'Film is grens overschrijdend'
Op college bij Sinéad O'Connor
Cultuur Kunst
Humor en stunts bij voorstelling Blok Steel
Aanslag op netvlies en esthetisch gevoel
Tweede Leidse Boekenzondag op komst
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1992
REDACTIE CEES V
Hedy d'Ancona trekt vijf miljoen gulden extra uit voor rolprent
Haar meest dierbare filmherinneringen bewaart WVC-
minister Hedy d'Ancona aan 'Una Giornata Particolare',
aan 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' en het nagenoeg
complete oeuvre van Woody Allen en Fellini. D'Ancona
zegt van film te houden maar dat ze geen beleid kan ba
seren op persoonlijke genegenheid. Toch heeft de be
windsvrouw in het Kunstenplan vijf miljoen gulden extra
uitgetrokken voor de film.
iets met film willen, het nu
maar eens moet gebeuren, om
dat de Nederlandse cinema dat
waard is."
UTRECHT PIETER VAN UEROP
„De filmsector is jarenlang als
stiefkind behandeld," erkent de
minister. Maar de extra aan
dacht nu dient volgens haar niet
beperkt te worden tot geldkwes
ties. „Die aandacht blijkt net zo
goed uit voorstellen die te ma
ken hebben met de fondsen, de
filmwerkplaats, de internationa
lisering en de samenwerking
met televisie. Ik vind dat éls we
Bestemt er een verband tussen
de huidige cultuurpolitiek en het
feit dat we een centrum-linkse
regering hebben? Aan het begin
van uw ambtstermijn noemde u
'publieksrespons' als sleutelbe
grip-
„Dat gaat voor de film niet zo
Spiegelwanden
GLAS EN SPIEGELS
i Glazen meubelen
Vitrines
La,f'S.!f'9,ertS m0<tol Volmolengracht 4
Motiefstralen 2312 PH Leiden (NL)
Alles uit eigen atelier Telefoon: 071 - 21 80 55
erg op. Het bezoek aan de 120
filmhuizen die we in Nederland
hebben is zelfs vooruit gegaan
de laatste jaren. Het punt cul
tuurdeelname, het in kennis
brengen van een publiek met
kunst en cultuur, speelt wel op
het gebied van de jeugdfilms.
Daarvan heb ik gezegd dat er
wel eens meer aandacht aan ge
schonken zou mogen worden.
Want als we film toch 'een ver
waarloosd kind' noemen dan is
de jeugdfilm dat nog eens in de
dubbele betekenis van het
woord. En pratend over cul
tuurdeelname, de samenwer
king tussen televisie en film
heeft daar ook wel iets mee te
melken. Omdat tv een doorgeef
luik is naar een groot publiek.
Daarvan kun je gebruik maken
om ook films onder de aan
dacht te brengen die vanuit cul
tureel oogpunt bijzonder de
moeite waard zijn."
WVC wil stimuleren dat min
der regisseurs meer films gaan
maken en daarbij gebruik ma
ken van een zo klein mogelijke
groep ervaren producenten. Hoe
kan dan toch de weg worden
open gehouden voor aanwas
van nieuw talent?
„Als je nu zegt dat je ook men
sen die aan het begin van een
carrière staan kansen moet ge
ven, dan is dat de reden waar
om we tegelijkertijd de beslis
sing hebben genomen om een
studio, een filmwerkplaats, in te
richten, waar talentvolle jonge
ren een kans moeten krijgen en
tevens experimenteel bezig
kunnen zijn."
U hecht bijzondere waarde
aan de internationalisering van
de Nederlandse cinema. Komt
de typisch Nederlandse filmcul
tuur niet op de tocht te staan?
„Film is bij uitstek een inter
nationaal, grens overschrijdend
medium. Aan de andere kant is
film heel belangrijk in het kader
van de nationale cultuurpoli
tiek. Dat moet je met elkaar in
evenwicht brengen. We doen
stevig ons best om te bevorde
ren dat er co-producties worden
gemaakt. Gebleken is dat Ne
derlandse filmmakers nog on
voldoende profiteren van Eu
ropese subsidies."
Er is gesuggereerd om Neder
landse films een soort subsidie
achteraf te geven via een bo
nussysteem. Hoe succesvoller
een film aan de kassa is, des te
meer bonus gaat er dan terug
naar de producent.
„Het is in de uitgeverswereld
geen onbekend verschijnsel dat
bepaalde boeken die het erg
goed doen het voor een uitgever
mogelijk maken om tevens
mooie dichtbundels uit te geven
waarvan hij zeker weet dat hij er
geld op toe moet leggen. Ook in
de filmwereld kunnen bepaalde
publieksuccessen het produ
centen mogelijk maken om ook
andere films te maken. Kijk
maar eens naar Dick Maas en
Laurens Geels die De Noorder
lingen kunnen laten maken om
dat ze eerst met Flodder groot
'(Breaking) the back of love'.
Steel. Dansers: Suzy Blok, Christopher Steel. Anny Moko-
tow, Robert Rappange. Gezien 18/9 LAKtheater Leiden.
Nog te zien 19/9 LAKtheater Leiden 20.30 uur
'(Breaking) the back of love' van Blok
Steel is een sprankelende, humoristische
voorstelling, waarin grote dansprestaties
worden geleverd. De humor en de bijna cir
cusachtige sfeer werkten zeer aanstekelijk
op het publiek, dat door een flink applaus
liet zien genoten te hebben. Maar de ma
kers van de voorstelling hebben er duidelijk
moeite mee gehad om een eenheid te ma
ken van hun humoristische invallen, de
dansbewegingen en het thema. Dit thema
was erotiek en kwam het duidelijkst naar
voren in gesproken gedeelten en bewe
gingspassages waarin weinig dans voor
kwam.
Als er dan weer gedanst werd, gingen de
dansers zo op in de veeleisende choreogra
fie, dat de erotische spanning plaatsmaakte
voor de spanning van de spectaculaire, in
ventief gekozen en vlijmscherp op elkaar af
gestemde bewegingen. Op alle mogelijke
manieren sprongen de' dansers, vingen ze
elkaar op, droegen ze elkaar over het toneel,
draaiden ze om en over elkaar heen en leg
den ze hun lichamen op en tegen elkaar. En
dit alles met de prachtige timing en het
schijnbare gemak dat we van Blok Steel
gewend zijn.
Dat gemak bleek vooral in de stunts die
met champagneflessen en stoelen werden
uitgehaald. In ingewikkelde patronen gooi
den ze elkaar de champagneflessen toe,
jongleerden ze ermee, kortom, ze schudden
ze flink door elkaar, een metafoor voor het
tot bruisende hoogte opvoeren van eroti
sche spanning: toen de kurk eraf vloog,
kwam het witte schuim overvloedig te voor
schijn.
De enige manier waarop deze veelzijdig
heid in de erotische passages doorwerkte,
was het feit dat van de seks geen uithoek
geschuwd werd. Er werden komische de
monstraties gegeven van de houdingen
waartoe de mens in staat is en van de scha
de die het lichaam hiermee kan oplopen.
Pas tegen het eind groeiden de acrobatiek
en de erotiek wat meer naar elkaar toe. Met
het cliché van de gespierde man en de
vrouw die met een gilletje omvalt om in de
armen van de man opgevangen te worden,
wordt mooi de spot gedreven.
BEELDENDE KUNST
RECENSIE NANCY STOOP
Expositie: zeven kunstenaressen uit Ham
burg.
Te zien: t/m 11/10, di. t/m vr. 10-16 uur,
za. en zo. 13-17 uur, Raadhuis De Paauw,
Raadhuislaan,
Wassenaar.
In de zomermaanden van 1991
vond in Hamburg een expositie
plaats van Wassenaarse kunste
naars. Nu is de beurt aan zeven
uit Hamburg afkomstige kun
stenaressen zich aan een Ne
derlands publiek te presenteren.
Deze uitwisselingstentoonstel
ling wekte enige verwachtingen
ten aanzien van het niveau
waarop deze kunst van over de
grens zich bevond, maar hierin
werd ik teleurgesteld. Het werk
zelf was hier debet aan, maar de
opstelling versterkte de niet ge
ringe contrasten.
Een vitrine met kleine sculptu
ren brengt in notedop de oor
sprong en strekking van de ge
bruikte thematiek naar voren
die in haar werk op groter for
maat nog beter te zien zijn. De
primitieve, idoolachtige figuren
verwijzen naar de staat die de
mens verloren heeft door de
voortschrijdende beschaving en
naar de dreiging die daarvan
uitgaat. De gehangene fungeert
als symbool hiervan. Hofmanns
donkere terracotta beelden
staan her en der verspreid over
de tentoonstelling. Deze wijze
van opstellen is zo consequent
volgehouden dat het ergernis
wekkend wordt - een paar teke
ningen of schilderijen en dan
doemt weer een beeld van Hof-
mann op. Deze irritatie doet
Hofmann onrecht, want zij be
hoort zeker tot een van de bete
re exposanten.
De expositie brengt verder
weinig verrassingen. Ik was ma
tig geboeid door het werk Doris
von Klopoteks waarin de pas-
teus aangebrachte verf als vuur
werk van het doek spat. Maar
het kon nog erger, getuige de
fluorescerende kleurexpïosies
van Ukki Ukleya. Haar compo
sities die het hedendaagse le
vensgevoel van een stad als
Hamburg moeten verbeelden
zijn niet minder dan een aan
slag op je netvlies en esthetisch
gevoel. Hiermee bereikte de ex
positie het toppunt van narig
heid en op ergste voorbereid
betrad ik de Pieter Twentzaal.
Maar het sluitstuk van de ten
toonstelling bevatte enkele
lichtpunten die veel van het
voorafgaande goed konden ma
ken, ware het niet dat de verstil
de schilderijen van Alice Chone
en Gisela Buchholz de opdrin
gerige aanwezigheid van
Ukleya's 'action painting' moe
ten verdragen.
succes hebben gehad. Zoiets
krijg je met dat bonussysteem
ook. Het is onze bedoeling om
voor het stimuleren van de Ne
derlandse filmindustrie een
breed scala van mogelijkheden
te gebruiken."
In Europa blijft Nederland
nog stééds het land waar per
percentage van het Bruto Natio
naal Produkt het minste over
heidsgeld aan film besteed
wordt.
„Ik heb duidelijk willen maken
dat het gaat om veel meer din
gen dan die toch bescheiden
hoeveelheid geld die naar film
gaat. Het laatste woord is nog
niet gesproken. Er zit nog meer
in het vat. Maar het doel waar
we naar streven is met geld al
leen niet te bereiken."
„Ik vind dat er in Nederland
heel veel filmtalent zit. Er zijn
toch heel aardige Nederlandse
films gemaakt de laatste jaren.
Die jongens uit Almere, dat is
toch niet mis wat die doen. En
ook over de vrouwelijke film
makers kunnen we niet onte
vreden zijn, Marleen Gorris, Lili
Rademakers, Nouchka van Bra-
kel. En er bestaat een j
traditie op het gebie
documentaire. Ik heb eens in de
jury van de Nederlandse Film
dagen gezeten en kreeg in korte
tijd een gigantische hoeveelheid
documentaires te zien. Nou,
daar zat veel bijzonders tussen.
Ik vind dat we daar trots op
kunnen zijn."
e iets met film willen, het nu maar e
LEIDEN SASKIA STOEUNGA
Het succes van de Eerste Leidse Boeken
zondag, vorig jaar oktober, vroeg om een
herhaling. Het programma voor dit jaar,
zondag 11 oktober, wordt daarom nog be
ter en uitgebreider. Organisator A. Steen
kamp is druk bezig met de voorbereidin
gen voor de Tweede Leidse Boekenzondag.
Hij licht vast een tipje van de sluier Leiden
Boekenstad op.
Op 11 oktober zullen wederom boek
handels, bibliotheken, musea, antiquaria
ten hun deuren openen voor liefhebbers
van het gedrukte boek en oude grafiek. Net
als vorig jaar probeert elke deelnemer met
een speciale activiteit de aandacht te vesti
gen op een aspect van zijn of haar bedrijf,
instelling of bibliotheek.
Steenkamp: „Heel bijzonder is eigenlijk
wel dat voor de eerste keer de Thysiusbi-
bliotheek aan het Rapenburg voor het pu
bliek wordt opengesteld. In dit schitteren
de pand met haar indrukwekkende collec
tie 17de eeuwse boeken zullen vier lezin
gen worden gehouden. De opbrengst van
de lezingen zal door de deelnemers aan de
Leidse Boekenzondag worden aangevuld,
zodat een aantal hoognodige schilder
werkzaamheden in het pand kan worden
uitgevoerd".
„Boekhandel Kooyker en Stichting
Kunstkring Burcht brengen een herdruk
uit van het boekje 'Literaire Wandeling
door Leiden' van de schrijver Peter van
Zonneveld. In Museum de Lakenhal komt
een tentoonstelling over 100 jaar kinder
boeken en Ingrid Moerman, conservatrice
van De Lakenhal houdt in de openbare bi
bliotheek een lezing over Alice in Wonder
land".
„Boekhandel de Kier nodigt kinderboe
kenschrijver Guus Kuijer uit en de nieuwe
jeugdboekhandel Silvester verzorgt een ex
positie van pop-up' boeken. Heisboekhan
del Zandvliet besteedt aandacht aan de
grote klassieke treinreizen en in de Pieters
kerk wordt weer een antiquarische boe
kenbeurs gehouden met rond de 40 deel
nemers uit het hele land".
„De universiteitsbibliotheek richt in sa
menwerking met een aantal Leidse prent-
antiquariaten een expositie in van Leidse
stadsplattegronden. En het antiquariaat
Burgersdijk Niermans zal voor deze gele
genheid een speciale kalender met stads
plattegronden uitbrengen".
FOTO BEN VAN DUIN
Saxofoonkwartet
in The Duke
Het nieuwe seizoen Leiden
Klassiek in The Duke begint
zondag 20 september. De groep
die het nieuwe seizoen zal ope
nen is het ROKO Saxofoonkwar
tet Dit kwartet, dat sinds 1989
bestaat, kent een breed reper
toire: klassiek, eigentijds en
licht. Voor zondag staan werken
van Bozza, Desenclos, Dubois,
Piemé, Howland en Gershwin
op het programma. Aanvang
15.00 uur, café The Duke, Oude
Singel, Leiden.
Chinese schilder
WASSBNAAR
Meer dan 25 schilderijen van de
Chinese schilder Huang Ge
Sheng hangen nog tot 5 oktober
in de galerie Molen de Windlust
aan het Molenplein in Wasse
naar.
UTRECHT KEES GROENENBOOM
Zo'n vijfendertig journalisten
kregen deze week een uur lang
college over kindermishande
ling, de zorgelijke staat van de
wereld, de verderfelijke rol van
de rooms-katholieke kerk en de
noodzaak de God in jezelf te
zoeken. Een aantal was er zelfs
voor uit België gekomen. Lector
was een 25-jarige Ierse vrouw
met een missie: Sinéad O'Con
nor.
De aanleiding voor de pers
conferentie was het verschijnen
van O'Connors derde cd, 'Am I
not your girl?'. Met het succes
van de single 'Nothing Compa
res 2 U' en de cd 'I do not want
what I have not got' bereikte de
eigenzinnige zangeres een zo
danige sterstatus dat ze inter
views gewoon kan weigeren. De
platenmaatschappij was al blij
dat O'Connor zich in elk geval
nog via een conferentie tot de
pers wilde richten.
De rebelse O'Connor heeft
zich trouwens nooit iets aange
trokken van de regelen van de
popmuziek. Haar nieuwe plaat
is er ook een voorbeeld van.
Met pop heeft die alleen in de
verte nog wat te maken. De
zangeres leefde zich uit in het
opnemen van elf 'klassieke'
songs, ooit groot werden ge
maakt door zangeressen als Ella
Fitzgerald, Peggy Lee, Doris Day
en Billie Holiday. De begelei
ding werd verzorgd door een
47-koppig orkest.
Gelukkig
Dit soort massa-interviews is
doorgaans een ramp. Het ge
sprek zwalkt met elke nieuwe
vragensteller stuurloos een an
dere kant op. Zo niet in het
Utrechtse zaaltje, waar al snel
duidelijk wordt dat de nieuwe
cd voor O'Connor van onderge
schikt belang is. Althans, alle
vragen daarover worden kortaf
beantwoord. Hoe was de reactie
van haar platenmaatschappij
Sinéad O'Connor „Ik kreeg het op
senuit geknepen."
toen ze met het idee kwam voor
deze plaat? „Ze waren er heel
gelukkig mee."
Dat is moeilijk te geloven,
maar het is eigenlijk nog moei
lijker te geloven dat die meisjes
achtige vrouw met de grote ba
by-ogen er om zou liegen. Een
aardig staalje van die Ierse op
rechtheid: de bobo die haar
aankondigt verontschuldigt zich
voor het oponthoud. 'De televi
sie-opnamen zijn uitgelopen'.
Terwijl het hele zaaltje weet wat
er werkelijk aan de hand is
O'Connor kreeg het opeens in
haar hoofd om naar Parijs te
gaan, buiten medeweten van al
les en iedereen om. Toen ze
niet in het geplande vliegtuig
bleek te zitten moest de opge
trommelde pers, inclusief een
buslading Belgen, hals over kop
van Almere naar Utrecht wor
den gedirigeerd Niks tv-upna-
men dus, en O'Connor boort
het alibi vrolijk de grond in. „Er
was eigenlijk iets anders aan de
hand Ik kreeg het op m'n heup
en en ben er een tijdje tussenuit
geknepen. Mijn excuses."
Wat ze verder loslaat over
haar nieuwe cd neemt mis
schien tien minuten van de bij
eenkomst in beslag. Waarom
deze nummers? „Omdat ik ze
mooi vond Ik kende ze uit mijn
jeugd, van de radio. De verza
meling bestaat uit liedjes die
mij ertoe brachten BR|
worden." Of het niet vreemd
was angstaanjagend." Is ze te
vreden met het resultaat? Dat is
ze, al zou ze het toch anders en
beter doen als ze het over kon
doen, door ervaring wijzer ge
worden.
Strijd
De rest van de bijeenkomst gaat
over Sinéads zoektocht naar het
goede en het ware, naar de God
in zichzelf. Dat is boeiende dis
cussiestof in een tweegesprek,
maar leidt in deze sitatie tot een
soort persoonlijk getuigen,
waarbij de tenen soms krom
men, alle oprechtheid van de
mgem m spijt
De nieuwe cd maakt duidelijk
dat O'Connor respect heeft voor
haar muzikale komaf, en dat
valt te bewonderen Maar hij
laat ook pijnlijk duidelijk horen
dat ze (nog?) geen zangeres is
uit het rijtje Ella Fitzgerald. Do
ris Day, Billy Holiri.i\ en Peggy
Lee. Niettemin is haar initiatief
lovenswaardig. Het kan nooit
kwaad als een nieuwe generatie
wordt gewezen op het 'ijzeren
repertoire' uit de amusements
muziek. Die generatie mag dan
zelf uitmaken welke 'Black Cof
fee' smakelijker is: die van EJIa
Fitzgerald, die van Peggy Lee of
die van Sinéad O Connor.
