Het Gesprek van de Dag
'Mijn zegen hebben ze, maar ik doe niet meer mee'
'Gewone' kopers
niet welkom in
Mega-computershop
Keuze banenstelsel Schiphol
beperkt tot drie varianten
Vrijwilligers maken ijshal schoon
Thuiswerker moet
Arbeidsinspectie
de werkplek tonen
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1992
janwesterlaken
DE HERFSTBUI...
„Ik vind het vreselijk dat men
sen altijd zo negatief doen over
de herfst. Iedereen in mijn om
geving loopt te mopperen en te
zeuren dat zij zo somber wor
den van dit jaargetijde. Zij zeg
gen dan: bah, die nare herfst
met al zijn nattigheid, dan
wordt het zo vroeg donker. Die
mensen willen dat het altijd zo
mer blijft.
Daar heb ik dus geen enkele last
van. Hoe 't komt weet ik niet.
Mijn vriendin is net als ik in de
herfst jarig, maar die wordt er
juist weer hartstikke chagrijnig
van. Hoe dan ook, ik vind het
dan heel erg lekker ruiken. Het
zonnetje hoeft wat mij betreft
niet zo scherp te schijnen. Een
beetje wind mag ook wel. Dan
krijg je een warme herstlucht
waaraan ik helemaal verslingerd
ben. Ja, ik kan dat verder ook
niet omschrijven.
Behalve op de lucht, ben ik ook
gek op de herfstkleuren. Ik
Renee Poelijoe
uit Leiden
maak zelf namelijk aquarellen
en ben veel met kleuren bezig.
Welke? God, hoe noem je dat.
Oud-groen. Oud-geel. Oud-
rood. Bordeauxsrood. Dat soort
kleuren. Van bordeauxsrood
heb ik trouwens ook veel in
mijn huis.
Met mijn ideale herfstweer wil
ik altijd boswandelingen ma
ken. Dat heb ik eergisteren dan
ook nog gedaan. Ik zorg eigen
lijk altijd dat ik dan buiten ben
met de kinderen.
Er zijn maar weinig mensen die
mijn voorkeur voor de herfst
snappen. Ja, mensen die bij mij
op schilderles zitten. Die kun
nen mij wel volgen, maar het
zal er wel mee te maken hebben
dat zij ook van de kleuren van
dit jaargetijde houden. Maar
andere mensen verslijten mij
voor gek, nemen mij op dit punt
niet serieus.
Kijk, die zomer vind ik wel leuk
en lekker, maar wel voor een
tijdje. Op een gegeven moment
ben ik die zon behoorlijk zat.
Die hitte wordt mij dan te veel.
Dan verlang ik naar wat gema
tigder temperaturen.
Mijn karakter verandert door
het vallen van de bladeren niet
zo veel. Ik voel mij misschien
wat huiselijker. Ik vind het in
huis dan een stuk gezelliger
worden. Mijn vriendinnen wor
den daarentegen vreselijk som
ber. Ik raak van een beetje re
gen niet van streek. Dan word ik
maar een beetje nat, daar ben ik
heel nuchter in. Natuurlijk pro
beer ik mijn vriendinnen op te
kikkeren, daar zijn wij vriendin
nen voor. Maar dat lukt niet al
tijd, zij zien niet wat ik zie."
Rooie Vrouwen: liever discussiëren dan demonstreren
elk geval niet meer open. „Ik
ben blij dat andere vrouwen dat
nog wel doen, maar ik snap niet
waar ze de energie vandaan ha
len. Mijn zegen hebben ze.
Maar ik doe niet meer mee. En
ik denk dat er veel andere vrou
wen zijn die er net zo over den
ken. Nee, aan zo n demonstra
tie zou ik ook niet meer mee
doen."
Tijdgeest
Een absoluut andere mening
heeft Marjan Walraven, kersvers
gemeenteraadslid en voorzitter
van de Rooie Vrouwen in Lei
den. De club telt dertig leden en
komt zo'n vier keer per jaar bij
een. Om in de gaten te houden
of de gemeente nog wel een ge
ëmancipeerd beleid voert. Ook
wordt geprobeerd vooral jonge
vrouwen politiek actief te krij
gen. „We zijn hier niet meer zo
actief omdat veel Rooie Vrou
wen al zijn vertegenwoordigd in
de raad, het bestuur van de par
tij en in werkgroepen", aldus
Walraven.
Dat op straat niet meer zo veel
te zien is van strijdende vrou
wen heeft volgens haar te ma
ken met de tijdgeest. „Tegen
woordig slaan demonstraties en
ludieke acties niet meer zo aan.
Tien jaar geleden waren dat nog
werkbare middelen. We werken
nu anders, met forumdiscussies
bijvoorbeeld. Alles gaat nu meer
via het vergadercircuit."
Walraven zou overigens van de
partij zijn ais er weer een op
standige stoet door de Leidse
binnenstad zou trekken. In de
optocht zou ze zich dan wezen
loos kunnen zoeken naar Hen-
riëtte van Dongen, een van de
bekendste en ook meest succes
volle Rooie Vrouwen in Leiden.
De oud-wethouder van emanci
patiezaken die inmiddels top
ambtenaar is bij het ministerie
van onderwijs, zou namelijk
niet meelopen. „Ik denk niet
dat demonstreren de meest ef
fectieve manier is om iets te be
reiken op dit moment. Nota's
schrijven trouwens ook niet.
Het gaat er nu om dat de eman
cipatie van vrouwen een onder
werp van discussie blijft. Thuis,
in het café, op het werk."
janet van puk»
Het lijken plaatjes uit een ande
re wereld, de foto's van hordes
vrouwen die door de Leidse
Breestraat trekken. Gewapend
met spandoeken, fanatiek leu
zen schreeuwend. Uit protest
tegen de voortdurende onder-
dnikking door mannen. Ze de
monstreerden tegen de wet op
de tweeverdieners, tegen seksu
eel geweld, vóór een wet om
abortus te legaliseren.
Het gebeurde in een tijd dat de
gemeente Leiden op Internatio
nale Vrouwendag telefonisch
nauwelijks bereikbaar was om
dat alle vrouwelijke ambtenaren
een dag vrij konden nemen. De
vrouwencafés en vrouwenhui
zen schoten als paddestoelen
uit de grond. Het was de bloei
periode van organisaties als Wij
Vrouwen Eisen en Vrouwen
Oriënteren zich op de Samenle
ving. En het was de glorietijd
van de Rooie Vrouwen, de vrou
wenorganisatie binnen de Partij
van de Arbeid.
Bijna waren ze er niet meer, die
Rooie Vrouwen. Vorige week
leek het voortbestaan van de
kritiese vrouwenklup in groot
gevaar, maar zaterdag is de toe
komst voorlopig weer veiligge
steld. Wat vinden Leidse voor
vechters daarvan?
Moegestreden
Een voormalige emancipatie
werkster van de gemeente Lei
den, die anoniem wil blijven,
wordt er niet meer koud of
warm van. In het begin van de
jaren tachtig liep ze nog en
thousiast mee te brullen op de
Breestraat, maar nu is ze wat je
noemt moegestreden. „Ik ben
nog steeds lid van de PvdA,
maar sinds vorig jaar niet meer
van de Rooie Vrouwen. Af en
toe kan ik het woord emancipa
tie niet meer horen."
De Leidse denkt dat dat komt
omdat ze door haar werk zo na
drukkelijk betrokken was bij de
emancipatie van vrouwen. En
dat was niet altijd even gemak
kelijk. „Er is natuurlijk wel wat
bereikt, maar het gaat vaak zo
traag en moeilijk. Daar ben ik
heel moe van geworden. Neem
bijvoorbeeld kinderopvang. Er
is veel geld in gestoken door de
gemeente, maar de problemen
zijn nog steeds groot. Dan is het
toch heilloos. Het Rijk vindt het
kennelijk allemaal niet zo be
langrijk en ik denk dat dat pas
verandert als er een econo
misch belang is. Als de overheid
en werkgevers ontdekken dat ze
vrouwen nódig hebben, omdat
de arbeidsmarkt anders te klein
is om alle vacatures te vervul
len."
Zolang die economische nood
zaak er niet is, wordt er toch
niet echt naar vrouwen geluis
terd en kunnen de Rooie Vrou
wen net zo goed verdwijnen,
vindt ze. Zij doet haar mond in
ziekenhuizen Gemrod opent aanval op 'riooljournalistiek'
moeten inleveren
rotterdam
Tientallen bezoekers van de
mega-computershop hebben
zaterdag het pand bij het Rot
terdamse Kleinpolderplein boos
de rug toegekeerd. Als individu
ele koper werd ze de toegang
tot de superstore verboden. Al
leen vertegenwoordigers van bij
de Kamer van Koophandel in
geschreven bedrijven en instel
lingen mochten door de hek
ken.
Dat was vorige week in kleine
letters ook vermeld in een pagi
nagrote advertentie, waarin de
eerste openingsdag (zaterdag)
stond aangekondigd. „Ik begrijp
de teleurstelling", zegt directeur
R. Smith. „Maar wij kunnen
daar niets aan doen. De ge
meente Rotterdam heeft be
paald dat op het industrieter
rein, waar we onze winkel heb
ben geopend, alleen volumi
neuze artikelen over de toon
bank mogen. Dus bouwmateri
aal of meubelen. Spullen die in
hoofddorp»
De keuze voor een nieuw ba
nenstelsel op Schiphol wordt
waarschijnlijk beperkt tot drie
alternatieven. Nu is er nog spra
ke van vijf mogelijke nieuwe ba
nenstelsels. De verschillende
varianten zijn beoordeeld op
hun milieuvriendelijkheid,
ruimtebeslag en kosten. Het
nieuwe banenstelsel maakt on
derdeel uit van het Project
Mainport en Milieu Schiphol
(PMMS) dat tot doel heeft de
luchthaven te laten groeien en
tegelijk het milieu te verbeteren.
De stuurgroep PMMS, waarin
een boodschappenwagen pas
sen, mogen er niet aan particu
lieren worden verkocht.
Als bedrijf waren we van deze
beperking aanvankelijk niet op
de hoogte", beweert Smith, die
voorts zegt dat zijn zaak er
slechts tijdelijk is gevestigd.
„Binnen twee jaar verhuizen
wij naar een mega-pand bij
winkelcentrum de Oosterhof,
waar wel iedereen toegang tot
de store heeft. Ook de super
winkels die we dit jaar nog ope
nen in Amsterdam en Tilburg
zijn voor iedereen toeganke
lijk."
Overigens trok de Computer
Company zaterdag drieduizend
bezoekers. „De omzet was di
rect al stukken hoger dan ver
wacht. „Ik ben tevreden", aldus
Smith wiens bedrijf veertig
nieuwe arbeidsplaatsen heeft
opgeleverd. „Dat zullen er meer
dan honderd zijn als ook de an
dere vestigingen de deuren heb
ben geopend."
verschillende overheden en de
luchthaven samenwerken,
maakt komende vrijdag waar
schijnlijk een selectie. De twee
banenstelsels die de toets der
kritiek waarschijnlijk niet zullen
doorstaan, vallen af omdat ze
teveel geluidsoverlast zouden
veroorzaken. Het gaat dan om
de gedraaide vijfde baan en het
huidige banenstelsel waarbij de
Zwanenburgbaan tweezijdig
wordt aangevlogen en de Kaag
baan wordt verlengd. In de I-
Mer, de Integrale Milieu effect
rapportage waarbij gekeken
wordt naar de effecten die uit
breiding heeft op het milieu,
worden deze twee banenstelsels
dan ook nog maar zijdeling» be-
leiden
De academische ziekenhuizen
krijgen komend jaar 26 miljoen
en het jaar daarna zelfs 50 mil
joen gulden minder van het rijk
voor wetenschappelijk onder
zoek en onderwijs. Hoe groot
het deel is dat het Academisch
Ziekenhuis Leiden minder te
besteden krijgt, is nog niet be
kend. Hierover heeft Ritzen met
de staatssecretaris van volksge
zondheid nog overleg met de
academische ziekenhuizen. De
bezuinigingen moet gedragen
worden door acht academische
ziekenhuizen en drie kinderzie
kenhuizen.
Het is niet de eerste keer dat
het AZL te maken krijgt met te
ruglopende bijdragen van het
rijk. In de tijd dat Deetman op
Onderwijs de scepter zwaaide,
was er de operatie 'taakverde
ling en concentratie'. Daarbij
werd de Leidse medische facul
teit over een aantal jaren aange
slagen voor de nodige miljoe
nen. Het AZL krijgt 25 procent
van zijn inkomsten van het rijk
en 75 procent van de ziektekos
tenverzekeraars. De bezuinigin
gen op onderzoek en onderwijs
gaan niet ten koste van de pa
tiëntenzorg.
handeld. De I-Mer is volgens
schema in november klaar.
Een derde variant, een ge
draaide vijfde baan die zuidelij
ker ligt, zal het misschien ook
niet halen. Dat banenstelsel is
duur in vergelijking met de an
dere varianten omdat de kosten
voor de infrastructuur de pan
uit rijzen. Blijven over een vijfde
baan die paralel loopt aan de
Zwanenburgbaan en een ge
draaide vierde baan (waarbij de
Zwanenburgbaan wordt opge
heven). Dat laatste model is in
gebracht door de gemeente
Haarlemmermeer en is de
meest compacte variant Bij de
paralelle vijfde baan is een
tweede areaal nodig.
leiden willem spierduk
De Leidse stichting Gemrod
Foundation voelt zich in de
goede naam aangetast door
Omroep Amersfoort. De organi
satie is daarom een reclame
campagne begonnen tegen
'riooljournalistiek'. In adverten
ties in regionale en landelijke
dagbladen vraagt Gemrod zich
af hoe lang het nog mogelijk is
dat in de Nederlandse media el
ke willekeurige journalist een
verhaal van leugens kan publi
ceren, zonder een recht op
weerwoord toe te staan. Met de
reclame-campagne is een be
drag van enkele tienduizenden
guldens gemoeid.
In de uitzendingen voor radio
en televisie van de Amersfoortse
omroep wordt de Gemrod
Foundation afgeschilderd als
een organisatie met sekte-achti-
ge kenmerken. In de reportages
komen ex-deelnemers aan het
woord die na activiteiten bij de
Gemrod Foundation in de war
zijn geraakt. Soms moesten zij
zich onder behandeling van een
psychiaterstellen.
Ook verklaarden ex-Gemrod-
leden dat zij onder druk werden
gezet om steeds meer contribu
tie te betalen. Die bijdrage be
draagt vanaf het eerste jaar 275
gulden per maand.
De Amsterdamse weten
schapper Kranenborg die ver
bonden is aan de theologische
faculteit, omschrijft Gemrod als
een religieuze beweging. „Ze
hangen een andere werkelijk
heid aan, er zjn ook inwijdings
rituelen." Kranenborg heeft in
het verleden inleidende cursus
sen gevolgd bij Gemrod, toen
nog luisterend naar de naam
Emin Foundation. „Maar het
werd te kostbaar om die cursus
sen te volgen om echt iets ver
der te komen."
R. Nanninga van de Groning
se stichting Scepsis, die para
normale beweringen kritisch
volgt, heeft zich enkele jaren ge
leden ook in Gemrod verdiept.
Hij omschrijft de Foundation
als een „buitegewoon autoritai
re organisatie, zoals ik ze zelden
heb meegemaakt." Hij zegt dat
de aanhangers zich baseren op
een mengelmoes van occulte
systemen. „Zij denken zelf dat
ze bezig zijn met het hoogste
goed op aarde."
Mevrouw G. van Schaijk van
de Gemrod noemt de reporta
ges van Omroep Amersfoort
walgelijk. Zij zegt dat het ook bij
bedrijven of sportclubs voor
komt dat mensen overspannen
raken. Zij ontkent dat Gemrod
een religiueze beweging is.
Vertegenwoordigers van
Gemrod weigerden overigens in
een uitzending van de loklae
omroep een confrontatie aan te
gaan met de voormalige Gem-
rod-leden. Zij wilden wel vertel
len over de uitgangspunten van
de Foundation.
In de advertentie noemt de
regio»
De Arbeidsinspectie krijgt bin
nenkort de bevoegheid bij
thuiswerkers de werkplek te
controleren. Men moet de in
specteur binnenlaten. Dit is een
gevolg van een wijziging van de
Arbowet die werkgevers ver
plicht te zorgen voor een zo
goed mogelijke bescherming
van de gezondheid ep de bevor
dering van het welzijn van
thuiswerkers. Hierop wijst de
Algemene Werkgevers Vereni
ging in het Nieuwsbulletin van
september. De ministerraad
heeft ingestemd met een wets
voorstel van de minister van So
ciale Zaken en Werkgelegenheid
waardoor alle mensen die thuis
werk doen onder de Arbowet
vallen. Het soort arbeidscon
tract is straks niet meer van be
lang. Nu is de arbeidsovereen
komst rog wel bepalend of de
thuiswerker onder de Arbeids
organisatie, met een onderko
men aan de Leidse Cobetstraat,
zich een groep mensen die be
wogen en gedreven door hun
eigen ervaring in menselijk le
ven, niet langer kan en wil toe
zien hoe menselijke waarden
met voeten worden getreden.
Volgens G. van Schaik baseert
de Gemrod Foundation, die tot
dit jaar de naam Emin Founda
tion droeg, zich „op de filosofie
dat de mens deel is van een gro
ter geheel."
„Wij bestuderen daarom za
ken als aura, astrologie en na
tuurlijke wetten". De stichting
houdt regelmatig open dagen in
Leiden. Er zouden in het gehele
land ongeveer 350 aanhangers
zijn.
inspecie valt.
Volgens de Industriebond
FNV telt ons land meer dan
160.000 thuiswerkers. „In 98
procent van de gevallen betreft
het vrouwen. De reden waarom
zij thuiswerk doen zijn velerlei.
Geen diploma's, geen werkerva
ring bij bedrijven en het ontbre
ken van kinderopvang. Als be
langrijk argument wordt vaak
aangevoerd dat het geld hard
nodig is om het gezin draaiende
te houden. Op de arbeidsom
standigheden en het aantal
werkuren is wel wat aan te mer
ken", aldus de FNV.
Tot nu toe is controle daarop
niet eenvoudig, maar als de
wetswijzging een feit wordt mag
de inspecteur de woning van
een thuiswerker betreden. Ook
wanneer die het daar niet mee
eens is. Voorwaarde is wél dat
het bezoek wordt aangekon
digd, wat bij bedrijven geen
voorwaarde is.
leiden» Zo'n vijftig schaatsliefhebbers uit de regio hebben gisteravond de handen uit de mouwen gesto
ken om de ijshal aan de Vondellaan schoon te maken en op te knappen. Leden van allerlei ijsverenigingen
in het district Sassenhelm (waaronder ook Leiden valt) stoften, boenden, sopten en verfden. De hulp van
vrijwilligers is ingeroepen omdat de ijshal in grote financiële nood verkeert.
De ijshal wordt naar verwachting begin oktober voor het publiek geopend. Met kortere openingstijden
en een gedwongen inzet van vrijwilligers hoopt het schaatsdistrict uit de problemen te komen. De schoon
maakactie van gisteravond was daar een eerste aanzet toe.
De tekorten van de ijshal zijn tot enkele tonnen opgelopen omdat Stichting Schaatscentrum Leiden slor
dig zou zijn omgesprongen met de centen. De ongeveer 20 verenigingen die gebruik maken van de ijshal
is voorts gevraagd een hogere financiële bijdrage te leveren. foto jan hol vast
Arbeidsomstandigheden vaak slecht
