Cajun-muziek met een eigen visie
'Cyrano, de musical' lost verwachtingen in
Cultuur&Kunst
Bioscoopje voor een 'riks'
Schilderij geweigerd
Conny Palmen: 'Ieder
boek is een geschenk,
zelfs het slechtste'
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1992
19
REDACTIE. CEES VAN H
ANNEMIEK RUYGROK (CHEF)
Bed van Madonna naar 15-jarige
Amsterdam Het bed van Madonna uit de film 'In bed with Ma
donna' heeft tijdens de Veronica Muziekveiling in Utrecht
13.000 gulden opgebracht. Een 15-jarig meisje is de nieuwe eige
naar van het stage-bed waarop Madonna de superhit 'Like A Vir
gin' vertolkte. Veronica heeft dit donderdag bekendgemaakt. De
totale opbrengst van de veiling van voorwerpen van popsterren,
bijna twee ton, komt ten goede aan Unicef. Het geld wordt ge
bruikt voor de opvang van weeskinderen in Zambia, Haïti, Etio-
pië, Somalia en Cambodja.
Oeuvreprijs voor Paul van Vliet
den haag Paul van Vliet krijgt van de Stichting Bevordering Ca
baretkunst de tweede 'Oeuvreprijs', een bronzen beeldje van de
hand van Eefke Comelisse. De prijs wordt op 8 november in
Scheveningen uitgereikt. Eerder won Annie M. G. Schmidt de
onderscheiding.
Concerten van Shirley Bassey
den haag Shirley Bassey komt komend voorjaar andermaal naar
ons land voor twee concerten. De Britse zangeres staat met haar
dertigkoppige orkest op 27 februari het Haagse Congresgebouw
en op 1 maart in het Amsterdamse Concertgebouw. Kaarten zijn
vanaf 1 oktober op de bekende adressen verkrijgbaar.
Extreme en René Froger in Ahoy'
Rotterdam De formatie Extreme geeft op 25 november een
concert in Ahoy' Rotterdam. In het voorprogramma staat de
groep Thunder. De kaartverkoop begint morgen op de bekende
adressen. René Froger heeft besloten tot het geven van een der
de Ahoy'-concert op zaterdag 14 november. Twee eerdere optre
den van de Amsterdamse zanger (op 11 en 12 november) zijn al
bijna zijn uitverkocht. De voorverkoop voor de derde avond is
inmiddels begonnen.
B'52's met Julee 'Twin Peaks' Cruise
utrecht De Amerikaanse formatie B'52's komt naar ons land
voor een eenmalig concert op 5 december. Een van de zangeres
sen heeft de groep enige tijd geleden verlaten. Als plaatsvervang
ster van haar komt niemand minder dan Julee Cruise, bekend
van onder meer de Twin Peaks-song, mee op tournee. De kaart
verkoop voor het concert, in Vredenburg in Utrecht, begint mor
gen op alle bekende adressen.
Theater en film in De X
leiden De theatergroep Art-i-shock brengt vanavond de voor
stelling 'De Kale Zangeres' in Cultureel Centrum De X aan de
Haarlemmerstraat 52. Van woensdag 23 tot en met zondag 27
september zal de voorstelling 'Niet elke vrouw heeft een zoon' te
bewonderen zijn. De aanvang van beide voorstellingen is steeds
om 20.30 uur, kaarten zijn vanaf 20.00 uur aan de zaal verkrijg
baar. Aanstaande zondag zal in De X de film 'Bellissima' (1951)
van Luchino Visconti worden vertoond. Op zondag 27 septem
ber is 'Manuscript gevonden te Saragossa' (1965) van de Poolse
regisseur Wojciech Has te zien. Beide films beginnen om 16.00
Open dag in Volkenkunde
leiden De Vereniging van Vrienden van het Rijksmuseum voor
Volkenkunde (Steenstraat 1) houdt morgen een open dag voor
leden en belangstellenden. Op het programma staan onder
meer een diavertoning over zuid-oost Azië, het bezichtigen van
de tentoonstelling Voorbij de Javazee, het bespreken van meege
brachte voorwerpen door deskundigen en het leren spelen op de
Indonesische gamelan. Aanvang 10.00 uur. Zaterdag worden
ook de prijzen uitgereikt (10.45 uur) voor de fotowedstrijd die de
vrienden van het museum hadden uitgeschreven.
Delftse groep La Blusa trekpleister op Alpheuse Jazzuight
De elfde Alphense Jazznight wordt dit jaar in maar liefst
zes zalen gehouden van het Avifauna-complex. Meer dan
100 artiesten uit binnen- en buitenland zijn uitgenodigd
om tot diep in de nacht te musiceren. Een groep die ze
ker aandacht zal trekken is de Delftse formatie La Blusa.
Op het North Sea Jazzfestival in Den Haag, maar ook op
andere bekende festivals, zorgde deze Cajun-groep al
voor heel veel enthousiastme bij het publiek. In Alphen
zal dat naar alle waarschijnlijkheid niet anders zijn.
De Alphense Jazznight begint
morgenavond om 20.00 urn
en zal tot diep in de nacht
duren. In zes zalen, enkele
duizenden vierkante meters
opppervlakte, zullen optre
dens te zien zijn van o.a. de
Amerikaan Wayne Barlett, de
Engelse formatie Groove Jui
ce Special en Sweet Substitu
te, Jaap Dekker Jazz and
Boogie Set (met een gastop
treden van Coco York), het
Limburgse Gipsy Swing
Quintett en de Alphense for
matie Bluffies Incorporated.
La Blusa, in 1989 begonnen, be
staat uit vijf man die accordeon,
saxofoon, gitaar, bas, drums en
mondorgel bespelen. De groep
zingt daarbij meerstemmig.
Hun inspiratiebron is de aan
stekelijke cajun en zydeco uit
Louisiana. „Het is swingmuziek
en muziek om naar te luisteren.
Of als we in stijl willen blijven:
ons repertoire loopt van bluesy
wals tot funky zydeco, en van
ingetogen ballad tot cajun-
rock", aldus muzikant Henk de
Kat, één van de vijf. Maar voor
dat hij meer over zijn groep La
Blusa vertelt, duiken we eerst
even de geschiedenis in om de
ze muziek beter te kunnen
plaatsen.
De oorsprong ligt in de 16e en
17e eeuw, toen Franse boeren
en vissers naar Amerika emi
greerden. Een deel van hen
streek neer op het schiereiland
Nova Scotia bij Canada, dat ze
'Acadia' (het beloofde land)
noemden. Vandaar dat pioniers
werden betiteld als 'acadiens',
of op z'n Engels 'cajuns'. Rond
1755, ten tijde van de zevenjari
ge oorlog in Europa, werd deze
Franse kolonie door Britse sol
daten uit Acadia verjaagd. Een
groep van ongeveer 100 cajun-
families belandde uiteindelijk in
de swamps (moerasgebieden)
van Louisiana. In een wissel
werking met de muziek van de
negerslaven en Indianen ont
stond in dat afgelegen gebied
een vrolijke dansstijl. De in 1820
uitgevonden en snel in Amerika
opgenomen accordeon werd
daarin een kenmerkend instru
ment.
Moerasmuziek
Henk de Kat die zingt, de accor
deon en de kabaza (een ritme
instrument) voor zijn rekening
neemt, vertelt: „Die moerasmu
ziek uit Lousiana kent twee
hoofdstromingen: cajun en zy
deco. Cajun is de meest tradi
tionele vorm met veel polka-rit
mes en walsen. De bezetting
daarbij is meestal eenvoudig
(trekzak, viool en triangel) en de
zang gebeurt dikwijls in het
oud-Frans. Zydeco is de moder
nere versie, die meer op de rhy
thm and blues steunt. Daarom
wordt deze richting vaak aange
duid als 'de vrolijke tak van de
blues'. De naam zydeco is een
Engelse verbastering van het
Franse 'les haricots' uit het lied
„La Blusa is niet alleen feestelijk en enthousiast, maar zoek via eigen composities n
Kat, Ronald van Ommeren, Henk Robers, Leo Nijenhuis en Aart de Bruin.
De populariteit van La Blusa
heeft volgens De Kat alles te
maken met de uitstraling, de ei
gen stijl en het naar hun zin
hebben. „Een cajun-band kan
onmogelijk met een sikkeneurig
gezicht spelen. De muziek en de
liedjes vertonen emotie. Dat
moet je overbrengen. Wij pro
beren er iets eigens van te ma
ken. Alle vijf componeren we en
we zouden er niet aan moeten
denken om de traditionele
Louisiana-nummers klakkeloos
na te spelen. Dan kun je beter
een echte band uit Louisiana
halen. Nee, wij hebben een
breed repertoire met een eigen
visie. Zydeco-nummers krijgen
nieuwe Franse teksten en een
groot aantal traditionals uit
Lousiana zijn voorzien van
nieuwe arrangementen. Dat
werkt uitstekend. In die teksten
proberen we ook wat van de ca-
jun-cultuur over te brengen. Zo
hebben we een heel leuk lied
over een nassi-recept in Loui-
siana-stijl."
CD maxi-single
En het blijft niet alleen bij op
tredens. Enige weken geleden is
de eerste CD maxi-single uitge
bracht met de drie nummers:
'Laissez les bon temps rouler'
als trekpaard, en vervolgens de
wals Tante Na Na' plus de zy-
deco-zomp 'Crocodile Row',
ook weer een eigen compositie.
De Kat: „Op alle regionale zen
ders zijn de nummers regelma
tig te horen. In Hilversum gaat
het wat langzamer, maar ook
daar pikken ze het op. Dat is
leuk: met traditionele muziek
de hitlijsten halen."
Amsterdam De ouderwetse doorlopende filmvoorstelling is in ere hersteld. Bioscoop Cineac in Amsterdam is sinds gisteren weer geopend en
omgetoverd tot een zogeheten 'riksbioscoop'. Voor een rijksdaalder kunnen bezoekers binnenlopen wanneer ze maar willen. De films die draai
en zijn wel eerder te zien geweest. 'Robin Hood' beet gisteren het spits af. foto frans vanderlinde/anp
madrid gpd
Een geweigerd schilderij van
Sandra Derks heeft gisteren een
smet geworpen op de opening
van een overzichtstentoonstel
ling over het Nederlands Realis
me in de Spaanse hoofdstad
Madrid. Volgens de samenstel
lers van de tentoonstelling,
Margriet Kruyver en Jaap Wit-
zenhausen, is na lang wikken en
wegen besloten het bewuste
schilderij niet op te hangen,
omdat het 'door zijn omvang en
de kleur niet past bij de overige
schilderijen'. Sandra Derks is
echter woedend over het feit dat
haar schilderij, getiteld 'Fucking
Europe'92', geen plaats heeft
gekregen en beschuldigt de sa
menstellers van de tentoonstel
lingvan onzorgvuldigheid.
Aanstaande zondag zal de
tentoonstelling door de Amster
damse burgemeester Ed van
Thijn officieel worden geopend.
De expositie, die de officiële Ne
derlandse bijdrage is aan de fes
tiviteiten rond 'Madrid Culture
le Hoofstad van Buiopa 1992'
laat een vijftigtal werken zien
van dertig Nederlandse kunste
naars. De expositie, die tot 1 no
vember in Madrid te zien zal
zijn, toont onder meer werk van
Rob Scholte, Phil Bloom, Jan
Worst, Diana Blok en Jan van
Tongeren.
Volgens Kruyver heeft de be
slissing niets te maken met cen
suur „Ik mag Sandra Derks bij
zonder graag en vind haar een
uitstekend schilderes. Er is ook
niets mis met 'Fucking Euro
pe'92'. Alleen past het niet op
deze tentoonstelling.
1 Edmorid Rostand. Tekst: Koen van Dijk.
Muziek. Ad van Dijk. Regie: Eddy Habbema. Met
Bill Van Dijk, Rian van den Akker, Danny de Munk
Gezien: Stadsschouwburg, Amsterdam. Nog te zien
aldaar: t/m 27/9. Daarna tournee; 21/5 t/m 25/5
1993 in de Leidse Schouwburg.
Veel voorpubliciteit rond een nieuwe
theaterproduktie schept verwachtin
gen. Producent Joop van den Ende lost
die in en is er in geslaagd om met
'Cyrano, de musical', de duurste Ne
derlandse musical ooit gemaakt, in ie
der geval een prima kijkspel neer te
zetten. Plaatjes, zo losgeweekt uit het
werk van de grote 17de-eeuwse schil
ders. Voor de belichting zou zelfs een
Rembrandt zich niet hoeven schamen,
bij wijze van spreken.
Yan Tax kleedde de acteurs voor
beeldig aan en Paul Gallis zette daar
een op het oog eenvoudig, maar zeer
geraffineerd decor omheen. Hij plaats
te de handeling op een aantal van ni
veau wisselende podia en gebruikte
daarnaast alleen de hoogst noodzake
lijke zetstukken, wetend dat overdaad
ook hier slechts schaadt. Ad van Dijk
schreef muziek die zeer eigentijds is
maar toch qua stijl goed past bij het
modern gestileerde toneelbeeld dat re
fereert aan de zestiende eeuw en het
verhaal dat Koen van Dijk wil vertellen.
Het werk is 'doorgecomponeerd' en
biedt dus geen ruimte voor gesproken
tekst, gelijk in opera's en musicals als
'Les Misèrables', die wellicht voor deze
produktie soms een beetje model
stond. Dat heeft als voordeel dat er
geen stijlbreuken zijn door afwisseling
van liedjes, praatjes en dansjes. Het
maakt de vorm muziektheater serieu
zer, maar het werkt op het spel soms
remmend, juist waar een flitsende dia
loog op zijn plaats zou zijn. En dat is
enigszins vreemd voor een musical.
Guus Hermus
De musical is gebaseerd op het be
roemde toneelstuk 'Cyrano de Berger
ac' van Edmond Rostand uit 1897, in
Nederland bekend door de wijze waar
op Guus Hermus (tweemaal) de titelrol
speelde. Rostand ontleende zijn ver
haal aan de figuur Cyrano de Bergerac,
geboren in 1620 en officier onder de
Franse koning. Zijn grote neus ontlokte
menigeen flauwe grappen, wat vaak
leidde tot een duel.
Cyrano is ook een woordkunstenaar.
Maar dat laatste talent stelt hij in
dienst van Christian, een jonge militair
die verliefd is op de mooie Roxane.
Cyrano wil haar eigenlijk ook graag,
maar acht zich te lelijk om succes te
hebben. Het kost hem dan ook geen
moeite om Roxane namens Christian
de mooiste liefdesbetuigingen te stu-
Het stuk ontleent zijn kracht vooral
aan het dramatische slot dat daaruit
voortvloeit, en ook in de musical is dat
het geval. Bill van Dijk krijgt alle kans
een ideale Cyrano op te bouwen, die
met veel verbaal geweld en behendig
heid op de degen zijn gevoelens voor
Roxane probeert te verhullen.
Hoewel Van Dijk veel indruk maakt,
zou zijn stem voor de rol van de gelou
terde en zich kansloos achtende ro
manticus een stuk warmer mogen zijn.
Vooral in zijn grote slotscène kan hij
daarom niet het diepe drama uitdra
gen. Dat zou het karakter sterker ma
ken tegenover de jonge Christian, ge
vormd door het ruwe soldatenleven.
Een rol waarvoor Danny de Munk he
laas nog de rijpheid mist. In zijn grote
scènes ontbeert zijn zang de nodige
diepte. Zeker tegenover Ryan van den
Akker, die een mooie Roxane laat zien.
De Munk is in zijn periode bij 'Les Mi
sèrables' gegroeid. Maar of in hem een
karakterspeler, geschikt voor musical,
schuilt? Zijn stem leent zich intussen
goed voor dit genre.
Van den Ende hoopt met deze pro
duktie internationaal erkenning te krij
gen. Technisch heeft hij zeker een
hoogstandje geleverd. Voor Nederland
is het in ieder geval prettig te weten dat
de heldere teksten van Koen van Dijk
goed verstaanbaar zijn en dat dit gege
ven een veel aangenamer en onder
houdender musical oplevert dan de zo
drakerige 'Les Misèrables'.
die ik ben' en daar nemen wc
ook al duizenden jaren genoe
gen mee."
Naast het zelf schrijven er
vaart Palmen het lezen van an
dermans werken als een groot
genot. „Ieder boek is een ge
schenk, zelfs het slechtste". In
elk boek leest de filosofe een
onzekerheid over de zin van het
bestaan en de wereld om ons
heen. Iedere schrijver presen
teert zijn eigen waarheid en Pal
men leest Iiftstfl ttsVBf dSD dS
vragen die anderen aan de zin
van het bestaan stellen ,,M.n
sen die beweren dat ze de waar
heid in de pacht hebben zijn
dom en arrogant. Het zijn juist
de geniëen die doorlopend vra
gen stellen aan de wereld om
hen heen en door deze onzeker-
hied kunnen ze kennis VHgl
ren. ALs bijvoorbeeld Einstein
zichzelf geen vragen had ge
steld, hadden we nu kunnen
fluiten naar de relativiteitstheo
rie en hadden we veel minder
begrip gehad van ruimte, tijd en
de wereld om ons heen."
Ondanks het vele schrijven en
lezen blijft de zin van het leven
ook voor Palmen moeilijk grijp
baar. I n nuk haaf 1
niet eenvoudig te behapstuk-
ken. De schrijfster was zich daar
terdege van bewust. „Het gaat
over de diepere dingen en dan
breng ik ze nog zo luchtig mo-
8*"
LEIDEN conny VAN DER 2ANDE
Een leven als moeder of een le
ven als schrijfster. De neerlandi
ca en filosofe Conny Palmen
koos voor het laatste en dat re
sulteerde in een zeer succesvol
debuut: 'De Wetten'. In Burcht-
literair zette Palmen, gister
avond, in een filosofische ver
handeling uiteen dat haar leven
alleen zin heeft als ze kan
schrijven.
Al op zeer jonge leeftijd uitte
haar schrijfdrift zich op een bij
zondere manier. Ze putte er na
melijk genoegen in om strafre
gels te schrijven. „Ik merkte dat
ik daardoor in een soort vervoe
ring werd gebracht waarvan ik
nu besef dat het een vorm van
concentratie was."
Later, in haar studie Neder
lands en Filosofie zou Palmen
op zoek gaan naar een manier
om zich te verdiepen in het
schrijven. Ze ontdekte dat de
vraag waarom ze schrijft en de
vraag waarom ze leeft voor haar
dezelfde zijn. Dit zou het terug
kerende thema in haar literaire
werk worden. In filosofische ter
men: „De zin van het leven is
het leven dal |r bult". I In UJkf
of we van deze stelling niets wrtj-
zer worden, omdat hij omkeer
baar is, maar volgens Palmen is
dat geen bezwaar. „Toen Mozes
aan God vroeg wie hij was,
kreeg hij het antwoord 'Ik ben
