om in Liberia „een echtye
democratie te vestigen". De
NPFL-leider beschuldigde Eco
mog er opnieuw van niet neu
traal te zijn.
De recente gevechten in Libe
ria hebben reeds meer dan hon
derdduizend mensen uit hun
huizen verdreven terwijl tiental
len burgers zijn gedood of ver
wondingen hebben opgelopen.
aKHNMr"*
ling van een fraudebestendig
paspoort leidde indertijd tot he
opstappen van CDA-staatsse-
cretaris Van der Linden en
WD-minister Van Eekelen. Na
de paspoortaffaire nam het mi
nisterie van binnenlandse za
ken het maken van een pas
poort en een Europese reiskaart
die ook kan dienen als natio
naal identiteitsbewijs over.
Ondertussen heeft de Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten (VNG) een eigen kaart ont
wikkeld, die begin volgend jaar
verkrijgbaar is. Die kaart zou
ook kunnen dienen als natio
naal legitimatiebewijs en Eu
ropese reiskaart. Binnenlandse
Zaken gaat desondanks zelf ver
der met de ontwikkeling van
zijn kaarten. Afgelopen maand
werd bedrijven gevraagd zich in
te schrijven voor de produktie
van de kaart en het paspoort.
De Tweede Kamer vroeg De
Graaff-Nauta vorige week om
opheldering, want het nut van
twee verschillende kaarten voor
hetzelfde doel ontgaat de frac
ties een beetje. Wiebenga dreig
de toen met een motie om de
aanbesteding te stoppen. Maar
het kabinet zet gewoon door,
mede omdat anders wellicht
schadeclaims dreigen van druk
kerijen als Joh. Enschedé en de
SDU (de voormalige staatsdruk
kerij), die het nodige voorwerk
hebben verricht voor een nieuw
paspoort.
Kamminga: Zo sitel mogelijk centraal akkoord
den haag gpd
De kleinere en middelgrote ondernemers, vere
nigd in het KNOV, steunen het plan van de vak
centrale FNV om 50-plussers vier dagen te laten
werken. KNOV-voorzitter Kamminga vindt het
initiatief 'sympathiek klinken', maar wil het wel
met de nodige soepelheid toepassen. „Het moet
geen wet van Meden en Perzen zijn." VNO-voor-
zitter Rinnooy Kan wees het FNV-plan direct al in
felle bewoordingen van de hand.
Kamminga prees dit weekeinde de voordelen.
„Laten we eerlijk zijn en vaststellen dat heel veel
mensen die wat ouder zijn, vaak minder intensief
en minder hard willen werken, met inlevering van
salaris." Voor het midden- en kleinbedrijf biedt
deze mogelijkheid het perspectief om jongeren
aan te nemen.
Het KNOV wil echter niet dat alle vijftig-plus
sers vier dagen gaan werken. „Er zijn ook veel ou
deren die graag en goed vijf dagen in de week
werken en willen blijven werken. Dan moet je het
wat mij betreft het ook mogelijk maken dat zij tot
hun 65ste of 67ste vijf dagen blijven werken."
Kamminga wil het vijftig-plus-plan niet koppe
len aan het centraal overleg tussen werkgevers,
werknemers en de regering. Als het aan hem ligt,
kan er volgende maand al een centraal akkoord
komen, gericht op het scheppen van extra banen
via loonmatiging. Het KNOV vindt dat het pad
naar een centraal akkoord is geëffend, nu onder
nemers en vakbeweging het in de Sociaal Econo
mische Raad eens zijn geworden over loonmati
ging, het scheppen van banen en lagere belastin
gen en sociale premies.
Hij vindt wel dat nu ook het kabinet boter bij
de vis moet doen en wees daarbij op de medede
ling van minister De Vries van sociale zaken vori
ge week dat hij geen mogelijkheden zag voor ex
tra lasteverlaging voor het bedrijfsleven. „Toen
heb ik wel even met mijn ogen moeten knippe
ren. Wij hebben al concessies gedaan, dat heeft
pijn gedaan. Nu is de minister aan zet. Het kabi
net moet keuzes maken."
Technisch analist doet boekje open uit wroeging
Hendrik ido ambacht» Zeventien personenauto's waren zaterdagmiddag betrokken bij een kettingbotsing op
de A16 bij Hendrik Ido Ambacht. Door hagel werd het wegdek plotseling glad, waarmee niet iedere automo
bilist voldoende rekening hield. Twee mensen raakten gewond, van wie één ernstig. Daarnaast was er aan
zienlijke blikschade. foto anp paul stolk
den haag gpd
De KLM en de Rijksluchtvaart
dienst (RLD) zien geen enkele
reden om Boeing-vliegtuigen
aan een extra controle te onder
werpen na beschuldigingen van
een werknemer van de vlieg
tuigbouwer dat bij de fabricage
vaak ondeugdelijk materiaal
wordt gebruikt. De RLD zal
Boeing wel opheldering vragen
over de uitlatingen van de werk-
Volgens KLM-woordvoerder
Offerman is er geen enkele aan
leiding om aan de integriteit
van de vliegtuigbouwer te twij
felen. „Een eigen technisch me-
dewerker is permanent gesta
tioneerd bij Boeing om de bouw
van voor de KLM bestemde
vliegtuigen te controleren".
Richard Father, technisch
analist bij Boeing, zei dit week
einde dat Boeing nogal eens on
deugdelijk materiaal gebruikt.
Dat is volgens hem onder meer
de oorzaak van het neerstorten
van een Boeing 767 van Lauda
Air in Thailand in 1989. De
Boeing-medewerker denkt dat
ook de ramp met het El Al-
vrachtvliegtuig in de Bijlmer
meer te wijten is aan een on
deugdelijk onderdeel.
Volgens Father leidt de moor
dende concurrentie tussen
Boeing en concerns als McDon
nell Douglas tot pogingen om
tijd te winnen door materieel te
gebruiken dat niet is goedge
keurd. Als de juiste onderdelen
niet beschikbaar zijn, wordt
materiaal gebruikt dat niet aan
de technische specificaties vol
doet. „Ik weet dat we illegale
onderdelen inbouwen in veel
vliegtuigen. Ook in de 747 van
El Al".
De Amerikaan zei naar Ne
derland te zijn gekomen voor
een actie tegen deze praktijken.
„Ik kon niet meer met mezelf
leven na het ongeluk met de
Boeing van Lauda Air. Ik heb
het idee dat de dingen anders
waren gelopen als ik eerder
mijn mond open had gedaan."
Volgens Boeing is Father mo
menteel met ziekteverlof op
verzoek van zijn psychiater. Een
woordvoerder wilde echter niet
inhoudelijk op de beschuldigin
gen ingaan.
Alsof om het verhaal van
Father te bevestigen heeft een
Boeing 747-100 passagiersvlieg
tuig van El Al zaterdagavond
een voorzorgslanding' gemaakt
op Schiphol. Aanleiding daar
voor was een oplichtend alarm-
lampje in de cockpit dat waar
schuwt voor brand in de hulp
straalmotor in de staart, die
zorgt voor de energievoorzie
ning van het vliegtuig als het op
de grond staat. Het was overi
gens loos alarm: het lampje
werkte vermoedelijk niet goed.
utrecht» jos goos
De oudere mevrouw uit Arnhem houdt in op
perste concentratie haar halfedelsteen aan een
kettinkje boven de zes doosjes: doet-ie-'t of
doet-ie-'t-niet? In een ervan bevindt zich haar
oorbel, en die moet ze met haar pendel feilloos
weten aan te wijzen. Tien keer krijgt ze de doos
jes voor haar neus en onder haar pendel.
Van de eerste vijf rondes schiet ze drie keer
raak. Dat is dus heel goed. „Nog maar twee keer",
roept ze dan nog vol goede moed uit. Maar ook
de achtste keer is ze nog geen steek verder geko
men. „En nu dus alle twee keer nog goed". Ze
geeft de moed niet op. Het mag niet baten: ze
vindt het doosje met haar oorbel niqt meer terug.
Ze is nu echt van slag. Moppert: „Die kleurtjes,
dat rood en groen op de doosjes, die maken me
van streek. Mijn pendel slaat bij groen uit, dat is
heel verwarrend. Witte doosjes, dat was beter ge
weest. En jullie hebben toch geen machine er
gens onder de vloer aangezet? Ik begrijp er niets
van. Ja, dit valt me heel erg tegen."
Ze wordt vriendelijk, maar scherp ondervraagd
door Emmy Jacobs (in het dagelijks leven werk
zaam op de afdeling wetenschapsonderzoek van
het ministerie van onderwijs) en Jan-Willem Ni-
enhuys (wiskundedocent TU Eindhoven). Beiden
zijn lid van de stichting Skepsis, die er een sport
van maakt paranormale verschijnselen te 'ont
maskeren'. Gisteren was het de beurt aan de pen
delaars, de die geloven met behulp van een pen
del verborgen voorwerpen te kunnen vinden. Ze
ven kwamen er opdagen, maar geen van hen viel
in de uitgeloofde prijzen.
Nienhuys concludeert: „Normaal gesproken
heb je met raden een kans van één op zes het
voorwerp in een van de zes doosjes te vinden. Pa
ranormale mensen die pendelen, claimen dat ze
het beter kunnen. Dat is ons dus niet gebleken.
Het is heel gek, de pendelaars koesteren een hei
lig geloof in hun kunnen maar ze hebben geen
besef van statistische kansberekening. Deze me
vrouw bijvoorbeeld zei bij de testvragen voor de
proef, dat ze wel dacht acht van de tien keer te
slagen, ze wist voor 99,5 procent zeker dat ze
minstens de helft zou halen. Dan had ze haar
reisgeld van ons teruggekregen. Ze vertelde ook,
dat ze al haar eten koopt met behulp van haar
pendels en sindsdien heeft ze geen gezondheids
klachten meer."
De mevrouw is tamelijk illustratief voor de an
dere deelnemers, zegt Nienhuys. Ze geloven on
voorwaardelijk in de pendel. En als het allemaal
misloopt bij de proef krijgt van alles en nog wat
de schuld, maar het geloof blijft ongeschokt. Wat
is hier aan de hand?
Nienhuys en Jacobs antwoorden daar zeer
voorzichtig op. Het zou kunnen dat mensen die
zich paranormaal begaafd achten op die manier
onzekerheden en angsten in hun eigen leven de
baas proberen te blijven, en ook aan andermans
behoefte aan zekerheid voldoen. Het maakt dan
niet uit of het feitelijk werkt, het werkt in elk geval
psychisch. De Arnhemse mevrouw had anders
geen eten meer gelust, en het pendeltje houdt
haar dan toch mooi op de been. Emmy Jacobs:
„Maar niet zonder gevaar, want wie weet hoeveel
mensen op deze manier bedonderd worden of
verkeerd beïnvloed in hun keuzes."
Hoewel, misschien willen we wel bedonderd
worden. Secretaris Rob Nanninga van Skepsis:
Wie gisteren minimaal vijf van de tien keer het
juiste doosje zou hebben gevonden, kon via een
tweede en derde ronde maar liefst 10.000 gulden
in de wacht slepen. Maar Skepsis zou Skepsis niet
zijn, als de stichting dat geld goedgelovig had uit
geloofd. Nienhuys: „Het is maar een statistische
kans van een op de anderhalf miljoen dat iemand
dat lukt. Vinden we zo iemand, nou, dan was het
ons wel dat geld waard geweest, want die hadden
we onmiddellijk naar een laboratorium gesleept
om dét eens uit te zoeken."
