Opruimen slib kost
Rijnland miljoenen
'Je bent net een paard hè'
'Dementerenden zijn zo gek nog niet'
Regio Leiden
Landelijk gebied Zoeterwoude beter beschermd
VRIJDAG 9 OKTOBER 1992
Hoogheemraadschap onderzoekt vervuiling Oegstgeester weiland
De vervuilde baggerstort in het weiland bij jachthaven
Poelgeest aan de Oegstgeester Haarlemmertrekvaart
moet worden afgegraven. Een nader bodemonderzoek
moet echter eerst uitwijzen hoe sterk de 8000 kubieke
meter bagger is vervuild en of de verontreiniging is door
gesijpeld naar het grondwater. De kosten van de sanering
zullen één tot twee miljoen gulden bedragen en komen
voor rekening van het Hoogheemraadschap van Rijn
land.
oegstgeest
caroline van overbeeke
Het weiland in de Broek- en
Simontjespolder is in 1980 door
het Hoogheemraadschap van
Rijnland gebruikt als baggerde-
pot: er is toen ongeveer 8000
kubieke meter met zware meta
len vervuilde slib gestort. Het
hoogheemraadschap heeft het
depot een paar jaar geleden af
gedekt met een laag schone
grond van 50 centimeter, maar
volgens de provincie Zuid-Hol
land biedt dit niet voldoende
bescherming. Er zou nu volgens
de verscherpte milieu-wetge
ving minimaal een laag schone
grond van 1,20 meter nodig zijn
om te voorkomen dat het gif
doorsijpelt naar het grondwater.
De gemeenten Oegstgeest en
Leiden hebben het weiland van
jachtwerf-eigenaar C. Juffer
mans op het oog voor woning-
houw. Als het weiland wordt
opgehoogd met 1,20 meter
grond, is het echter niet meer
geschikt voor bebouwing. Het
huidige maaiveld is nu al aan de
hoge kant: als het nog hoger
wordt, is het niet meer bruik
baar. Bovendien mogen er toch
al geen huizen worden ge
bouwd op vervuilde grond.
Volgens een woordvoerder
van net hoogheemraadschap
zoekt Rijnland daarom naar een
'definitieve oplossing' voor de
vervuilde bagger. „Gezien de
belangstelling van omliggende
gemeenten om het weiland te
bebouwen, kunnen we de ver
vuiling maar beter meteen
grondig aanpakken. Afgraven is
de beste oplossing."
De verontreinigde bagger is
afkomstig uit de Haarlemmer-
trekvaart. Het hoogheemraad
schap heeft de trekvaart ter
hoogte van de afvalzuiverings-
intallatie Leiden-Noord in 1980
uitgebaggerd en het slib gestort
in het Oegstgeester weiland. In
1981 is de ingedroogde bagger
specie voor het eerst onder
zocht en daaruit bleek dat de
grond was verontreinigd met
zware metalen. Het slib bleef
liggen omdat Rijnland het om
'milieu-technische redenen'
niet kon verwerken.
In overleg met de provincie
Zuid-Holland volgde in 1985
een nieuw onderzoek waaruit
bleek dat de verspreiding van
de verontreiniging 'te verwaar
lozen' was. Twee jaar later is het
hoogheemraadschap door een
onderzoeksbureau geadviseerd
om de grond af te dekken met
een laag schone grond van 50
centimeter. Dat is toen niet ge
beurd. „Het is altijd bij plan-
nenmaken gebleven. Want we
werden namelijk steeds weer
geconfronteerd met nieuwe
milieu-inzichten", luidt de ver
klaring van de Rijnland-woord
voerder.
Het hoogheemraadschap wil
nu eerst een 'saneringsplan' la
ten maken waaruit moet blijken
hoe ernstig de verontreiniging
is. „Het duurt enkele maanden
voordat we precies weten waar
we aan toe zijn en of afgraven
inderdaad haalbaar is. Uit het
onderzoek moet ook blijken wat
het ons gaat kosten: het kan
mee- of tegenvallen. De bodem
onderzoeken die in het verleden
zijn gedaan, waren vooral ge
richt op zware metalen. Naar
andere dingen is toen niet geke
ken. Aangezien de vervuiler be
taalt, zijn wij verantwoordelijk.
We zouden nog wel kunnen
proberen om te achterhalen
noe die vervuiling ooit in de
Trekvaart is gekomen, maar dat
zal niet eenvoudig zijn."
Wallage opent
dependance van
'Rijnlands'
wassenaar
De Engelse dependance van het
Rijnlands Lyceum in Wassenaar
wordt op vrijdag 23 oktober ge
opend door staatssecretaris J.
Wallage van onderwijs en we
tenschappen. Hij wordt daarbij
geassisteerd door zijn Engelse
collega, de Britse onderminister
van onderwijs lady Blatch. De
school staat op de campus van
Reeds' School in Cobham.
Het Rijnlands Lyceum, een
school voor mavo, havo en vwo,
is de enige school in Nederland
met vestigingen in het buiten
land. In de dependances in
Cobham en Aberdeen werkt het
lyceum samen met de plaatse
lijke school voor voortgezet on
derwijs. Hoewel de Nederlandse
leerlingen - doorgaans kinderen
van Nederlanders die in Enge
land werken - les krijgen vol
gens het Nederlandse school
systeem, doen ze samen met
hun Engelse leeftijdgenoten
mee aan allerlei buitenschoolse
activiteiten en volgen ze een
aantal vakken samen met de
Engelse leerlingen.
Stijging huizenbelasting gehandhaafd
zoeterwoude Een voorstel van de WD in Zoeterwoude om de
onroerend-goedbelasting volgend jaar niet te laten stijgen, heeft
het gisteravond in de gemeenteraad niet gehaald. Door Progres
sief Zoeterwoude werd de motie ronduit afgedaan met 'volksver
lakkerij'. „De indruk wordt gewekt dat de inwoners met dit voor
stel niets meer hoeven te betalen, maar door de hertaxatie van
het onroerend goed wordt het bedrag toch hoger. Dat het colle
ge kiest voor het verder optrekken van het tarief steunen wij. Dat
geld is gewoon nodig voor allerlei uitgaven." De WD ging ervan
uit dat de extra opbrengst van de belasting door de hertaxatie
groot genoeg is. Door op andere posten te bezuinigen, kon een
verdere verhoging van het tarief worden voorkomen.
Tentoonstelling over transplantaties
leiderdorp» In het Leiderdorpse St. Elisabeth Ziekenhuis en het
Alphense Rijnoord wordt deze en volgende maand een expositie
over transplantaties georganiseerd. De tentoonstelling geeft ach
tergrondinformatie over allerlei transpantatiemogelijkheden en
is ingericht in het kader van de Nationale Donordag op 14 okto
ber. In het 'Elisabeth' is de expositie te zien van 16 tot en met 27
oktober en aansluitend in Rijnoord van 29 oktober tot 4 novem
ber.
'Opnieuw vliegtuig neergestort'
runsburg/oegstgeest Werkzaamheden aan het gasverdeelstation
aan de Vinkenweg in Rijnsburg hebben gisteravond tot grote
verontrusting geleid in Rijnsburg en Oegstgeest. Honderden on
geruste mensen belden de politie in de veronderstelling dat er
opnieuw een vliegtuig was neergestort De onderhoudswerk
zaamheden aan de transportleiding, een routineklus, veroor
zaakte namelijk het geluid van een straalmotor.
Het landelijk gebied van Zoeterwoude krijgt behalve
een agrarische- ook een natuurbestemming. Een grote
meerderheid van de gemeenteraad stemde gister
avond in met deze toevoeging in het nieuwe bestem
mingsplan Landelijk Gebied. Een motie van de WD
om af te zien van het opnemen van de natuurwaar
den, kreeg alleen de steun van CDA'er J. van der Salm.
Fractievoorzitter W. Ooijendijk van Progressief Zoe
terwoude maakte zich tijdens de tweede termijn van
de algemene beschouwingen sterk voor een betere be
scherming van het plaatselijke veenweidegebied. „Met
economische argumenten bereik je niets. Het bouwen
van huizen en de uitbreiding van bedrijven krijgt dan
alleen maar voorrang." Hij riep het CDA - dat zich tot
nog toe op de vlakte had gehouden - op om in deze
kwestie maar eens kleur te bekennen.
Ooijendijk kreeg met deze oproep aan de christen
democraten steun uit onverdachte hoek. WD-voor-
man H. van der Kooi liet weten de toevoeging van de
natuurwaarden in het bestemmingsplan helemaal niet
nodig te vinden. Als een belangrijk argument daarvoor
noemde hij de mogelijke vermindering van de waarde
van de boerderijen in het landelijk gebied. In verschil
lende delen van het land hebben agrariërs hiermee al
te maken gehad, meende Van de Kooi. Hij diende ver
volgens een motie in waarmee hij voorstelde de na
tuurwaarden niet in het plan op te nemen, en zette het
CDA daarmee voor het blok.
Na lang intern beraad bleek een overgrote meerder
heid van de christen-democraten de uitgangspunten
van Progressief Zoeterwoude te steunen. Alleen het
fractielid Van der Salm, zelf agrariër, stemde voor de
motie van de WD. Hij zei het te betreuren dat de dis
cussie over dit onderwerp nu al werd gevoerd omdat
het CDA volgens hem nog niet toe was aan een uit
spraak. Als zijn argumenten om tegen het opnemen
van de natuurwaarden te stemmen, noemde Van der
Salm de mogelijkheid dat de overheid de boeren aller
lei beperkingen kan opleggen. Ook de eventuele waar
devermindering van de agrarische bedrijven speelde
voor hem een rol. Over Progressief Zoeterwoude zei de
CDA'er: „Ooijendijk begrijpt er niets van. Dat is hem
niet kwalijk te nemen, want hij is geen boer."
Psycholoog Bère Miesen schrijft boek over omgang met psychogeriatrische patiënten
warmond elly hekman
medewerker
„Demente ouderen gedragen
zich normaal in een ongewone
situatie." Psycho-gerontoloog
Bère Miesen, verbonden aan
het Warmondse verpleeghuis
Mariënhaven, rekent in zijn
boek 'Dement: zo gek nog niet!'
af met een aantal vooroordelen
dat over deze ziekte bestaat.
Het bijzondere van zijn boek is
dat het is geschreven voor niet-
demente bewoners van bejaar
den- en verzorgingshuizen.
„Het verplegend personeel trekt
acht uur per dag met dementen
op. Maar de geestelijk gezonde
mede-bewoners kunnen nooit
de deur achter zich dichttrek
ken. Ook 'S nachts kunnen zij
ongevraagd een demente op
bezoek krijgen", zegt Miesen.
Het boek begint met het ne
gatieve beeld dat in de samenle
ving over ouderen bestaat. Om
aan te geven dat een belangrijk
deel van de 65-plussers zijn
laatste levensfase niet behoeftig
doorbrengt in een verpleegte
huis, geeft Miesen wat verhel
derende cijfers. Van de Neder
landse bevolking is 13 procent
65 jaar en ouder. Ongeveer ne
gen procent daarvan is demen
terend. Het gaat dus om onge
veer 200.000 demente mensen,
van wie slechts één op de acht
in een verpleeghuis woont. De
rest woont thuis of in een be
jaardenhuis.
Miesen vindt dat het maar
eens afgelopen moet zijn met
het spreken en schrijven over
'de niet bekende oorzaak van
dementie'. „We moeten maar
eens accepteren dat het be
staat", zegt hij. Vanuit zijn vak
als psycholoog zoekt Miesen
dan ook niet naar het ontstaan
van de ziekte. Zijn vak is te on
derzoeken hoe het leven van
dementen zo draaglijk mogelijk
kan worden gemaakt. Met zijn
boek en door net geven van cur
sussen aan verzorgers en niet-
demente ouderen, die dagelijks
met dementerenden te maken
hebben, geeft hij aan welke mo
gelijkheden daarvoor zijn.
De cursisten leren hoe ze met
demente ouderen moeten om
gaan en krijgen informatie over
Om dementerenden op hun gemak te stellen, worden in Mariënhaven gesprekken gevoerd in een ouderwetse kamer. foto henk bouwman
de achtergronden van het afwij
kende gedrag. Miesen: „Om een
dement persoon goed te kun
nen begrijpen, moet je meer
weten over zijn ziekte en over
zijn persoonlijke achtergrond.
Omdat ze nieuwe indrukken
niet onthouden, denken ze
meer in het verleden. Als een
demente man op gezette tijden
van de dag onrustig wordt, is hij
beter te begrijpen als je weet dat
hij vroeger boer was en de koei
en op vaste tijden moest
melken."
Dementen beseffen zelf ook
dat er wat met ze aan de hand
is. In het boek wordt het voor
beeld van een demente me
vrouw Jansen gegeven. Elke
keer als ze merkt dat ze verge
ten is waar ze naartoe wilde,
wordt ze boos of verdrietig. Al
gemeen bekend zijn verder de
verhalen over dementen die
bloempotten naar buiten gooi
en, hun jurken verknippen tot
mini-jurken en verplegend per
soneel van diefstEÜ beschuldi
gen. Miesen: „Ik heb voor dit
gedrag geen verklaring. Toch lij
ken dementerenden in allerlei
opzichten op gewone mensen.
In vreemde situaties en op on
veilige momenten gedragen ze
zich net als iedereen: ze zoeken
houvast en nabijheid van ande
ren. En als ze dat niet kunnen
vinden, zijn ze lastig en vragen
ze nog meer aandacht. Demen
terenden reageren normaal op
een abnormale situatie waarin
ze zich onveilig voelen. Daarom
zijn ze zo gek nog niet"
In het juni-nummer van Het
Denkbeeld, een tijdschrift voor
psychogeriatrie, zegt Miesen dat
directies van bejaardenhuizen
bij wijze van spreken niet goed
wijs zijn als ze alleen hun perso
neel scholen in de omgang met
dementen. Hij stelt vast dat de
'gezonde' bewoners van de te
huizen daarmee onnodig wor
den onderschat. Door de pro
blematiek over hun hoofden op
te lossen, behandelt de leiding
van het huis deze groep als on
volwassen en onmondig. Mie
sen: „De omgang met demente
renden is een gezamenlijke zorg
van het personeel en de bewo
ners."
Het boek 'Dement: zo gek
nog niet', wordt vandaag ge
presenteerd In verpleeghuis
Mariënhaven in Warmond. Het
wordt uitgegeven door uitge
verij Bohn Stafleu Van Log-
hum in Alphen aan den Rijn.
Afzien tijdens negende Warmondse Turfrace
warmond
caroline van overbeeke
„Het is net een zeerover, als je
'm zo ziet", zegt een vrouw
langs de kant. Vol bewondering
staart ze schipper Felix Reijmers
na die net met zijn 'Hendrik' is
vertrokken. Reijmers is getooid
met een blauwe hoofdband die
hem volgens omstanders een
woest uiterlijk geeft. De schip
per is favoriet voor de race.
Hoewel hij als laatste is gestart,
ligt na een uur roeien, bomen,
duwen en trekken in tweede
positie.
Een half uur vóór de start van
de negende Warmondse Turfra
ce, is de sfeer gespannen aan
boord van de twaalf platbo
dems. Het weer is niet gunstig:
er staat nauwelijks wind en
donkere wolken pakken samen
boven het kleine haventje bij
park Groot Leerust. Dat voor
spelt niet veel goeds, staat op de
gezichten van de scheepsbe
manning te lezen. „Verstand op
nul en gewoon gaan", zegt de
23-jarige Eugène van Steekelen-
burg met een grote grijns.
Van Steekelenburg is een van
de vijf bemanningsleden van
'De tiende van Tromp', een 6,7
ton wegende Westlander uit het
begin van deze eeuw. De boot is
helemaal opgeknapt door scou
tinggroep 'Maerten Harperts-
zoon Trompwacht' uit Kwints-
heul en moet de vijf scouts naar
de overwinning varen.
Dertig blikken witte bonen
met varkensvlees, thermoskan-
nen hete koffie, een paar krat
ten bier en een paar dikke
slaapzakken. Met die scheepsla
ding overleven ze het wel, ver
wacht scout Marco van Scheer
(20). De blikken bonen komen
uit het leger. Van Scheer en Van
Steekelenburg hebben speciaal
voor de turfrace een paar dagen
verlof gekregen. De stevige in
geblikte kost konden ze wel ge
bruiken aan boord. „Lekker
simpel, want je bent echt bekaf
's avonds. Voor de afwisseling
zullen we ook een keertje maca
roni maken, want na een paar
dagen komen die bonen je de
strot uit", weet Van Steekelen
burg.
Het wordt flink afzien de ko
mende vier dagen. De traditio
nele Turfrace voert over de Ka-
gerplassen, de Ringvaart, de
Oude Wetering, het Braasse-
mermeer, de Leidse Vaart, het
Aarkanaal en het Amstel-
Drechtkanaal richting Vinke-
veen waar een lading turf wordt
ingeladen. De tocht duurt vier
dagen: zondag worden de West
landers, Vletten en Aakjes weer
terug verwacht in Warmond.
De Turfrace is niet zomaar
een boten-wedstrijd: de race is
genoemd naar de traditionele
vaart tussen het westen van
Zuid-Holland en het gebied
rond Vinkeveen. Hier werd aan
het begin van de eeuw turf ge
stoken met kleine zeilende
vrachtschepen: platbodems. Als
er weinig wind was. moesten de
schepen worden voortbewogen
met bomen, roeispanen of
moest de bemanning met een
speciaal tuig het schip langs de
kant voorttrekken.
„Je bent net een paard hè",
zegt Van Steekelenburg. „Het is
echt afzien, hoor. Vorig jaar
hebben we ook meegedaan, dus
we weten wat ons te wachten
staat. Waarom we meedoen?
Het is gewoon leuk: je uit de
naad lopen en op elkaar schel
den. Die hele sfeer. En dan 's
avonds gewoon weer gezellig
een biertje drinken en daarna
doodmoe in je slaapzak krui
pen. V^ak denk ie tijdens de
tocht: waar bert ik aan begon
nen, maar achteraf is toch ont
zettend leuk."
De schippers worden in de
loop van vandaag in Vinkeveen
verwacht waar ze worden ver
gast op een echte schippers-
maaltijd: capucijners met spek.
De bemanning overnacht in
Vinkeveen en vertTekt zaterdag
weer richting Warmond. Zon
dag zullen de eerste platbodems
het dorp aan de Leede binnen
varen. De tocht heeft een lengte
van ongeveer 175 kilometer.
Ook Warmonder Marcel Juf
fermans doet mee voor 'de
sfeer'. Hij treedt in de voetspo
ren van zijn vader, een trouwe
deelnemer van de Turfrace. Juf-
ferm'ans vaart op de 'Jonge Juf
fer', een Westlander uit 1920.
„Weinig wind vandaag. Dat be
tekent dat we meteen zullen
moeten roeien, bomen en trek
ken. Maar we komen zeker bij
de eerste vier", zegt de Warm
onder stellig.
Als alle boten vertrokken zijn,
komt ook een rondvaartboot in
beweging. De grote boot vaart
bestuursleden en donateurs van
de Stichting Zeilvaart War
mond, de organisator van de
Turfrace, langs de wanhopig
roeiende en bomende beman
ning van de bootjes op de ka-
gerplassen.
„Wat jammer nou. er staat
geen spatje wind", klinkt het
meelevend. 'Des werkmans
wilskracht' heeft pech: de Leid
se vlet moet rechtsomkeert ma
ken omdat een van de 'bomers'
zijn boom kwijt is. Het ding
steekt rechtop in het water van
de Kagerplas. Even verderop zit
de roerganger van de Antoniu?
aan zijn eerste bakkie koffie.
Zijn bemanning doet het zware
werk. Na een uurtje varen, ligt
de Jonge Juffer aan kop. Drie
mannen trekken de boot langs
de kant voort en het tempo zit
er goed in. „Zwaar hoor", zegt
een van de dames aan boord
van de rondvaartboot. „Stel je
voor dat je helemaal naar Vin
keveen moet lopen...
De bemanning van de platbodems heeft het zwaar bij de start van de negende Turfrace in Warmond:
staat geen zuchtje wfnd."
.Meteen roeien, bomen en trekken, want er
FOTO WIM DIJKMAN