ZATERDAG
BIJVOEGSEL
eindredactie: willem schrama
ZATERDAG 3 OKTOBER 1992
vormgeving: fred van gelderen marco kroes ruud vogelesang
Het opruimen - door de rijkspolitie - van een
hennepkwekerij in Vlake op Zuid-Beveland.
FOTO ANP/ARCHIEF
MAURICE WILBRINK
Wat de mariniers niet allemaal teweeg heb
ben gebracht met hun actie op Perron
Nul in Rotterdam. Niet alleen het debat
over harddrugs staat alweer weken boven aan de agenda,
ook de oude discussie over het gedogen van softdrugs is
weer eens uit de kast gehaald en afgestoft. Goed getimed
onderneemt deze en gene een aanval op de verkrijgbaar
heid van softdrugs.
Jongste wapenfeit: het boek Hasjiesj en Marihuana van
drs. Kees Neeteson. „Softdruggebruikers lopen een ver
grote kans uiteindelijk harddrugs te gaan gebruiken",
zegt Neeteson, een hulpverlener in Vlissingen.
Hiermee geconfronteerd wrijven andere hulpverleners
vermoeid in hun ogen, zuchten en zijn bereid het desge
vraagd nog één keer uit te leggen. „Neeteson draait de
zaken om. Bijna alle softdruggebruikers laten de hard
drug liggen."
Bekeerling
Kees Neeteson is een bekeerling. Was ooit zes jaar lang
'gebruiker' (wie verzint eens een andere term voor de ro
ker van een stickie?), maar nu een verklaard tegenstan
der. Hij is tegenwoordig directeur van een Huiskamer
project voor de opvang van junkies in Vlissingen; in een
grijs verleden gaf hij in het jeugdwerk het goede voor
beeld door samen met de jongeren gezellig een joint op
te steken.
Neeteson kwam in 1968 in aanraking met soft drugs.
„In Tilburg werd toen een geheime lezing gehouden door
een echte provo uit Amsterdam. Hij zou in een alternatief
café uitleggen wat hasj was en hoe je dat kon gebruiken."
Het toeval wilde dat die echte provo bij Neeteson over
nachtte en Kees besloot de proef op de som te nemen.
„Ik heb toen zes jaar lang alle softdrugs gerookt die ik te
pakken kreeg, alles door elkaar."
Softdrugs hebben 25 jaar later niets mystieks of ge
heimzinnigs meer. Cannabis (de verzamelnaam voor
hasjies en marihuana) koop je gewoon bij de hasjkruide-
den over softdruggebruik in Haarlem. De or
ganisator, de Brijderstichting, bereidt nu een
nieuwe serie info-bijeenkomsten voor in
Noord-Holland, want de vraag is nog steeds
groot. Toon Vos, adjunct-directeur van de
Brijderstichting: „Op middelbare scholen
wordt stevig geblowed en zowel ouders als
docenten maken zich daar grote zorgen
De auteur van 'Hasjiesj en Marihuana'
vindt dat de overheid drastische maatregelen
moet nemen om het aanbod van softdrugs
terug te brengen. „Een groot deel van de kof
fieshops moet dicht. Nu is de drempel tot het
gebruik van softdrugs veel te laag".
Bij het NIAD denkt men daar heel anders
over. Mario Lap, de NIAD-jurist: „Koffieshops
dicht? Dat is niet te doen. Dan moet je men
sen gaan vervolgen als ze toch weer zo'n zaak
openen. Daar heeft justitie helemaal geen
personeel en geen tijd voor. Ze hebben trou
wens belangrijker dingen aan hun hoofd,
zoals het bestrijden van de handel in hard
drugs".
Hard Drugs
Koffieshops zijn de afgelopen tijd herhaalde
lijk in verband gebracht met het harddrugcir
cuit. Uit een inventarisatie van (wederom)
het NIAD bleek vorig jaar dat er bij veel poli
tiekorpsen vermoedens, aanwijzingen en ook
harde bewijzen waren voor handel in hard
drugs in koffieshops. Vervolgens deed de di
recteur van het Amsterdamse Jellinek-cen-
trum, J. Walburg, veel stof opwaaien met zijn
stelling dat een toenemend aantal jongeren
via dat koffieshopcircuit verslaafd raakten
aan harddrugs.
Die opmerking wordt door Walburgs eigen
medewerkers afgezwakt. Ook de waarnemin
gen van politieagenten, opgetekend door het
NIAD, worden in twijfel getrokken. Veel hulp
nier op de hoek: de koffieshop. Daar zijn er nu ongeveer verleners gaan er nog altijd van 1
dat i
1500 van in Nederland. Uit een enquête van 1990 bleek
dat in de leeftijdsgroep 16 tot 29 jaar ruim elf procent van
de ondervraagden in de voorafgaande maand
cannabis had gebruikt.
Het NIAD (Nederlands Instituut voor Alco
hol en Drugs) peilt iedere vier jaar het ge
bruik van genotmiddelen, in 1988 gebeurde
dit voor het laatst. Als een van de uitkomsten
van het volgende onderzoek, dat dit najaar
start, verwacht NIAD-onderzoeker Han Kui
per dat het experimenteergedrag onder jon
geren verder zal zijn toegenomen. „Wij be
twijfelen of het totale gebruik van softdrugs
nog toeneemt, maar steeds meer jongeren
proberen het uit."
Kees Neeteson benadrukt de schadelijke
nauwelijks relaties zijn t
drugs.
soft- en hard-
Cannabis.
Frans Leenders, algemeen di
recteur van het Boumanhuis, eer
bundeling van consultatiebu
reaus voor alcohol en drugs ir
Zuid-Holland: „Ik ben erg beducht voor pa
niekverhalen. Ouders zien hun kinderen soft
drugs gebruiken en denken dat ze daardoor
aan de heroïne raken. Het staat vast dat dit
met een zeer klein percentage gebeurt. Maar
het allergrootste deel maakt er kennis mee,
zoals men in de pubertijd ook voor het eerst
alcohol drinkt. Als je die softdrugs dan crimi
naliseert, zoals nog steeds te veel gebeurt, ra
ken ouders in een hysterische kramp,
effecten van softdruggebruik. „Ik raakte in de loop van de door die jongeren ook niet normaal meer reageren".
jaren steeds meer geïsoleerd. Ging steeds moeilijker met
de buitenwereld communiceren. Ik werd wantrouwend,
paranoïde, soms agressief. Onbevangen gedrag was er
niet meer bij." Grootste probleem, vindt hij, is dat het je
berooft van allerlei maatschappelijke perspectieven.
Neeteson staat met zijn zorg niet alleen. Twee jaar ge
leden was er zeer grote belangstelling bij informatieavon-
Legaliseren
Het overheidsbeleid met betrekking tot verdovende mid
delen staat sinds jaar en dag in het teken van de schei
ding van soft- en harddrugs. Voor softdrugs (het gebruik,
de koffieshops, de marihuanateelt) is een gedoogbeleid
ontwikkeld. De harddrugwereld wordt daarentegen wel
Gewoon te koop bij de hasjkruidenler op de hoek: de koffieshop.
De gebruiker van softdrugs raakt op den duur aan de coke of de
heroïne. Het is een veelbestreden maar hardnekkige theorie. Met
de verschijning van het boek 'Hasjiesj en Marihuana' rakelt
auteur en drugshulpverlener Kees Neeteson de oude discussie over
de nadelen van softdruggebruik weer eens op. Neeteson vindt dat
veel te gemakkelijk over risico's wordt heen gestapt. Collega 's
vinden dat hij paniek zaait.
justitieel aangepakt. Dat gedoogbeleid heeft
hier en daar tot een enorme wildgroei van
koffieshops geleid en om die uitwassen te be
strijden is voorgesteld deze jonge sector te le
galiseren.
Mario Lap (NIAD): „In dat geval heb je de
middelen om het circuit onder controle te
brengen. Koffieshops moeten aan vestigings
eisen voldoen. Je kunt een vergunning i
trekken als je constateert dat er toch hard
drugs over de toonbank gaan. Je snijdt de ge
organiseerde misdaad zo ook af van een bron
van inkomsten."
Er kleeft nog een voordeel aan legalisering.
Via de Warenwet kunnen kwaliteitseisen
worden gesteld aan de verkochte produkten.
De in Nederland geproduceerde cannabis is
zo ver doorgeteeld dat er inmiddels een ze<
hoog percentage werkzame stoffen (THQ i
zit.
Jaap Jamin, van het Jellinek-centrum: „Het
gebruik van softdrugs zo is dat ook in de
wet gedefinieerd kent een aanvaardbaar
risico. Maar een klant weet nooit precies wat
het percentage THC is. Dat zou op de ver
pakking moeten staan, zodat je weet waar je
aan toe bent".
Misbruik
Alle regulering, controle en decriminalisering
kan, zo geven de betrokkenen wel toe, niet
verhinderen dat een deel (men schat nu: 1
3 procent) van de jongeren vervalt in soft-
drugmisbruik, wat eventueel kan leiden tot
een overstap naar harddrugs.
Frans Leenders (Boumanhuis): „Er zijn al
lerlei grote politieke en economische ontwik
kelingen in de wereld, waardoor mensen op
drift raken. Veel jongeren, bij voorbeeld uil
Oost-Eeuropa, komen hun geluk in het Wes
ten zoeken. Maar er is niet zo maar een vaste
baan met een cao-loon. Toch moeten ze snel
een bestaantje opbouwen en dat kan via de
drugswereld. Dat gaat met ellende geps
en om dat een beetje te dempen, gebruiken
ze ook drugs."
Leenders is er van overtuigd dat misbruik
van drugs bijna nooit los kan worden gezien
van de problemen die de persoon in kwestie
in zijn leven ondervindt. Er is van meerdere kanten op
gewezen dat Marokkaanse jongeren via het koffieshop
milieu veelal verslaafd zouden raken aan harddrugs.
Leenders: „Die jeugd staat helemaal onder aan de lad
der in onze samenleving. Geen banen, geen inkomen,
geen perspectief, geen opvoedingskaders meer die hun
gedrag een beetje reguleren. Ook de hulpverlening is
niet in geslaagd deze jongeren te bereiken. Voor iemand
met zo weiniR kansen zijn drugs hèt alternatief."
Jamin (Jellinek) is het daarmee eens: ..Als je maat
schappelijk buitenspel staat, is de drugshandel en dus
vaak ook drugsgebruik een manier om een beetje bij te
blijven." Overigens voegt Jamin er graaR aan toe dat alco
holmisbruik hoog uitsteekt boven het misbruik van
andere schadelijke genotmiddelen. „Alcohol is absoluut
probleemmiddel nummer één, op grote afstand gevolgd
door soft- en harddrugs." En al zijn collega-hulpverle
ners, ook Kees Neetson, vallen hem daarin bij.
