Joegoslaven
willen niet
naar gezin
lör
Friese nationalisten 'overvallen' door fascisten
r\
Binnenland
Taxichauffeur met knuppel
geslagen door concurrent
Jongen zonder rijbewijs
rijdt motorfietser dood
'Volkerenmoord moet stoppen*
7? 4
Tweede geval
polio ontdekt
Nieuwe CPN begint in Groningen
Stekelenburg: WAO
kabinetscrisis waard
Handtekeningen Bernhard
leveren 20.000 gulden op
Brinkman wil gezichtsverlies voorkomen
De Vries: Loonmatiging
kan door lagere inflatie
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1992
3
STAVOREN MAURICE WILBRINK
Het is verbijsterend om te zien met welk gemak
de geslepen fascist een zaal vol nationalistische
Friezen erin luist. „Wij komen hier solidariteit be
tuigen met de Friese strijd", zegt Luc Vermeulen
namens de groep Voorpost-aanhangers, Vlaamse
nationalisten. Een enthousiast applaus is zijn
deel. Het publiek heeft niet door dat Voorpost een
puur fascistische club is.
Even later grijpt Centrumdemocraat Vierling de
microfoon. Hij stelt zich niet voor, oogst instem
ming als hij zich verontschuldigt de taal van 'de
bezetter' (het Nederlands!) te moeten spreken, en
bouwt zijn betoog dan op langs de lijnen van het
Friese sentiment. Het komt hierop neer: de Friese
cultuur wordt bedreigd, omdat 'Den Haag' de
buitenlanders vrij spel geeft. Pas dan heeft de zaal
het door. Een woedend gebrul stijgt op, maar
Vierling loopt tevreden terug naar zijn stoel. De
provocatie is gelukt.
Het is zaterdagmorgen en ongeveer honderd
nationalistische Friezen herdenken de slag bij
Warns. Bij Warns, aan de Zuiderzee, versloegen
de Friezen in 1345 een Hollands leger dat werd
aangevoerd door graaf Willem van Holland en
Henegouwen. Vage berichten als zou extreem
rechts zich gaan manifesteren, hebben de Friezen
wel bereikt, maar ze worden er toch door overval
len.
Een aantal mensen is er helemaal ontdaan van.
Clara de Boer - ze maakt zich sterk voor de Frie
stalige opvang van kinderen in een peuterspeel
zaal - zegt met tranen in de ogen: „Het gaat hier
om een traditie van respect voor eikaars identiteit
en tolerantie voor minderheden, of dat nou Frie
zen zijn of zwarten. Wat moeten die fascisten
hier?".
Douwe Bylsma. voorzitter van de Friese Natio
nale Partij, vindt het „doodeng" hoe fascisten nu
plotseling inspelen op thema's in het aloude Frie
se debat. De voorzitter van de Friese Nationale
Partij gaat er vooralsnog vanuit dat de fascisten
op argumenten kunnen worden verslagen.
Maar dat is nog niet zo simpel. Het is ook geen
toeval dat Vlaamse en Nederlandse fascisten in
eens de weg naar Friesland hebben gevonden. De
discussie van sterk bij de Friese zaak betrokken
mensen gaf zaterdag het speelveld aan. waar ook
extreem-rechts graag actief is. Er worden door de
Friezen felle aanvallen gedaan op het Haagse
centralisme, waardoor mensen in de regio (lees:
Friesland) worden achtergesteld. Een Friese stu
dent politicologie spreekt over het waken over de
„etnische toekomst Hij vindt het vreemd dat
wel moskeeën worden gebouwd, maar dat de
Friese identiteit wordt onderdrukt.
Het klinkt de Hollandse en Vlaamse fascisten in
de zaal als muziek in de oren. Zij spelen immers
al langer in op die onvrede van burgers met de
Haagse politick s Middags, tijdens de eigenlijke
herdenkingsplechtigheid bij de Raede Klif in de
buun van Warns, gnjpen enkele Friese sprekers
de gelegenheid aan voor een aanval op het ex
treem rechtse gedachtengoed Een van hen. Klaas
Jansma. is altijd zeer kritisch geweest over de her
denking van de slag bij Warns. Hij pleit voor ver
sterking van de Friese cultuur maar meent dat
begrippen als etniciteit absoluut niet aan de orde
kunnen zijn. „Dat is een dwaalweg, een waani
dee Er zi|n geen etnische Friezen. E)e Friese be
volking bestaat uit Franse protestanten, joden.
Groningers. Drentse veenarbeiders. Het is één
grote smeltkroes. In die variatie schuilt onze
kracht. En dat is een hele andere conclusie dan
die fascisten trekken."
Verpakte lichaamsdelen gevonden
naaldwijk Op twee plaatsen in 's Gravenzande en Naaldwijk
zijn zaterdagmorgen in plastic verpakte lichaamsdelen van een
man aangetroffen. Vooralsnog gaat de politie ervan uit dat het li
chaamsdelen van een en dezelfde man betreffen. De leeftijd van
de onbekende man wordt tussen de 30 en 40 jaar geschat.
Man komt om door ontploffing
Schiedam» Een 31-jarige Schiedammer is zaterdagavond overle
den aan de gevolgen van een ontploffing en een daaropvolgende
brand in zijn woning. In de woning op de derde etage van een
portiekflat deed zich waarschijnlijk een gasontploffing voor. Kort
daarna stond het huis in lichterlaaie. Omstanders konden de
zwaar gewonde man nog uit zijn woning trekken, maar kort
daama overleed hij in het ziekenhuis.
Dode na botsing tegen wegafzetting
obdam Een 29-jarige inwoner van Heerhugowaard is zaterdag
morgen in Obdam om het leven gekomen toen de auto waarin
hij zat een wegafzetting ramde. Het voertuig werd door de bot
sing onbestuurbaar, raakte van de weg en kwam tegen een
boom tot stilstand. De bestuurder, een 28-jarige inwoner van
Warmenhuizen, had niet gezien dat de weg wegens werkzaam
heden voor alle verkeer is afgesloten. De automobilist werd met
verwondingen overgebracht naar een ziekenhuis in Alkmaar.
Zijn toestand is redelijk.
Tuimelaar bij Camperduin
camperduin» Voor de kust vain Camperduin is het hele weekein
de een tuimelaar waargenomen. Deze kleine tandwalvis komt
zelden bij de Nederlandse kust. Volgens een kenner was de
waarneming bij Camperduin pas de derde in 20 jaar. De tuime
laar zwom 250 tot 500 meter uit de wal en was naar schatting
vier meter lang. Tuimelaars zijn vanwege hun grote vermogen
om dingen te leren populair in dolfinaria. De Noordzee is de
noordgrens van hun verspreidingsgebied.
utrecht anp
De onderlinge rivaliteit tussen
twee concurrerende taxibedrij
ven in Utrecht is gistermorgen
uit de hand gelopen. Na door
twee collega's van de Taxicen
trale Utrecht met een honkbal
knuppel te zijn bewerkt, moest
een 46-jarige taxichauffeur van
de Ratax zijn verwondingen la
ten behandelen in het Ouden
rijn Ziekenhuis in Utrecht.
De ruzie ontstond toen een
van de twee verdachten, een 27-
jarige man uit Maarssen, zijn
taxi aantrof met doorgestoken
banden. Overtuigd dat hij had
te maken met een streek van
chauffeurs van de concurreren
de Ratax, reed hij met een colle
ga naar een taxistandplaats.
Daar trof hij twee Ratax-chauf
feurs aan.
Allereerst werd een taxi van
een van de twee slachtoffers
met de honkbalknuppel onder
handen genomen. De eigenaar
van de wagen wist zich in veilig
heid te brengen. De andere
chauffeur kreeg klappen in het
gezicht met de honkbalknuppel.
Volgens een woordvoerder
van de Utrechtse politie is al ge
ruime tijd sprake van „de nodi
ge spanning" tussen de chauf
feurs van de Taxicentrale
Utrecht en de Ratax. Gisteren is
die „broodnijd" echter voor het
eerst uit de hand gelopen.
bleiswuk anp
de auto nog honderd meter
stuurloos door en ramde uitein
delijk de pui van een huis. De
Bleiswijker vluchtte en liet zijn
17-jarige medepassagiere uit
Bergschenhoek gewond achter
in het autowrak.
De jongen werd later op de
avond aangehouden. Hij was al
eerder veroordeeld wegens rij
den zonder rijbewijs en doorrij
den na een aanrijding. De poli
tie maakte verder proces-ver
baal op tegen de eigenaar van
de onverzekerde auto. Hij had
de wagen nooit mogen uitlenen
aan iemand zonder rijbewijs.
Een 19-jarige jongen uit Bleis-
wijk, zonder rijbewijs en rijdend
in een onverzekerde en geleen
de auto, heeft zaterdagavond op
de provinciale weg langs zijn
woonplaats een dodelijk ver
keersongeluk veroorzaakt. De
Bleiswijker reed door een ver
keerslicht dat op rood stond en
botste frontaal op een motor.
De berijder daarvan, een 24-ja-
rige man uit Delft, was op slag
dood. Een vriendin (24 jaar) die
achterop de motor zat, raakte
zwaar gewond.
Na de frontale botsing reed
numegen anp
Een veiling van door prins
Bernhard gesigneerde fotore-
produkties van een oorlogs
schilderij heeft gistermiddag in
Nijmegen ongeveer 20.000 gul
den opgebracht. De veiling
werd gehouden ten bate van de
uitbreiding van het Bevrijdings
museum 1944 in Groesbeek.
Een deel van de uitbreiding is
bedoeld om het schilderij
'Waaloversteek' van Ton Lou-
rens onder te brengen. Het stuk
is 15 bij 3 meter. De uitbreiding
kost 3.5 ton. De prins is be
schermheer van het museum.
De veiling was onderdeel van
een bcnefietmiddag waaraan
verder Sweetheart of the For-
Ontheemden: Centrum of eigen huis
Vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië tonen voor
alsnog weinig belangstelling voor opvang in een gastge
zin in Nederland. Ze wonen liever in een opvangcentrum
of in een eigen huis, zo blijkt uit een onderzoek van
Vluchtelingenwerk Nederland en het ministerie van
WVC.
den haag anp
VluchtelingenWerk-voorzitter
Scholten zei gisteren voor de ra
dio dat er nog maar twee fami
lies uit het voormalige Joegosla
vië zijn ondergebracht in een
gastgezin. Hij zegt dat de ex-
Joegoslaven liever onderdak
krijgen in een opvangcentrum,
of in een eigen huis. Scholten
wil echter niet spreken van een
mislukte regeling. „Gastgezin
nen vormen een waardevolle
aanvulling op de bestaande op
vang", benadrukte hij.
Na een grote campagne
meldden zich bij Vluchtelingen-
Werk 7.500 gastgezinnen aan.
Na een bezoek aan een van de
voorlichtingsavonden bleven er
nog 2.000 liefhebbers over. Die
worden de komende weken al
lemaal door Vluchtelingenwerk
bezocht om te bekijken in hoe
verre deze mensen echt ge
schikt zijn en de ruimte hebben
om vluchtelingen op te vangen.
Tot dusverre zijn 60 kandidaten
formeel als gastengezin aange
merkt.
Bij de leiding van de opvang
centra hebben zich tot nu toe
30 ex-Joegoslaven voor verblijf
in een gastgezin aangemeld, al
dus woordvoerder De Lange.
Hij waarschuwt er voor dat de
doorstroming van de opvang
centra naar gastgezinnen
stagneert, waardoor de opvang
capaciteit vermindert. In de zes
centra verblijven thans onge
veer 2.600 vluchtelingen. Naar
verwachting verhuizen de ko
mende week ongeveer 20 ex-
Joegoslaven naar een gastgezin.
lmw
den haag Ongeveer 1.500 moslims hebben
zaterdagmiddag in Den Haag gedemonstreerd
tegen etnische zuiveringen in Bosnië-Hercego-
vina. Tot het protest was opgeroepen door zes
moslim-organisaties in Nederland. De demon
stranten riepen het Westen op in te grijpen in
Bosnië en zo een einde te maken aan het ge
weld. De Nederlandse regering werd gevraagd
het voortouw voor een dergelijke actie te ne
men. „De volkerenmoord moet stoppen", al
dus een van de sprekers op de demonstratie,
die vanaf het Malieveld naar het Binnenhof
leidde foto anp id oudenaarden
ridderkerk gpd
In het Drechtsteden-ziekenhuis
in Dordrecht is zaterdag een
tweede geval van kinderverlam
ming vastgesteld. Het gaat om
een 23-jarige man uit Ridder
kerk, die net als de 14-jarige po
liopatiënt uit Streefkerk niet was
ingeënt. De geneeskundig
hoofdinspecteur Siemons
maakte vrijdag bekend dat in de
directe omgeving van de patiënt
uit Streefkerk vermoedelijk en
kele tientallen mensen zijn be
smet. Het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne probeert de exacte om
vang van de epidemie vast te
stellen.
'Veel mensen vinden dat het zo niet kan
groningen corine ugtenberg
In een rokerig zaaltje van een
conferentiecentrum in het
hartje van Groningen is zater
dagochtend het district Gronin
gen van de NCPN (Nieuwe
Communistische Partij in Ne
derland) opgericht. Het is het
eerste district van de NCPN dat
zich organiseert. Groningen
loopt hiermee vooruit op de op
richting van de nieuwe partij op
14 november in Amsterdam.
De communisten bundelen
zich bijna tegen de verdrukking
in. Overal elders wordt de ene
communistische partij na de
andere ontmanteld, maar in
Nederland wordt die partij in al
le optimisme opgericht. „Alleen
levende vissen zwemmen tegen
de stroom in", lacht een van de
nieuwe bestuursleden de twij
fels weg.
„De communistische partij
kon wel eens behoorlijk uit de
kluiten groeien", verwacht Bet
sy van Oortmarssen. woord
voerster van het prille district
Groningen. Van Oortmarssen
heeft het idee dat veel mensen
op het moment positief tegen
over haar partij staan. „Ze vin
den dat het zo niet langer kan in
Nederland. Er moet iets gebeu
ren. Maar we zijn meer dan lou
ter een vergaarbak voor onte
vredenen." Banen, goede uitke
ringen en vrede, dat zijn de
kernpunten van het program
ma. De nieuwe partij geeft on
derdak aan drie stromingen: cx-
CPN'ers, communisten van de
VCN (een orthodoxe afsplitsing
van de CPN) en politiek daklo-
Van Oortmarssen denkt voor
al in oost-Groningen, van ouds
her een CPN-bolwerk, op veel
aanhang te kunnen rekenen. De
NCPN wil echter in Ik |mI
ook meedoen aan de nieuwe
kamerverkiezingen in 1994. Als
het kabinet eerder mocht val
len. zeggen de communisten er
I laai vooi ie rijn
den haag» gpd
ces' Vera Lynn en het koor en
de kapel van de Koninklijke
Luchtmacht meewerkten. He
laas voor de organisatoren slokt
de gage van Vera Lynn waar
schijnlijk alweer een belangrijk
deel van de opbrengst op. Ze
vroeg naar verluidt voor haar
concert in Nijmegen de prijs
van een klein autootje. Alle an
deren werkten belangeloos
mee. Hoeveel aan de toegangs
kaarten (150 gulden per stuk) is
verdiend, is nog niet bekend. De
rest van het benodigde geld
moet worden vergaard uit de
verkoop van symbolische centi
meters van het schilderij en het
tweetalige boek "Waaloversteek-
/WaaJcrossing' dat het museum
heeft uitgegeven.
den haag carel goseung
Het CDA wordt zenuwachtig. Eind dit
jaar beslist de Tweede Kamer over de ka
binetsplannen met de WAO, maar het
CDA is de enige grote partij die ze steunt.
Als de PvdA aanstuurt op het 'vrijstellen'
van alle huidige WAO'ers, zoals zelfs frac
tieleider Wöltgens en partijleider Kok nu
min of meer openlijk doen, zal de Kamer
het hart van de plannen verwerpen.
Dat kan fractieleider Brinkman niet ge
bruiken. Als de beoogde nieuwe premier
bij zo n hooglopende kwestie bakzeil moet
halen, betekent dat een politieke deuk.
Creen wonder dus dat hij de druk op de
PvdA opvoert. Lees de CDA-krant van af
gelopen zaterdag. In een dagboek schrijft
Brinkman. „Belangrijk is natuurlijk de
vraag of deze coalitie erin zal slagen haar
bestaansrecht te bewijzen door de arbeids
ongeschiktheid en het ziekteverzuim terug
te dringen. Wij gokken nog steeds op ja."
En elders in het blad schrijn hij dat „we de
problemen natuurlijk niet moeten toedek
ken om ze in enigerlei volgende coalitie
dan toch weer tegen te komen".
Op dezelfde dag stelt Brin|cman in het
Eindhovens Dagblad: „Als het niet lukt de
WAO aan te pakken, dreigt de hele coalitie
te mislukken. Wat heb je er aan als het
beeld van deze coalitie achteraf is: ze heb
ben het vier jaar volgehouden, maar om de
grote kwesties zijn ze heengelopen." Het
dreigement is duidelijk: als het CDA een
eiCO B&INKMAN
nederlaag lijdt, mag de PvdA wat Brink
man betreft niet meer meedoen in een
nieuw kabinet. Politieke samenwerking
tussen christen-democraten en sociaal-de
mocraten is dan immers onmogelijk geble
ken.
De PvdA is een stuk rustiger. Wöltgens
liet weten dat dreigementen de zaak niet
dienen. Partijvoorzitter Rottenberg zei
vooral een goede discussie in de Kamer te
willen. Compromissen moeten mogelijk
zijn als „de feiten serieus worden geno
men". Met andere woorden: éls - want zo
ver is het nog lang niet - het aantaJ
WAO'ers inderdaad aaalt. dan moeten de
kabinetsplannen worden bijgesteld.
Zonder verdere strubbelingen kan de
Tweede Kamer de wet in december afhan
delen. De Eerste Kamer, waar overigens
ook een meerderheid tegen is, in het voor
jaar 1993. De ingangsdatum is zo op zijn
vroegst 1 juli en niet de voorziene 1 janua
ri. Tot die tijd kan er nog veel gebeuren.
Kok heeft er in deze krant al op gez
inspeeld dat de wet nooit meer van kracht
wordt. Premier Lubbers heeft zich bereid
getoond de wet „een ietsje anders" te ma
ken in de discussies met de Kamer.
IpMÉÉpl li lM landpunt van PvdA
staatssecretaris Ter Veld. Die blijft onver
kort achter de WAO ingrepen staan. Op
zich niet zo gek. want het half jaar uitstel
scheelt haar al 400 miljoen gulden aan be
zuinigingen. Die moet zij nu elders vinden.
Hibovenminirnale uitkenngen. zo hivft
laten weten. Als de wet helemaal niet
wordt ingevoerd, dan moet ze zelfs 1.7 mil
jard gulden zien te vinden.
De WAO is een kabinetscrisis
waard. Dat heeft FNV voorman
Stekelenburg gisteren nog eens
voor de radio gezegd naar aan
leiding van het dreigement van
CDA-fractieleider Brinkman dat
hij de coalitie als mislukt be-
schouwt als de PvdA het kabinet
in de WAO kwestie laat vallen
zullen stevig
huidige WAO'
bereid het komende najaar alles
op alles te zetten om aantasting
tegen te houden. Vorig jaar is de
PvdA er stevig onderdoor ge
gaan tijdens de WAO-discussie.
Ik denk dat de partij zich dat
niet opnieuw kan permitteren",
aldus Stekelenburg
Vice-fractievoorzitter Wolters
van het DA herhaalde het al
gelopen weekeinde dat de door
net kabinet voorgestelde ingre
pen onvermijdelijk zijn: „Wc
nebben de afspraak gemaakt
dal we lie bestaande ge
vallen alleen ont/jen. todra net
aantal WAO'ers is teruggedron
gen tot het niveau van 1969 Dat
is de afspraak binnen de coali
tie. en daar wenst het CDA aan
vast te houden. Ik sluit niet uit
dat we daar een probleem met
de PvdA over krijgen."
Vanuit de PvdA werd niet di
rect gereageerd PvdA leider
Kok wilde er helemaal niet op
ingaan I r.u tieleider Wöltgens
zei dat de zaak niet is gediend
met dreigementen en dat zijn
partij vasthoudt aan de eigen
Ideel :i PvdA voorzitter Rotten
berg stelde zaterdag dat coali
tienartners elkaar met „over de
hünne" moeten waarschuwen.
CDA en PvdA moeten eikaars
serieus nemen, zo zei
17"
pp< haag gfowees naar het pleidooi van
CNV voorman Westcriaken
voor loonstijgingen waarmiv
koopkrachlbehoud wordt be
reikt.
Volgens de bewindsman
schept het plan -Westcriaken
(vijf jaar lang koopkrachlbe
houd) een goed klimaat voor
onderhandelingen met werkge
vers op centraal niveau over het
beleid 1993. Voorzitter Kam-
minga van de werkgeversorga
nisatie voor h«'t midden en
kleinbednjf KNOV keerde zich
het afgrlopcn wrekeinde trgm
het voorstel Westcriaken. Als de
koopkracht niet toeneemt, stij
grn ook de bestedingen niet. De
omzetten in de bed rijven wor
den dan minder en dat kost ba
ncn. aldus Kamminga. Hij zei
loonmatiging prima te vinden
maar niet zo rigoureus ah de
CNV-voorman voorstelt.
Het leven zal het komende jaar
geen 3.75. maar slechts 3 pro
cent duurder worden. Door de
Waardedaling van het Bntse
pond. de Italiaanse lire en dc
Spaanse jx seta wordt n.tm<Ti|k
de import uit die landen goed
koper. hetgeen de prijsstijging
hier afremt Daar staat echter
tegenover dat de Nederlandse
export naar die landen verhou
dingsgewijs duurder wordt. Om
de concurrentiepositie van het
bedrijfsleven op peil te houden,
is loonmatiging dus nodig én
(door de lagere inflatie) ook
mogelijk, zo Jn-cft minister De
Vries van sociale zaken gisteren
De Vries noemde CAO eisen
van 4 tot 4 5 pro« ent zoals di
verse vakhonden de afgelopen
week hebben gesteld. ..veel te
hoog". De bewindsman ver-
BtTiNKINP
'SlfcCH BY wJ
26 SRT'rl
De herdenking bij de Raede Klif: „Friesland is één grote smeltkroes. In
die variatie schuilt onze kracht." foto cpd jan de vrii
