Bom als oorzaak ramp
is niet waarschijnlijk
Vliegtuigongelukken
in afgelopen vijf jaar
Vliegramp
V eiligheidsmaatregelen
El Al ongekend streng
fV\AA[MÜMlj5UMUbtK I yyZ
Ook Israëlische ambassadeur sluit aanslag uit
Dat de Boeing 747 van de Israëlische luchtvaartmaat
schappij El Al is getroffen door een bom, lijkt onwaar
schijnlijk. De luchthaven Schiphol beschikt namelijk over
twee zogeheten bombunkers die explosieven met lucht
drukontsteking opsporen. Een dergelijke bom is enkele
jaren geleden gebruikt bij het opblazen van de Pan Am
Jumbo boven het Schotse Lockerbie. Toch kunnen nog
lang niet alle explosieven met deze techniek worden op
gespoord.
maken de nationale luchthaven
veilig. Schiphol en de lucht
vaartmaatschappijen staan via
de overheid in nauw overleg
met buitenlandse veiligheids
diensten. Die verstrekken infor
matie over de activiteiten van
terreurgroepen en maken voort
durend zogeheten dreigings-
schipholbill meyer
en ellen de boer
„In het vrachtruim van een
vliegtuig varieert de luchtdruk al
naar gelang de vlieghoogte. Ter
roristen maken daarvan gebruik
door ontstekingsmechanismen
te ontwikkelen die bij een be
paalde drukvermindering af
gaan. In de bunker wordt die
drukverandering nagebootst
door lucht af te zuigen. De be
doeling is dat eventuele explo
sieven dan tot ontploffing ko
men. Gelukkig Is dat op Schip
hol nooit gebeurd, anders wa
ren wij onze bunker ook in een
klap kwijt geweest." Dat zei
loop Verdonk, hoofd veiligheid
van Schiphol, eind vorig jaar
toen de tweede bombunker op
Schiphol in gebruik werd geno
men.
De nieuwe, modernere bom
bunker wierp meteen al vruch
ten af. De Israëlische lucht
vaartmaatschappij CAL kondig
de vrijwel meteen aan Schiphol
als Europees knooppunt voor
haar vrachtactiviteiten te gaan
gebruiken. De nationale lucht
vaartmaatschappij van Israël, El
Al, kwam al veel eerder tot de
conclusie dat Schiphol op het
gebied van veiligheid de beste
keus is.
Niet alleen de bombunkers
Wanneer dat nodig is, worden
in overleg met de ministeries
van justitie en binnenlandse za
ken voorzorgsmaatregelen ge
nomen. Verdonk: „In de prak
tijk van alledag gaat het erom
de terrorist een rad voor ogen te
draaien: het proces op Schiphol
dus zo onvoorspelbaar mogelijk
maken. Terroristen zijn niet
dom. Zij kennen onze opspo
ringstechnieken. Daarom mag
er nooit een herkenbaar pa
troon te ontdekken zijn in de
veelheid aan securitymaatrege-
len. We doen ons best, maar
kunnen nooit garanderen dat
we elk explosief vinden. Wil je
alle risicO's uitsluiten, dan moet
je van Schiphol een onneem
baarfort maken."
Behalve het controleren van
de vracht in de bombunker gel
den voor toestellen van El Al
sinds de jaren zeventig nog an
dere speciale veiligheidsmaatre
gelen op Schiphol. Op het plat
form worden de vliegtuigen be
waakt door rijkspolitie met
pantserwagens. Verder contro
leert de gemeentepolitie van
Haarlemmermeer de grenzen
van Schiphol totdat de vliegtui
gen van El Al veilig zijn vetrok
ken.
Tot zover onze verslaggevers.
Persbureaus melden nog het
volgende. De Israëlische ambas
sadeur in Nederland, M. Bawly,
gelooft niet dat de ramp met het
vrachtvliegtuig van El Al het ge
volg is van een terroristische
aanslag. „Het was een onge
luk", zei hij gisteravond. De am
bassadeur, die de plek van de
ramp heeft bezocht, sprak van
een „verschrikkelijke tragedie".
Hij sprak zijn medeleven uit
met de familie van de slachtof
fers.
Ramptoestel
13,5 jaar oud
De verongelukte Boeing 747 van
El Al was 13,5 jaar oud. Voor
een modern verkeersvliegtuig is
dat nog vrij jong. Volgens de fa
brikant is het toestel op 19
maart 1979 aan El Al afgeleverd.
Eind juni dit jaar had het toe
stel 9.873 vluchten gemaakt en
daarvoor 44.000 uur gevlogen.
Boeing beschikt niet over infor
matie over de onderhoudstoe-
stand van het vliegtuig, aldus
een woordvoerder van de vlieg
tuigbouwer. Het toestel had vier
motoren van het type Pratt
Whitney JT9D-7.
Boeing bouwde tot juni dit
jaar in totaal 928 vliegtuigen
van het type 747. Op dat mo
ment had de vliegtuigbouwer
1.176 orders voor dit toesteltype
geboekt. Aan El Al leverde
Boeing sedert 1968 in totaal ne
gen Boeing 747's: twee van het
type 747-200, vier van het type
200B, twee van het type 747-
200C (voor gecombineerd pas
sagiers- en vrachtvervoer), een
van het type 747-200F (alleen
vracht) en twee toestellen van
het type 747-400.
De serie 747-200 is in produk-
tie geweest sinds begin 1967. In
de loop van vorig jaar zijn de
laatste vliegtuigen uit deze serie
afgeleverd. De Nederlandse
maatschappij Martinair was een
van de laatste afnemers van de
747-200F.
El-Al vlucht LY-1862
Boeing 747 - 200 F
Politie snel
onbereikbaar
haarlem «pietarp
Kort na de ramp belden zoveel
ooggetuigen de politie dat de
Amsterdamse politie en brand
weer onbereikbaar werden. De
Haarlemse politie kreeg snel na
het ongeval de eerste meldin
gen binnen van ooggetuigen.
Volgens G. Hartendorf van de
Haarlemse politiemeldkamer
zijn bij grote rampen juist de
verbindingen het zwakke punt
in de eerste hulpverlening. Hoe
goedbedoeld ook, aldus Harten
dorf, het publiek had dus beter
niet kunnen bellen.
Bij ziekenhuizen in onder
meer Haarlem, Leiden en
IJ muiden meldden zich bloed
donoren om bloed te geven. Ze
zijn weer naar huis gestuurd. De
Noordhollandse ME zond drie
pelotons en 16 materiaalwa-
gens.
De Burgemeester van Haar
lemmermeer overlegde van
morgen vanaf tien uur met alle
overige betrokkenen bij het ge
meentelijk rampenplan. Vol
gens commandant W. van Eg-
mond van de brandweer en am
bulancedienst worden zijn
diensten bij dreigende ongeval
len in de omgeving van Schip
hol vooraf gewaarschuwd.
„Maar voor zover ik weet zijn
we nu niet gealarmeerd."
Tientallen ambulances spoedden zich naar de plaats van de ramp.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
tel aviv ap
F.1 Al staat bekend om zijn bui
tengewoon strenge veiligheids
maatregelen. De nauwgezette
controle van de passagiers voor
het instappen, kan uren duren.
Iedere El Al-piloot is getraind
door de Israëlische luchtmacht.
Bewakers in burger vliegen mee
en vluchtplannen worden bij
het minste of geringste wan
trouwen gewijzigd.
Israëliërs zijn trots op het gro
te aantal geplande aanslagen
dat werd verhinderd of in de
kiem gesmoord. Hen daarvan is
de kaping in juli 1968 van een El
Al-vlucht van Rome naar Tel
Aviv door drie leden van het
Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina (PLFP). In Algiers
werden na vijf dagen 36 men
sen vrijgelaten. De overige
twaalf werden nog 39 dagen
vastgehouden, waarna ze wer
den geruild tegen vijftien Pales-
tijnen die vastzaten in Israëli
sche gevangenissen.
In december van datzelfde
jaar openden twee PLFP-leden
op de luchthaven van Athene
het vuur op een El Al-toestel,
waarbij een technicus het leven
verloor. Op het vliegveld van
Bayrut blies Israël als vergelding
veertien Arabische vliegtuigen
op.
Een bewaker bij een El Al-
vlucht vanuit Zürich schoot be
gin 1969 een aanvaller van de
Pl.FP dood nadat deze een pi
loot en een co-piloot had ver
wond. Nadat verscheidene
rechtsstreekse aanslagen waren
mislukt deed de Fatan Revolu-
Raad van Abu Nidal
twee gelijktijdige aanvallen op
27 december 1985 op balies van
El Al in Rome in Wenen. Daarbij
kwamen negentien mensen om.
Tegenwoordig zijn de El Al-ba-
lies op de meeste vlieghavens
gescheiden van die van andere
luchtvaartmaatschappijen.
Een in potentie gewelddadig
ste aanslag op El Al mislukte
toen een zwangere Ierse vrouw
in april 1986 werd aangehouden
op het Londense vliegveld He
athrow. De vrouw had, zonder
dat ze het zelf wist, een bom
verborgen die het leven had
kunnen kosten aan 375 passa
giers en bemanningsleden. De
man die haar de bom zou heb
ben meegegeven, werd aange
houden en veroordeeld tot 45
jaar gevangenisstraf.
Tien jaar geleden balanceerde
de Israëlisch staatsluchtvaart
maatschappij op de rand van
een bankroet. De maatschappij
gaat nog steeds gebukt onder
een zware schuld, maar spon
garen bij de Golfcrisis, toen de
meeste andere luchtvervoerders
hun vluchten van en naar het
Midden-Oosten staakten.
In 1991 vervoerde El Al 1,75
miljoen mensen, bijna een re
cord. Het resultaat was een net
to winst van 39 miljoen dollar.
De Israëlische maatschappij
wordt geweerd uit het lucht
ruim van de meeste Arabische
landen, maar heeft recent ter
reinwinst geboekt, waaronder
toestemming om in Moskou te
landen en over het grondgebied
van de voormalige Sovjetunie te
vliegen.
en jeroen smit
„Hoe cru het ook klinkt, statistisch gezien staat
het aantal vliegtuigongevallen in geen verhouding
tot het aantal auto-ongelukken." Voor de Haar-
lemmermeerse burgemeester Van Duist is de
vliegramp geen reden om anders tegen de uit
breidingsplannen van Schiphol aan te kijken. Net
als de burgemeester van Aalsmeer is Van Duist
diep geschokt door de vliegramp.
„Dit had overal rondom Schiphol kunnen ge
beuren", zegt Marianne Knecht, woordvoerder
Lengte: 70 m.
Kruissnelheid: 950 km/u.
Spanwijdte: 60 m.
Bereik: 11.000 km.
Hoogte: 19 m.
j Totaal gewicht bij opstijgen: 333.400kg
Bemanning: 3
j Vracht: 114.000 kg
Fabrikant: Boeing, USA
Kerosine: 70.000 kg
'Het vliegtuig blijft veiliger dan de auto'
hoofddorp janette lutchiesvan de actiegroep Geen Uitbreiding Schiphol.
Volgens Knecht blijkt uit de ramp weer eens hoe
groot de gevaren zijn van het groeiend aantal
vliegbewegingen op de luchthaven.
Aalsmeers burgemeester Hoffscholte dacht er
onmiddellijk aan dat zo n ramp ook zijn gemeen
te had kunnen treffen. Ook voor hem is het onge
luk geen aanleiding om anders tegen de uitbrei
dingsplannen van Schiphol aan te kijken. Volgens
een woordvoerder van de provincie Noord-Hol
land vormen veiligheid en risico's van Schiphol
onderdeel van de discussies over de uitbreiding.
Hieronder volgt een chronolo
gisch overzicht van de belang
rijkste vliegtuigongelukken in
de afgelopen vijfjaar.
Mei 1987: Een Iljoesjin-62
van de Poolse luchtvaartmaat
schappij LOT op weg naar
New York, stort bij vertrek van
het vliegveld van Warschau
neer in een bos. Dit kost aan
het leven.
Augustus 1987: Een MD-
80 van de maatschappij Nor
thwest Airlines stort kort na
vertrek vanuit Detroit neer.
156 mensen vinden de dood.
Augustus 1987: Vlak voor
de landing op het toeristische
eiland Phuket, Thailand, stort
een Thaise Boeing-737 in zee.
Dit ongeluk kost alle 83 inzit
tenden het leven.
November 1987: Een DC-
9 van de luchtvaartmaat
schappij Continental Airlines
slaat over de kop en breekt in
drieën als het probeert op te
stijgen tijdens een hevige
sneeuwstorm in Denver. Van
de 81 inzittenden overleven 26
het ongeluk niet.
•November 1987: Een Zuid-
afrikaanse Boeing-747 stort
neer nabij Mauritius in de In
dische Oceaan. Daarbij komen
alle 160 passagiers en beman
ningsleden om het leven.
November 1987: Een
Zuidkoreaans toestel met 115
mensen aan boord verdwijnt
in de Baai van Bengalen.
Januari 1988: Bij de stad
Chongqing in het zuidwesten
van China ontploft een Iljoesj-
in-18 van de Chinese maat
schappij CAAC. Alle 108 pas
sagiers en bemanningsleden
vinden de dood.
Maart 1988: Een Fokker F-
27 van de Franse regionale
maatschappij TAT stort 60 km
ten zuiden van Parijs neer.
Daarbij komen 23 mensen
Rode-Kruiswerkers staan te wachten. Voor hen is temidden van de gigantische chaos weinig te doen. Er wa
ren gisteren gedurende de hele avond niet veel ernstig gewonden die verzorging nodig hebben. Sinistere con
clusie van de hulpdiensten: dat betekent dat er heel veel doden zijn.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER GERAl D VAN DAALEN
Maart 1988: Een Boeing-
727 van de Colombiaanse
vliegtuigmaatschappij Avianca
vliegt met 136 mensen aan
boord enkele minuten na ver
trek van het vliegveld van Cu-
cuta aan de grens met Vene
zuela tegen een bergwand. Al
le inzittenden laten daarbij het
leven.
Juni 1988: Tijdens een de
monstratievlucht van een A-
320 Airbus in Frankrijk komen
drie mensen om het leven
doordat de piloot te laag
vloog.
Juli 1988: Een Iraanse Air
bus A-300 met 290 mensen
aan boord wordt boven de
Golf neergeschoten door de
Amerikaanse kruiser Vincen-
nes. De Amerikanen zagen het
vliegtuig aan voor een vijandig
Iraans gevechtsvliegtuig.
September 1988: Een
Vietnamees vliegtuig wordt
volgens ooggetuigen getroffen
door de bliksem en stort kort
voor de landing neer op het
vliegveld van de Thaise hoofd
stad Bangkok. 75 mensen ko
men hierbij om het leven.
Oktober 1988: In de
Noord-Chinese provincie
Shanxi stort een Iljoesjin-14
met 46 mensen aan boord
neer op het dak van een hotel.
Vier personen overleven het
ongeluk.
Oktober 1988: Een
Boeing-707 van Uganda Airli
nes probeert voor de derde
maal in dichte mist op het
vliegveld van Rome te landen,
maar mist de landingsbaan.
Het toestel vliegt in brand en
31 mensen vinden de dood.
Oktober 1988: Kort voor
de landing in de Westindische
stad Ahmedabad stort een
Boeing-737 van Indian Airli
nes neer. Slechts vier inzitten
den overleven de ramp.
December 1988: Een jum
bojet van de Amerikaanse
maatschappij PanAm, op weg
naar New York, explodeert als
gevolg van sabotage boven de
Schotse plaats Lockerbie. Alle
259 inzittenden en 11 inwo
ners van Lockerbie komen
Februari 1989: Een ge
charterde Boeing-707 van de
Amerikaanse maatschappij In
dependent Air stort vlak voor
de landing op het Azoren-ei-
land Santa Maria neer. Alle
137 Italiaanse passagiers en
zeven bemanningsleden vin
den de dood.
Maart 1989: Bij het vlieg
veld van Dryden in de Cana
dese provincie Ontario stort
een F-28 van Air Ontario kort
na de start neer. Het toestel
vervoerde 69 mensen, van wie
42 het ongeluk overleven.
April 1989: Een Fokker F-
27 van de Franse maatschap
pij Uni-Air vliegt door onbe
kende oorzaak tegen een berg
boven het massief van Ver-
cors. Geen van de 22 inzitten
den overleeft de ramp.
Juni 1989: Een DC-8 van
de Surinam Airways stort neer
tijdens de landing op het
vliegveld bij Paramaribo. De
174 inzittenden, onder wie 23
Nederlandse voetballers van
Surinaamse afkomst, vinden
de dood.
September 1989: In Cuba
stort vlak na het opstijgen een
Iljoesjin-62 neer op een woon
wijk nabij Havana. 171 men
sen komen hierbij om het le
ven. Volgens luchtvaartdes
kundigen had het toestel we
gens onweer aan de grond
moeten blijven.
September 1989: Boven
Niger explodeert een DC-10
van de Franse luchtvaartmaat-
schppij UTA als gevolg van
een aanslag. De 170 inzitten
den vinden de dood.
Oktober 1989: In Hondur
as stort een Boeing 727 van de
Hondurese maatschappij
SAHSA neer nabij Tegucigalpa
i het
November 1989: Boven
Colombia explodeert een
Boeing 727 van Avianca in de
lucht. Geen van (ie 111 inzit
tenden overleeft de ramp.
Februari 1990: Een Airbus
A-320 stort neer nabij Banga
lore in India en alle 90 inzit
tenden komen om het leven.
Volgens een onderzoek maak
te de piloot een fatale fout.
Mei 1991: In Thailand ex
plodeert een Boeing 767 van
de Oostenrijkse compagnie
Lauda-Air in de vlucht. De 223
inzittenden komen om het le-
Juli 1991: In Saudi-Arabië
stort een DC-8 neer met isla
mitische pelgrims uit Nigeria
die terugkeerden uit Mekka.
Alle 261 inzittenden vinden de
dood.
Oktober 1991: In Indone
sië stort een Hercules C-130
van de Indonesische lucht
macht neer nabij Jakarta,
waarbij 136 mensen om het
leven komen.
Januari 1992: In de Franse
Vogezen stort een Airbus A-
320 van de luchtvaartmaat
schappij Air Inter vlak voor de
landing neer. Tientallen inzit
tenden vonden daarbij de
dood.
April 1992: Een Kenyaans
luchtmachttoestel stort in de
hoofdstad Nairobi neer op een
flatgebouw. 49 passagiers en
zes flatbewoners komen om;
verder zijn er nog vele gewon
den.
Juli 1992: Een vliegtuig
van de particuliere Indonesi
sche luchtvaartmaatschappij
Mandala, op weg naar de Am-
bon-eilanden, stort neer. Alle
70 passagiers komen om.
Juli 1992: Een Airbus A-
310-100 van de Thaise lucht
vaartmaatschappij Thai Inter
national Airways verongelukt
in de Himalaya, ongeveer 50
km ten noordwesten van de
Nepalese hoofdstad Kathman-
du. Geen van de 99 passagiers
en 14 bemanningsleden over
leeft de ramp.
Juli 1992: Tientallen men
sen vinden de dood als een
vrachtvliegtuig neerstort in de
buitenwijken van de Georgi
sche hoofdstad Tbilisi.
Juli 1992: Een vliegtuig
van Sovjet-makelij van de Ye-
menitische luchtmacht komt
in een zandstorm terecht en
stort in de woestijn van Aden
neer. Niemand van de 58 in
zittenden overleeft het.
Juli 1992: Een Chinees
lijntoestel, een Yak-42 van
Russische makelij, stort neer
in Nanjing. Het toestel slaagde
er bij het opstijgen niet in om
van de grond te komen en
vloog 600 merer voorbij de
landingsbaan in brand. 106
mensen komen om het leven.
Augustus 1992: Honderd
vijftig km ten noordoosten van
Mosicou stort een Russische
Toepolev-134 neer. 75 passa
giers en zeven bemanningsle
den komen om.
September 1992: Een Her
cules C-130 van de Nigeriaan-
se luchtmacht stort neer in
een moerasgebied drie minu
ten na het opstijgen van het
vliegveld in de hoofdstad La
gos. 163 mensen overleven de
ramp niet.
September 1992: Een Air
bus A-300 van de Pakistan In
ternational Airlines stort neer
boven Nepal. 167 inzittenden,
onder wie twaalf Nederlandse
toeristen, komen om.
4 oktober 1992: Een
vrachtvliegtuig van de Israëli
sche luchtvaartmaatschappij
El Al stort neer op een flatge
bouw in de Bijlmermeer. Vol
gens de eerste schattingen van
de politie zijn er 150 tot 200
doden gevallen.
