Walcott: fenomenaal taalgevoel Cultuur&Kunst Als paddestoelen in een heksenkring Exposities in Artopa VRIJDAG 9 OKTOBER 1992 ruycrok cc hit11 Literaire wandeling door Leiden leiden In samenwerking met Stichting Kunstkring de Burcht wordt zondag een literaire wandeling door Leiden georgani seerd. Peter van Zonneveld, auteur van het voor deze gelegen heid herdrukte boekje 'Literaire wandeling door Leiden', zal tweemaal (om 12.00 en om 13.30) een inleiding over de wande ling houden, waama (om 12.30 en om 14.00) het parcours twee keer kan worden gelopen o.l.v. studenten Nederlands. Vertrek punt: Sociëteit De Burcht. Minimal Art-cadeau KröHer-Müller otterloo Rijksmuseum Kröller-Müller heeft een minimal art- kunstwerk van Walter De Maria cadeau gekregen. De schenking werd gedaan door verzamelaar Geertjan Visser. Het betreft het werk Nonagon uit 1974. Het Kröller-Müller heeft al vier sculptu ren en veertien tekeningen van deze kunstenaar. Pan Sok op tentoonstelling den haag Pan Sok is 25 jaar theaterfotograaf. Hij was een van de eersten die 'het toneel in actie' fotografeerden. Ter gelegn- heid van zijn zilveren jubileum opende de acteur Gijs Scholten van Aschat gisteren in de koninklijke Schouwburg in Den Haag de tentoonstelling 'Pan Sok Theaterfotografie', een selectie uil zijn meest recente werk. Pan Sok zelf selecteerde hiertoe zestig foto's. De tentoonstelling duurt t/m 30 november en is 's mid dags tussen 12-15 uur en 's avonds voor bezoekers aan voorstel lingen te bezichtigen. Expositie beelden op landgoed De Paauw beeldende kunst beelden van Hans van Bentem. Rob Brandt. Dora Dolz, Vilma Henkelman, Da- i de Kop. Herman Makkink. Jan De Paauw, Wassena; Het is een vale, grauwe och tend. De lucht is loodzwaar; mijn schoenen zijn nat van de regendruppels op het gras. Niet een dag waarop beeldende kunst in de buitenlucht goed tot zijn recht komt, zou je denken. Niets blijkt echter minder waar: de keramische beelden op land goed De Paauw stralen je in fel le kleuren van verre tegemoet. Liefhebbers van monumenta le sculptuur in de Leidse regio hebben een buitenkansje. Zij krijgen de gelegenheid om beel den van toonaangevende Ne derlandse beeldhouwers te zien. Dat blijkt onder meer uit de in ternationale belangstelling voor de 'Wassenaarse' collectie. De beelden maakten eerder dit jaar deel uit van de Culturele Olym piade in Barcelona en waren ook te zien in het Spaanse Castellon. Zelfs in grauw weer is niet moeilijk voor te stellen hoe krachtig de bontgeglazuurde werken van Paul Snoeck en Do- ra Dolz moeten werken in het zonnige Spaanse klimaat. Sommige werken zijn bijzon der verrassend door de manier Paul Acket (1923-1992) den haag john oomkes Die kromgebogen gestalte in dat te ruim vallende grijze kos tuum zullen we missen. Het si- garettepijpje, de zwaargerande bril en het ondeugende, jon gensachtige gegrinnik óók. Maar met het overlijden van Paul Acket valt veel meer te be treuren dan de organisator van de grootste Nederlandse jazz festivals. Acket is op 69-jarige leeftijd ge storven in het harnas. Hij gaf leiding aan Acket Associates, een in Den Haag gevestigd or ganisatiebureau dat de groot ste, vaak door hemzelf gecre- eerde festivals bestierd heeft. Eind deze maand zal dan ook op Pauls uitdrukkelijk verzoek de derde editie van Jazz Mecca in Maastricht voortgang vinden al was het maar om aan te tonen dat de muziek verder gaat. Sinds 1976 was Acket verant woordelijk voor het North Sea jazz Festival, driejaar geleden kwam daar Jazz Mecca bij en vorig jaar het Drum Rhythm Festival in Amsterdam. Zijn energieke houding, de stress, zijn driftige natuur en zijn inge bakken rusteloosheid zullen bijgedragen hebben aan het ziekteproces (kanker) dat zich twee jaar terug voor het eerst openbaarde. Afgelopen zomer volgde Paul 'zijn' North Sea al op afstand en het was prompt alsof er bij die gigantische jam sessie die het festival is niet al leen Miles Davis ontbrak. Na afloop van het festival in Maastricht zullen de geassoci eerden (Paul Dankmeyer. Theo van den Hoek) en erfgenamen (vooral Pauls weduwe en steunpilaar Jos) bepalen óf en hoe er in de toekomst met die nalatenschap wordt omge sprongen. Voor het Amster damse en Haagse festival be staan langjarige contracten met sponsors. Er zijn nog meer overwegingen aangaande de erfenis. De voorgeschiedenis (Paul Acket was in 1991 vijftig jaar actief als impresario) en het economisch belang (in 1991 bepaalde een onafhankelijk economisch onderzoek de 'spin-off van North Sea op zo'n 15,7 miljoen per jaar) maakt opheffen slechts tot een acade mische mogelijkheid. Boven dien is het Haagse festival het grootste evenement in zijn soort. Ackets verleden als uitgever stond ruime erkenning van zijn werkelijke culturele verdiensten in de weg. In 1975 had hij Mu ziek Express en Pop Foto voor miljoenen overgedaan aan de VNU; zijn belangen in de pop sector werden voortaan behar tigd door Mojo Concerts in Delft. Al eerder had hij het re guliere impresariaatswerk er aan gegeven. Zowel de overheidsinstanties als een deel van de media ble ven in hem vooral de zaken man zien. In werkelijkheid viel er niets aan North Sea Jazz te verdienen dan aanzien en res pect. Het festival draaide meestal nèt quitte en was bo venal een dure hobby van de Ackets; elk jaar kon het slechts doorgang vinden door het hui- zenbezit als onderpand te laten dienen. North Sea afdoen als slechts een massa-evenement is het resultaat van een soortgelijk vooroordeel. Het festival heeft vanaf het begin meer gediend dan alleen de gemiddelde smaak. Het bracht weliswaar de formule van een supermarkt, maar dan een met een eigen slagerij, banketbakkerij, gour met-afdeling, slijterij, rekken vol derde wereldprodukten en allerhande specerijen. Acket was de man van het grote ge baar èn hei kleine hartje. De ijdeltuit en altruïst inéén. De le verancier van véél èn van bij zonder. Zonder noemenswaardige overheidsmiddelen moest-ie ook wel. Dank zij zijn jarenlan ge relaties en zijn diepgaande liefde voor alle mogelijke jazz- genres kwamen de groten uit het vak graag naar Den Haag. Miles Davis, Dizzy Gillespie, El la Fitzgerald, Count Basic, Du ke Ellington, Benny Goodman, Ray Charles, Charles Mingus, Stan Getz. Muddy Waters het merendeel leeft niet eens meer of is op sterven na dood. Uitgesproken vernieuwers als John Scofield, Chick Corea, Ar chie Shepp en Sam Rivers von den hier een nieuw publiek. Als een poeha-evenement als het Holland Festival op een zelfde eenduidige kwaliteit gedurende een reeks van jaren zou kunnen bogen dan was het nooit in fi nanciële problemen geweest of dan was het festivalkarakter van dat evenement nooit ter discussie gesteld. In het kleine kringetje van Nederlandse kunstpausen en omroepbon- zen is lang laatdunkend gedaan over Acket. Pas dit jaar besteed de 'Hilversum' veel aandacht aan North Sea Jazz. Acket is woensdag in stilte be graven. Nee, ik pleit niet voor een posthume hoge culturele onderscheiding. Wél voor een toegift. Het liefst in de vorm van een eindeloze reeks fijne festivals. Grootse dichter uit Caribisch gebied krijgt Nobelprijs waarop zij in het Wassenaarse parklandschap zijn geplaatst. Onder een hoge, eeuwenoude beuk liggen omgekeerde scho tels van Piet Stockmans als pad destoelen in een heksenkring. Op een open plek daar vlak naast staan miniatuurhuisjes van Hans van Bentem op een rijtje, identiek van vorm, maar allemaal met een eigen kleur. Bomen en heesters omkransen het monumentale beeld 'Clash of the Titans', ook al van Hans van Bentem. Het beeld doet denken aan een oude Griekse mythe; een grote adelaar pro beert de hersens uit te pikken van een Grieks godenhoofd. Grappig zijn ook twee felge kleurde beelden van Dora Dolz. Het ene heet 'Venus' en lijkt wel een luxe bankje voor in de woonkamer. Het andere beeld verhult zelfs in de titel zijn in spiratiebron niet: 'Chaise Lon gue II'. Het is uitgerust met een rolkussentje van keramiek. Bei de werken zijn prachtig om te zien, maar natuurlijk ongeschikt om op te zitten. Achter de organisatie van de expositie gaat de Stichting Pro motie Monumentale Keramiek (PMK) schuil, die zich sterk maakt voor deze kunstvorm en die de beelden ook aan de ge meente Wassenaar heeft aange boden. De collectie telt negen tien beelden, waarvan er twee door hun kwetsbaarheid in het gemeentehuis staan opgesteld. De Russisch/Amerikaanse dichter Joseph Brodsky, zelf een Nobelprijswinnaar, noemde Derek Walcott enkele ja ren geleden 'de beste dichter die het Engels taalgebied vandaag de dag kent'. Ondanks de groeiende internatio nale erkenning voor het werk van Walcott, is nog geen boek van zijn hand in het Nederlands leverbaar. Nu be kend is gemaakt dat hem in december te Stockholm de Nobelprijs voor Literatuur zal worden uitgereikt (een be drag van bijna twee miljoen gulden), zal daar echter snel verandering in komen. utrecht »ed van eeden Derek Alton Walcott werd in 1930 geboren in Santa Lucia op Trinidad, dat toen nog een Brit se kolonie was. Hij studeerde op Jamaica, en kreeg in 1957 een beurs van de Amerikaanse Roc kefeller Foundation om theater wetenschappen te gaan stude ren. Terug in zijn geboorteland richtte hij de Trinidad Theatre Workshop op, en maakte hij zich sterk als theatermaker en toneelschrijver. Sinds zijn stu die brengt hij de helft van ieder jaar door in Trinidad, terwijl hij de andere helft van het jaar in de Verenigde Staten doceert aan de universiteit van Boston. Zijn toneelstukken, waarvan 'Dream on monkey mountain' (1970) het meest bekend is, worden over de hele wereld ge speeld. De theatergroep De Nieuw Amsterdam, die eerder al Walcotts 'Pantomime' en 'Een tak van de blauwe nijl' op de planken bracht, gaat nog dit na jaar Viva Detroit' uitvoeren. Hoe belangrijk Walcott als thea terman ook mag zijn, hij is eerst en vooral een dichter. Dat vond ook het Nobelcomité, dat hem bekroonde voor zijn 'helder poëtisch oeuvre'. Walcott publiceerde al op zijn •achttiende een eerste dichtbun del met Creoolse en Engelse poëzie. Er volgden nog enkele bundels, maar pas 'In a green night' uit 1964 vestigde zijn naam als dichter definitief. Een keuze uit zijn vroege werk is te rug te vinden in de verzamel bundel 'Collected Poems' 1948- 1984, maar de mooiste gedich ten van de grootste dichter uit het Caribisch gebied dateren van na die periode. Het feno menale taalgevoel van Walcott komt eigenlijk pas voor het eerst ten volle tot uiting in The Arkansas testament', zijn inter nationaal bejubelde bundel uit 1987. Hoewel de gedichten qua vorm klassieker zijn dan het eerdere werk, zijn de stijl en de Omerosin Rotterdam Acteur Joop Keesmaat van het RO-theater geeft zondag middag om vijf uur in een extra voorstelling in de Rot terdamse Schouwburg een voordracht van een gedeelte uit het epische gedicht 'Omeros' van Nobelprijswin naar Derek Walcott. zeggingskracht ervan vemieu- wender dan ooit. De dichter is een beschouwende buiten staander geworden. Iemand die de wijnvlek op Gorbatsjovs schedel vergelijkt met de kraters in de maan. Iemand die zich peinzend afvraagt of de patro nen in de sterren iets van doen hebben met de dominostippen in de handen van gokkers. En ook iemand die op een inne mende wijze twijfelt aan zich zelf en zijn eigen dichterlijke vermogens, zoals blijkt uit het door Jan Eijkelboom vertaalde gedicht 'Cul de Sac Valley': Een paneel van zonsop gang/op een winkel tegen de heuvel/gaf deze coupletten/hun langiverpige vorm. Als mijn handwerk gezegend is,/als deze hand even/nauwkeu rig is, even eerlijk/als die van hun timmerman/dan zou elke lijst, op zijn/hoeken geconfron teerd, een/echo wezen van dit ge heel/van ongeverfd hout/terwijl medeklinkers/opkrullen van mijn schaaf/in het geurige Cre ools/van hun inheemse nerf. In 1990 verscheen 'Omeros', een bundel die terecht bedolven werd onder literaire onderschei dingen, zoals de toonaangeven de W.H. Smith-prijs. 'Omeros' bestaat uit één lang, tiendelig gedicht van 325 bladzijden. Dit epos ma^ met recht multicultu- Adriaan Ortee in 'Cerceau' bij Het nationale Toneel, s 11991-1992. Caribisch' heten. Net 'Clash of the Titans' van Hans van Bentem doet denken aan een oude Griekse mythe; een grote adelaar probeert de hersens uit te pikken van een Grieks godenhoofd. fo to hielco kuipers f OPENBARE THEMA-AVOND op maandag 12 oktober 1992 om 20 uur n de Oude Tol, Hoofdstraat 147, Sassenheim GEZONDHEID TEGEN (W)ELKE PRIJS? Wat betekenen de ontwikkelingen in de gezondheidszorg voor u in de praktijk, sprekers: Dick Dees, VVD Tweede-Kamerlid Christian Laffree, dir. Landel. Huisartsenver. J. Bultman, secr. Ziekenfondsraad U KOMT TOCH OOK i>® sol!®® partS" 'tësdSariland] zoals dat gebeurd is in de West- indische smeltkroes van talen en culturen die zijn geboortestreek is, smeedt Walcott in dit lange vers een enorme verscheiden heid aan taal, achtergronden en invloeden samen tot een nieuwe verschijningsvorm van ongeken de schoonheid. Afrikaanse en Europese historische gegevens die zijn samengebracht in de paradijselijke tropische omge ving van de Antillen: de wereld van vogelkreten, zoute wind, woelige straten, mooie mensen en de onontkoombare zon. Dat is het decor voor Walcotts poëti sche vertelling over de vissers Achille en Philoctete, over de Odyssee in een eilandenrijk, en over de wording van Santa Lu- Waarschijnlijk zal 'Omeros' het eerste in het Nederlands ver taalde boek van Walcott wor den. Toen de Nederlandse dich ter en vertaler Jan Eijkelboom in 1989 enkele gedichten van Wal cott vertaalde vanwege diens komst naar Poetry International, raakte hij bijzonder onder de in druk van deze poëzie. Na de ver- FOTO PAN SOK schijning van 'Omeros' begon hij prompt te werken aan een vertaling. Fen extra stimulans daarbij is dat het RO Theater ie der vertaald deel meteen onder zijn handen vandaan rukt. om dat door acteur Joop Keesmaat te laten voordragen in de Rotter damse Schouwburg. Eijkel- booms uitgever De Arbeiders pers had tot nog toe weinig naast om de vertaalde 'Omeros aan het eigen fonds toe te voe gen. Door net Zweedse ingrijpen zal daar inmiddels wel verande ring in zijn gekomen. Hoofdstad Operette: decor en kleding verbrand berkhout keerplaats in Berkhout. Door nog onbekende oor zaak brak brand uit. De Hoofdstad Operette zou nog spelen in Hoorn, Alkmaar, Purmerend, Flaar- lem en Den Helder. Het is nog onduidelijk of de Hoofdstad Operette 'Der Vogelnandler' nu defini tief voor gezien houdt. De Hoofdstad Operette heeft de toemee van 'Der Vogelhandler' moeten afgelasten nadat vannacht een aanhangwagen met alle decorstukken en to- neelkleding is uitgebrand. De aanhangwagen en een vrachtwagen stonden onbeheerd op een par- Nieuw museum Leiden is sinds kort een muse um rijker: het drukkerijmuseum aan de Middelstegracht 89d. De Leidse drukker C. Schenk, initi atiefnemer en beheerder, noemt het een 'werkend muse um' waarin kan worden ge drukt. Hij wil het in vijf jaar la ten uitgroeien tot een volwaar dig museum. „Er moet een ten toonstelling komen waarin de ontwikkelingen in het drukkerij wezen tussen 1835 en 1960 zijn te volgen". Morgen is de officiële ope ning en zondag worden om 12.00, 13.00. 14.00 en 15.00 uur demonstraties gegeven over de produktiewijze van boeken in de periode van 1800 tot 1850. Geschil over filmsubsidies van de baan amsterdam anp Het ministerie van wvc gaat er nauwlettender op toezien dat Nederlandse certificaten over de oorsprong van films niet worden misbruikt om er subsi die mee binnen te halen. Dat is het resultaat van overleg tussen ambtenaren van wvc, medewer kers van de Nederlandse Fede ratie voor de Cinematografie NFC (voorheen de Bioscoop bond) en de Spaanse overheid. Aanleiding waren certificaten die de Bioscoopbond had afge geven voor Amerikaanse films aan distributeurs in Spanje. Die certificaten bestempelden Ame rikaanse kassuccessen tot Ne derlandse produkties. Daardoor kon de distributeur een Spaanse subsidie opstrijken die is be doeld voor de stimulering van Europese films. usse sask1a stoeunga Artopa is een begrip in Lisse. Hobbyisten, kunstenaars en muzikanten hebben in dit mu ziek- en creativiteitscentrum, dat behoort bij het bedrijf Topa, de mogelijkheid om hun kun nen te laten zien. Dit keer een expositie met foto's, keramiek en kleine plastieken. De Lissen- se beroepsfotograaf Koos Schip pers heeft zich toegelegd op zwart-wit foto's met een be paalde lichtval. Water speelt een grote rol in zijn werk, maar ook de portretfotografie en de kleine stillevens zijn onderwerpen waar Schippers zich in uitleeft. Hij heeft al eerder exposities ge had in Warmond. Haarlem en Nieuw Vennep. De keramiek en de kleine plastieken zijn afkomstig van drie vrouwen: Adry Helmus. Nel Reckman en Tineke van Teylin- gen uit Sassenheim. De eerste twee zijn leerling, de laatste is de docent. Hoewel het werk van de leerlingen heel aardig is om te zien, oogt het werk van Tine ke van Teylingen toch wat pro fessioneler. En zo hoort het na tuurlijk ook. De leerlingen zijn nog in het leerproces en dat is duidelijk waarneembaar. Of zoals Nel Reckman het uitdrukt: „Dit is mijn eerste expositie. Ik heb er veel plezier in. het is S|1,innend en leuk. maar ik als ik naar het werk van Tineke kijk, zie ik boe het ook kan.'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 19