Leiden Regio
'Gemeente maakt markt kapot'
1967
Feest in de
Kleinste hofje van
Leiden opgeknapt
OKJOBER
Roulette-estafette vecht
uitspraak rechter aan
DONDERDAG 1 OKTOBER 1992
15
Ziekenfonds
1 Q Het kost het
I -/ ziekenfonds jaarlijks
50 miljoen extra omdat
eenvoudige ingrepen daar
duurder zijn
Nauwelijks animo voor polioprik
leiden De GGD aan de Roodenburgerstraat was gistermiddag
op alles voorbereid. Om 13.30 uur zouden daar zogeheten polio-
prikken worden uitgedeeld. Dranghekken moesten de grote toe
loop van Leidenaars in goede banen leiden. Er kwam echter
slechts een handjevol personen een injectie halen.
Gereedschap gestolen
leiden Uit een auto die stond geparkeerd in de Os en Paarden-
iaan is vannacht een grote hoeveelheid gereedschap gestolen.
Het ruitje van de auto werd ingeslagen en behalve de autoradio
verdwenen twee boren en toebehoren, een aantal zagen en ver
schillende beitels.
Forse buit bij inbraak
leiden Een inbraak op klaarlichte dag in een woning aan het Vijf
Meiplein heeft de dader een geldbedrag van 10.000 gulden op
geleverd. De deur van de woning die niet op het nachtslot zat
werd opengebroken. Een geldkistje werd meegenomen evenals
girobetaalkaarten, pasje en een paspoort.
leiden olaf van runsoever
„Het had niet veel langer moe
ten duren want het was hele
maal verkrotzegt penning
meester Van Rhijn. Samen met
zijn medebestuurders van de
Stichting Leidse Hofjes vierde
de penningmeester gisteren een
feestje. De restauratie van het
kleinste hofje van Leiden, het
Klein Sionshofje aan de School
steeg, werd voltooid. Daarmee
werd ook de oudste studenten
woning van Leiden in oude luis
ter hersteld.
Problemen
Het Klein Sionshofje is het
laatste gerestaureerde hofje dat
op de Rijksmonumentenlijst
staat. Dit betekent niet dat de
stichting het voorlopig even
rustig aan gaat doen, integen
deel. Secretaris M. Nooles: „Vol
gend jaar gaan we de volgende
vijf hofjes aanpakken. Drie in de
Kaiserstraat, één in de Kaarsen
makersstraat en één in de Pas
teurstraat. Daar is het even hard
nodig als hier het geval was."
De financiering van de res
tauratie van het Klein Sionshof
je ging gepaard met nogal wat
problemen. Het heeft totaal
zo'n tien jaar geduurd voordat
alles rond was. In maart van dit
jaar kon uiteindelijk worden be
gonnen met de restauratie. Het
hofje is zowel van buiten als van
binnen opgelapt: het moest aan
alle eisen van de moderne
volkshuisvesting voldoen. De
vier oorspronkelijke woninkjes
zijn samengevoegd tot twee
Het Klein Sionshofje is in
1641 door Emerantia Banning,
vrouw van de toenmalige bur
gemeester van Brouchoven, ge
sticht. Ze deed dit uit medelij
den met de weduwen die na het
overlijden van hun echtgenoten
het Groot Sionshof, achter de
Haarlemmerstraat, moesten
verlaten.
Ambulante handel kondigt hete lente aan
De marktkooplui in Leiden
zijn woedend op de ge
meenteraad. De politiek
heeft in hun ogen besluiten
genomen die de Leidse
markt kapot maken. „Een
aantal punten is onaan
vaardbaar. Dit gaat ge
woon niet door", dreigt
voorzitter C. Verplancke
van de Centrale Vereniging
voor de Ambulante Handel
in Leiden en omgeving.
leiden» janet van puk
De verkopers zijn vooral boos
vanwege de plannen om terras
sen op de Nieuwe Rijn en de
Visbrug te plaatsen. Ook het
idee om de zogeheten blauwe
tram op de Hoogstraat zo snel
mogelijk te laten verdwijnen
kan geen genade vinden in hun
ogen. De marktkooplui maken
zich verder druk om het plan de
kramen bij het Stadhuisplein te
verwijderen zodat een groot
evenementenplein ontstaat.
„We zijn erg teleurgesteld en
boos", verwoordt Verplancke de
gevoelens van de kooplieden
die zich gedupeerd voelen door
de nieuwste plannen. De voor
stellen worden waarschijnlijk in
de lente, als de zon weer gaat
schijnen, uitgevoerd. Het wordt
een hete lente, blijkt uit de
woorden van Verplancke. „Wij
blijven staan."
De kooplieden zijn volgens
hem nog wel bereid om met de
gemeente te praten. „Maar we
verwachten niet veel van dat ge
sprek." En wie meent dat de
kooplui hun dreigementen niet
uitvoeren, moet volgens Ver
plancke maar eens denken aan
de gebeurtenissen van tien jaar
geleden. Toen blokkeerden
marktkooplui de Willem de
Zwijgerlaan om te voorkomen
dat in de Groenoordhallen elke
week een illegale snuffelmarkt
zou zijn. „Dat plan hebben we
ook kunnen tegenhouden.
De nieuwste plannen zijn
dramatisch voor de Leidse
markt, denken de kooplui. Als
op de Nieuwe Rijn terrassen ko
men tussen de kramen, dan
kunnen mensen nauwelijks
meer over de smalle straat lo
pen. Bovendien vallen er gaten
in de markt, 'want het is niet al
tijd mooi weer.' Om dezelfde re
den keuren de kooplui ook het
plan af om ook op zaterdag en
woensdag een terras toe te laten
op de Visbrug. Er zijn alternatie
ven, vindt Verplancke. De
Koombeursbrug is een uitste
kende plek voor de horeca,
evenals het plankier bij de
Hoogstraat.
Ook de kooplui bij het Stad
huisplein gaan op de barricade,
dreigt Verplancke. „Als die kra
men daar weg moeten, ontstaat
ook een enorm gat. En we heb
ben juist in het verleden beslo
ten een compacte markt te ma
ken. Dat is ook het sterke punt
van de Leidse markt. Dat alles
bij elkaar staat. De loop moet er
in blijven."
Wat de gemeente wil doen
met de ondernemers die nu de
blauwe kraampjes op de Hoog
straat verhuren is helemaal
schandalig, vinden de markt
kooplui. Terwijl er best een goe
de oplossing te bedenken valt.
Maak de kraampjes doorzichtig,
geef ze een andere kleur en laat
een stuk in het midden open
zodat mensen 's avonds naar
optredens op het waterpodium
kunnen kijken. Zet er een paar
bloembakken bij en het ziet er
allemaal veel leuker uit. „Op die
plek, tussen de Oude en de
Nieuwe Rijn, is de markt dui
zend jaar geleden begonnen, de
oudste markt van Nederland. Ik
begrijp niet dat ze daar de kra
men willen verwijderen", aldus
Verplancke.
De Blauwe Tram op de Hoogstraat was al omstreden bij zijn komst vijf
jaar geleden. Maar ook het weghalen van de kraam roept hevige emo
ties op. FOTO HENK BOUWMAN
Walenkamp: 'Niet geschrokken
Wethouder J. Walenkamp van economische zaken is niet erg ge
schrokken van de dreigementen van de marktkooplui. „Ik neem
ze voor kennisgeving aan." Hij zegt blij te zijn dat de verkopers
nog een keer met de gemeente om de tafel willen gaan zitten. En
de wethouder verwacht de marktkooplieden dan met argumen
ten en ook met behulp van tekeneningen van de voordelen te
kunnen overtuigen. „Want ik geloof er heilig in dat het hele pak
ket nieuwe voorstellen geweldig bijdraagt aan de welvaart van
de markt. Ik denk dat de ambulante handel een te somber beeld
heeft van de nieuwe situatie."
Hoe vierde Leiden 3 Oktober?
In drie afleveringen wordt een
beeld geschetst van de viering
van Leidens Ontzet in vroeger
jaren. Vandaag het derde deel:
1967.
De viering van Leidens Ontzet
in 1967, nu precies 25 jaar
geleden, kende een aantal
opvallende nieuwtjes. De
optocht kende voor het eerst
geen echt (historisch) thema en
er werd een Leidse een
wielerwedstrijd verreden, een
zogeheten kermiskoers. Ook
was 1967 het jaar dat de
militaire parade voor het laatst
werd afgenomen en liep het
paard Shahill voor het laatst
mee in de optocht.
De optochtcommissie kreeg
begin jaren zestig het verwijt
dat de historische optochten
altijd hetzelfde te zien gaven.
De titels verschilden, maar de
personen niet. Telkens deden
dezelfde mensen mee al
hadden ze ieder jaar een ander
pakkie aan. De
optochtcommissie was het niet
met deze kritiek eens maar
wijzigde de opzet van de
optocht toch.
In het programmaboekje
(feestwijzer) staat: „Wij moeten
dit verwijt met klem afwijzen.
Een kostuum uit de 14e eeuw
verschilt hemelsbreed met dat
uit de 18e. Een Oosterse optocht
is iets anders dan het vertrek
van Karei I naar Engeland, de
intocht van de Geuzen is niet te
vergelijken met Maximiliaan 1
van Oostenrijk en Rembrandt
van Rijn heeft niets te maken
met het Landjuweel van 1596.
Maargoed, we namen onze
critici de wind uit de zeilen. De
allegorische optochten deden
hun intrede en hadden aan
heel ander karakter. Doch de
historische optochtnu weer
op verzoek van een ander deel
van ons publiek keert in 1968
weer terug. Mooier, grootser van
opzet en uitvoeriger dan ooit.
Dat kunnen we nu al
verklappen. Dit jaar brengen wij
een stoet, zoals u nimmer zag op
3 oktober. Het is geen
allegorische en geen historische
optocht. Zwartgalligen, nurksen
en zwartkijkers doen verstandig
niet op straat te komen en de
gordijnen te sluiten. Maar zij die
beschikken overeen gevoel voor
humoren vooral ook de
kinderen komen volledig aan
hun trekken. De 'Leidse
Lachspiegel'zal hun veel
vreugde bezorgen.
Zwartgalligen, nurksen en
zwartkijkers?. De optocht was
dan niet meer historisch maar
dan kan niet gezegd worden
van het taalgebruik van de 3
October Vereeniging in
diezelfde feestwijzer. Zo staat er
te lezen: „Stadgenoten! Verlicht
bij het voorbij trekken van de
stoet uw venster met lampions,
kaarsen en andere
feestverlichting. Werkt mede om
van deze stoet een grootse
lichtstoet te maken "en wat te
denken van: „Stadgenoten!
Vergeet niet te vlaggen. Er
hangen er reeds tientallen. Dit
moeten honderdtallen worden.
Maar de oproep waaruit het
duidelijkst blijkt dat het
notabele bestuur van de 3
October-Vereeniging nog niet
aan de woelige jaren zestig
gewend was, luidt: „Ook dit jaar
wordt de tienerjeugd weer
verrast. Een uur dansen op
muziek van het zeer vermaarde
beatorkest De Storx. Dit wordt
een uniek feest. Doe mee en
dans. Het is 'inDaaronder
staat in kleine letters: „Het
bestuur stelt zich niet
aanprakelijk voor ongelukken
onvoorzichtigheid.
De optocht, die toen al 60.000
gulden kostte, werd een groot
succes. 'Leidse Lachspiegel' trok
in bonte variatie door de Leidse
Veste' kopte deze krant. De
deelnemers kropen in
carnavaleske, schuimrubber
poppen met grote koppen.
Uiteraard was er ook aandacht
voor de belangrijkste
nieuwsgebeurtenis uit dat jaar.
In Leiden werd in 1967 een
zesling geboren en dat werd
uitgebeeld door zes immense
babies die in een karretje
werden meegetrokken.
Studenten, die de toen al grote
kamemood beu waren, droegen
een bord 'Huisje op, woon in
Leiden', een variatie op de toen
gangbare voorlichtingskreet
'Glaasje op laat je rijden' van
Postbus 51.
Een bijzondere verschijning in
de optocht van 1967 was het
paard Shahil. Hij werd voor de
gelegenheid in het zonnetje
gezet. De schimmel had al sinds
1946 in de stoet meegelopen als
trekpaard voor de rijtuigen van
de hoogwaardigheisbekleders.
Het dier was 31 jaar oud 'wat
naar menselijke maatstaven
gemeten hem tot de oudste
deelnemer aan de stoet maakt'
stond in deze krant te lezen. Het
paard kreeg extra fleurige
bandages en rode en witte
bloemen op het hoofdstel.
Muziekvereniging Werkmans
Wilskracht maakte later
bezwaar tegen deze
uitverkiezing. Volgens het korps
was dit met z'n 65 jaar de
oudste.
De gloednieuwe wijk Leiden
Zuid West had in 1967 een
primeurtje. Er werd een
kermiskoers verreden met een
aantal prominente deelnemers
als Joop Zoetemelk, Peter Post
en de Leidse notariszoon
Gerben Karstens. Voor maar
liefst 6000 toeschouwers won de
Leidenaar. Hij mocht later in de
optocht meerijden om
gehuldigd te worden.
Incidenten deden zich dat jaar
nauwelijkvoor. Misschien
kwam dat omdat de cafés om
een uur moesten sluiten. Alleen
tijdens de militaire parade in de
ochtend van 3 oktober deden
zich enige problemen voor. Die
parade was een vast onderdeel
van de viering. Onderdelen van
landmacht en marine,
voorafgegaan door de
Minervaanse
studentenweerbaarheid Pro
Patria trokken lang het bordes
van het stadhuis waar een hoge
officier of de burgemeester het
défilé afnam. „De overwinning
op het Spaans kolonialisme en
militairisme kan niet met
militairen gevierd worden. Laat
Leiden onzet zijn. Weg met het
militairisme." Dat was de tekst
op een pamflet dat door het
Revolutionair An timilitairistisch
Sentrum (RAS) werden
verspreid.
En RAS liet van zich horen dat
jaar. Een steen op de Breestraat
werd in de dagen voor Leidens
ontzet verwisseld door een
houten rookbom met
tijdmechanisme dat precies
afging toen de militairen
langsreden. Dat ging gepaard
met boe-geroep en
'mededelingen op borden van
enkele provocerende
sandwichmannetjes', meldt
deze krant op woensdag 4
oktober. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet
voor en de legeronderdelen
trokken gewoon door de rook
heen. De actie was in zoverre
succesvol dat de militaire
parade in 1968 werd afgelast en
niet meer in het programma
terugkeerde.
loman leefmans
leiden» olaf v
Directeur Piet Bloeminkvan het
Leidse bedrijf Roulette-esta/ette
gaat in hoger beroep. Gisteren
verwierp de president van de
Haagse rechtbank de eis van het
Leidse bedrijf tot schadevergoe
ding en intrekking van het
noodwetje dat zijn bemiddeling
bij het spelen in casino's onmo
gelijk maakt.
De directeur voelt zich nog
steeds onrechtvaardig behan
deld: „Als fk een vergunning no
dig heb omdat mijn bedrijf een
lotto zou zijn, dan heeft het
Holland Casino er ook een no
dig. Ook de bank- en giroloterij
en en de bingo's zouden dan
onder de categorie lotto vallen
Daar maken de nummers ook
uit of je in de prijzen valt", be
toogt Bloemink. In de Wet op
de kansspelen staat uitvoerig
omschreven wat onder een lot
to en een Franse roulette moet
worden begrepen. „Op grond
van die definities zie ik nog
steeds niet in waarom mijn be
drijf een lotto zou zijn", zegt
Bloemink.
Roulette-esta/ette geeft men
sen de mogelijkheid in casino's
te spelen zonder daarbij zelf
aanwezig te zijn. Vlak voor de
opening van het bedrijf. 1 sep
tember, stak de Staat echter een
stokje voor de praktijken van de
Leidenaar. In allerijl kwam er
een noodwetje tot stand die het
gokken in casino's via bemidde
ling niet langer toestaan. Bloc
mink laat het er voorlopig nog
niet bij: „Ik strijd door voor een
rechtvaardige gang van zaken.
Ze zijn nog niet van me af."
balkon van Minerva. Het was in 1967 de laatste keer dat het leger was
FOTO JAN HOLVAST
Het Nederlandse leger groet de Studenten Weerbaarheid Pro Patria op het I
vertegenwoordigd in de optocht.
-#
Nu
Dne stralend-bloeiende ka
merplanten voor de
prijs van twee.
Keuze urt o.a.
Begonia, Kalan-
choe en Chrysant.
Per stuk 5,95.
3 halen,
betalen!