Cultuur Kunst
'Muziek moet sentimenten verstoren'
99
^bewondering
Rick en Lex Goudsmit:
'Zo zoon, zo vader'
DONDERDAG 22 OKTOBER 1992
23
Positief
*5 C Het 'even 'n Provence was
J hard. Toch bekeek schrijver
Marcel Pagrrol het altijd van de posi
tieve kant. Dit blijkt uit La Cloire de
mon père, een film van regisseur
Yves Robert.
Boeken
Een recensie van Harry Mu-
élm lisch' magnum opus 'De ont
dekking van de hemel' en een inter
view met de Baskische schrijver Bar-
nardo Atxaga die ook in Nederland
waardering oogst
redactie cees van hoore
ruygrok (CHEF)
saskiastoelinga
Ionakwartet geeft koffieconcert
leiden «Het vermaarde Ionakwartet geeft op zondag 25 oktober
een koffieconcert in de Stadsgehoorzaal aan de Breestraat in
Leiden. Op het programma staan werken van Fauré, Beethoven
en Brahms. Toegangskaarten zijn te koop bij K&O (tel. 141141).
Het concert begint om 11.30 uur.
Virgin Brides presenteert eerste cd
alphen aan den runDe Alphens-Leidse rockgroep Virgin Brides
geeft op zaterdag 31 oktober een concert in het Kasteel aan de
Concertweg 1 in Alphen aan den Rijn. Op deze avond wordt te
vens de eerste cd van de groep, met de titel 'Drive', gepresen
teerd en te koop aangeboden. Daarop staan de beste nummers
uit het repertoire van Virgin Brides. De zaal gaat open om 21.00
Marcel Möring in De Burcht
leiden Helbertijn Schmitz-Küller voert op donderdag 29 okto
ber, in sociëteit De Burcht in Leiden, een gesprek met de schrij
ver Marcel Möring. Kaarten zijn in de voorverkoop verkrijgbaar
bij de boekhandels Kooyker, De Kier en Zandvliet. Aanvang
20.15 uur.
Countrygala in Noordwijkerhout
noordwijkerhout» In De Schelft in Noordwijkerhout wordt za
terdag 24 oktober het Country Western Gala gehouden. Het
gala wordt opgeluisterd door The McCarters, Karin Tobin, The
Dean Twins, Kathy Chiavola en Allen Frizzell. Alle artiesten wor
den begeleid door volledige bands. Het programma begint om
20.00 uur.
De Nits twee avonden op de planken van de Leidse Schouwburg
De wetenschap dat The Nits met elk nieuw album een
bestaande groep fans verliest, heeft de groep er nog nooit
van weerhouden om de muzikale horizon te verbreden.
„Want bij ieder album winnen we er ook weer nieuwe
fans bij", is de simpele redenering van Henk Hofstede,
Robert-Jan Stips en Rob Kloet. Met de nieuwe cd 'Ting'
slaagt het trio er alweer in om anders te klinken dan op
het voorgaande materiaal. Mede veroorzaakt door een
sober instrumentarium, dat zelfs Zwitserse beeldhouw
werken bevatte. „Het is niet zo zeer de drang om ver
nieuwend bezig te zijn", legt Hofstede uit. „Het is meer
het zoeken naar nieuwe elementen die in onze muziek te
gebruiken zijn."
pauken." De groep noemt de
aanpak kamermuzikaal. „Toen
we begonnen, hadden we tallo
ze stukken liggen met ijle mu
ziek. Van die klanken die zich
ergens in de verte in een mistig
landschap schijnen af te spelen.
Mooie banden hoor, dat wel,
maar wij begrepen ook wel dat
er voor dat soort muziek geen
plek is in de wereld."
leiden «michel vermeer
The Nits heeft ruim een jaar ge
werkt aan het twaalfde album.
Het resultaat is er naar. 'Ting'
staat vol met mysterieuze, vage
en fragiele songs, die in hun
schoonheid groeien naarmate
ze vaker worden beluisterd. En
vaker beluisteren is een vereiste,
want 'Ting' is geen 'gemakkelij
ke' plaat. „Het valt nu nog
mee", benadrukt Hofstede. „We
hebben het afgelopen jaar hele
sobere perioden gekend waarin
we minimaal gebruik maakten
van instrumenten. Halverwege
de opnamen hebben we onszelf
ook tot de orde geroepen, want
het werd allemaal wel heel erg
obscuur."
Volgens Hofstede is er voor
'Ting' niet op een bijzondere
manier gewerkt. „We hebben
gezocht naar andere muziek
vormen en heel streng voor
onszelf bepaald dat we dit al
bum zouden maken met een
beperkt instrumentarium. Eén
stem, twee piano's, een snufje
cello en synthesizer en klassiek
slagwerk. Dus veel bekkens en
Dus werd er verder gezocht,
onder meer voor de percussie.
De zoektocht eindigde tenslotte
in Zwitserland, waar de band in
contact kwam met kunstenaar
Arthur Schneiter. Na schilderij
en ('La Grande Parade') vorm
den beeldhouwwerken voor
oud-Rietveld Academie-student
Hofstede een nieuwe inspiratie
bron voor een cd. Zelf noemt hij
het toeval. „Je moet open staan
voor zaken buiten de muziek
om. Zo zijn we ook met Schnei
ter in contact gekomen. Hij
maakt kunstwerken waarop je
ook kunt spelen. Beeldhouw
werken die klanken voortbren-
Vijf Zwitserse sculpturen wer- Schouwburg.
den naar Amsterdam gehaald.
„Het eindresultaat viel tegen",
bekent Hofstede. „De stenen
bleken in de nummers niet
bruikbaar. Ook de poging om ze
te gebruiken als opvulling tus
sen de nummers, bleek onhaal
baar." Op de cd zijn de stenen
dan ook sporadisch te horen.
Toch is de invloed van de Zwit
serse sculpturen tijdens de hele
produktie blijven hangen als
een duidelijk waarneembaar at
mosferisch gegeven.
Zweverige cd
Hoewel ieder album anders
klinkt, hebben The Nits na al
die jaren toch een eigen geluid
ontwikkeld. Hofstede schrijft
dat toe aan het jarenlang wer
ken met dezelfde mensen. Niet
alleen de muzikanten, maar ook
de mensen achter de schermen.
De zanger bevestigt dat 'Ting'
een wat zweverige cd is gewor
den. „Zweverig, maar wel bin
nen afgezette lijnen. Het is de
functie van muziek om senti
menten te verstoren. Om ge
voelens op te roepen. Ik zie het
als landschapsmuziek. Maar dat
verschilt natuurlijk per persoon.
Want mensen luisteren naar
onze nummers in omstandighe
den die we zelf niet eens kun
nen bedenken. Ik vind het nog
steeds leuk om mijn eigen lied
jes, die in de studio onder per
fecte omstandigheden zijn op
genomen, opeens van een stei
ger te horen schallen. Ver
mengd met het geluid van Lijn
9 en een drilboor."
De Nits staan op donderdag 29
oktober en vrijdag 30 oktober
op de planken van de Leidse
De Nits: niet de drang om vernieuwend bezig te zijn.
„Meestal denk ik
heel lang na voor ik
iets koop, maar dit
wilde ik meteen
hebben. Ik werkte
destijds in Den Haag en als ik 's
morgens naar kantoor ging, liep
ik langs de etalage. Het is een
foto van Bert Houweling.
Eigenlijk is hij geen kunstenaar,
maar fotojournalist in Den
Haag. Toch is dit een kunstfoto.
Je kunt zien dat Houweling
gezocht heeft naar de juiste
compositie. Hij wilde geen
speels en beweeglijk beeld,
maar iets straks en statisch. Als
je er van een afstandje naar
kijkt, lijkt het net abstract. Maar
dat is het niet: het zijn vijf
kleedcabines op Scheveningen.
Gele kozijnen, geel zand,
blauwe deuren, een
strakblauwe lucht. De
kleurstelling en de vlakverdeling
zijn perfect gevonden."
„Houweling heeft de badhokjes
in 1977 gefotografeerd, vlak
voordat ze werden afgebroken.
Het is vreemd: ze zitten nog
goed in de verf, maar toch zie je
ook dat ze heel vervallen zijn.
De boel staat scheef, is verzakt.
De deur uiterst rechts wilde al
niet meer sluiten, die heeft
Houweling zelf dicht geduwd.
Vóór die deur ligt een bergje
zand, daarmee klemde hij 'm
vast. Deze foto vertelt twee
verhalen; het verhaal van de
cabines zelf en het verhaal van
de man die de foto heeft
gemaakt."
„De foto is een historisch
document. Het vertelt iets over
de preutsheid die zo'n vijftien
jaar geleden nog heel gewoon
was. Het doet me denken aan
dat gehannes met badlakens en
dat bekrompen Nederlandse
gedoe van mensen die absoluut
niets 'indecents' wilden laten
zien. Je moest er voor.betalen:
25 cent. Lekker met z'n allen
erin, dan was het nog
goedkoper. Dat is nu eén
generatie terug en al voltooid
verleden tijd. Die cabines waren
heel beeldbepalend voor
Scheveningen. Ik kan ze me nog
zó goed herinneren. Voor mijn
kinderen zijn het fabels. Als ik
ze vertelde dat ze er voor de
Eerste Wereldoorlog hadden
gestaan, zouden ze het ook
geloven."
„In het begin van de jaren '50
heb ik met mijn ouders een tijd
in Scheveningen gewoond en
dan gingen we natuurlijk ook
naar het strand. Meestal
trokken we thuis al onze
badkleren aan, maar een enkele
keer heb ik die kleedcabines wel
eens gebuikt. Prettig vond ik
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die hetzij'
direct hetzij zijdelings met kunst of cultuur te maken hebben. Zij praten over een
kunstvoorwerp waaraan zij bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma
tot het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt de
Voorschotense wethouder van welzijn, sociale dienstverlening en cultuur Mieke
Breunesse haar bewondering uit.
het niet. Het stonk er, het was er
groezelig, er hingen allerlei
vreemde geuren, vermengd met
zeelucht."
Als het alleen om de
herinnering was gegaan, had ik
die foto niet gekocht. Het gaat
me toch vooral om de
esthetische component. Als
Houweling die foto voor de
krant had gemaakt, had hij het
anders gedaan; niet zo frontaal,
niet zo strak. Hij fotografeerde
iets dat op het punt stond
definitief te verdwijnen, maar
hij deed het niet op een
documentaire manier."
„Van huis uit heb ik nooit iets
met kunst te maken gehad. Ik
moest het echt leren. Een
omslagpunt is voor mij een
overzichtstentoonstellingvan
het werk van Mondriaan
geweest. Dat was in de vroege
jaren '70 in het Haagse
Gemeentemuseum. Mondriaan
schilderde een boerderij die
zich weerspiegelde in het water.
Je zag de punt van het dak
boven en beneden. In een
aantal schilderijen stileerde hij
dat steeds verder en uiteindelijk
was er alleen nog maar een ruit
over. Door dat stapsgewijze
proces snapte ik ineens hoe
iemand tot zo iets kon komen
waarom kunstenaars abstract
willen werken."
„Met de gemeentelijke
kunstaankopen bemoei ik me
alleen op afstand. Twee
commissies maken de keuze en
ik vertrouw er op dat zij dat
zorgvuldig doen. Hooguit zou ik
met zware motieven kunnen
tegenhouden wat echt niet
passend is in het gemeentelijk
kunstbezit, maar dat komt nooit
voor. Toch heb ik wel ideeën
over kunst in gemeentebezit. Ik
zie graag schilderijen en
beelden die voor veel n
aantrekkelijk zijn, maar ik wil
geen 'gemiddeldheid'. Sommigi
controversiële kunstwerken wil
je op den duur niet meer
missen. Andere dingen die
iedereen meteen mooi vindt,
kunnen al gauw
vervelen. Ik wil niet
dat er in Voorschoten
kunstwerken staan
die niemand rj
tijdje meer zie
beeldende kunst
recensie irene van beveren
Expositie Zo zoon, zo vader, gemengde
technieken op doek en papier door Lex en
Rick Goudsmit Te zien t/m 13/11, wo
t/m za. 13-17 uur. do tot 21 uur. Hofman
Van der Zee, Hooftstraat 235, Alphen
a/d Rijn.
Niet het gevleugelde 'Zo vader,
zo zoon' maar andersom 'Zo
zoon, zo vader' is de titel waar
onder Rick en Lex Goudsmit
hun gemengde technieken op
doek en papier exposeren bij
Hofman Van der Zee.
Pas een kleine drie jaar gele
den trad vader Lex in de voet
sporen van zijn ruim 50 jaar
jongere zoon Rick. Lex (1913)
verwierf onder meer bekend
heid als een van de hoofdrol
spelers uit de musical Anatevka.
Tegenwoordig is hij vrijwel da
gelijks te zien als zichzelf in het
kinderprogramma Sesamstraat.
Daarnaast schrijft hij kinder-
boeken. En na de dood van zijn
vrouw is hij gaan schilderen.
'Zo zoon, zo vader' is de der
de expositie op rij met zoon
Rick (1963). Het werk van vader
en zoon heeft weinig raakvlak
ken. Je zou zelfs kunnen zeggen
dat de expositie het klassieke
beeld geeft van de jonge zoon
die de confrontatie niet schuwt
en de wijze, meer berustende
vader.
Lex Goudsmit laat vriendelij
ke beelden zien met overwe
gend vloeiende vormen en
zachte kleuren. Opvallend groot
is het aantal geabstraheerde ge
zichten. Uiteenlopend vai
pressieve, haast kinderlijke kop
pen tot portretten die zijn opge
bouwd uit rechthoeken ei
kels.
Bij Rick is de mens onderdeel
van een geëngageerde voorstel
ling. De oorlog in het voormalig
Joegoslavië, hongersnood en
het menselijk DNA zijn een
paar van de onderwerpen die
hem bezighouden. Verbeeld in
een rauw expressieve stijl die
verwant is aan de werkwijze van
graffiti-kunstenaars, die zwart
als contrasterend, dramatisch
element gebruiken in een vaak
woeste mengeling van kleuren
Het werk van vader en zoon
hangt gescheiden van elkaar.
Beneden het vriendelijke werk
van Lex, in een te krappe ruimte
boven het minder toegankelijke
engagement van Rick. Het sto
rende ruimtegebrek zal vanaf
volgende maand tot het verle
den behoren. Trots laat galerie-
houdster Gunhild Theil een ver
trek van behoorlijke afmetingen
zien dat bij de bestaande galerie
wordt getrokken. Het was de
opslagplaats van een zoetwa-
renhandel die, ontdaan van
marsen en drop, staat te wach
ten op zijn nieuwe bestemming
als expositieruimte. Op 29 no-
vembei bijt )an Cremer het
spits af.
Foto Louk Zuydcfduin
'Sex' al voor
de lunch
uitverkocht
LONDEN/PARUS
In boekwinkels in Londen en
Parijs was gisteren sprake van
een ware stormloop op het boek
'Sex' van popzangeres Madon
na. Binnen enkele uren na ver
schijnen was het uitverkocht.
Ook in Australië en de VS werd
het boek grif verkocht. Het boek
is nog niet in Nederland ver
krijgbaar omdat er geen exem
plaren vanuit Londen zijn gele
verd.
Honderden fans stonden in
de regen voor een boekhandel
in Londen die speciaal voor de
gelegenheid om middernacht
open ging. In sommige Londen-
se boekhandels werd het glim
mende, trendy boek, dat naakt
foto's van de Amerikaanse pop-
zangeres en foto's van haar
seksuele fantasieën bevat, snel
ler verkocht dan de niet-geauto-
riseerde biografie van prinses
Diana. De meeste Britse en
Franse boekhandels raakten
voor lunchtijd door de voorraad
'Sex' heen.
KARIN BLOEMEN
mei Marjolein Touw en Arthur Schlemper en Orkest Willem Ennes
IN CONCERT
dinsdag 27 oktober woensdag 28 oktober
LEIDSE SCHOUWBURG
telefoon 071-131943/131944
ER ZIJN NOG KAARTENI
