'Nova wordt alert,
grondig en actueel'
Peter Faber verbaast zich in Het Faberikaat
Rtv show
Monique van de Ven
herboren als Iris
Alleseter
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1992
NOS en VARA zweren bij nieuwe actualiteitenrubriek
Nieuws is nieuws.
Zure regen is niet
christelijk en de vaJ
van de dollar niet sociaal-de
mocratisch. Niet iedereen zal
het met die stellingen eens zijn
en je verwacht het zéker niet
uit de mond van Paul Wltte-
man (45), eindredacteur van
VARA's Achter het Nieuws, het
programma dat met NOS I.aat
is gefuseerd en met ingang van
vanavond zes dagen per week
onder de naam Nova op het
derde net te zien zal zijn.
De neutrale NOS gaat samen
'in nieuws' met de voorheen ro
de omroep. De sceptici ver
wachten niet veel van die sa
menwerking. Niet eens zozeer
omdat Witteman misschien wat
anders tegen bepaalde onder
werpen aankijkt dan zijn NOS-
collega's. Nee, diezelfde sceptici
zien Nova dezelfde kant opgaan
als Achter het Nieuws: dit actu
aliteitenprogramma werd de
laatste jaren steevast vereenzel
vigd met Paul Witteman. AJs
een onlosmakelijk duo.
Onzin, roept Witteman een
beetje geïrriteerd, dat Maartje
van Weegen en Charles Groen-
huijsen, met wie de VARA-man
het programma Nova gaat pre
senteren, in de schaduw van
Witteman zullen moeten opere
ren. „Charles is een zeer goede
journalist met veel ervaring en
Maartje kan op televisie heel
goed interviewen."
Maar hoe zit het dan met de
mogelijk verschillende interpre
taties van het nieuws tussen de
gekleurde VARA en de neutrale
NOS? Ook onzin, roept Witte
man. De periode van de Golf
oorlog wordt er als bewijsvoe
ring door Witteman bijgehaald,
want toen, dik twee jaar gele
den, werd in feite de kiem ge
legd voor de samenwerking. Al
le partijen (NOS, VARA, Veroni
ca, -EO etc etc.) die tijdens de
Golfoorlog één groot actualitei
tenpact vormden, waren dik te
vreden over de samenwerking
van destijds. Onder het mom
Batterij
Nova (maandag tot vrijdag van
22.30 tot 23.00 uur, zaterdag
van 22.45 tot 23.15 uur) krijgt
overigens de beschikking over
een enorme batterij redacteu
ren. Onder leiding van NOS-
hoofdredacteur Tom Kamlag
biedt het programma werk aan
zo'n 40 VARA/NOS-journalis-
ten. De eindredactie berust bij
Ton van Brussel, Hella Liefting
en Rob de Lange. Bij de organi
satie van de redactie is ervoor
gezorgd, dat er specifieke aan
dacht wordt gegeven aan het
nieuws van de dag en aan on
derzoeksjournalistiek.
Ad van Liempt, eindredac
teur, ziet het met Nova al hele
maal zitten. „Het wordt een
alert, grondig en actueel pro
gramma. In de nieuwe opzet
krijgen we het vermogen om
het nieuws - in continuïteit -
newsy te volgen."
Bescheiden stellen Van
Liempt en Witteman zich niet
op. Pessimistisch over de kans
van slagen van Nova (het pro
gramma wordt zelfs al de red
ding van de publieke omroep
genoemd) zijn de betrokkenen
allerminst. „We zijn erg enthou
siast en dat kan bij de concur
rentie natuurlijk weerstand op
roepen". aldus Witteman.
Weerstand of niet. sommige
actualiteitenrubrieken (Aktua
en Nieuwslijn onder andere)
hebben al aangekondigd hun
programmering te zullen aan
passen met het oog op de alles
verslindende NOS/VARA-ru-
briek. TROS en Veronica gaan
wat meer op de populaire toer.
Meer naar de mensen toe. Wit
teman daarover: „Zonder Nova
was er bij diverse actualiteiten
chefs ook al een soort streep be
reikt. In de zin van: dit is nog
haalbaar, verder niet. Op een
gegeven moment herken je snel
muur - de begrenzing der mo
gelijkheden - hebt bereikt. En
nu wij met Nova komen, wordt
die muur misschien bij de colle
ga's extra pijnlijk gevoeld."
Ook NOS Laat zit nu aan z'n
plafond, meent Ad van Liempt.
Het huwelijk' tussen Achter het
Nieuws en NOS Laat, met als
nazaat Nova, komt voor beide
rubrieken dus als redding.
Poepje
Witteman vindt de reactie van
de TROS in dit verband om met
Aktua een andere, luchtiger
koers te gaan varen, niet van ka
rakter getuigen. „Dat vind ik
een beetje al te gemakkelijk
hoor. Ik zou onder dezelfde om
standigheden gezegd hebben:
we zullen ze even een poepje la
ten ruiken. Ik vind dat ze de
competitie moeten aangaan en
niet. zoals nu een beetje ge-
De drie gezichten van wat een actuele, grondige en alerte nieuwshow moet worden: Maartje van Weegen,
Paul Witteman en Charles Groenhuysen. foto dijkstra
beurt, het hoofd in de schoot
moeten leggen."
De adjunct-hoofdredacteur
van Nova verwacht overigens
wél veel van Brandpunt, dat in
het nieuwe uitzendschema op
zondag de lucht in gaat. En dat
is de enige dag dat Nova niet
uitzendt.
Paul Witteman vindt het
vanuit journalistiek oogpunt be
spottelijk, dat talentvolle men
sen in 'Hilversum' maar één of
twee keer per week aan de bak
kunnen. „Alleen kijkers met een
wiskundeknobbel kunnen uitre
kenen wanneer hun favoriete
rubriek op welke net uitzendt",
schreef Witteman onlangs in TV
Magazine, de gids van de VARA.
Hij verwacht dat het niet lang
zal duren, dat ook andere om
roepen tot het inzicht zullen ko
men, dat samenwerking voor
actualiteitenrubrieken op een
vast uur onontbeerlijk is. Ad van
Liempt: „Het bestel heeft z'n
goede kanten hoor. Maar op het
gebied van actualiteiten leidt
het snel tot versnippering en
vervlakking."
Bij VARA's Achter het Nieuws
runde Paul Witteman z'n eigen
winkeltje. Klein en overzichte
lijk. Hij komt nu in een soort
megafabriek terecht als een van
de veertig schakeltjes. „Ik zal
me flink blijven roeren en hoop
dat de anderen dat ook zullen
doen. Kijk, dat er wordt gezegd
dat Achter het Nieuws hetzelfde
is als Paul Witteman is, is bui
tengewoon onrechtvaardig.
Achter het Nieuws was zo goed,
omdat er bekwame redacteuren
werkten. Maar de presentator
krijgt - onterecht - alle credits."
VARA-achterban
Geen problemen gehad met de
rode VARA-achterban, omdat
een gezichtsbepalende rubriek
wordt opgeheven? „Nee, het is
allemaal minder rood gewor
den. Zowel de VARA zelf als de
achterban. Dat verklaart mede,
het protest zo gering is.
Bovendien: de mensen krijgen
nu iedere avond Achter het
Nieuws."
Zo'n opmerking zullen de col
lega's van de NOS hem niet in
dank afnemen. „Nee. je kunt
ook zeggen dat ze elke avond
Nova te zien krijgen
In de tv-joumalistiek is het
gebruikelijk dat redacteuren het
na verloop van jaren iets rusti
ger gaan doen en niet meer ze
nuwslopend 'achter het nieuws'
aanrennen. Voor het maken van
bij voorbeeld tijdloze documen
taires en praatprogramma's.
„Als ik aan carrière denk. heb ik
alleen termen van journalistiek
plezier in gedachten. Ik denk
niet in termen van macht maar
in termen van journalistiek. In
het bedrijfsleven is macht vaak
het enige waar naar wordt ge
streefd. Dat geldt voor mij niet.
Ik denk ook, dat ik het leukste
beroep van de wereld heb."
Met een bestelbusje op zoek naar de dingen des levens
HILVERSUM» JAN V
Niets ligt vast bij het het nieuwe NCRV-
programma 'Het Faberikaat', dat van
avond voor het eerst is te zien. Sa
menstellers Peter Faber, Henk van der Horst en
|an Fillekers hullen zich aanvankelijk in stilzwij
gen als wordt gevraagd wat voor soort program
ma Het Faberikaat wordt. Uiteindelijk zegt Fille
kers: „Een programma rond Peter Faber. en wij
trekken met 'm op. En daar is een camera bij. Het
Faberikaat is een mengeling tussen werkelijkheid
en geconstrueerde werkelijkheid. Wij zijn zijn
klankbord." Van der Horst: „Wij stellen steeds de
vraag aan Peter: wat vind jij daar nou van?"
Na enig trekken komt de aap echt uit de mouw:
alles draait om Peter Faber. Zijn verbazing over
de dingen des levens staat centraal. Het Faberi
kaat kan bijvoorbeeld stil staan bij zaken als een
overval op een bejaard dametje of de situatie in
(voormalig) Joegoslavië.
Satire? Ja en nee. Want gedrieën maken ze dui
delijk dat het programma niet in een hokje valt te
plaatsen. Faber: „Ik heb veel gedaan. Circus, to
neel, film, werktheater en geschreven. Alles kan in
Het Faberikaat samenkomen. Het hoeft niet bij
voorbaat iets van een traan te hebben. Want ik
ben eerder geneigd in het donkere het licht op te
zoeken."
Het Faberikaat moet volgens het trio een soort
'instituut' worden. Een rijdend en reizend insti
tuut overigens. „En de auto is het symbool van
het onderweg zijn." Met een bestelwagentje als
rijdend redactiebureau, nog net te besturen met
een klein rijbewijs, zoekt Het Faberikaat Fabers
actualiteit op. Alles is aan boord.
Zelfde golflengte
Twee jaar geleden werd het idee geboren en sinds
een half jaar wordt er concreet aan gewerkt. Is het
voor Faber niet vervelend te moeten werken met
mensen die elkaar al meer dan twintig jaar (onder
andere via Farce Majeure) door en door kennen
en dus uitmuntend op elkaar zijn ingespeeld?
Voor Faber juist niet. „Het heeft wel iets rustigs.
Jan en Henk zijn niet zo snel uit het veld te slaan.
Dat is prettig want elke week moet er een pro
gramma worden gemaakt. Bovendien zitten we
op dezelfde golflengte, want je kunt niet voor elke
uitzending eindeloos gaan discussiëren."
In Het Faberikaat gaat het ook om typetjes. Jan
Fillekers: „We gebruiken inderaad dezelfde ingre
diënten als Koot en Bie. Maar onze vorm is heel
anders. Wij hebben persóónlijke interpretaties. Er
zullen heus wel eens scènes in voorkomen, die
Koot en Bie in Keek op de Week ook gedaan zou
den kunnen hebben. Overigens zoeken we niet
naar een totaal nieuw programma. Dan ontstaat
een soort krampachtigheid. Het wiel is al lang uit
gevonden."
(Vanavond op Nederland 1 om 22.34 uur)
T\'-serie meer dan vervolg op speelfilm
BROEK IN WATERLAND JOS HAAGMANS
ry
M e zou in haar eigen
M dorpje best in de poli-
tiek willen. Op haar
manier opkomen voor de klei
ne. maar daarom heel belangrij
ke plaatselijke belangen. Lijkt
Monique van de Ven schitte
rend. „De politiek is voor mij
net zo'n openbaring als wat ik
allemaal geleerd heb van Henk
Vrieselaar, de dierenarts. Dat is
nou het interessante van mijn
vak: dat je de kans hebt om
steeds meer te leren. Ik heb wel
eens gedacht om ermee op te
houden, maar nu zie ik het weer
helemaal zitten. Ik vertegen
woordig nu zelfs de belangen
van mijn collega-acteurs op de
Filmdagen in Utrecht."
Monique van de Ven maakt
een blijmoedige en ontspannen
indruk op het zonovergoten ter
ras van een restaurant in het
bijna onwezenlijk paradijselijke
Broek in Waterland. Het is een
van de 90 idyllische plekjes, die
het decor vormen van de oer-
Hollandse, zeven delige drama
serie Iris van de TROS.
Je zou Iris kunnen zien als
een vervolg van de gelijknamige
speelfilm, die in 1986 in de regie
van Mady Saks en eveneens
naar een verhaal van Felix
Thijssen in de Nederlandse bio
scopen te zien was. Ook daarin
speelde Monique van de Ven de
hoofdrol van de jonge vrouwe
lijke veearts, die het opneemt
tegen de vooroordelen, de arg
waan, de achterklap en het con
servatisme in een kleine platte
landsgemeente.
Extravert
In de tv-serie zijn we aangeland
bij 'de dag van vandaag'. Iris is
door haar ontwapenende, extra
verte gedrag en vooral ook door
haar deskundigheid als veearts
geaccepteerd door de wantrou
wige boeren. Ze is zelfs gekozen
in de gemeenteraad, in de frac
tie van de plaatselijke hereboer,
de ongekroonde koning van het
dorp. Wat karakter betreft is dat
haar anti pode: een verbitterde
in zichzelf gekeerde, maar toch
ook in zijn onverzettelijke on
handigheid ontroerende man.
Het is een schitterende rol van
Joop Doderer, die daarmee niet
terugkeert als Swiebertje op het
vaderlandse scherm, maar met
een echte karakterrol.
„Alleen al het feit dat hij mee
doet maakt dat deze
veel meer is dan
vervolg van de film. Voor zijn I
uitstraling, zijn vakkennis en
wijsheid heb ik echt enorme be
wondering", zegt Monique van 1
de Ven.
Het tv-optreden van haar
bleef tot nu toe gek genoeg be
perkt tot haar rol in Sil de
Strandjutter, die stamt uit 1986.
Ze zag de tv-versie van Iris j
meteen zitten, niet in de laatste
plaats omdat filmregisseuse
Nouchka van Brakel, waarmee
ze ook al een Vrouw als Eva en
Een maand later gemaakt had,
als werd aangetrokken. Het is
ook onder de invloed van deze
regisseuse, dat een aantal ei
gentijdse kwesties, variërend
van de positie van de kleine
boer in de EG-molen, tot de dis
cussie over euthanasie in Iris
geïntroduceerd worden. „Dat
maakt deze tv-serie zo geloof
waardig. Daarmee probeer je
mensen, die normaal alleen
maar naar soaps kijken, ook nog
wat na te laten denken", aldus
het credo van Monique van de
Ven en Nouchka van Brakel.
Voordeel
De serie is technisch als film
opgenomen. „Wat dat betreft
hoefde ik mij helemaal niet aan
te passen. Het voordeel is dat
het om zeven afleveringen van
50 minuten gaat. Dat wil zeggen
dat er veel meer tijd besteed
kon worden aan karakters. Wat
dat betreft is deze Iris een ver
dieping van de speelfilm."
De filmische aanpak vindt ze
van groot belang voor de toe
komst van Nederlandse televisie
en film. „Ik hoop echt dat fil
mers hun arrogantie verliezen
ten aanzien van televisie. Dat ze
inzien dat televisie heel veel in
teressante mogelijkheden biedt.
En dat de televisie van de weer
omstuit van de ervaringen in de
filmerij kan profiteren", aldus
Monique van de Ven.
We worden onderbroken
door een peloton fotografen die
haar, nog net voor de schemer,
willen vereeuwigen in een
bootje tussen het riet en op het
water. Als toevallig peddelt me
nige Broek in Waterlander
schijnbaar doelloos rond. De
mare dat Monique van de Ven
in levende lijve in hun dorp ver
schenen is, veroorzaakt enig tu
mult. Het komt haar nog op
heel wat handtekeningen te
staan.
(Vanavond op Ned. 2 om
21.08 uur)
Monique van de Ven als veearts Iris.
CLOSE UP
Jolanda Oukes
Het team van Het Faberikaat: Henk van der Horst Peter Faber en Jan Fillekers.
FOTO NCRV
STRIPS
BOLLEBOOM
Ik volk krijgt de ko-
r ning die het verdient
elke tv-presentator
het programma dat hij of zij
verdient. Voor de mindere go
den programma's met weinig
diepgang en boeiende talk
shows voor degenen die met
kop en schouders boven de rest
mi steken.
Er zijn natuurlijk ook presenta
toren die volkomen ten onrech
te een programma krijgen toe
gewezen en die dan ook nog
eens per week op de buis ver-
schijnen. Frank Masmeijer be-
BOES hoort tot die categorie.
Masmeijer is gemakzuchtig.
Door zijn gretigheid om op het
scherm te komen, accepteert hij
elk programma dan hem wordt
aangeboden. De NCRV is daar
van goed op de hoogte en mag
hem daarvoor dankbaar zijn.
Want voor een programma als
'Goud en Nieuw' kwam natuur
lijk alleen Masmeijer in aan-
merking. Geen enkele zichzelf
respecterende 'tv persoon I i jk-
heid' zou het in zijn hoofd ha
len z'n naam te verbinden aan
een produkt dat bij menigeen
een acute lediging van het
darmstelsel tot gevolg heeft.
Het is niet zo dat Masmeijer ab
soluut niets kan. Het niveau van
het begin van zijn tv-carrière
ontsteeg zo af en toe zelfs de
grauwe middenmoot, maar al
lengs gleed zijn tv-optreden af
naar een bedenkelijk peil.
Dat is overigens geen reden om
elk programma waaraan Mas
meijer meewerkt zonder meer
over te slaan. Ofschoon de ver
leiding groot is.
'Dinges een programma dat hij
al jaren geleden overnam van
Martine Bijl. is nog steeds het
bekijken waard. Het program
ma, waarin kinderen woorden
en uitdrukkingen omschrijven,
wordt in feite gemaakt door de
kleintjes zelf. Masmeijer doet
alleen datgene waarvoor hij is
ingehuurd: het spel leiden en de
onderdelen aan elkaar babbe
len. En dat is nog te pruimen.
In 'Goud en Nieuw' loopt Mas
meijer van begin tot eindtune
rond met een glimlach van een
bekend merk tandpasta en is al
lesvan lallende Lola uit
Lutjebroek tot krijsende Karei
Frank Masmeijer alleseter.
foto DIJKSTRA
uit Mokum 'fantastisch' en
'geweldig'. In een poging een
einde te maken aan zijn twijfels,
roept hij per uitzending gemid
deld tien keer 'gezellig hè?. Alsof
hij van het publiek of de kijkers
thuis een bevestiging wil heb
ben dat het echt vreselijk gezel-
lig is.
In 'Dinges' gelukkig niets van
dat alles. Masmeijer hoeft het
niet gezellig te maken, want er
treden geen artiesten op die
Franks hulp nodig hebben. Er
hoeft op de tribunes niet mee-
gedeind en meegezongen te
worden ter ondersteuning van
de matige zangkwaliteiten van
degene die op het podium staat.
In 'Dinges' spelen de kinderen
de rol van artiest. De omschrij
vingen zijn in hun kinderlijke
eenvoud amusement van de
bovenste plank. Woorden wor
den vaak zo letterlijk omschre
ven dat het panel vaste le
den: Martine van Os en Joris
Lutz er niets van kunnen ma
ken. Voorbeeldje: de omschrij
ving van het woord sleutelbeen.
'Een bot waarmee je deuren
opent.'
Vrij nieuw onderdeel in Dinges
is 'het probleem'. Frank legt de
kinderen een probleem voor en
de kinderen moeten zeggen hoe
ze de zaak oplossen. De klein
tjes komen vaak met zeer rigou
reuze maatregelen voor de dag.
Op de vraag wat moet je doen
met een zenuwachtig vriendje
antwoorden twee kinderen:
„Hem geruststellen en mee pra
ten." De derde, een olijkerd van
drie hoog achter antwoordt
bloedserieus: „Z'n kop onder
dompelen in een bak koud wa
ter. Dan gaat het vanzelf over.
Masmeijer mag de kleintjes wel
dankbaar zijn. Want vooral zij.
maken het programma het be
kijken waard.
Mocht Dinges ooit van het
scherm verdwijnen en dat is
niet denkbeeldig aangezien be
tere programma's de gang naar
het omroeparchief hebben
moeten maken is het voor
Masmeijer bekeken. Degenen
die griezelen van zijn presenta
tie van 'Goud en Nieuw' zullen
zich niet zo gauw meer met kof
fie en koek voor de buis nes
telen als Frank weer een nieuw
programma presenteert. Ze we
ten inmiddels dat voor Frank
