Jeltsin rookt eeuwige rivaal Gorbatsjov uit
Vliegverbod
boven Bosnië
Londense beurs reageert teleurgesteld op rede Lamont
Buitenland
'Bloedbad Nigeria
in doofpot gestopt'
Hulpverleners ontvluchten hongerstad
Spanning in Angola loopt verder op
VRIJDAG 9 OKTOBER 1992
.7
Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
OPA Deutsche Presse Agent ur GPD Gemeenschappefc|ke Pervkenst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR* Reuter
Rusland stelt Oekraïne compromis voor
bisjkek» Rusland heeft vanmorgen op de zevende topconferen
tie van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) Oek-
raine een compromis voorgesteld over de controle over de stra
tegische kernwapens. Oekraine mag de in zijn republiek opge
stelde kernwapens behouden. De atoomwapens dienen echter
wel uit de lanceerinstallaties, de zogeheten silo's, te worden ver
wijderd. Het is nog onduidelijk wat de reactie van Kiev is op het
voorstel.
Broer van Escobar geeft zich over
bogota De broer van de voortvluchtige drugsbaron Pablo
Escobar heeft zich, samen met twee andere leden van het drugs
kartel van Medellin gisteren overgegeven aan de Colombiaanse
autoriteiten. Hun overgave wekt de verwachting dat ook Escobar
zelf zich binnenkort aan de autoriteiten zal overgeven.
Fransen gedood bij vliegtuigongeluk
peking Negen Franse toeristen en vier Chinese bemanningsle
den zijn om het leven gekomen bij een ongeluk met een Chinees
chartervliegtuig. Het kleine toestel van Sovjet-makelij stortte
neer in de provincie Gansu in het noordwesten van China. Ne
gentien passagiers overleefden het ongeval.
Londen wil af van vrije dag op 1 mei
Brighton De Britse regering wil afschaffing van de vrije dag op
1 mei, wanneer de dag van de arbeid wordt gevierd. Dat heeft
minister Shephard (werkgelegenheid) gisteren op het partijcon
gres van de Britse Conservatieve partij verklaard. Shepard
noemde de opeenhoping van vrije dagen in het voorjaar ,,on-
Parlement Vietnam: Regering corrupt
hanoi 1 let Vietnamese parlement heeft de regering beschul
digd van toenemende corruptie. Het parlement gaf de regering
ook de schuld van de slechter wordende sociale voorzieningen
en de groeiende kloof tussen arm en rijk. De regering voert her
vormingen door die de centraal-geleide economie moeten ver
anderen in een vrije markt-c
Paus in Santo Domingo
Vaticaanstad» Paus Johannes Paulus II is vandaag begonnen
aan een zijn eerste buitenlandse reis sinds hij in juli een zware
darmoperatie onderging. Hij brengt een vijfdaags bezoek aan de
Dominicaanse Republiek. Het bezoek van de paus staat in het
teken van 500 jaar christendom in Latijns-Amerika.
VS hielpen kamparts Mengele niet
Washington Nazi-kamparts Josef Mengele is ooit als gevolg van
onachtzaamheid in de Verenigde Staten vrijgelaten uit gevan
genschap, maar had geen banden met de Amerikaanse inlich
tingendienst en werd bij zijn vlucht naar Zuid-Amerika in 1949
niet geholpen door de VS. Dat staat in een gisteren verschenen
rapport van het Amerikaanse ministerie van justitie.
Shell betreurt incident
londen» the guardian
De Nigeriaanse regering heeft
een bloedbad verzwegen waar
bij tachtig ongewapende dorpe
lingen werden gedood. Dat
meldde het Britse dagblad The
Guardian gisteren. De dorpelin
gen werden volgens de krant
doodgeschoten door de politie.
De oliemaatschappij Shell zou
de politie te hulp hebben geroe
pen om op te treden tegen de
demonstrerende dorpelingen.
Zij eisten vergoedingen voor
landbouwland dat door de rege
ring was onteigend, om door
Shell te worden gebruikt voor
de oliewinning
Volgens The Guardian zijn
ook de bevindingen van een Ni-
geriaans onderzoek naar de
moordpartij in de doofpot ge
stopt. De onderzoekscommissie
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
„De politie heeft ons gebouw omsin
geld alsof het een spionnennest is.
Voormalig Sovjet-president en Nobel
prijswinnaar Michael Gorbatsjov kon
gisteren zijn woede nauwelijks be
dwingen. De Russische president Bo
ris Jeltsin had hem een streek gele
verd.
Politieagenten verhinderden dat de
medewerkers van het 'Gorbatsjov-in
stituut' hun werkruimtes konden be
treden. Op last van Jeltsin werd het
riante gebouwencomplex aan de Le
ningrad Avenue onteigend en de deu
ren verzegeld. Gorbatsjov restte wei
nig anders dan met vice-premier
Tsjoebais. de man die alle staatseigen
dommen beheert, te gaan onderhan
delen over het huurcontract dat Jeltsin
zijn eeuwige rivaal nog wel wil aan
bieden.
„We mogen 1000 vierkante meter
houden van de 3500 die we hadden",
meldde hij later. Gorbatsjov wist zich
te beheersen. Hiermee is nogmaals
aangetoond dat deze regering wille
keur en wetteloosheid tot norm heeft
verheven, zei hij slechts afgemeten.
Gorbatsjov heeft de slag met Jeltsin
voorlopig verloren. De Russische pre
sident nam hem eerst een limousine
af en sinds woensdagavond het groot
ste deel van het riante onderkomen
dat de ex-president eind vorig jaar als
dank voor zijn medewerking aan het
opbreken van de Sovjetunie kreeg toe
gewezen.
Jeltsins apparaat legde de in het Wes
ten zo gevierde uitvinder van pe
restrojka en glasnost ook een uitreis
verbod op. Gorbatsjov mag het land
niet verlaten, zolang hij weigert voor
het Constitutionele Hof te verschij
nen. Opperrechter Zorkin vindt dat
'getuige Gorbatsjov' een waardevolle
bijdrage kan leveren bij het oordeel
dat het Hof moet vellen over de vraag
of Jeltsin vorig jaar de Communisti
sche Partij terecht buiten de wet heeft
verklaard.
Gorbatsjov wenst aan deze wat hij
noemt 'politieke show' niet mee te
werken. Evenmin laat hij zich de
mond snoeren. De laatste maanden
heeft hij herhaaldelijk de vloer aange
veegd met de economische politiek
van Jeltsin en diens optreden tegen
over de voormalige Sovjet-republie
ken.
Jeltsin is daar goed ziek van. De presi
dent, van wie bekend is dat hij grote
moeite heeft met Gorbatsjovs popula
riteit in het Westen, heeft nu zijn
spierballen laten zien. De wereld kijkt
geamuseerd en verbaasd toe naar de
ze zo op het oog kinderachtige verto
ning.
Vorig jaar december, toen Gorbatsjov
aftrad, had Jeltsin laten weten dat nu
eens 'op beschaafde wijze' zou wor
den omgesprongen met leiders die de
laan werden uitgestuurd. Het machts
vertoon van woensdag bewijst echter
dat communistische vossen hun stre
ken niet vergeten.
Dat geldt voor Gorbatsjov én Jeltsin.
Gorbatsjov acht zich boven alle wet
ten verheven. Volgens sommige Rus
sische commentatoren is dat niet al
leen het gevolg van een overmatige
arrogantie, maar ook van een afspraak
die vorig jaar met Jeltsin zou zijn ge
maakt om Gorbatsjov buiten afreke
ningen met het verieden te houden. In
ruil daarvoor zou de ex-president zich
van politieke activiteiten moeten ont
houden.
Aan die afspraak heeft Gorbatsjov zich
niet gehouden. Nog voordat er sprake
was van enig optreden voor het Con
stitutionele Hof leverde de ex-presi
dent al ongezouten kritiek op Jeltsins
beleid. Het zal geen toeval zijn dat op
perrechter Zorkins eerdere besluit om
Gorbatsjov niet als getuige op te roe
pen, weer werd ingetrokken.
Maar eerder al had Jeltsin zijn rivaal
een streek geleverd door het staatswa-
genpark dat Gorbatsjov ter beschik
king was gesteld, te ontdoen van de
praalwagen, een ZIL-limousine. Dat
was Jeltsins straf voor een dagblad-in
terview waarin Gorbatsjov uitlegde
dat de president weinig kaas had ge
geten van economie.
Vervolgens lieten kringen rond Jeltsin
uitlekken dat Gorbatsjov als partijlei
der passieve en actieve medewerking
had verleend aan het sluizen van
staatsgeld naar bevriende politieke
partijen in het buitenland en aan ter
roristische organisaties. Bij iedere kri
tische uitspraak van Gorbatsjov kaats
te leltsin terug met een onthulling die
het aureool van de Nobelprijswinnaar
moest laten verbleken.
Gorbatsjov zei gisteren dat hij nu naar
een alternatieve plek gaat zoeken voor
zijn Stichting. Hij zou bij zijn vele bui
tenlandse vnenden om hulp aanklop
pen. Die hulp kan hij nog wel eens
hard nodig hebben. Want zijn voor
malige naaste medewerkers wachten
nog steeds in hun cellen op berech
ting voor hun aandeel in de 'Augus
tus putsch'. Het zal geen verbazing
wekken als Gorbatsjov straks wordt
gedwongen tot het spelen van een
hoofdrol tijdens dit proces. Het deksel
is deze week definitief van de beerput
gehaald.
Servische oorlogsmisdadigers bezorgd
De oorlog in Bosnië kan niet militair worden opgelost.
Dat heeft de opperbevelhebber van de VN-troepenmacht
in Bosnië-Hercegovina (Unprofor) gisteren in Belgrado
verklaard. Volgens generaal Philippe Morillon kan alleen
een politieke oplossing in het kader van de vredesconfe
rentie in Genève een einde maken aan de oorlog.
beschuldigde de politie van het
begaan van wreedheden en he
kelde Shells activiteiten in Nige-
Het rapport van de commis
sie, dat net land is uitgesmok
keld, bevat ook eisen tot een ra-
dicaJe herbezinning van de ma
nier waarop de plaatselijke be
volking wordt behandeld door
oliemaatschappijen en de staat.
Er wordt aanbevolen veel meer
van de winst van de olie te
schenken aan de mensen wier
land door de regering voor olie
winning wordt afgenomen.
Woordvoeders van Shell in
Londen zeiden gisteren het in
cident diep te betreuren. De
rapport zou echter duidelijk
maken dat de politie en niet het
bedrijf verantwoordelijk was
vóór het bloedbad.
MUQDtSHODe vooruitzichten voor de honge- verleners uit angst gelyncht te worden door
rende bevolking van de Somalische stad Bar- aanhangers van de voormalige dictator Moha-
dere zijn nog slechter geworden nu de hulp- med Siad Barre de stad zijn ontvlucht Meer
dan 200.000 mensen hongerlijdende mensen
zijn achtergelaten. foto epa
LUANDA AP-A
De Angolese verzetsbeweging
Unita heeft regeringsfunctiona
rissen gisteren bevolen ver
scheidene steden in Centraal-
Angola te verlaten. Groepen
Unita-aanhangers hebben op
diverse plaatsen in het land po
sities ingenomen. De vrees be
staat dat de maatregelen een
voorbereiding zijn op een her
vatting van de strijd in Angola.
Unita-leider Jonas Savimbi
heeft de regerende MPLA be
schuldigd van fraude bij de pre
sidents- en parlementsverkie
zingen van vorige week. Het tel
len van de stemmen is voorlo
pig opgeschort. Na telling van
negentig procent stond presi
dent José Eduardo dos Santos
op ruim 50 procent en Savimbi
op 39 procent.
Ondanks de oproep van de VN-
Veiligheidsraad aan Savimbi om
zijn verlies te aanvaarden, blijft
de Unita-leider bij zijn besluit
om zijn strijdkrachten terug te
trekken uit het nieuwe 60.000
leden tellende nationale leger.
De Unita-soldaten zijn van
Luanda naar Huambo vertrok
ken, een in de centrale hoog
landen gelegen stad waar de
Unita-aanhang zéér groot is.
Volgens de Amerikaanse rege
ring hebben Savimbi-getrou-
wen gisteren echter gezegd dat
de Unita-leider de verkiezings
uitslag zal accepteren en zijn
eerdere dreigement de strijd
weer te hervatten heeft inge
trokken. Savimbi zou gisteren in
Huambo een gesprek hebben
gevoerd met generaal Antonio
Franca, een van de comman
danten van het nu uiteengeval
len nationale leger. Savimbi zou
hebben gezegd geen oorlog te
willen en alleen naar Huambo
te zijn gegaan om zijn aanhang
gerust te stellen.
De Unita-leider ging echter
niet in op een uitnodiging voor
een onderhoud met president
José Eduardo dos Santos. Dos
Santos had zijn voormalige
aartsvijand gisteren opgeroepen
tot overleg over de wederop
bouw van het geruïneerde land.
Hij wil dat Savimbi zijn twijfel
aan de uitslag van de verkiezin
gen van vorige week terzijde
legt.
BELGRADO-SARAJEVO
THE INDEPENDENT AFP-ORA-Rtr
Morillon toonde zich tevreden
over het verloop van zijn ge
sprekken over een demilitarise
ring van Sarajevo die hij heeft
gevoerd met Bosnische Serviërs
en moslims. „De twee partijen
hebben positieve waarborgen
afgegeven aldus de bevelheb
ber.
De Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties (VN) zal van
daag een vliegverbod afkondi
gen boven Bosnië, om een ein
de te maken aan de Servische
luchtaanvallen. Dat hebben VN-
diplomaten gisteren gezegd.
Het verbod zal volgens de diplo
maten worden ingesteld zonder
dat direct wordt gedreigd met
militaire actie tegen vliegtuigen
die het verbod negeren.
Een ander besluit van de Vei
ligheidsraad, voor de vorming
van een commissie tot onder
zoek van oorlogsmisdaden,
heeft inmiddels indruk gemaakt
in het voormalige Joegoslavië.
Moordende Serviërs worden
achtervolgd door de angst voor
oorlogstribunalen. Die angst
wordt gevoed door krantenkop
pen als „Neurenberg keert te
rug".
Toen Sinisa Vucinic, een Ser
vische paramilitaire leider, een
paar maanden pochte: „Ik heb
op één dag 640 Kroaten ge
dood", had hij niet het ge
ringste vermoeden dat hij ooit
BRIGHTON CEES VAN ZWEEDEN
Van harte gaat het niet. John Major begroet zijn voorgangster e
ste criticus Margaret Thatcher op het partijcongres in Brighton.
CORRESPONDENT
De langverbeide rede van de Britse mi
nister van financiën, Norman Lamont,
is gisteren slecht gevallen op de geld
markten. De koers van het pond zakte
verder, nadat Lamont zijn toespraak
had beëindigd. Lamont kondigde aan
dat de overheidsuitgaven worden be
vroren op 244,5 miljard pond. Wegens
de explosief stijgende werkloosheid be
tekent dat in werkelijkheid een reeks
van forse bezuinigingen.
Gevreesd wordt dat de hardste klap
pen vallen bij de spoorwegen en onder
overheidspersoneel. Lamont liet weten
dat er nauwelijks ruimte is voor loon
stijgingen in de overheidssector. Daar
mee riskeert de regering een golf van
arbeidsonrust. De vakbond voor lager
ziekenhuispersoneel heeft een loons-
tijdging van 8,7 procent geëist en de
onderwijzers willen 6 tot 16,5 procent
Zelden was er reikhalzender uitgekeken
naar een rede van een minister van fi
nanciën. Sinds Norman Lamont het
pond sterling uit het Europees Monetair
Stelsel (EMS) had gehaald, was de Britse
munt blijven vallen. De geldhandelaren
wisten niet langer wat het beleid was, en
veiligheidshalve waren zij maar doorge
gaan met ponden verkopen.
Maar Lamont zou gisteren aan alle on
zekerheid een einde maken. Hij zou uit
eenzetten wat het nieuwe beleid was, nu
het EMS was afgedankt. Zou het voor
naamste doel economische groei wor
den en dus een lagere rentevoet? Of zou
een lage inflatie en dus een hoge rente
voet de prioriteit zijn? Het land hield zijn
adem in.
Om 12.15 uur juist op tijd voor het
belangrijke middag-journaal, zou
Lamont zijn vierschaar spannen. De
plaats van handeling: het congres van de
eigen Conservatieve Partij te Brighton.
Een thuiswedstrijd dus. De reacties wa
ren vernietigend. Gordon Brown (Labour
Party): „Geen woord over de werkloos
heid". Alan Beith (Liberaal-Democra
ten): „Vaag". Sir Alan Walters (econo
misch adviseur van Thatcher): „Gelul".
Nigel Richardson (bankier): „Nu weten
we nog niets".
De congresgangers reageerden met
een beleefd applaus van 75 seconden,
een wel heel scnrale oogst op een con
gres van de Conservatieve Partij. Marga
ret Thatcher had een paar uur eerder,
toen zij op het podium plaatsnam, een
staande ovatie gekregen van vier minu
ten. Er was gestampvoet, met vlaggen
gezwaaid, geroepen en zij had geen
woord gezegd. Het tumult hield pas op
nadat Thatcher zelf aangaf dat het zo wel
genoeg was.
Lamont zei dat hij de inflatie laag wil
houden, niet meer dan 4 procent. Daar
toe wil hij het begrotingstekort verklei
nen. Maar, zoals Samuel Brittan in de Fi
nancial Times uiteenzette, het enige ef
fectieve wapen tegen inflatie is een sterk
pond. Het laatste waar een economie-in-
recessie behoefte aan heeft, is een reeks
ingrijpende bezuinigingen. In Italië,
waar de economie de afgelopen 12
maanden met 2,5 procent groeide ja.
Maar in Engeland, waar de staatsschuld
toch al relatief klein is nee.
Volgens de Financial Times en een an
dere conservatieve krant, de Daily Tele
graph, had Lamont de Britse economie
nog de beste dienst kunnen bewijzen
door af te treden. Twee jaar lang was elk
woord dat over zijn lippen was gekomen,
onjuist gebleken. Hoe kon een man,
wiens geloofwaardigheid definitief was
aangetast, minister van financiën blij
ven?
Maar Lamont bleef en waste zijn han
den in onschuld. Hij zei tot het congres:
„Ik heb naar vele studeerkamergeleer
den geluisterd. En ik kan alleen maar
zeggen dat ik niets heb gehoord dat de
uitkomst (de vernederende val van het
pond) had kunnen voorkomen".
Maar dan heeft Lamont niet goed ge
luisterd. Een klein leger 'studeerkamer
geleerden' betoogde de afgelopen weken
dat Lamont een beslissende fout had ge
maakt door niet tegelijkertijd met de lire
het pond te devalueren. I)an had het
pond i het EMS kunnen blijven.
Het kortstondige verblijf van het pond
in het EMS is namelijk uitermate succes
vol geweest. De inflatie in Engeland was
tot net Duitse peil gereduceerd en de
rentevoet eveneens. Maar de Britten
hadden twee fundamentele fouten ge
maakt. Ten eerste traden op het verkeer
de moment toe tot het systeem, namelijk
in 1990 toen de economie al in recessie
verkeerde. En ten tweede kozen kozen /.ij
een veel te hoge wisselkoers, 2,95 D-
mark.
Toen Lamont op 'Zwarte Woensdag*
gedwongen was het pond weer uit het
EMS te halen, kraaide de luidruchtige
thatcheristische vleugel van de partij vic
torie. „Nu kunnen we de rentevoet tot 6
procent verlagen en de economie weer
stimuleren", sprak Lagerhuislid Kenneth
Baker.
Maar zij juichten te vroeg. Het pond
was dan wel uit „het keurslijf van het
EMS" gehaald, zoals Thatcher schreef,
maar dat wilde niet zeggen dat de D-
mark geheel genegeerd kon worden. De
speculatie over verlagingen van de rente
voet deed het pond verder tuimelen, tot
ongeveer 2,40 D-mark deze week.
De val van een munt met een procent
of 15 heeft rampzalige gevolgen voor de
economie. De Amerikanen malen niet
om de fluctuaties in de waarde van hun
dollar, omdat zij relatief weinig invoeren.
Van elke drie produkten die de Britse
consument koopt, komt er echter een uit
het buitenland. En dat produkt wordt
dus duurder, ook al duurt het een half
1'aar voordat de consument dat daadwer
kelijk merkt. Ergo: het gevaar is levens
groot dat de Britten straks weer opgeza
deld worden met een torenhoge inflatie.
Aan Lamont was gisteren de taak om
de kwadratuur van een cirkel te tekenen.
Aan elk beleid, zo stond tevoren vast,
zou een prijskaartje hangen. De prijs
voor economische groei zou inflatie zijn.
En de prijs voor een lage inflatie was een
prolongatie van de recessie. Maar
Lamont maakte helemaal geen keus.
In haar hoofdredactioneel commen
taar had de Financial Times geschreven:
„Wat we nodig hebben, is een nieuw be
leid. En dat nieuwe beleid vereist een
nieuwe minister van financiën".
Het land kreeg het één noch het ander.
zou worden aangeklaagd we
gens oorlogsmisdaden. Na het
besluit van de Veiligheidsraad
woensdagnacht, herroepen Ser
vische strijders als Vucini hun
bloedige daden.
Vucini deed zijn uitspraak
over het doden van 640 Kroati
sche krijgsgevangenen tijdens
een vraaggesprek met de pers.
Daarin leek hij zich te verlusti
gen bij de herinnering aan hoe
hij persoonlijk de ogen van zijn
gevangen had uitgestoken en
hun tong had uitgerukt. „Ik
sneed heel langzaam hun han
den af," vertelde hij. Gisteren
beweerde hij dat van dit hele
verslag niets waar was. en dat
zijn woorden waren verdraaid.
Vucini is niet de enige strijd
lustige Serviër die ineens andere
verhalen doet over zijn helden
daden in oost-Kroatië en Bos
nië. Toen de hoogste Servische
paramilitaire chef. Zeljko Razn-
jatovic. in april de Bosnische
stad Bijeljina binnenstormde,
gaf hij een fotograaf van Time
terloops opdracht om zijn sol
daten, die afgrijselijke executies
uitvoerden op islamitische bur
gers, te fotograferen.
Misdadigers als Raznjatovic
en Vucini hadden niet verwacht
ooit tot de verantwoording te
worden geroepen voor hun mis
daden. Zij hadden er niet op ge
rekend dat de nieuwe federale
premier Milan Panié ten tonele
zou verschijnen. Panics rege
ringsploeg heeft zich openlijk
uitgesproken voor oorlogstribu
nalen.
„De misdaden in deze burge
roorlog. die extreem wreed is,
worden bij alle partijen ge
pleegd". zei de federale minister
van justitie Varadi. „Het is niet
meer dan logisch dat zulke
mensen worden gestraft. Het is
nu aan de VN-commissie om
vast te stellen hoeveel het er
Jezus op fiets
STUTTGART GRD
Het Duitse Bijbelgenootschap
heeft een stripserie over de Bij
bel in voorbereiding, gemaakt
in de stijl van populaire reeks
over Astrix de Galliër. Het eerste
exemplaar, getiteld lezus de Ga-
lileeër, zal binnenkort op de
boekenbeurs van Frankfurt
worden gepresenteerd.
Met de serie wil het bijbelge
nootschap de Bijbel populairder
maken bij jongeren, zo meldt de
evangelische persdienst IDEA,
„Veel jongeren schrikken ervan
terug de Bijbel te lezen, omdat
wat langere teksten hun teveel
inspanning kostenaldus alge
meen-secretaris Siegfried Meu-
Tekenaar Rüdiger Pfeffer uit
Münster laat de evangelist Lu-
cas zijn verhaal achter de type
machine schrijven. De geboorte
van Jezus wordt Maria wel door
een engel aangekondigd, alleen
verschijnt hij haar nu op de te
levisie. Na zijn doop door Jo
hannes rijdt jezus weg op een
fiets, zo onthult IDEA.
