Belgische staat op de helling
Mini-Floriade in hartje Peking
Buitenland
Madonna biedt Diana onderdak
Hoofdredactie Belgische
krant De Morgen stapt op
Partijleiding Italiaanse
Christen-Democraten weg
Duitsland: Geweld terugdringen
Spanje wil
extra gaan
bezuinigen
Dringen voor het stemhokje
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1992
Federatie van Vlaanderen, Wallonië en Brussel
Het Belgische staatsbestel wordt grondig door elkaar ge
gooid. Dat is het gevolg van een aantal radicale hervor
mingen waarover de Belgische premier Dehaene gisteren
een akkoord heeft bereikt. Dehaene is nu afhankelijk van
de oppositie die de voorstellen moet goedkeuren voordat
ze kunnen worden uitgevoerd. De premier heeft die
r steun nodig omdat grondwetswijzigingen, die de staats
hervormingen met zich meebrengen, een tweederde
meerderheid in het parlement vereisen.
londen» De Amerikaanse megaster Madonna heeft
de Britse prinses Diana uitgenodigd bij haar in te
trekken als het tumult rond haar huwelijksproblemen
met kroonprins Charles haar te veel wordt. Madonna
zegt tegenover het Britse popblad New Musical Ex
press dat zij weet wat Diana doormaakt „Ik word
ook door de pers belaagd. Maar ik heb wel eens rust
en zij nooit", aldus de zangeres. „Het is afschuwelijk.
Niemand weet wat zij allemaal moet doormaken."
Diana kreeg gisteren, tijdens een officiële verplich
ting, van een van de belangstellenden een handkus.
fOTO'EPA
Iers referendum over echtscheiding
dublin De Ierse regering heeft gisteren voorgesteld een refe
rendum te houden over het grondwettelijke verbod op echt
scheiding. Zes jaar geleden werd eveneens een referendum ge
houden over dit uiterst gevoelige onderwerp. Toen was een rui
me meerderheid van de leren voor handhaving van het verbod.
Buthelezi krijgt steun
Johannesburg» Inkatha-leider Buthelezi heeft gisteren de steun
van de leiders van de thuislanden Ciskei en Bophutshatswana
gekregen voor zijn besluit de onderhandelingen met de Zuidafri-
kaanse regering op te schorten. Buthelezi, de premier van het
thuisland KwaZulu, brak zondag de contacten met Pretoria af.
Hij was kwaad dat president De Werk en ANC-leider Mandela
zaterdag zonder hem overleg hadden gevoerd.
Italianen halen geld van de bank
rome» Premier Amato van Italië heeft de spaarders in zijn land
de verzekering gegeven dat de regering geen plannen heeft om
aan hun geld te komen. Hij deed dat naar aanleiding van een
sterk groeidende tendens in Italië om beleggingen te verzilveren
en geld van de bank te halen wegens geruchten over een rege
ringsplannen om dertig procent van de banktegoeden te bevrie-
Verdachte maffia-aanslag gearresteerd
Palermo De politie in het Italiaanse Palermo heeft een 27-jari-
ge man aangehouden. Hij wordt verdacht van de moord op anti
maffia rechter Paolo Borsellino. De man, lid van de maffia, is be
schuldigd van het plaatsen van de autobom die Borsellino op 19
juli het leven kostte.
Nog geen vredesakkoord Mozambique
rome» DeMo<;ambiquaanseverzetsbewegingRenamoheeft
gisteren plotseling geweigerd een vredesverdrag voor het land te
ondertekenen. Het verdrag moet een einde maken aan 16 jaar
burgeroorlog. Het zou morgen tijdens een officiële plechtigheid
in Rome ondertekend worden. Renamo-leider Dhlakama heeft
op het laatst „ernstige bedenkingen" gemaakt tegen enkele pas
sages in de verdragstekst. De Mo^ambiquaanse president Chis-
sano is al in Rome.
Negentig doden bij geweld Turkije
sempinli» Ongeveer 300 Kurdische rebellen hebben gisteren in
het zuidoosten van Turkije een post van het Turkse leger aange
vallen. Bij de gevechten die uitbraken kwamen 54 rebellen, 23
soldaten en vijf dorpswachten om het leven, aldus de gouver
neur van de regio Diyarbakir. Eerder was bekend gemaakt dat
acht burgers om het leven waren gekomen. De Kurdische strij
ders zijn lid van de guerrilla-beweging PKK, die strijdt voor een
zelfstandig Kurdistan.
'Ciskei schuldig aan bloedbad'
Johannesburg De veiligheidstroepen van het thuisland Ciskei
zijn verantwoordelijk voor het bloedbad dat drie weken geleden
aan 28 ANC-aanhangers het leven heeft gekost. Dit is de belang
rijkste conclusie van de onderzoekscommissie die op verzoek
van de Zuidafrikaanse president De Klerk de toedracht van de
schietpartij heeft onderzocht.
Banenverlies IBM dit jaar naar 40.000
new york Bij de Amerikaanse computergigant IBM verdwijnen
dit jaar 40.000 arbeidsplaatsen. Dit is een verdubbeling van het
oorspronkelijk aangekondigde banenverlies. De Duitse sportwa
genfabrikant Porsche wil vanwege de slinkende afzet duizend
extra banen kwijt. Eerder kondigde het bedrijf aan 850 banen te
schrappen.
DC gebroken door verkiezingsnederlaag
BERLIJN HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
Na de aanslag op het vroegere
concentratiekamp Sachsen-
hausen en het aanhoudende
geweld tegen buitenlanders wil
Duitsland de rechts-extremis-
ten nu hard aanpakken. Dat
verzekerde minister van bin
nenlandse zaken Seiters de
nieuwe voorzitter van de cen
trale joodse raad Bubis giste
ren (dinsdag) in een brief ter
gelegenheid van het joodse
nieuwjaar.
Bubis bezocht samen met de li
berale minister Kinkel (buiten
landse zaken) en afgevaardig
den van vrijwel alle politiek par
tijen de verkoolde resten van
barak 38 in Sachsenhausen in
de Oostduitse deelstaat Bran
denburg. De joodse voorman
uitte scherpe kritiek op het
Duitse beleid toen hij zei dat
het onmogelijk is dat geweldda
dige jongeren na een aanslag
naar huis worden gestuurd, ter
wijl asielzoekers geëvacueerd
worden.
Kinkel verklaarde naar het
kamp te zijn gekomen om zijn
afschuw en schaamte over de
brandstichting te tonerr. „Voor
al het herenigde Duitsland heeft
alle reden buitengewoon hu
maan tegen buitenlanders te
zijn", zei de minister. Na Kinkel
bezocht SPD-voorzitter Eng-
holm aan hel hoofd van een
grote partijdelegatie het voor
malige kamp, waar tijdens de
Nastase wil
brede coalitie
BUKAREST AFP-DPA-ANP-Rtr
Het regerende Roemeense De
mocratisch Front van Nationale
Redding is voorstander van de
vorming van een regering van
nationale eenheid. Een van de
partijleiders, minister Nastase
(buitenlandse zaken), heeft dat
gisteren gezegd. Het Democra
tisch Front behaalde zondag
een overwinning bij de parle
mentsverkiezingen. Het kan
echter alleen geen regering vor
men.
Nastase nodigde alle partijen
uit deel te nemen aan onder
handelingen over een toekom
stige regering. De minister
toonde zich terughoudend over
een eventuele coalitie met drie
extreem-nationalistische partij
en. Nastase wordt door com
mentatoren beschouwd als kan
didaat voor het premierschap.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
Het conflict tussen de redactie
cn de belangrijkste aandeelhou
der van het linkse Vlaamse dag
blad De Morgen heeft zich ver
der verscherpt. De hoofdredac
tie van de krant kondigde giste
ren aan per 1 december op te
stappen en de redactie heeft
een 24-uursstaking uitgeroepen.
Als gevolg van de staking
komt De Morgen vandaag niet
normaal uit, maar verschijnt er
een 'actiekrant' met een be
perkt aantal pagina's. Gisteren
al werd een groot deel van de
oplage van 25.000 kranten te
laat bezorgd.
De Morgen, geprezen als één
van de weinige kwaliteitskran
ten van België, was juist dit jaar
rome eelco van der unpen
correspondent
Partijsecretaris Forlani en voor
zitter De Mita van de Italiaanse
christendemocratische partij
oorlog 100.000 joden werden
vermoord.
De minister van justitie van
Brandenburg, Brautigam, ver
wacht niet dat er een snel einde
zal komen aan de gewelddadig
heden. die hoofdzakelijk door
minderjarigen worden begaan.
De directeur van de centrale re
ehert he in de deelstaat Thurin-
?;en zei dat agitatoren uit West-
)uitsland sociaal gedesoriën
teerde mensen in net Oosten
voor hun doelen proberen te
misbruiken. Ook hij toonde zich'
ernstig bezorgd over de vele
jongeren die geweld gebruiken.
Uit een gisteren in Bonn gepre
senteera opinie-onderzoek
blijkt dat een op de drie Duitse
jongeren vijandig tegenover
buitenlanders staat.
brussel ANP
De voorstellen komen erop neer
dat België een federale staat
wordt waarin \1aanderen en
MADRID ANP
De Spaanse regering gaat extra
bezuinigen. De overheidsuitga
ven moeten in 1993 700 a 800
miljard peseta (11 tot 13 miljard
gulden) lager uitvallen dan
voorzien. De Spaanse minister
Solchaga (financiën) de valuta
markten ervan overtuigen dat
Spanje geen 'tweede Italië' is.
Het overheidstekort moet in
de nieuwe plannen dalen van
3,1 tot 2,6 procent van het Bruto
Nationaal Produkt. De regering
wil daarvoor de belastingen niet
verhogen. Zij hoopt een bedrag
van 150 miljard peseta (2,4 mil
jard gulden) te ontvangen uit de
verkoop van staatsondernemin
gen in 1993. Madrid wil zo dui
delijk maken bij de kopgroep
van het Europese Monetaire
Stelsel (EMS) te behoren.
De afgelopen weken heeft ook
de Spaanse peseta binnen het
EMS flink onder vuur van de
speculanten gelegen. Medio
september werd de peseta met
vijf procent gedevalueerd.
uit de rode cijfers gekomen toen
het conflict uitbrak met hoofd
aandeelhouder De Persgroep.
Die eist dat de drukpersen voor
de krant om uiterlijk kwart over
acht 's avonds gaan draaien. De
artikelen moeten dan al om half
acht klaar zijn. Volgens de re
dactie is het met zo'n vroege
sluitingstijd onmogelijk een
kwaliteitskrant te maken.
Tot zover onze correspondent.
Bij een tweede Vlaamse krant,
Het Volk, dreigt ook onrust naar
aanleiding van een herstructu
reringsplan. Het plan is gisteren
door de raad van bestuur goed
gekeurd. Het voorziet in het
schrappen van 131 van de on
geveer 600 arbeidsplaatsen bij
de Drukkerij Het Volk. Of de re
dactie zal worden afgeslankt, is
nog onduidelijk.
(DC) treden af. Forlani en De
Mita zijn slachtoffer van de
enorme nederlaag die de DC
maandag leed bij verkiezingen
in de noordelijke provincie
Mantua.
De DC verloor in Mantua 7.7
procent van de stemmen verge
leken met de landelijke verkie
zingen eerder dit jaar en kwam
uit op 14 procent. De uitslag,
werd door christendemocrati
sche kopstukken omschreven
als een ramp en een tragedie.
Het was voldoende om in te
zien dat een vernieuwing van
de partij absoluut noodzakelijk
is. Over twee weken zal een spe
ciaal congres beslissen wie de
nieuwe leiders worden van de
partij, die na de oorlog onafge
broken in de regering heeft ge
zeten.
Ook haar belangrijkste rege
ringspartner, de socialistische
partij (PSI), is gebroken. Ze
kwam in Mantua uit op 7 pro
cent van de stemmen, een hal
vering ten opzichte van de ver
kiezingen in april. Minister van
justitie Martelli noemde zijn
partij „een uitgelezen boek",
waarmee hij wilde aangeven dat
ook voor de PSI de tijd is aange
broken om te veranderen.
Wallonië nog meer bevoegdhe
den krijgen dan ze nu al heb
ben. Om dat te bereiken zullen
de twee deelparlementen, die
nu bestaan uit nationale volks
vertegenwoordigers. recht
streeks worden gekozen. De
IVveede Kamer al
dan ook van 212 tot 150 leden
worden ingekrompen, de senaat
van 184 tot 71 tak II
Verder wordt het aantal na
tionale ministers beperkt tot
vijftien. De provincie Brabant
wordt in tweeën gesplitst, in
een Vlaams -Brabant en een
Waals-Brabant. Vlaanderen en
Wallonië zullen op het terrein
van landbouw, milieu en we
tenschapsbeleid grotendeels
een eigen politiek mogen voe
ren. Zij krijgen ook het recht om
internationale verdragen te slui-
Maanderen en met name
Wallonië worden er financieel
wijzer van omdat de kijk- en
luistergelden uit de rijkskas zul
len worden overgeheveld. Dat
geld kan Franstalig Belgie goed
gebruiken vanwege de tekorten
in het onderwijs. Daar staat te
genover dat zij tekorten elders
voor een deel zelf moeten zien
te dekken met ei^en brhstin-
gen, die zij straks mogen heffen.
In het bereikte compromis
staat dat iemand alleen vol
waardig lid kan worden van de
Waalse of Vlaamse regering of
volksvertegenwoordiging als hij
of zij in Wallonië of Vlaanderen
woont losé Happart zal dus
moeten verhuizen uit het
Vlaamse Voeren waar hij als
Franstalige politicus groot is ge
worden naar Waals gebied
als hij hogerop wil. Voor de
Vlaamse partijen was dit zoge
noemde territorialiteitsbeginsel
een harde els.
Een andere compromisoplos
sing is gevonden voor de
Franstalige liemeenschap die
wordt opgeheven. Haar be
voegdheden worden overged r.i
gen naar het Waalse gewest I r
zijn nu afspraken gemaakt otn
te voorkomen dat Vlaamse
Brusselaars daarvan financiële
nadelen ondervinden
Toch viering
lancering V-2
BERUJN HANS HOOGBUPU*
correspondent
In het Oostduitse Peenemiindc
zal op 3 oktober toch worden
herdacht dat 50 jaar eerder de
eerste V2-raket werd gelan
ceerd. Maandag was de officië
le viering onder pole binnen-
en buitenlandse druk afgelast.
DhMMr Peter Profe van
het luchtvaartmuseum in
Peenemünde zei gisteren dut
er behalve over de technische
prestatie van de ontwerpers
van de raket, ook gediscussi
eerd zal worden over de „nega
tieve aspecten van dit wapen".
Ingenieurs die bij de ontwik
keling van dc rnket betrokken
waren, voormalige krijgsge
vangenen en een lid van de
Britse luchtmacht hebben hun
medewerking aan de discussie
toegezegd. Verder Is een verte
genwoordiger uitgenodigd van
het vroegere concentratie
kamp Mlttelbau-Dora, waar
20.000 dwangarbeiders met
hun leven betaalden voor de
bouw van Hitlers 'wondcrwa-
pen*.
Kabinetscrisis
in Oekraïne
MOSKOU-KIEV HANS GEtBJNSf
CORRESPONDENT
De Oekralnse premier VItold
Fokin cn zijn regering zijn van
morgen afgetreden. Fokin.
evenals dc (>ekraiase president
Kravtsjoek een voormalig com
munist. is de afgelopen weken
heftig bekritiseerd vanwege het
niet op gang komen van die eco
nomische hervormingen in
Orkr.unr
Kravtsjoek vertelde het parle
ment vanmorgen dat Fokin van
mening was dat het Ockratnse
kabinet 'in dc huidige situatie
zijn taken niet kan uitvoeren
Hij verklaarde het ontslag te
hebben ingrwilligd en dat Fokin
met pensioen zal gaan
Oekraïne verkeert in een die
pc economische crisis, die me
de wordt veroorzaakt door de
prijsstijgingen in Rusland. Oek
raïne is voor zijn grondstoffen
geheel afhankelijk van dc buur
republiek. Dc oppositu- m h. t
Ockramsc parlement verwijt
Fokin dat zijn regering geen cn
kele serieuze economische her
vorming heeft di>orge\
luanda De Angolezen zijn gisteren massaal, maar
in alle kalmte naar de stembus gegaan voor de eer-
t het land. Rond het
meer dan de helft v
kiezers ziin stem uitgebracht In de hoofdstad Luan
da vormden zich na de opening van de stembussen
lange rijen wachtenden.
Sommige kiezers waren om vier uur opgestaan om
te kunnen stemmen. Er deden zich pen noemens
waardige incidenten voor. De Angolezen kunnen
kiezen uit 18 partijen, maar de strijd gaat voorna
melijk tussen de twee oude vijanden die In mei
1991 hun burgeroorlog bijlegden: de regeringspartij
MP LA van José Eduardo dos Santos en de Unita-re-
bell en beweging van Jonas Savimbi. Ook vandaag
kan nog gestemd worden. toto »ipa»l l/sa
Chinezen hebben voor verjaardag revolutie alleen oog voor bloemen
CORRESPONDENT
Het Tlananmen-plein in dc Chinese
hoofdstad Is afgelopen week omgetoverd
in een soort mini Floriade. Wat hel groot
ste plein ter wereld heel Ie zijn, Ls thans
bedekt mei bloemperken, palmen, vijvers
en rotspartijen. Een heuse fontein siert de
doorgaans saaie geplaveide vlakte In het
centrum van Peking dat aan een fraaie,
zonnige nazomer bezig is.
De door de plantsoenendienst geschapen
pracht en praal moet de viering luister bij
zetten van de oprichting van de Volksrepu
bliek morgen 43 jaar geleden. Zoals gebrui
kelijk zijn ook tn de rest van de stad langs
de grote wegen en bij de universiteit en offi
ciële gebouwen creaties van bloemen verre
zen. Daarvoor zijn alleen al meer dan 1 mil
joen potten chry santen gebruikt, aldus het
Engelstalige dagblad China Daily
In vergelijking met vorig jaar zijn duidelijk
minder jiolitieke slogans te zien. Dc leuzen
'socialisme is goed' cn lang leve de com
munistische partij', die menig straathoek
sierden, zijn verdwenen. Op het Tianan
men-plein wordt het metershoge portret
van de stichter van de Chinese republiek in
10] sun Yd Sen, nog wil gefldiucMrd
door twee politirke kreten. De ene is een
welkom aan het 14e partijcongres dat op 12
oktober begint cn dc andere een oproep om
nog 100 jaar vast te houden aan dc lijn die
de partij uitzet.
De .hinezen lopen er achteloos aan voorbij
en hebben slechts oog voor een reusachtige
Mommtid fn do MHriadi lOMulnon
met watervalletje cn vijver. Enthousiast wij
zen ze naar een groene toren met de vijf
olympische ringen, die een uitnodiging be
helst om de Olympische Spelen in het )aar
2000 in Peking te houden Dat zou een ge
weldige zaak zijn. menen velen Het zou
voor hen bewijzen dat de wereld de Chine
zen eindelijk voor vol aan ziet. Ondertussen
vraagt dc een na de ander of er even een fo
to gemaakt kan worden.
Er hangt de ontspannen sfeer van een toe
ristische attractie op het plein waar ruim
drie jaar geleden het leger op hardhandige
wijze een einde maakte aan demonstraties
van studenten. Mensen zitten op dc gmnd
uit te nistcn cn er wordt gevliegerd Het
bord dat sinds mei dit jaar zitten en liggen
op het plein en het spelen en maken van
grappen verbiedt, staat er nog steeds. Nie
mand echter die er zich aan stoort cn geen
politieman die mensen sommeert om op te
MO n dOOI tr lopM
De festiviteiten op deze nationale feestdag
zijn sober gehouden. Er zullen geen para
des worden afgenomen en ook het traditio
nele vuurwerk hl i) ft ar htcrwrgr Dcrrge
ring geeft een officiële receptie om zich te
laten feliciteren, en daar blijft het bij. Dc
grote gebeurtenis van dit jaar is immers het
congres van dc communistische partij dat
maar één keer in de vi|f jaar bijeenkomt
Bijna 2000 afgevaardigden uit net hele land
zullen daar hun politieke v
De twee politiek gevoelige evrnementen -
en niet te vergeten het bezoek van het la
pans kcizetli)k paar eind oktober hebben
tot extra veiligheidsmaatregelen geieid du-
de hele maand van kracht zqn Zoal» altijd
rond problematische' data tsdc bewaking
op de universiteiten in Peking verscherpt,
worden bekende dissidenten extra in de ga
ten gehouden en zijn er meer politieagi-n
ten op de been dan normaal
Voor de gemiddelde Chinees betekent I ok
tobcr eenter niet meer en niet minder dan
een lang weekeinde vakantie cn een ijsje
kopen op het Tiananmen-plein.
