Sieraden uit lege doosjes
en platgereden blikjes
Leven en wonen
Een totaalplan voor het interieur past bij modern wonen
Frank Govers boos
op modejournalisten:
onderscheiding retour
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1992
Ze hadden allebei al jaren een
artistieke tic, Aly van der
Monde en Kina Wielinga-
Woltman. Toen bij Aly de kin
deren het huis uit waren en
Kina alleen nog de zorg had
voor een tienjarige dochter,
konden de twee vriendinnen
zich eindelijk aan hun hobby
wijden. De twee eerste letters
van beide voornamen werden
samengevoegd en 'Alkibizjoe'
was geboren.
Aly (links) en Kina met een deel van hun collectie.
Beide v
Friesland en handelen in gro
te sieraden, die in prijs vari
ëren van 20 tot 60 gulden.
Hun broches, oorbellen, han
gers en armbanden zijn in
middels bij zo'n zestig ver
kooppunten verspreid over
het hele land verkrijgbaar.
Alkibizjoe maakt sieraden uit
afgedankt materiaal. Met de
auto platgereden bier- en fris
drankblikjes, materiaal uit af
valcontainers van bedrijven,
oude stripboeken, kartonnen
sigarettendoosjes en restjes
leer. Vergeleken met wnv
foto siep vanUNGEN jaar is de omzet verdubbeld.
En het duo is nog lang niet 'uit
gedacht'.
De twee vrouwen zoeken het
vooral in grote sieraden, „want
klein spul is er genoeg op de
markt.En het materiaal kan
niet gek genoeg zijn. De twee
vrouwen noemen zichzelf gek
scherend 'de raapsters van de
straat'. Zo legden ze eens de
hand op een partij afval rubber,
prachtig materiaal waarmee
heel goed te werken viel. Het
was afkomstig uit een afvalcon
tainer van een bedrijf. Maar de
voorraad raakte op. „Toen heb
ben we bij dat bedrijf geïnfor
meerd waar het materiaal van
daan kwam. Het bleek afkom
stig te zijn uit Zwitserland, dus
moest het duur worden aange
kocht.'
Blikjes
De frisdrankblikjes vormen een
verhaal apart. De vrouwen krij
gen met grote regelmaat een
groot aantal van een restaurant
Aly's man moet eerst het mate
riaal 'gebruiksklaar rijden'. Ki
na, zelf een verwoed rookster,
spaart lege sigarettendoosjes,
die voordat ze kunnen worden
gebruikt moeten worden 'ver
frommeld'. Ynenden en kennis
sen zorgen er voor, dat haar
voorraad op peil blijft.
Beide vrouwen hebben een vrij
strak werkschema. Aly is. zegt
Kina. het sterkste in ontwerpen,
terwijl haar kracht ligt in de
kleuren. Ze houdt het meest van
'oude' kleuren Hun grootste in
spiratiebron blijft echter de na
tuur. Aly; „Zo in de herfst, dan is
alles zo mooi. Dan denk je; ik
neem een partij blikken en die
laat ik lekker roesten. En dan
lakken."
Niet alleen ligt hun werk in zo'n
zestig speciaalzaken in Neder
land. via hun vermelding in de
Gouden Gids meldde zich on
langs ook een klant uit Ohio, die
graag een doos vol' wilde heb
ben Hoe dat zal aflopen, weet
het duo niet. Spannend vinden
ze hei wel
Trots zijn ze op hun uilstalling
in de showroom van Zantman
Modegroep in Amsterdam, die
met grote regelmaat wordt ver
nieuwd. En dat de nieuwsleze
res Elleke van Doom getooid
met een Alkibizjoe-broche op
het scherm verscheen, was
eveneens een plezierige verras
sing.
Verhuizen kost geld, vaak heel veel geld.
Hoe ging dat vroeger, toen wonen nog veel
statischer was en een interieur lang mee
moest gaan? De meeste mensen kochten
eenmaal in hun leven, als ze gingen trou
wen, complete ameublementen voor de
eetkamer, de zitkamer en de slaapkamer.
Men kocht er wel eens een nieuw meubel
stuk bij, liet zitmeubelen opnieuw bekle
den, maar daar bleef het dan meestal bij.
Nü schaffen we ons dikwijls met een ander
huis ook een (deels) ander interieur aan.
We verhuizen bovendien vaker en willen
vooral mooi wonen. Vroeger was 'degelijk
heid' het belangrijkste. Weliswaar wordt de
laatste jaren weer meer gelet op de kwali-
maar daarnaast worden vaak trendy
spulletjes aangeschaft die als de mode ver
andert weer in de kelder belanden.
Ook al verhuizen we vaker, er komt een
moment dat je zegt: zo, hier wil ik voorlopig
blijven wonen. En dan ga je met veel zorg
dat huis of appartement inrichten. Mis
schien vertrek voor vertrek, om de kosten te
kunnen spreiden, maar wel met een uitge
werkt plan voor het gehele interieur.
Vroeger was er vaak wel een zeker verband
tussen zit- en eetkamer/hoek. maar de keu
ken en de slaapkamers, dat was een verhaal
apart. Vooral de slaapkamers vormden vaak
sluitpost op de begroting. Logisch, gezien
het feit dat vroeger slaapkamers en niet te
vergeten keuken en badkamer kille, onver
warmde vertrekken waren die niet noodden
tot aangenaam verpozen.
Maar tegenwoordig kiezen mensen voor
n vrijwel naadloze overgang tussen en-
e, woongedeelte, keuken, badkamer en
slaapvertrekken. Om een evenwichtig ge
heel te scheppen heb je een doordacht plan
nodig, dat qua kleuren, materialen en stijl
H i eenheid vormt.
Passend accent
Neem nu de kleur rood. U kiest bijvoor
beeld voor de eetkamer comfortabele
armstoelen met een effen of gedessineerde
rode bekleding. In de slaapkamer dezelfde
stoelen, maar dan met een pastelgetinte
stoffering. En de vloerbedekking wordt in
beide vertrekken hierop afgestemd. Het is
ook mogelijk dat u bij de zithoek een wand-
meubel aanschaft in licht hout.
In dezelfde vormgeving kiest u kasten voor
de keuken, de slaapkamer of de badkamer.
Maar in plaats van houten fronten krijgt de
SPREEKUUR
De keuken. Maar de kasten op pootjes maken meer de indruk van woon meubelen. Zo lopen keuken en eethoek naadloos in elkaar
keuken deuren in hoogglans kunststof, mis
schien felrood.
Voor slaap- en badkamer weer andere,
zachtere tinten of gewoon simpel wit. De
kasten in de kamer staan op poten, die in
de keuken zijn aan de onderkant afgewerkt
met een plint en in de badkamer zijn ze vrij
van de vloer opgehangen. Zo krijgt in elk
vertrek een soortgelijk meubelstuk en an
der, bij de omgeving passend accent.
Wanneer u een totaalplan maakt voor de
gehele inrichting wil dat nog niet zeggen
dat dit ook in één keer bekostigd moet wor
den. Als u naar een goede woonwinkel gaat
om meubels en accessoires te kiezen, wordt
het u gemakkelijk gemaakt het huis fase
voor fase volgens een tevoren uitgedokterd
plan in te richten. Bespreek het plan gron
dig met de leverancier(s), maak samen een
goede werkvolgorde. Sommige intcrieur-
produkten hebben een lange levertijd.
In een stap-voor-stap plan noeft dat geen
ergernis te geven. Als de bestelling maar ge
leverd kan worden wanneer u aan de vol
gende fase toe bent. Dat wil zeggen; tijdig
en goed plannen.
Het maken van een totaalplan ligt niet ie
dereen. Je hebt wel bepaalde ideeën, maar
weet niet precies hoe je die moet uitwerken,
en wat de mogelijkheden zijn. Een goed ad
vies van een binnenhuisarchitect - soms
zijn die verbonden aan interieurwinkels
kan je dan behoeden voor verkeerde aanko
pen of net niet helemaal geslaagde kleuren
combinaties.
De binnenhuisarchitect is meestal ook be
ter op de hoogte van de verschillende mo
gelijkheden in meubelen, stoffering, ver
lichting en noem maar op. De kosten voor
deze vakkundige ondersteuning verdien ie
meestal weer terug, al was het maar omdat
je gespaard blijft voor aankopen die ach
teraf zwaar tegenvallen en na verloop van
tijd toch weer vervangen worden.
amstehdam cfo
Modekoning Frank Govers heeft de Max I leymans-
ring. die hij had ontvangen voor zijn verdiensten in de
m(»dc. teruggegeven De nng werd hem een half |aar
geleden toegekend door de Nederlandse V ereniging
van Modejournalisten Govers kwam tot zijn beslissing
naar aanleiding van de recensies van zijn modeshow in
een aantal kranten de afeelopen weken ..Het niveau
van de Nederlandse modejournalistiek is totaal onder
de maat aldus Govers
Hoewel de couturier al jaren in onvrede leeft met de
Nederlandse modejournalisten besloot hij een half jaar
geleden toch de Max Hevmans-nng aan te nemen Als
reden noemde hij „de hoop te hebben dat de bezeten
heid waarmee ik als coutuner mijn vak uitoefen, zal
overslaan op de Nederlandse modejoumalistiek."
„Ik had gehoopt dat de modejoumalistiek vowmener
was geworden Dat is niet het geval, zoals blijkt uit de
toon van de moderecensiesbrieste »overs de afgelo
pen week. Met name uitspraken in IV Volkskrant over
modetrends die in discotheken en nachtgrlegrnheden
zouden ontstaan, en de suggestie dat bepaalde mode
trends hoofdzakeli)k zijn terug te vinden op het Water
looplein of in de collecties van Puck en Hans. hebben
de woede van Govers gewekt.
Asbest
I en tijdje geleden hebt u ze uver op
I tl' kunnen zien. Mannen met be-
kers in een Nederlandse woonwijk. De re
den: er was asbest ontdekt in afwil dat over
straat zwierf en dat moest met s/>oed worden
verwijderd. Tenminste, dat was liet com
mentaar onn de burgemeester win de ge
meente. die de pers te woord stond
Is asbest nou echt zo gevaarlijkHet is im
mers een stof die al jaren m de industrie
wordt gebruikt. Het antwoord op deze iraag
begint bijna honderd jaar geleden. Toen
werd in Engeland ten overstaan van oen
parlementairecommissie aangaande be
roepsziekten melding gemaakt ixi/i de dood
van een 33-jarige man. die zijn leien lang
met asbest had gewerkt. Hij was gestorven
aan longftbrose. een uitgebreide vorm van
vcrlittekemng ui de longen. Al voorde Twee
de Wereldoorlog was duidelijkgrtvorden dat
asbest enkele tientallen jaren na inademing
longafu ijktngen kon veroorzaken, en door
vertil tekening van de long tot de dood kon
voeren Deze afwijkingen werden naar de
oorzaak 'asbestose'genoemd.
In de jaren dertig, toen de late gevolgen van
roken nog niet zo aan de orde waren en
longkanker nog geen volksziekte uns zoals
nu. kwamen er rapporten over jxitwnten
met aslKstlongen die ook longkanker kregen.
Een kleine twintig jaar later werd in Austra
lië het beu ijs geleverd dat asbest, vooral in
combinatie met hel roken van sigaretten,
longkanker ivroorzaakt. En in I960 werd
aangetoorui in een groot onderzoek bij ar
beiders indeasbestmijnen in Zuid-Afrika,
dat asbest ook kanker 1x2/1 het borstvUes kan
veroorzaken
In de tussentijd had het gebruik van asbest
in de industrie een enorme vlucht genomen.
Asbest heeft unieke eigenschappen wat be
treft vuurvastheul. en isolatie win hitte, elek
triciteit en geluul. Deze eigen schapjien ma
ken Iwt een heel aantrekkelijk materiaal
voor isolatie van pijpen en boilers in o.a.
schepen en fabrieken, en voor remvoennaen.
Deze laatste bevatten overigens nog stoms
asbest.
Mensen in verschillende beroepen kregen
met asbest te maken Iwuunnikkers en tim
merlieden gebruikten het ter isolatie, haven-
uerkers die stukgoed overladen kregen zak
ken met asbest te 1 ervoeren, pijpfitters ge
bruikten het bij het aanleggen van indus
triële pijpleuitngen. Maar ook de vrouwen
deze mannen uerden blootgesteld aan
asbestde asfrstivzeU zaten in de kleren die
zij moesten uitkloppen en wassen.
In de loop der tijd werd duidelijk dat het in
aanraking komen met asbest levensgevaar
lijk kan zijn. Enerzijds door hei optreden
longftbrose, en anderzijds, zoals al ge
zegd, door twee txrsrbillende vormen van
kanker aan longrn of borstvUes. Het bleek
dat deasbestuerken. die dus aan teel scha
delijke stof waren blootgesteLL oierleden
aan longkanker cn dat nun echtgenotes zo'n
twintig jaar later kanker van het borstvUes
kregen (mesothelioom). Het uitborstelen van
kleihng met asbeststof was fataaL
Ondanks het zich opstapelende bcunjs dat
asbest opz'n minst schadelijk was voorde
gezondheid, bleien maatregelen ter preten
tie uit. Ook schadeclaims tierden systema
tisch afgewezen Het duurde tot in ile jaren
zeventig, meer dan 40 jaar ruulat al was
aangetoond ilal asbest longafinjkingen
geeft, voordat er oihtfiiate wetgri mg kwam,
die gerichte maatregelen zoals afzuiginstal
laties en gasmaskers verplicht su UU
Dit treurige verhaal over de ontkenning van
de gevolgen van asbest vor de gezondheid is
een van de grote schandalen uil de recente
industriële geschiedenis, liet willens en we
tens de ogen duiten voor bewijs, het idee dat
goedi' beu hermmg wel eens geld zou kun
nen kosten en het thiarom blijven blootstel
len van arbeiders aan een potentieel dodelij
ke stof. het grtuigt van een mudathg gebrek
aan vcrantwoordchjkheidsbcuf ten gebrek
dal slechts wordt grevenaard door het huidi
ge beleul ten aanzien van sigarettencon
sumptie. Ook hier is een bewezen kankerver-
nekkende slof met goednruien van de over
heid niet alleen vrij verkrijgbaar. maar
wordt zelfs op iedere straathoek door stoere
cowboys aan de consument aangeprezen
De schijn heil 1 gr tekst in kleine lettertjes dat
roken schadelijk is voor de gezondheid is
niet anders dan een zoethoudertje voor het
geweten van een overheid die weet dat een
adequate bescherming 1x2/1 haar burgers te-
grn deze kanken rrurk kende slof op korte
termijn een enorme m komstrndeni ng door
wegvallen win de tabaksaccijns zou hetekr
nen Ten belangrijke daüng van de kanker-
sterfte en het leêd dal daarmee gepaard
gaat, umegl daar kennelijk niet tegen op.
TUIN
Sneeuwklokjes
in september?
In de tuin is er een tijd van denken en doen
en die doe-tijd is er nu. De herfst is de tijd
bij uitstek om te denken aan het voorjaar
en dan te doen wat er zoals nu te doen is.
Vorig jaar heb ik er al op gewezen dat de
vroege lentebollen in september de grond
in moeten, willen ze inderdaad vroeg bloei
en. Een sneeuwklokje in de sneeuw blijft
ontroeren, maar dat kan alleen als we die
piepkleine bollen nu planten.
En nu ik hettoch over sneeuwklokjes heb:
de laatste jaren zijn ze bij mij bezig met de
grote verdwijntruc. Ze bloeien het jaar na
het planten en komen, niettegenstaande
alle goede zorg, het volgend jaar nauwelijks
meer terug.
Ik ben niet de enige die met deze verdwijn
truc tobt en zou graag willen weten of dat
bij de trouwe lezers ook het geval is. Zou
het een gevolg van de zure regen kunnen
zijn of is er iets anders aan de hand?
Hoe dan ook: ik plant ze weer, evenals de
winterakonieten en de scilla's die zo gaaf
terugkomen.
Dat hebben ze gemeen met de narcissen
en krokussen die er ook van houden om
jaar op jaar in groter getale te verrassen.
Daarom zet ik ze nooit in het gras, want
dat geeft me te veel werk met maaien. Je
mag het groen namelijk niet afmaaien tot
het vanzelf afsterft en dat is een tijdrovend
werkje in een grasveld.
En nu we toch bezig zijn met de zorgen
voor het komend voorjaar en aan groei en
bloei denken, terwijl degenen die niet tui
nieren weemoedig naar het kleurende blad
kijken: een praatje over de zogenaamd
tweejarigen. Veel tweejarigen blijken na
melijk vele jaren mee te gaan en telkens
opnieuw te bloeien.
Een mooi voorbeeld is de stokroos (Althéa)
die momenteel in het hele land lijdt aan
roest (kleine bruine schimmelplekken op
het blad). De exemplaren die niet aange
tast worden of de aanval overleven, blijken
in mijn tuin al voor de derde keer te bloei
en. Zonder roest. Maar dan moet je ze na
tuurlijk wel op hun plaats laten staan. Al
leen de uitgebloeide stengels weghalen.
Datzelfde geldt voor een deel van de
scharleien (Salvia sclarea) die ook al ettelij
ke jaren terugkomen en fraai bloeien.
Ook een enkele vingerhoedsplant (Digita
lis) en muurbloem (Cheiranthus) blijkt te
overleven. Dus de goede raad: haal de
tweejarigen niet zonder meer uit de grond,
maar wacht af wat er in het voorjaar van
terugkomt. De oude planten bloeien mooi
er en rijker dan de nieuwkomers.
LEZERSVRAAG
Soms zou ik helderziende willen zijn om de
vaak moeilijke vragen beter te kunnen be
antwoorden. Ik denk hierbij aan het raad
sel van zakjes met grond die alleen een
goed geoutilleerd lab kan ontleden, pakjes
met half verdroogde planten die niet meer
lijken op wat ze waren, en nu het probleem
van een druif die vroegtijdig geel wordt en
droge vruchten voortbrengt.
Hiervoor kunnen allerlei oorzaken zijn,
maar de druif van D. V. HEMERT UIT LEI
DERDORP zou wellicht op slechte onder
grond kunnen staan en dus te weinig vocht
en voeding krijgen.
Nogmaals, dit is een veronderstelling geba
seerd op een praktijkgeval, waarbij een
druif het de eerste twee jaar voortreffelijk
deed en toe ineens bijna verschrompelde.
Wat bleek: de tuin lag op opgespoten
grond. Onder de laag zwarte grond was
puur zand. De druif die diep wortelt, was
na twee jaar in het zand terechtgekomen
en het was gedaan met de pret.
Mijn vraag is: heeft de druif goede, niet zu
re, voedingsrijke en vochtige grond tot haar
beschikking?
Zo niet, dan ligt de oplossing voor de hand.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Da-
miate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Twee Friese vrouwen als 'raapsters van de straat'
