Partijen in Bonn
wijzigen asielrecht
Premier Bourassa probeert Québec binnen Canada te houden
Buitenland
Getroffen Cairo graaft, rouwt en hoopt na aardbeving
Wachten op voedsel
3James Bond3 ten onder in vuurwerk Quayle en Gore
Chinese communisten geven
meer ruimte aan hervormers
Nederlandse protest
tegen aanhouding Solo
WOENSDAG 14 OKTOBER 1992
DPA Deutsche Presse Agentur
Paus veroordeelt slavenhandel
santo dominco De mannen, vrouwen en kinderen die als sla
ven uit Afrika naar Amerika werden overgebracht, zijn het
slachtoffer geworden van een „schandelijke praktijk, waaraan
ook gedoopte mensen hebben deelgenomen die zich niet hiel
den aan de principes van hun geloof." Dat schrijft paus Johan
nes Paulus II in een boodschap aan de Amerikanen van Afri
kaanse herkomst die gisteren in Santo Domingo is verspreid. In
een andere boodschap zegt de paus de indianen en Eskimo's de
steun van de Rooms-Katholieke Kerk toe bij hun pogingen om
het milieu te beschermen, hun grond terug te krijgen en hun ei
gen cultuur in stand te houden.
Kanemaru stapt op
Tokyo De machtigste Japanse politicus, de 78-jarige Shin
Kanemaru, heeft vanmorgen gezegd dat hij ontslag zal nemen
als parlementslid. Daarmee neemt hij de verantwoordelijkheid
op zich voor een corruptieschandaal, waarbij hij betrokken was.
Zijn ontslag betekent dat hij ook afstand zal doen van het leider
schap van de belangrijkste fractie binnen de LDP. Deze conser
vatieve, op het zakenleven georiënteerde partij, regeert Japan al
sinds 1955, Kanemaru wordt algemeen gezien als peetvader van
de LDP.
Koetsjma premier Oekraïne
kiev» Het Oekraïnse parlement heeft gisteren met overweldi
gende meerderheid ingestemd met de benoeming van de indus
trieel Leonid Koetsjma tot premier. President Kravtsjoek had
Koetsjma, de directeur van een van de grootste wapenfabrieken
in Oekraïne, voor de post voorgedragen. Hij prees hem daarbij
aan als een technocraat die in staat is de economische crisis te
bezweren. De nieuwe premier zei dat hij zich zou concentreren
op de invoering van een marktstelsel en de politiek over zou la
ten aan Kravtsjoek.
Concorde breekt wereldrecord
Lissabon Het supersonische vliegtuig Concorde van Air France
heeft gisteren een nieuw snelheidsrecord gevestigd. In 32 uur en
49 minuten en acht seconden vloog het toestel met 48 passa
giers (in westelijke richting) rond de wereld. Het wereldrecord
voor verkeersvliegtuigen lag op 36 uur en acht minuten. De zui
vere vluchttijd voor de afstand van 44.000 kilometer was 23 urn
en zeven minuten, aldus de luchtvaartmaatschappij. De rest van
de tijd ging op aan tussenlandingen om bij te tanken.
cairo sarah helm
the independent
In het stoffige Cairo bood het inge-
stortte, vijftien verdiepingen hoge ge
bouw het uiterlijk van een gigantische
afvalhoop, terwijl hulpverleners over
de gehavende steunbalken kropen.
Duizenden hadden zich in een res
pectvolle en geschokte stilte verzameld
en wachtten op het tevoorschijn ko
men van nieuwe lichamen of overle
venden. De eerste lichamen die wer
den ontdekt, waren die van een moe
der en haar baby er volgden er 22 en
velen moeten nog worden gevonden.
In afwachting van het bezoek van
Egypte's president Hosni Mubarak
boorden rijen in het wit geklede solda
ten hun weg naast de voortkruipende
bulldozers. SheriefAtef, een 17-jarige
student, vertelt dat hij zijn nicht al on
der de puinhopen vandaan gehaald
heeft zien worden. „Wij denken dat ze
in de snackbar van het gebouw was
daar ging ze altijd heen om die tijd."
Aangenomen wordt dat 120 mensen
zijn omgekomen in dit gebouw in de
voorstad Heliopolis, toen de aardbe
ving van 5.9 op de schaal van Richter
maandagmiddag om drie uurhet
drukste uur van de dag de kolkende
straten van Cairo schokte. Het geschat
te aantal doden liep gisteren op tot
duizend en 10.000 gewonden. Maar in
een stad van 12 miljoen inwoners, die
met de dag groeit, kan niemand daar
zeker van zijn.
Mona Mohammed zat met gekruiste
benen aan de overkant van de straat
van het ingestortte gebouw te staren.
Om drie uur gistermiddag had zij. net
als iedereen, een nieuwe aardbeving
verwacht, die was voorspeld op de te
levisie. Dat was niet gebeurd.
Om uit te leggen hoe de trilling was ge
weest, wuifde ze met haar handen van
links naar rechts. Velen maken hetzelf
de gebaar en spreken over schuivend
zand onder hun voeten. Sameh Farouk
zegt: „Het was alsof de grond plotse
ling onder ons begon te zwemmen.
Toen was er het gerommel en overal
stof. Mijn moeder en zuster waren mi
nuten daarvoor die kant opgelopen. Ik
rende naar buiten om ze te zoeken en
zag alleen maar het dwarrelende stof."
Mensen spreken ook over dansende
lampen, zwaaiende gebouwen en
daarna de plotselinge paniek. „Overal
op straat waren mensen sommigen
halfgekleed. schreeuwend. Mensen
sprongen uit het gebouw velen
raakten in de eerste paar minuten ge
wond of stierven op die manier", zegt
Alexandra Buccianti, die vlak naast het
met de grond gelijk gemaakte gebied
woont.
In een moskee in het noorden van de
stad stierven tien mensen een uur na
de trilling terwijl zij dankzegden omdat
zij waren gespaard en het gebouw
plotseling instortte.
Maar het grootste gebouw dat naar be
neden kwam, stond in Heliopolis. Kha-
led Sufwat heeft een klein speelgoed
winkeltje precies tegenover waar het
vroeger stond. „Ik hoorde het gedon
der en toen hoorde ik de klap. Ik dacht
dat het mijn huis moest zijn en mijn
gezin. Dat dachten we allemaal
mijn vrienden worden nog steeds ver
mist. De gebouwen stonden te zwaai
en terwijl de mensen in alle richtingen
renden. Zij wisten niet welk gebouw er
daarna naar beneden zou komen.
Volgens ooggetuigen overwonnen de
mensen snel hun paniek en snelden ze
toe om anderen te helpen. Iemand zei:
„De hulpverleners konden er niet door.
de wegen zaten dicht. Gewonde men
sen lagen op straat. Maar de mensen
hielpen elkaar en droegen de gewon
den en doden op hun schouders naar
het ziekenhuis."
vertaling luutje
'Witte Huis
liet Clinton
onderzoeken'
washington Rtr
De Amerikaanse regering heeft
de ambassades in Londen en
Oslo een onderzoek laten instel
len naar gegevens over Bill Clin
ton. Dat heeft de Amerikaanse
krant Washington Post vandaag
gemeld. De ambassades moes
ten zoeken naar gegevens over
Clintons dienstplicht en zijn
staatsburgerschap in de periode
dat hij in Oxford studeerde. Re
geringsfunctionarissen zeggen
dat de opdracht volgde op ver
zoeken van diverse media.
BERLUN GPD-UPI-Rtr
De Duitse regeringspartijen CDU, CSU en FDP hebben
gisteren een compromis bereikt over verscherping van de
asielwetgeving. Het akkoord werd bereikt na lang touw
trekken tussen de drie coalitiepartners.
gingen plaatsvinden, terug
moeten. Vluchtelingen wier ver
zoek is afgewezen, zullen in
principe het recht behouden in
beroep te gaan tegen een derge
lijk besluit.
De regeringspartijen willen
ook de toestroom van (afgewe
zen) asielzoekers via buurlan
den als Nederland een halt
toeroepen. Ten slotte willen de
partijen de financiële steun
voor asielzoekers vervangen
door materiële steun. Vluchte-
De partijen willen de Duitse
grondwet zo veranderen dat
asielzoekers die geen steekhou
dende argumenten voor hun
asielaanvraag hebben, direct
kunnen worden teruggestuurd.
Zij moeten daar wachten op
een beslissing over hun aan
vraag.
In de praktijk betekent het
voorstel dat asielzoekers uit lan
den waar geen politieke vervol-
Politie treedt
hard op tegen
protest Kosovo
PRIST1NA AFP-Rtr
De Servische politie is gisteren
hard opgetreden tegen een be
toging van honderden etnische
Albanese studenten in de Servi
sche provincie Kosovo. Zij de
monstreerden voor het recht op
onderwijs.
Ooggetuigen zeiden dat agen
ten de menigte, die zich had
verzameld op de campus van
Pristinë (Pristina), de hoofdstad
van Kosovo, met traangas en
knuppels uiteenjoegen. De poli
tie blokkeerde de straten om te
voorkomen dat de betogers de
universiteit bereikten.
De studenten waren op weg
naar de faculteit wijsbegeerte,
die zij twee jaar geleden verlie
ten uit protest tegen de Servi
sche onderdrukking van de et
nische Albanezen. Maandag
waren ook al duizenden scho
lieren de straat opgegaan.
lingen uit landen waar burger
oorlogen woeden, zullen niet
onder de strengere wetgeving
vallen.
Morgen wordt in het parle
ment gestemd over de rege
ringsplannen. Voor de Beierse
CSU gaan ze niet ver genoeg,
terwijl de liberale FDP meent
eigenlijk te veel concessies te
hebben gedaan. Daarna zullen
experts de wijzigingsvoorstellen
moeten uitwerken, waarna een
tweederde meerderheid in het
parlement nodig is om ze van
kracht te laten worden. Zonder
de medewerking van de intem
verdeelde sociaal-democrati
sche oppositiepartij SPD is een
grondwetswijziging onmogelijk.
KiSEUAKBosnische zigeuners wachten langs de kant van de weg op
een voedselkonvooi van de Verenigde Naties. Zij leven van het voedsel
dat ze met bedelen kunnen krijgen.
In de Bosnische hoofdstad Sarajevo zijn VN-technici gisteren aanhou
dend beschoten tijdens herstelwerkzaamheden aan het elektriciteits- en
waterleidingnet. De reparaties konden dan ook niet worden uitgevoerd.
Maandagmiddag werden ook twee VN-toestellen onder vuur genomen.
Een kogel doorboorde de cockpit van een Russisch vliegtuig op tien
centimeter van het been van de piloot foto epa
Quayle: Aanvallend.
Stockdak: Hakkelend
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De kandidaten voor het vice-president-
schap hebben de Amerikanen vannacht
(Nederlandse tijd) dat geboden waar
het de verkiezingscampagne tot nog toe
ontbrak: vuurwerk. Na het saaie, stati
sche optreden van George Bush, Bill
Clinton en Ross Perot zondag, brachten
hun running mates tenminste opwin
ding.
Of de kiezers er wijzer van geworden
zijn is nog de vraag. Het debat ontaard
de in een soms genante scheld- en in
terruptiepartij die wel amusements
waarde had, maar zelden informatief
was. Maar deze verbale bokswedstrijd
tussen met name vice-president Dan
Quayle en senator Al Gore heeft wel
licht de toon gezet voor het verdere ver
loop van de strijd.
Vooral Perot kan daar niet blij mee
zijn. Na zijn succes van zondag toen hij
Bush en Clinton overvleugelde, steeg
zijn aanhang in de opiniepeilingen met
meer dan tien procent Maar het rond
uit zwakke optreden van Perots beoog
de plaatsvervanger, de gepensioneerde
vice-admiraal James Bond Stockdale
kan zijn kansen geen goed hebben ge
daan.
Stockdale, een gedecoreerd Vietnam-
veteraan en ex-krijgsgevangene die zich
nu aan de Stanford-universiteit ver
diept in Griekse filosofie, was duidelijk
niet voorbereid op wat hem boven het
hoofd hing en ging in het geweld van
Quayle en Gore kopje onder. Dat kan
Perot stemmen gaan kosten.
„Als dit zijn eerste keuze is, dan moe
ten we ons zorgen maken over wie hij
nog meer in zijn regeringsploeg gaat
opnemen", zei een commentator over
Stockdale. Een charmante, 68-jarige
grijze man die soms vragen niet ver
stond („Sorry, ik had mijn gehoorappa
raat even niet aan") en op andere niet
of slechts hakkelend kon antwoorden.
Hij kon nauwelijks iets inbrengen in het
felle debat en zei dan ook de indruk te
hebben dat hij naar een pingpong-wed-
strijd stond te kijken.
Het tweegevecht tussen Quayle en
Gore werd op inhoud gewonnen door
de laatste. In twee peilingen na afloop
van het debat kwam hij als
de bus. Quayle leek door de Republi
keinse campagneleiding maar met één
doel naar Atlanta te zijn gestuurd: zo
vaak als in anderhalf uur maar mogelijk
is te roepen dat Bill Clinton niet te ver
trouwen is. Daarin slaagde de vice-pre
sident met vlag en wimpel.
Het niveau van het debat was daar
door laag, maar Quayle deed in elk ge
val wat George Bush zondag naliet:
aanvallen. Wellicht dat de president na
dit voorbeeld in het debat van morgen
ook uit zijn schulp kruipt. Hij moet wel,
want na zondag is zijn positie er niet
beter op geworden. In de opiniepeilin
gen ligt hij, ook na het debat van van
nacht, nog steeds ruim 15 procent ach
ter op Clinton.
PEKING YVONNE VAN DER HEUPEN
CORRESPONDENT
Er komt een grote wijziging in
de samenstelling van de lei
dinggevende partij-organen van
de Chinese Communistische
Partij. Dat is gisteren besloten
op het veertiende congres van
de partij in Peking. De wijziging
is even radicaal als de economi
sche hervormingen die de
nieuw-benoemden in praktijk
moeten gaan brengen.
Deng Xiaoping (88). de func
tieloze machthebber, is het
meesterbrein en de grote drijf
veer achter de personele her
schikking, evenals achter het
eerder aangekondigde pro
gramma om in de kortste keren
tot een 'socialistische markteco
nomie' te komen. Deng, die
maandag bij de opening van het
congres verstek liet gaan, heeft
zich verzekerd van de benoe
ming van een groot aantal her-
vormingsgezinden.
Naast de aanzienlijke verjon
ging in de toporganen is een
verschuiving van de macht waar
te nemen van het politieke cen
trum Peking naar de provincies.
Vooral functionarissen die in
hun regio succesvol zijn ge
weest met economische hervor
mingen en met het bestrijden
van dogmatische marxisten,
gaan in de hogere partijregio-
nen de dienst uitmaken.
De benoemingen zijn
evenals het economisch pro
gramma veelal compromis
sen waarvoor fel gestreden is
tussen de hervormingsgezinde
'Dengisten' en orthodoxe ideo
logen. Zo is Deng akkoord ge
gaan met het handhaven van Li
Peng als premier en Jiang Ze-
min als partijleider, in ruil voor
de toezegging dat beiden de
economische veranderingen
zullen steunen.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Nederland heeft bij de Russi
sche autoriteiten een officieel
protest ingediend tegen de aan
houding, maandag, van het
Greenpeace-schip Solo. Volgens
een woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
hadden de Russen geen recht
het schip aan te houden.
De 33 bemanningsleden, on
der wie acht Nederlanders, wer
den maandag gearresteerd. Het
ministerie wil hen consulaire
bijstand verlenen, „maar de
Russen laten dat voorlopig niet
toe", aldus de woordvoerder.
De Solo, die in de poolwate-
ren rond Nova Zembla een on
derzoek naar radio-actieve ver-
ontreining wilde verrichten, is
nu onder begeleiding van de
Russische kustwacht onderweg
naar Moermansk. Daar zal het
schip aan de ketting worden ge
legd terwijl de plaatselijke auto
riteiten beslissen of de beman
ning voor de rechter moet ver
schijnen. Volgens Moskou be
vond de Solo zich binnen Russi
sche territoriale wateren.
De milieuorgansatie, die
sinds de aanhouding geen con
tact meer heeft gehad met het
schip, stuurt twee medewerkers
naar Moermansk om de opva
renden bij te staan. Een van hen
is jurist.
OTTAWA-TORONTO HUGH WINSOR
THE INDEPENDENT» AP
Wat zich aanvankelijk liet aanzien als een
geheid politiek succes, lijkt langzaam maar
zeker op een regelrechte ramp uit te draai
en. Canada's nationale referendum van 26
oktober was bedoeld om grondwettelijke
overeenstemming tussen de federale en
provinciale regeringen te bewerkstelligen.
Het referendum was het resultaat van lang
durige en uitputtende onderhandelingen en
had Canada als een verenigd land moeten
bewaren. Nu blijkt uit opiniepeilingen dat
de 'deal' zwaar in de problemen zit. De po
litieke onzekerheid heeft geleid tot een ka-
pitaalvlucht en een daling van de Canadese
dollar die is gezakt tot ongeveer tachtig pro
cent van de waarde van de Amerikaanse
dollar. Ook de grootste verhoging van de
rentevoet sinds de oprichting van de Cana
dese Bank in 1935 kon het tij niet keren: de
wisselkoers bleef zakken.
De nïeest dramatische ontwikkeling tot nog
toe was echter dat de voormalige federale
premier Pierre Trudeau, wellicht de meest
vooraanstaande Canadese politicus na de
Tweede Wereldoorlog, de voorgestelde
grondwetsherzieningen de grond in heeft
geboord als een aantasting van de burger
rechten en een verzwakking van Canada.
Toen critici probeerden Trudeau af te schil
deren als „een man uit het verleden", had
hij zijn antwoord klaar. „Pythagoras was
ook een man uit het verleden, zei hij, „maar
twee plus twee is nog steeds vier".
De premier van Québec, Robert Bourassa
heeft deze week in een televisiedebat ge
zegd dat de strijd om de vergaande soeve
reiniteit van de Franstalige provincie niet
mag leiden tot de beëindiging van de in
1867 gestichte Canadese federatie. De ver
gaande eigen bevoegdheden van Québec
worden door het in augustus gesloten 'Ak
koord van Charlottetown' voldoende gega
randeerd, aldus Bourassa.
Volgens dat akkoord wordt Québec op
grond van zijn eigen taal, cultuur en rechts
systeem erkend als een 'aparte gemeen
schap' binnen Canada. Maar onder de nu
voorgestelde grondwetswijziging zouden
ook indianen en Inuit (eskimo's) het recht
op zelfbestuur krijgen.
Bovendien wordt gestreefd naar een Senaat
die niet zoals nu door de Kroon (in de prak
tijk: de premier) wordt benoemd, maar
rechtstreeks wordt gekozen, zodat de ver
schillende Canadese regio's meer invloed
kunnen uitoefenen op de federale regering.
Als de Canadezen voor het akkoord stem
men kan er een eind komen aan de consti
tutionele crisis, die in 1982 ontstond toen
Québec weigerde de federale grondwet aan
te nemen omdat de bijzondere status van
de provincie daarin te weinig zou zijn be
schermd.
Jacques Parizeau van de nationalistische
Parti Québecois zei tijdens het debat dat
'Charlottetown' niet in het belang van Qué
bec is, onder meer vanwege de senaatsher
vorming waarin de grootste provincies
Québec en Ontario veel minders zetels krij
gen dan nu. En inmiddels is op een pijnlijke
manier gebleken dat twee van Bourassa's
meest vooraanstaande medewerkers het
met Parizeau eens zijn.
Een geluidsopname van een opmerkelijk te
lefoongesprek tussen de twee adviseurs,
waarin ze onder meer zeggen dat hun baas
„het hoofd heeft gebogen voor de negen
Engelstalige provincies en dat de knieën
van zijn broek zijn kaalgcsletcn doorzijn
veelvuldige knievallen, werd heimelijk
doorgespeeld aan een radiostation in Quë-
bec-stad. De geluidsband sloeg in als een
bom en werd dé grote sensatie van de cam
pagne rond het referendum.
Voordat het akkoord van kracht kan worden
moet het worden goedgekeurd door het fe
derale parlement en de parlementen van de
tien provincies. Hoewel het referendum
niet bindend is, wordt verwacht dat het fe
derale parlement de uitslag niet naast zich
neer zal leggen.
Ondanks de oprichting van zogenaamde
'Redt Canada' comités, waarin bekende Ca
nadese persoonlijkheden zitting hebben ge
nomen. verliest het ja-kamp nog steeds ter
rein. Uit opiniepeilingen blijkt dat de Cana
dezen Mulroney niet vertrouwen en dat ze
hem niet geloven wanneer hij waarschuwt
dat een negatieve uitslag van het referen
dum het einde van Canada betekent.
Uit een peiling van de krant Globe and Mail
blijkt dat 43 procent van de Canadezen op
26 oktober tegen wil stemmen, terwijl 40
procent voor het akkoord is. In Québec zijn
die cijfers 54 om 27 procent, terwijl in Bri
tish Columbia 51 om 34 procent ook
een groot deel van de bevolking tegen is.
Als de nee-stemmers het referendum win
nen houdt dat in dat voor de onafhankelijk
heid van Québec is gestemd, aldus Bouras
sa. De premier zei dat de inwoners van de
provincie juist gebaat zijn bij een ja-stem.
Parizeau bestreed dat Canada chaos en in
stabiliteit te wachten staan als het akkoord
wordt afgewezen, zoals Mulroney vreest.
Parizeau wees er op dat er ook geen chaos
is ontstaan nadat Québec in 1982 weigerde
de grondwet te tekenen en dat het evenmin
uit de hand gelopen is in 1990. toen New
foundland en Manitoba alsnog weigerden
grondwetswijzigingen goed te keuren die
waren voorgesteld in het zogenaamde
Meech Lake-akkoord. De verwerping van
'Meech Lake' betekende een stap terug in
het overleg.
Nationalistische partijen in Quebec hebben
de laatste jaren steeds meer druk uitgeoe
fend voor volledige onafhankelijkheid. An
dere provincies hebben zich tegen 'Chariot
tetown' gekeerd omdat zij niet tevreden zijn
met de parlementaire hervormingen en vre
zen voor ondervertegenwoordiging in Ot-
