'Mening buurvrouw doorslaggevend' II915' 89 45' Cultuur Kunst Raadselachtig cultuurgoed van Wassenaar verzameld KunstHAL Rotterdam vol contrasten |03fbutiis (C.D.H OUMfis Bert Mullenders afkeer voor massa-drukwerk Hello Dolly MAANDAG 28 SEPTEMBER 1992 Krisztina de Chatel in LAKtheater leiden De voorstellingen van Dansgroep Krisztina de Chatel in het Leidse LAKtheater. die eerder deze maand niet konden doorgaan wegens ziekte van de choreografe, zijn verplaatst naar 4 en 5 november. Aanvankelijk stonden in Leiden ook enkele try-outs op het programma. Die zijn door de gewijzigde data ko men te vervallen. Benefietconcert slachtoffers 'Andrew' Miami Een door popsterren opgezet benefietconcert voor de slachtoffers van de orkaan Andrew heeft circa 50.000 bezoekers getrokken en meer dan een miljoen dollar opgeleverd. Dit heb ben de organisatoren zaterdag in Miami bekendgemaakt. „We willen dat iedereen ons helpt uit de duisternis te komen", riep popzangeres Gloria Estefan, initiatiefneemster van dit concert, tegen het publiek in het Joe Robbie Stadium. Een raadselachtige zeventien- de-eeuwse kist met documen ten erin. Dat was het begin van de nieuwe stichting Ad Gloriam Pavonis, in Wassenaar is opge richt. In de kist, die nu nog in Amerikaans bezit is. zitten do cumenten met betrekking tot Comelis van Oudermeulen, een vroegere Wassenaarse bestuur der die ook de stichter is van kasteel Oud-Wassenaar. Een Nederlander die de Ame rikaanse eigenaar van de kist bezocht, meldde het bestaan aan de gemeente Wassenaar. De vondst zette een groepje plaatselijke notabelen aan het denken: zouden in de gemeente en in de rest van Nederland niet nog veel meer van dit soort unieke documenten en objec ten te vinden zijn? Het idee voor een stichting die deze histori sche spullen zou verzamelen, was toen snel geboren. „Veel mensen in Wassenaar hebben spullen in hun bezit die betrekking hebben op Wasse naar. Ze zien de waarde er niet altijd van in en willen ervan af', zegt R. Bitter, in het dagelijks le- directeur personeelszaken bij de gemeente. „Wij staan dan klaar om ze over te nemen. Het hoeft niet altijd vooreen habbe- krats. We doen namelijk actief aan sponsorwerving om de ob jecten te kunnen betalen." Wassenaar telde in het verle den veel buitenplaatsen en landgoederen die in de loop der jaren zijn verdwenen: „Die hui zen stonden natuurlijk vol spul len. Waar zijn die allemaal ge bleven" peinst Bitter hardop. Hij heeft goede hoop dat de stichting daarvan veel kan ver- er al wat binnengekomen: bij voorbeeld een grote oude Delftsblauwe vaas met een af beelding van een Wassenaarse buitenplaats erop." De stichting is ook van plan haar toekomstige verzameling te exposeren. Raadhuis De Pauw, ook een voormalige bui tenplaats, heeft volgens Bitter een mooie expositieruimte en het streven is om daar, één a twee keer per jaar, de nieuwe aanwinsten te tonen. De docu menten uit de 'Amerikaanse' kist zullen daar ook zeker bij horen: „We zullen er echt alles aan doen om die geschriften in ons bezit te krijgen," aldus Bit- Conny van der Zanden meet invloed recensies bij publiek loopt de bezoeker door de KunstHAL heen voordat hij de entree passeert. Overheersende kleuren in het interieur zijn wit. zwart en grijs. De gevels zijn voor zien van verschillende soorten transparant materiaal: glas in diverse kleuren, m.ugl.is en zelfs kunstslof golfplaat. Daardoor ont stond er een subtiel geheel van lichtval in verschillende kleuren en sterktes. Fumi Hoshino: „We wilden iedere ruimte een ei gen karakter geven, om zo te benadrukken dat er in de KunstHAL altijd diverse exposi ties tegelijk gaande zijn. DMV bM ibllill van de zon ontstaan er steeds andere licht effecten." Naast drie grote zalen, respectievelijk 650, 1000 en 1250 vierkante OMT, ^jn M diNI se kleine ruimtes die als expositieruimtes dienen. Vanla djn in hal gebouw aan groot auditorium en een restaurant onderge bracht. Er zijn ook diverse gangen en hoek jes, die al dan niet als expositieruimte kun nen worden gebruikt. Op v. rs. lull, rij plaatsen in het gebouw zijn er hoeken van waaruit de bezoeker een speciaal door- of overzicht van de KunstHAL krijgt. Architect Hoshino: „We rekenen een beetje op de brutale bezoeker, die zelf op onderzoek gaat. Voor wie zelf het initiatief neemt is er heel wat te ontdekken." Ook de buitenkant van het gebouw heeft diverse aezichten. De gevel aan de Westzee dijk is hard en zakelijk- De achterzijde, grenzend aan het park- is grotendeels opge trokken uit geelkleurig Travertijns marmer en maakt een heel warme indruk. De expo sitiezaal die uitkijkt over het Museumpark is voorzien van pilaren die bestaan uit ont schorste boomstammen. De architecten wilden zo de overgang tussen park en ge bouw wat verzachten. De KunstHAL wordt op 31 oktober ge opend met zes exposities. De grootste ten toonstelling. met als titel 'Hofcultuur uit Indonesië', schetst een beeld van meer dan duizend jaar Indonesische hofgeschiedenis Komend voorjaar is ook het Museumpark voltooid, evenals het aan het park gelegen Nederlands Architectuurinstituut. Museum Boymans-Van Beuningen is de derde poot aan de culturele driehoek die dan is ont staan. Slechte voorstelling, vindt de recensent. Hij duwt wat mensen in de schouwburgfoyer opzij en rept zich met een verbeten trek om zijn mond naar huis. Daar schenkt hij zich een borrel in en vervolgens gaat hij eens breeduit achter zijn tekstverwerker zitten om het stuk tot de grond toe af te kraken. Midden in de nacht horen zijn buren hem sardonisch lachen. Geloven de mensen zijn slechte recensensie? Gaan ze dan juist wel of niet? De kersverse doctorandus Conny van der Zanden deed daar in Leiden een klein onderzoek naar. En wat blijkt? Het vertrouwen in het oordeel van een recensent is niet erg groot. Als uitgangspunt voor de speci fieke begripsvragen diende een recensie van Wijnand Zeilstra in het Leidsch Dagblad. Hij schreef een redelijk positief ver haal over het stuk 'Een leeg huis' van Marga Minco, dat op 2 mei door het Theater van het Oosten in de Leidse schouw burg werd gebracht. Conny van der Zanden legde een twintigtal abonnementhouders van de Leidse schouwburg, om precies te zijn zes mannen en vijftien vrouwen, voor en na het ver schijnen van Zeilstra's recensie een uitgebreide vragenlijst voor. Het resultaat? Volgens Van der Zanden, die afgelopen vrij dag afstudeerde en van haar hoogleraar voor dit onderzoek maar liefst een 8.5 kreeg, zijn haar uitkomsten aardig, maar zeker niet opzienbarend „Ik zie het meer als een aanzet voor een groter, algemener onder zoek, waarbij meer dagbladen, meer voorstellingen en meer theaters betrokken zijn." De cijfers. Bijna alle proefper sonen lazen regelmatig theater recensies in het Leidsch Dag blad. Meer dan de helft las ook de recensies in andere bladen. De meningen waarom theater recensies werden gelezen liepen nogal uiteen. Ruim 76 procent gaf aan dat met behulp van de recensie een keus werd gemaakt uit het grote aanbod aan voor stellingen. Ook wordt een re censie gebruikt om de kennis over de theatervoorstelling te vergroten. Slechts eenderde van de ondervraagden leest een re censie om te weten wat de criti cus van de voorstelling vond. Deze groep let ook op de naam van de man of vrouw die het stuk schreef. Een voorzichtige conclusie van Van der Zanden luidt: "Re gionale bladen bewijzen hun le zers misschien een dienst door recensies ook eens vooraf te plaatsen. Dat kan door de re censent de voorstelling wat eer der in een ander theater te laten bekijken". Haastwerk Wat willen de ondervraagden in een recensie lezen en hebben ze vertrouwen in het recensenten- dom? Even ter informatie. Van der Zanden: „Als je tien recen senten over dezelfde voorstel ling een verhaal laat schrijven, krijg je tien verschillende recen sies. Ieder legt zijn eigen na drukken, kiest een eigen bena dering, stijl en oordeel. Maar niet alleen de persoonlijkheid van de recensent zorgt ervoor dat recensie nooit objectief kan zijn. Het dagblad waarvoor hij schrijft heeft een bepaalde doel groep met wie hij rekening moet houden. De recensent probeert aan te knopen bij de belevingswereld van zijn le- Zanden met wat listige vragen of de 21 proefpersonen het stuk hadden begrepen en of ze tot een eigen oordeel konden ko men. Een dag na de voorstel ling. dus vöör het verschijnen van Zeilstra's recensie, kwamen de meeste proefpersonen al tot een helder oordeel Ook Nu k het merendeel het stuk goed te hebben begrepen. Maandag avond. dus na het lezen van ue bewuste resencie. bleken slechts twee ondervraagden hun waar deoordeel bij te stellen. Daaruit kan worden opgemaakt, dat de Leidse onderzoeksgroep heel standvastig was en absoluut niet klakkeloos het oordeel van de recensent volgde. Ze zag de recensie zeker niet als een voor schrift van wat ze van de voor stelling zou moeten vinden. Ik moet hier wel bij vermelden dat mijn proefpersonen allen cul tuur-geïnteresseerde lezers van het LBldSCh Dagblad zijn en abonnementhouders. Ik denk niet dat zi| representatief gtyn voor de recensielezers in Neder land. En. je bent wetenschapper of niet. Van der Zanden onder zocht ook nog een theorie. De theorie van Bourdieu. Bourdieu beweerde dat menvn die op school aan theater deden en thuis vaak naar toneel gingen tot mrrst amdvMdpB en aeM standige beoordeling kwamen. Van der Zandens theorie naar aanleiding van haar meest zelf standige en standvastige proef personen: „Die kwamen alleen via hun ouders met theater in aanmkbtf. En zonder onder zoek denk ik er zo over. in zeke re zin kun je het leren begrijpen van een theatervoorstelling ver gelijken met het leren van een vreemde taal. Voor de vreemde taal krijg je pas echt gevoel als je er mee in aanraking komt. Als je veel voorstellingen ziet, leer je de regels minder streng hante ren en st.i je open voor nieuwe vormen van theater". Grote contrasten zijn een in het oog sprin gend element van de KunstHAL, het com plex van expositiezalen dat eind oktober wordt geopend aan de Rotterdamse West zeedijk. De verschillende zalen en andere ruimtes zijn uiterst licht of geheel verdui sterd, uitzonderlijk hoog of juist heel laag en de sfeer loopt uiteen van modem-indus trieel tot bijna-klassirk Conny van der Zanden: „Recensies hebben maar weinig invloed." foto henk bouwman zerspubliek om zich verstaan baar te maken. Ook heeft hij bij het dagblad te maken met fac toren die buiten zijn controle vallen. De ruimte die hem ter beschikking staat is beperkt en de recensent staat onder een tijdsdruk. Vaak is het schrijven van een recensie haastwerk om dat het stuk de volgende dag in de krant moet staan. En wat blijkt dan bij de on dervraagden? Van der Zanden: „Ze hebben weinig van doen met die argumenten. Een re censent is alleen geloofwaardig als hij in een recensie kan laten zien waarom hij tot een bepaald oordeel komt. De meeste waar de wordt gehecht aan een be schrijving met een evaluatie. De helft van de ondervraagden meent zelfs dat een recensie ob jectief moet zijn. Mooie en lelij ke recensies hebben haast geen invloed op de keus van de voor stelling. Mond-tot-mond recla me, daar moet de \oorMelling het van hebben. Vindt mijn vriend of buurvrouw hel gnri dan ga ik', zo is veelal de me ning' Ook onderzocht Van der De ontwerpers zijn de Nederlander Rem Koolhaas en zijn uit Japan afkomstige assis tent, project-architect Fumi Hoshino. Zij stonden onder meer voor de taak een groot hoogteverschil te overbruggen. De zuidkant van de KunstEJAL staat op de Westzeedijk, de achterkant komt uit op het lager gelegen Museumpark. Net zoals veel oude dijkhuis- jes, heeft het complex aan de achterzijde een extra bouwlaag. Met hellingbanen die tegelijk als trap en gang fungeren, wordt het hoogteverschil opgevangen. Eén baan loopt dwars door het gebouw, vanuit het Muse umpark naar de ingang aan de voorkant. Zo De kunstHAL in Rotterdam die volgende maand wordt geopend. foto cpd niels v SPAKENBURGSI „„liruVcu HEÏRUIKI vruchten- vnr,.?,!!? panklare brood HUTSPOT jfik. 6— heel pond eloers 2-79 »uo*s u*»s 2.98 »uo« «loiks VCVbuom FIJN GEKRUIDE VERSE BRAAD WORST heel pond o«s VELE ARTIKELEN NU NOG GOEDKOPER BEELDENDE KUNST RECENSIE IRENE VAN BEVEREN Expositie 'De grafische technieken' van Bert Mullenders Te zien: tot 26/10. Galleria Propitia, do. t/rn zo. 13.00-18.00 uur. Nieuwe Rijn 93 Uit het werk van de uit Heerlen afkomstige Bert Mullenders (1950) in Galleria Propitia lijkt een afkeer te spreken voor mas sa-drukwerk. Het bestaat uit combinaties van verschillende druktechnieken die nooit een zelfde beeld opleveren omdat er een tekening aan is toegevoegd of een collage is gemaakt. Voor 'Hart en hand' heeft Mullenders bijvoorbeeld ge bruik gemaakt van de linosne de, gecombineerd met grafiet en vetkrijt. Op het witte vlak heeft hij expressieve zwarte lij nen aangebracht. Rechts daar van heeft hij een rechthoekige opening uitgeknipt en ingevuld met een vetkrijttekening. Links heeft hij de tekening van een robotachtige kop geplakt. Hoofden of andere lichaams delen komen vaak voor in Mul lenders werk, soms realistisch, soms geabstraheerd. Ze zijn weergegeven temidden van symbolen, lijnen en grillige vlakken, in overwegend donkere tonen. Allemaal composities die een verhaal lijken te vertellen. Een aantal van de werken toont gemeenschappelijke zachtgrijze lijnen op de achter grond, waardoor het vlak in rechthoekige compartimenten is verdeeld, die genummerd zijn. Daardoor lijken zij versnij dingen van een groot rastergra- fiek, die afzonderlijk zijn be drukt, of op hun beurt weer zijn versneden tot unica. Speciaal gemaakt voor de in grafiek gespecialiseerde Galleria Propitia door de schilder/teke naar die zich met veel enthou siasme van zijn opdracht heeft gekweten. En dat laatste is dui delijk te zien aan de zeventien, stuk voor stuk mooie en met zorg vervaardigde werken. AMSTERDAMHello Dolly, de gelijknamige musical uitgevoerd door het Koninklijk Ballet van Vlaanderen trekt vanaf begin oktober weer door de Nederlandse theaters en zal meer dan 20 steden aandoen. De première is op 29 september in het Bossche casino. foto

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 11