Rellen bij demonstratie
Ierland in greep
van goudkoorts
Turks leger meedogenloos tegen PKK
Buitenland
Bundesbahn moet einde
maken aan 'bemesting'
Zweden gaan pijn
bezuinigingen voelen
Aflossing van de wacht
Bundesbank houdt
vast aan rentetarief
ZATERDAG 3 OKTOBER 1992
:e Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
it2ehoe apin de toekomst de treinwc's
van onderen afsluiten zodat er
een einde komt aan de "vuile
regen'. De rechter is persoon
lijk een kijkje gaan nemen en
en kwam tot de conclusie dat
de klager „de tuin niet kan ge
bruiken, er geen groenten kan
verbouwen en dagelijks toilet
papier moet oprapen".
Het weerwoord van de Bun
desbahn dat het ombouwen
van 13.000 wc's bi zijn treinen
te duur zou zijn was volgens de
rechter „niet overtuigend". De
spoorwegen hebben aange
kondigd tegen de uitspraak in
beroep te gaan. Tot het zover is
zal Schwon zich de ongevraag
de bemesting moeten laten
welgevallen.
De 48-jarige antiekhandelaar
Dieter Schwohn is de bijna da
gelijkse ongewenste bemesting
van zijn tuin zat. De groenten
die hij er kweekt zijn te smerig
om aan te pakken en niet meer
geschikt voor consumptie. De
tuin ligt namelijk onder een
bijna drie kilometer lange
spoorbrug. Sinds jaar en dag
ploffen de uitwerpselen van de
treinreizigers van 42 meter
hoogte in de tuin. Daar moet
een einde aan komen vindt
Schwohn.
De rechtbank van Itzehoe in
de Duitse deelstaat Schleswig-
Holstein is het daarmee eens.
De Duitse Bundesbahn moet
Bijzondere Franse supermarkt
Jf
straatsburg Het is misschien even wennen, maar het moest er toch
eens van komen: een supermarkt geheel gevuld met grafzerken,
grafkransen en andere artikelen die bij een goed verzorgde uitvaart
te pas komen. De bijzondere zelfbedieningswinkel staat in het Fran
se Straatsburg. foto dpa
Rechtse blanken bij 'tegen-top'
Johannesburg De extreem-rechtse Conservatieve partij van
Zuidafrikaanse blanken heeft gisteren aangekondigd volgende
week deel te nemen aan een bijeenkomst van leiders van de
thuislanden KwaZulu, Ciskei en Bophutshatswana. De zwarte
leiders willen een tegenwicht bieden aan de akkoorden tussen
de regering en de anti-apartheidsbeweging ANC.
Juwelen hertogin Windsor gestolen
londen Uit de befaamde juwelencollectie van wijlen de herto
gin van Windsor de vrouw van de in 1936 afgetreden Britse
koning Edward VI zijn in september voor enkele tientallen
miljoenen guldens aan juwelen ontvreemd. Het gaat volgens ex
perts om een van de grootste juwelenroven uit de Britse geschie
denis. De diefstal kwam aan het licht toen gegevens over de ver
miste sieraden verschenen op de Kunstrooflijst, een internatio
nale registratielijst waarop gestolen kunstwerken en juwelen
staan geregistreerd om opsporing te vergemakkelijken.
Econoom interim-premier Oekraïne
kiev» Valentin Simonenko, de architect van het economische
beleid van de republiek Oekraïne, is gisteren voor de duur van
tien dagen benoemd tot premier. Hij volgt Vitold Fokin op, die
woensdag aftrad. President Kravtsjoek heeft de naar huis ge
stuurde regering gevraagd nog 20 dagen aan te blijven.
Monory voorzitter Franse Senaat
parus De Franse Senaat heeft gisteren de liberaal René Monory
gekozen als haar voorzitter. De 69-jarige Monory werd in de
tweede ronde gekozen, nadat hij in de eerste zijn rivaal Charles
Pasqua had verslagen. De voornaamste bevoegdheid van de
voorzitter van de Senaat is dat hij als interim-staatshoofd op
treedt als de president tijdens zijn ambtstermijn overlijdt, af
treedt of uit zijn ambt wordt gezet.
MPLA houdt voorsprong
Luanda» President lose Eduardo Dos Santos van Angola en zijn
MPLA hebben gisteren in de gedeeltelijke uitslagen van de dins
dag en woensdag gehouden verkiezingen hun ruime voorsprong
op de vroegere verzetsbeweging Unita en haar leider jonas Sa-
vimbi behouden. Unita heeft benadrukt dat haar resultaten zich
zullen verbeteren zodra de uitslagen van het platteland, waar zij
de grootste aanhang heeft, binnenkomen.
Gorbatsjov mag Rusland niet uit
moskou Michail Gorbatsjov mag Rusland niet uit zolang hij
niet voor het Grondwettelijke Hof verschijnt om te getuigen in
het proces over de communistische partij van de Sovjetunie
PSU). Het Hof heeft de ministeries van buitenlandse zaken en
van veiligheidszaken gevraagd hiertoe de nodige maatregelen te
Herstel Dubrovnik vergt 16 miljoen
parus» Herstel van de vorig jaar in de Kroatische burgeroorlog
aangerichte schade in de middeleeuwse havenstad Dubrovnik
zal naar schatting 16 miljoen gulden vergen. Dat heeft een panel
van de Unesco gisteren bekend gemaakt. Ongeveer 60 procent
van de daken in Dubrovnik is tijdens de artilleriebeschietingen
beschadigd. Negen gebouwen werden verwoest en talrijke mo
numenten werden door granaten getroffen.
Vandaag vredesakkoord Mozambique
rome» De regering van Mozambique en de verzetsbeweging
Renamo tekenen vandaag wellicht alsnog een vredesverdrag. De
ondertekening van het vredesakkoord had op 1 oktober moeten
plaatsvinden, maar werd op het allerlaatste moment door Rena-
mo-leider Afonso Dhlakama afgeblazen. Dhlakama ontkende
gisteren overigens dat hij zal tekenen. Hij wil eerst opnieuw on
derhandelen met president Chissano. Mozambique wordt sinds
1976 verscheurd door een burgeroorlog.
Veldslag in Rome bij ambtenarenprotest
Bij een massale demon
stratie van Italiaanse amb
tenaren tegen de bezuini
gingsplannen van de rege-
ring-Amato zijn gisteren in
Rome vijftig gewonden ge
vallen. Ónder de slachtof
fers zijn ook tien politie
agenten. Honderd demon
stranten werden gearres
teerd. Gisteren staakten in
heel Italië circa 3,5 miljoen
ambtenaren.
rome eelco van der linden
correspondent
De Romeinse politie vuurde
traangas af om de kleine groe
pen relschoppers, die stenen,
stukken asfalt en muntjes gooi
den naar vakbondsleiders, uit
een te jagen. Van de zeker
200.000 betogende ambtenaren
ontvluchtten velen de optocht
toen de gevechten uitbraken.
De rellenmakers worden door
de bonden en de politie steevast
omschreven als provocateurs,
die niets te maken hebben met
de demonstranten. Maar vaak
zeggen juist de demonstranten
begrip te hebben voor wie zijn
woede de vrije loopt laat. Het
kader van de vakbonden wordt
verweten een te meegaande op
stelling te hebben gehad bij de
onderhandelingen met de rege
ring. Overigens zullen de bon
den maandag waarschijnlijk be
sluiten tot één of meer nationa
le stakingen.
De ambtenaren zijn ontevre
den, omdat de regering de sala
rissen heeft bevroren en een
personeelsstop heeft afgekon-'
Meer dan 200.000 boze Italiaanse ambtenaren gingen gisteren in Rome de straat op om te protesteren tegen
de bezuinigingsplannen van de regering. Aan het einde van de demonstratie braken gevechten uit foto ap
digd tot december 1993. Als
compensatie voor de inflatie zal
men maandelijks slechts een
bedrag van 28 gulden extra krij
gen. De ambtenaren kunnen
het bovendien niet verteren dat
er forse wijzigingen zijn aange
bracht in het pensioenstelsel.
Het is niet meer mogelijk
ook niet in het bedrijfsleven
met pensioen te gaan op basis
van een bepaald aantal dienst
jaren. Excessen, zoals de zoge
naamde 'baby-pensioenen'
ambtenaren die met 15 dienst
jaren met pensioen gingen,
maar er vrijwel altijd een twee
de baan op na hielden beho
ren tot het verleden. De ver
hoogde eigen bijdrage voor de
gezondheidszorg is een andere
onverteerbare zaak voor de
ambtenaren, die gisteren mas
saal lieten weten dat de lasten
gelijk moeten worden verdeeld
en de belastingontduiking ein-
claudio luffoli
delijk eens moet worden aange
pakt.
Aan de staking nam ook het
onderwijzend personeel deel.
Scholen bleven dicht, evenals
als postkantoren en andere
overheidsdiensten. De staking
veroorzaakte grote problemen
in het openbaar vervoer. Het
nationale vliegveld van Rome,
Leonardo Da Vinei, moest een
groot deel van de vluchten afge
lasten.
STOCKHOLM dpa-anp
Zweden en crisis, het was een
combinatie die waarnemers in
binnen- en buitenland steevast
de schouders deed ophalen. Het
tweede pakket ingrijpende be
zuinigingen binnen twee weken
dat de regering deze week pre
senteerde, maakt echter duide
lijk dat het gedaan is met de
'luxe-crises' in de welvaartsstaat
bij uitstek. De Zweden gaan de
pijn van de bezuinigingen voe-
De conservatieve minderheids
regering van premier Carl Bildt
bereikte over het nieuwe pakket
overeenstemming met de soci
aaldemocraten, die tot vorig
jaar jarenlang de alleenheer
schappij hadden in Zweden.
Belangrijkste onderdeel van het
pakket is de verlaging van het
aandeel van de werkgevers in
de sociale verzekeringen, van 35
tot dertig procent. De kosten
daarvan, geschat op 20 miljard
kronen (bijna zeven miljard gul
den), moeten worden betaald
door de werknemers die onder
meer twee vakantiedagen kwijt
raken. Daarnaast verhoogt de
regering per 1 januari de BTW
op levensmiddelen van 18 tot
21 procent en vermindert ze de
belastingvrije voet tot 2.500 kro
nen. Een voorgenomen veria-
Bielefeld Het Eerste (Britse) Legerkorps heeft gisteren in Bielefeld met een kleurrijke ceremonie afscheid genomen van Duitsland. Het korps was
het laatste overblijfsel van de Britse bezettingsmacht, die na 1945 in de Bondsrepubliek was gelegerd. De Britse militairen verdwijnen overigens
niet geheel uit Duitsland. Gisteren trad het nieuwe Rapid Reaction-korps (ARCC of 'Ark') aan, waarvan het Britten hier vertegenwoordigd door
een Schots regiment de hoofdmoot vormen. foto reuter reinhard krause
ging van het hoge BTW-tarief
van 25 procent is op de lange
baan geschoven.
Lagere inkomensgroepen wor
den door de maatregelen
zwaarder getroffen dan hogere.
De sociaaldemocratische voor
man Ingvar Carlsson zei dat zijn
partij met de maatregelen in
stemt gezien de toename van
de werkloosheid. „Voor het wel
zijn van ons land en zijn bur
gers en voor de gerechtigheid
moeten wij verantwoordelijk
heid willen dragen", aldus
Carlsson.
Werkgevers reageerden enthou
siast op het nieuwe pakket
maatregelen dat het ongeëve
naarde Zweedse systeem van
sociale zekerheid ten grave lijkt
te dragen. De vakbonden zijn
terughoudend. De hervormin
gen die de regering tien dagen
geleden aankondigde, voorzien
in verhoging van de belastingen
ter waarde van 8,5 miljard kro
nen en in bezuinigingen van 19
miljard kronen.
Bildt maakte duidelijk dat de
hervorming van de Zweedse
welvaartsstaat nog niet is afge
rond. Hij riep vakbonden en or
ganisaties van werkgevers op
mee te werken: „De politici
hebben gehandeld, nu is het de
beurt aan de sociale partners."
dublin carol craig
Een goudvondst heeft de ge
moederen in Ierland danig-in
beroering gebracht. De pas ont
dekte bodemrijkdommen ma
ken echter meer gevoelens los
dan alleen hebzucht en hoop op
grotere welvaart.
Na de stormen die onlangs op
het eiland woedden, werden
gouddeeltjes aangetroffen in
rotsgebieden in de noordweste
lijke provincie Mayo. De menin
gen zijn verdeeld over wat er
met deze vondst moet gebeu
ren. Veel Ieren willen het edele
metaal rustig in de bodem laten
zitten.
Ondernemers staan te popelen
om mijnen te openen. Hun ar
gument is dat daarmee nieuwe
arbeidsplaatsen zouden ont
staan in het door recessie ge
plaagde gebied. Lokale activis
ten verwijten hen echter dat ze
alleen aan de korte termijn den
ken. Op langere termijn zouden
de milieuvervuilende goudmij
nen slechts negatieve effecten
hebben voor de Ierse economie.
Het ministerie van energie is
wel voorstander van het ontgin
nen van de bodemschatten. Mi
nister Molloy houdt vast aan het
standpunt dat Ierland gebaat is
bij een verdere industriële ont
wikkeling. Zowel qua werke
loosheid als qua buitenlandse
schuld is Eire koploper in de
Europese Gemeenschap.
Anti-mijn lobbyist Peter Shan-
ley wijst op het belang van een
ongerepte natuur voor Ierland.
„Als het milieu op het spel staat,
loopt ook de toeristenindustrie
gevaar. Deze bedrijfstak is mo
menteel volop in ontwikkeling,
maar wie zou er nog uit het
Ruhrgebied naar Ierland ko
men, als het hier ook een soort
Ruhrgebied wordt?'
Een bijkomend probleem is dat
het goud niet geconcentreerd in
goudaders aangetroffen is. Het
Ügt door de hele bodem ver
spreid, zodat de rotsen zouden
moeten worden verpulverd om
vervolgens het goud, waar
schijnlijk met behulp van che
micaliën, eruit te kunnen halen.
Het is overigens niet voor het
eerst dat een dergelijke goud
koorts Ierland in zijn greep
heeft. Door de eeuwen heen is
regelmatig goud in de bodem
aangetroffen. De bodemrijk
dommen bleken vaak echter
weer snel uitgeput, zoals bij
voorbeeld de anti-Engelse leider
Charles Stewart Parnell de vori
ge eeuw ondervond. Deze pa
triot kon niet eens genoeg goud
vinden om een ring voor zijn
maitresse te laten maken.
De laatste geruchtmakende af
faire ontstond twee jaar gele
den, toen het edelmetaal werd
gevonden in de Croagh Patrick,
de nationale heilige berg. Vol
gens de overlevering is dit de
plaats waar 1500 jaar geleden
de Ierse beschermheilige Sint
Patrick veertig dagen heeft ge
vast alvorens de slangen van het
eiland te verdrijven. De berg is
een van de belangrijkste bede
vaartsoorden van het katholieke
land. Molloy gaf daarom geen
vergunning af.
Inmiddels lopen er rechtszaken
naar aanleiding van de jongste
goudvondsten. Eensgezinder
dan ooit tevoren verzet ieder
een in de provincie Mayo zich
tegen de plannen van Dublin.
Minister Molloy lijkt echter dit
maal minder oor te hebben
voor de bezwaren die in de re
gio zelf leven.
dat in Schwerin, een stad in de
voormalige DDR, wegens de
viering van de Duitse hereni
ging (vandaag).
Van het genoemde bedrag is
een groot deel uitgegeven aan
de ondersteuning van het Britse
pond. De Bundesbank heeft zelf
gisteren bekendgemaakt 44 mil
jard mark te hebben uitgegeven
voor de ondersteuning van het
pond en de Italiaanse lire. Daar
van is het grootste deel besteed
aan het pond. De Britse autori
teiten beschuldigen de Duitse
bank ervan zich te weinig voor
het pond te hebben uitgesloofd.
Uit gisteren gepubliceerde
statistieken van de Bank of Eng
land blijkt dat de Britse centrale
bank tot midden september 4.4
miljard pond aan reserves heeft
ingezet om het pond te steu
nen. Valutaspecialisten gaan er
van uit dat het totale interven
tiebedrag uiteindelijk nog groter
zal blijken te zijn omdat de
bank naast het gebruik van de
eigen reserves ook nog kredie
ten heeft opgenomen om te in
terveniëren.
haarlem maarten kuiper
schwerin-londen dpa-krf
De Duitse rente blijft ongewij
zigd. De Bundesbank heeft gis
teren tijdens een vergadering in
Schwerin (voormalig Oostduits-
land) geen verandering ge
bracht in de rentetarieven.
Sommige analisten hadden een
verdere verlaging van de rente
verwacht als bijdrage tot een
vermindering van de spannin
gen op de valutamarkten.
De Bundesbank heeft in de
dagen vóór 16 september, de
voor de Britten zo dramatische
Black Wednesday 92 miljard
mark (meer dan 100 miljard
gulden) uitgegeven aan inter
venties ter ondersteuning van
de zwakkere valuta's in het Eu
ropese Monetaire Stelsel (EMS).
De bank kreeg daarvoor buiten
landse valuta's terug.
Bundesbank-president
Schlesinger vertelde dat giste
ren na de tweewekelijkse ban-
kraadvergadering. De bank ver
gadert gewoonlijk op donder
dag op haar hoofdkwartier in
Frankmrt. Deze keer gebeurde
„De afgelopen weken zijn hier veertig men
sen vermoord. Vandaag nog hebben ze een
jongen doodgeschoten." De oude Kurdi-
sche man wordt het allemaal te veel, als hij
het groepje westerse 'toeristen' ontspannen
op het terrasje ziet zitten. „We worden al
eeuwenlang onderdrukt. Waarom doet het
Westen niets, waarom laat het Westen dit
gebeuren?"
De 'toeristen' zijn in werkelijkheid Neder
landse activisten, die in september drie we
ken lang door zuidoost-Turkije reisden. Ze
wilden de gevolgen bekijken van de strijd
tussen het Turkse leger en de Kurdische
guerrillabeweging PKK, die strijdt voor een
zelfstandig Kurdistan. Ze hadden geen beter
moment kunnen uitkiezen. De afgelopen
maand was de bloedigste sinds het begin
van het conflict in 1984.
„Af en toe sijpelen er wat berichten over
schermutselingen naar het Westen door.
Maar er woedt een volledige oorlog", zegt
Nico Buiten van het Kurdistan Initiatief
Haarlem. Hij maakte deel uit van de groep
die naar Turkije ging. Sinds 1984 kwamen
bij de strijd meer dan 5.500 mensen om het
leven, merendeels Kurden. Dit jaar alleen al
vonden 2.000 mensen de dood, van wie 600
afgelopen maand. Bij gevechten bij het
plaatsje Semdinli zijn deze week meer dan
200 PKK-strijders en 30 Turkse militairen
omgekomen.
De PKK (Kurdische Arbeiderspartij) werd
eind jaren zeventig opgericht. De linkse
partij zette zich in eerste instantie in voor
een grotere autonomie voor de Kurden. In
zuidoost-Turkije vormen zij een meerder
heid van de bevolking. Toen bleek dat de
Turkse regering niet bereid was meer auto
nomie te verlenen, pakte de PKK de wapens
op. Inmiddels is ze uitgegroeid tot een 'le
germacht' van 12.000 man. Enkele jaren ge
leden konden legerpatrouilles op groepjes
van hooguit tien tot vijftien PKK-strijders
stuiten, nu worden ze aangevallen door 150
of 200 rebellen tegelijk.
De PKK opereert voornamelijk vanuit Iran,
Irak en (tot voor kort) Syrië. Ze is zwaar be
wapend met in noord-Irak buitgemaakte
wapens. Het Turkse leger zet volgens wes
terse schattingen 150.000 militairen in te
gen de rebellen, aangevuld met politie
agenten en 40.000 dorpswachten. Het leger
koopt in steeds grotere hoeveelheden wa
pens in het buitenland om tegen de Kurden
in te zetten.
'Meedogenloos tegenover de PKK, zacht
moedig tegenover het volk' is het motto van
het leger. Maar de burgerbevolking is steeds
vaker het slachtoffer van zijn kogels. „Het
Turkse leger denkt dat de Kurdische bevol
king de PKK steunt", zegt Nico Buiten. „Het
kan de PKK niet te pakken krijgen, dus pro
beren ze haar de steun van het volk af te
nemen. Een vis kan niet zonder water, rede
neren de militairen. Ze proberen de bevol
king daarom schrik aan te jagen. Door
mensen te vermoorden, door ze uit hun
dorpen te verdrijven en hun huizen te ver
woesten. Honderden mensen zijn zo al om
gekomen, honderden dorpen vernietigd."
Buiten bezocht de Kurdische stad Simak. In
augustus zou de PKK de stad hebben aan
gevallen, zo meldde het Turkse leger. In de
stad bleken echter alle overheidsgebouwen
intact te zijn. De gebouwen die wel bescha
digd waren, behoorden toe aan Kurdische
organisaties: de kantoren van de Kurdische
Partij van de Volksarbeid (HEP) en de men
senrechtenbeweging IHD. Volgens de Kur
den het werk van het leger. Als waarschu
wing opdat de Kurden de PKK hun steun
onthouden.
„De mensen mogen zelfs geen voedsel
meer kopen, ze krijgen voedselbonnen", al
dus Buiten. „Met de bonnen krijgen ze net
genoeg voedsel voor zichzelf. Ze kunnen
dan geen eten naar de PKK brengen, is de
redenering van het leger. Maar evenmin
kunnen ze voedsel kopen voor de winter,
zoals ze altijd doen in deze tijd van het jaar.
Ze zullen verhongeren", zegt Buiten.
