Inkomensverschillen mogen groter
NEDERLAND NY
Kok houdt nu al rekening met
een nieuwe bezuinigingsronde
Prinsjesdag
Wel goede voornemens, maar
geen geld voor industriebeleid
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1992
12
De Vries en Ter Veld willen meer mensen aan werk helpen
Het koopkrachtverschil tussen uitkeringen en het mini
mumloon stapsgewijs met tien procent vergroten, is voor
minister De Vries en staatssecretaris Ter Veld aanvaard
baar. De bewindslieden van sociale zaken denken daar
mee uitkeringsgerechtigden te prikkelen om eerder een
betaalde baan te aanvaarden.
N HAAG MARC PEEPERKORN
'Meer mensen aan het werk' is
opnieuw het centrale thema in
de begroting van het ministerie
van sociale zaken en werkgele
genheid. Minder werklozen be
tekent» immers minder uitkerin
gen. En als meer mensen be
taald werk hebben, leidt dat tot
hogere premie-inkomsten
waarmee het sociale-zeker-
heidsstelsel betaalbaar blijft.
Bovendien kunnen de premies
dan wat omlaag. Dat bevordert
loonmatiging en dus groei van
het aantal banen. Dat de inko
mensverschillen toenemen,
achten de bewindslieden ge
rechtvaardigd. „Je kunt het ook
zien èls iets rechtzetter» dat
scheef zit", aldus De Vries in
een toelichting.
De Vries en Ter Veld waar
schuwen voor een ontwikkeling
in precies de tegenovergestelde
richting: meer werklozen, hoge
re premies, hogere looneisen,
verlies aan werkgelegenheid.
Diverse ontwikkelingen geven
aanleiding tot dat schrikbeeld.
Zo blijft de banengroei achter
bij die in voorgaande jaren.
Kwamen er in de jaren 1985-
1991 gemiddeld 80.000 banen
per jaar bij, nu blijft dat tot
20.000 beperkt. Voor het eerst
sinds jaren stijgt de werkloos
heid ween met 5.000 tot
305.000.
En er melden zich nog steeds
grote groepen mensen die een
liaan willen. Dat komt doordat
de bevolking groeit en doordat
vrouwen en gedeeltelijk ar
beidsongeschikten betaald werk
zoeken. Het Centraal Planbu-
Kabinet hoopt
op loonstijging
van hooguit
vier procent
DEN HAAG GPO
De loonstijging in nog voor
1993 af te sluiten CAO's moet
op 4 procent uitkomen. Alleen
dan kan de totale loonstijging
uitkomen op de 4,25 procent
waarvan het kabinet uitgaat bij
de koopkrachtberekeningen.
In de CAO's die nu al voor
1993 zijn afgesloten, zit een ge
middelde' loonstijging van 5
procent. Daarbij is echter geen
rekening gehouden met een
BTW-verlaging met 1 procent.
Ook werd er bij het sluiten van
die CAO's nog van uitgegaan
dat de inflatie boven de 4 pro
cent zou uitkomen. Dat wordt
volgens de laatste inzichten
echter 3,75 procent. Verder
slaan belastingen en sociale
premies in 1993 een kleiner gat
in de inkomens dan eerder
werd verondersteld.
Op zijn persconferentie over
de Miljoenennota 1993 stelde
minister Kok over de geWenste
loonstijging in 1993: „Inflatie en
een klein beetje erbij".
Zoals gemeld zei FNV-voor
man Stekelenburg eind vorige
week dat hij niets voelt voor een
centraal akkoord met werkge
vers en kabinet over loonmati
ging in 1993. Volgens hem stel
len de werkgevers te veel voor
waarden vooraf. Stekelenburg
voorspelde dat de vakbeweging,
zonder zo'n akkoord, looneisen
zal gaan stellen van zeker 5 pro
cent.
reau noemt een banengroei met
100.000 per jaar nodig om de
werkloosheid echt terug te drin
gen. Daarvoor is het nodig dat
de lonen niet al te hard stijgen.
De Vries en Ter Veld zijn er dan
ook bepaald niet blij mee dat de
lonen in 1993 waarschijnlijk
met 4',25 procent omhoog zul
len gaan.
Ook op een ander gebied
wringt de schoen: het aantal ar
beidsongeschikten neemt nog
steeds niet af. Terwijl het kabi
net het aantal uitkeringen om
gerekend in jaren wil terugbren
gen naar het niveau van 1989
(758.000) blijkt uit de begroting
dat het er alleen maar meer
worden: 809.000 nu, 817.000 in
1993.
Onder andere daardoor wordt
de verhouding tussen het aantal
werkenden en het aantal niet-
werkenden in 1993 slechter. Te
genover 100 werkenden staan
86,2 mensen zonder baan. Om
daaraan wat te doen wilden De
Vries en Ter Veld de belastingaf
trek wegens arbeidskosten (het
arbeidskostenforfait) verhogen.
Maar voor 1993 ontbreekt daar
voor het geld. De bewindslieden
willen voor 1994 een nieuwe
poging wagen. Een alternatief
vormt het invoeren van een ar-
beidstoeslag in de loon- en in
komstenbelasting. Lukt ook dat
niet, dan wil De Vries de uitke
ringen deels ontkoppelen van
het netto minimumloon.
Behalve wat nieuwe zaken
bevat de begroting van sociale
zaken tal van maatregelen
waarvoor dit jaar al de aanzet is
gegeven. Zo houdt het kabinet
vast aan de korting op de WAO-
De belangrijkste beleidsvoornemens van minister De Vries en staats
secretaris Ter Veld zijn:
De plannen om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid terug te
dringen moeten op 1 januari ingaan. Of dat lukt is zeer twijfelachtig.
De Algemene Bijstandswet wordt veranderd. Gemeenten krijgen
meer beleidsvrijheid en mogelijk ook financiële verantwoordelijk
heid.
Ter Veld komt met de Organisatiewet Sociale Verzekeringen. Toe
zicht op de uitvoeringsorganisaties komt geheel in onafhankelijke
handen.
Arbeidsbureaus, bedrijfsverenigingen, sociale diensten en scho
lingscentra moeten meer gaan samenwerken om werklozen aan de
slag te helpen.
Er komt een jaarlijkse rapportageplicht voor werkgevers over het
aantal allochtone personeelsleden.
Kabinet wil koopvaardij behouden
Om een halt toe te roepen aan
het 'uitvlaggen' van Nederland
se schepen, komt er in 1993 een
stimuleringsregeling voor zee
schepen. Het ministerie van fi
nanciën puzzelt nog hoe het
geld fiscaal zijn weg naar de be
gunstigden moet vinden. Het
kabinet wil voorkomen dat een
groot deel van de 700 schepen
die onder Nederlandse vlag va
ren, hun heil elders zoekt.
Meer mensen aan het werk is wederom het centrale thema van de begroting v
zaken en werkgelegenheid.
uitkering per 1 januari 1993.
Ook het plan om werkgevers de
eerste weken van het ziektever
zuim te laten betalen en ar
beidsongeschikten periodiek te
herkeuren blijft overeind staan.
Samen moet dat 1.7 miljard gul
den opleveren.
De Arbeidsomstandigheden
wet wordt aangescherpt. Werk
gevers worden verplicht de risi
co's in hun bedrijf in kaart te
brengen. Bedrijven waar het
ziekteverzuim onder het gemid
delde ligt, worden beloond met
een lagere ziektewetpremie. En
bedrijven met een hoog ziekte
verzuim krijgen het met de Ar
beidsinspectie aan de stok.
Arbeidsbureaus, sociale dien
sten, bedrijfsverenigingen en
scholingscentra moeten beter
samenwerken om meer mensen
aan werk te helpen. Daarnaast
kunnen ondernemers die lang
durig werklozen aannemen,
eerder rekenen op ^loonkosten
subsidie. De subsidie komt al
los als een ondernemer iemand
in dienst neemt die een jaar
werkloos is geweest.
Om mensen met een lage op
leiding sneller aan werk te hel
pen wil De Vries bij de overheid
banen in stukken hakken. De
hoge werkloosheid onder al
lochtonen wil hij bestrijden
door werkgevers te verplichten
jaarlijks te melden hoeveel al
lochtonen zij in dienst hebben.
Om het in dienst nemen van il
legalen te bestrijden, gaan de
boetes omhoog voor werkgevers
die zich daaraan schuldig ma
ken.
Nederland raakt achterop bij buurlanden
Rijksbegroting is sluitend, maar vraag niet hoe
DEN HAAG CAREL GOSELING
De rijksbegroting is sluitend.
Maar dat is hij elk jaar. Hij
wordt sluitend gemaakt. Het ka
binet vaart daarbij op de inzich
ten van het Centraal Planbu
reau (CPB) die fraai worden
aangeduid met het etiket
'hoofdvariant'. Soms gebeurt
het sluitend maken van de rijks
begroting met kunst- en vlieg
werk. Zo ook weer voor 1993. Er
is van uitgegaan dat de verkoop
van schoolgebouwen 900 mil
joen gulden in het laatje brengt.
Dat stond voor 1992 ook al in de
boeken, maar dit jaar lukte het
niet. En er is geen enkele zeker
heid dat de operatie in 1993 wel
slaagt.
Hetzelfde geldt voor de ver
koop van staatsaandelen. Op
brengst 600 miljoen gulden. Een
plan dat ook al uit de begroting
1992 stamt, maar in het nu bij
na ten einde lopende jaar niet
werd uitgevoerd.
In de sociale zekerheid is de
cirkel gesloten door er vanuit te
gaan dat de sociale fondsen
voor een miljard gulden interen
op hun vermogens. En er wordt
rustig van uitgegaan dat wette
lijke ingrepen die moeten zor
gen dat er minder zieken en ar
beidsongeschikten komen, keu
rig op 1 januari 1993 ingaan.
Terwijl er nog niet eens een
wetsvoorstel bij de Tweede Ka
mer ligt en terwijl de Raad van
State al forse kritiek op de ge
plande ingrepen heeft geuit. Ie
der half jaar uitstel komt de
overheid te staan op een reke
ning van 400 miljoen gulden.
Een hardere aanpak van frau
de met belastingen en sociale
premies moet bijna 450 miljoen
gulden opleveren. Daar is mee
gerekend, al staat nog geen en
kele maatregel vast en moet
voor vrijwel alles nog de goed
keuring van het parlement wor
den verkregen.
Geen wonder dat de Raad van
State en het Centraal Planbu
reau wijzen op de grote risico's
die het kabinet neemt. Zeker in
het licht van een steeds maar
uitblijvend internationaal eco
nomisch herstel, onzekerheden
rond dollarkoers, wisselkoersen
en rentestanden.
„Wij moeten er rekening mee
houden dat de kans dat er in
negatieve zin wordt afgeweken
van de hoofdvariant van het
CPB groter is dan normaal", er
kende minister Kok (financiën)
dan ook op zijn persconferentie
over de Miljoenennota.
Maar die wetenschap heeft
het kabinet er niet toe gebracht
nu vast wat extra te bezuinigen,
dat wil zeggen meer dan de 2,8
miljard gulden die aan bespa
ringen is verwerkt. Daarbij is
overigens wel een extra korting
op de departementale begrotin
gen van 215 miljoen gulden
meegerekend. Dat is een appel
tje voor de dorst die kan ont
staan als de dollar in 1993 ge
middeld niet ƒ1,85 maar
slechts ƒ1,75 waard is. Want
dat dubbeltje scheelt de schat
kist 200 miljoen gulden aan
aardgasbaten. Vandaar.
„Het houdt een keer op",
meende Kok ter verklaring. Vol
gens hem hebben nog forsere
bezuinigingen te grote negatie
ve effecten op de bestedingen,
op de werkgelegenheid en dus
op de hele economie. Desal
niettemin zal het kabinet bij te
genwind „zeker" tot extra be
zuinigingen besluiten, aldus
Kok. „Maar pas als het moet."
Voor het zover is, eind dit jaar
al, moet het kabinet nog wel en
kele 'vuiltjes' wegwerken. Zo zal
de rekening voor humanitaire
hulp aan het voormalige Joego
slavië inclusief de opvang
van vluchtelingen hier in Ne
derland betaald moeten wor
den. Kosten: nu al 100 miljoen
gulden.
Daarnaast moet het kabinet
nog geld zien te vinden voor
een op te richten aardgasbaten-
fonds. Met het geld uit dat potje
moeten investeringen worden
gedaan die goed zijn voor de
economie. Het fonds staat wel
in de boeken, maar nog zonder
een cent kapitaal. Dat moet nog
gevormd worden uit geld dat dit
jaar onbesteed blijft. Er was 280
miljoen gulden, maar hoeveel
dat voor 1993 wordt, weet nie
mand.
De belangrijkste beleidsvoornemens van minister Kok en staatsse
cretaris Van Amelsvoort zijn:
Herbezinning op bet belastingstelsel waarbij de voorstellen van de
commissie-Stevens worden gebruikt.
Belastingvoordelen voor ondernemingen nu de grenzen in de EG
wegvallen.
Meer actie van de belastingdienst tegen fraude.
Wettelijk tegengaan van het witwassen van criminele gelden.
Oplossen van de problemen bij exportkredietverzekeringen die met
staatsgarantie zijn verleend aan het GOS. Het GOS moet nog 1,7
miljard gulden terugbetalen maar kan dat niet. Voor 1992 is de te
genvaller 186 miljoen, voor 1993 is 171,5 miljoen geboekt.
De belangrijkste beleidsvoornemens van minister Andriessen zijn:
De vestigingsregels voor het midden- en kleinbedrijf worden ver
soepeld. Tal van regels waaran de startende ondernemer moet vol
doen verdwijnen.
De Wet Economische Mededinging, die de concurrentieverhoudin-
gen.regelt, wordt aangescherpt. Prijsafspraken, martkverdelings- en
aanbestedingsregelingen worden verboden.
Er moet een nieuw investeringsfonds komen waaraan overheid,
banken en verzekeringsmaatschappijen deelnemen. Het fonds moet
beginkapitaal verschaffen voor vernieuwende ondernemingen en
projecten.
Een deel van aardgasbaten wordt geïnvesteerd in economisch be
langrijke projecten. In 1993 gaat het om 110 miljoen gulden, oplo
pend tot 470 miljoen in 1994.
DEN HAAG MARC PEEPERKORN
Minister Andriessen (economische zaken) be
roept zich erop dat hij het industrie- en technolo
giebeleid weer op de politieke agenda heeft ge
plaatst. Maar bij die stipnotering is het gebleven.
De uitgaven voor industriële en technologische
vernieuwing dalen volgend jaar licht, zo blijkt uit
de begroting van zijn ministerie voor 1993.
Over het belang van een nationaal industrie- en
technologiebeleid zijn alle betrokkenen het eens.
„Als onze inspanningen op het gebied van het
technologiebeleid te ver achterblijven bij die van
onze concurrenten, kan dit de concurrentieposi
tie van het in Nederland gevestigde bedrijfsleven
schaden", waarschuwt Andriessen in zijn begro
ting. En een verzwakt bedrijfsleven leidt op den
duur tot afname van de welvaart.
De industrie is goed voor een kwart van het
bruto nationaal inkomen, een vijfde van de werk
gelegenheid en twee derde van de export. Tech
nologische vernieuwing is volgens een onderzoek
van de Organisatie voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling (OESO) verantwoordelijk
voor de helft van de economische groei. Daar
naast maakt de aanwezigheid van hoogwaardige
industriëen en kennisinstituten (technische uni
versiteiten, onderzoekscentra) Nederland aan
trekkelijk voor buitenlandse investeerders. In een
tijd waarin schaalvergroting en fusies dagelijks
nieuws zijn, is dat een goede uitgangspositie.
Minister Andriessen onderstreept hoe belang
rijk het is om het industriebeleid nieuw leven in
te blazen, maar het ontbreekt hem aan geld. Vol
gend jaar daalt het technologiebudget met onge
veer 350 miljoen gulden tot 1,4 miljard.1 Dat is een
gevolg van de Tussenbalans, waarin de innovatie
subsidie voor het midden- en kleinbedrijf werd
afgeschaft.
Terwijl het technologiebudget van de Neder
landse overheid afneemt, stijgt dat in de omrin
gende landen. Frankrijk gaf in de periode 1991 -
1992 vijf procent meer uit aan technologiebeleid
dan in het begrotingsjaar daarvoor, Duitsland
tien procent, Noorwegen 11,8 procent en Zwitser
land 47,8 procent. Ook de uitgaven van het Ne
derlandse bedrijfsleven voor onderzoek en ont
wikkeling nemen af. Dat komt vooral door de
slechte gang van zaken bij Philips.
Andriessen springt niet in het gat dat het be
drijfsleven laat vallen. Zijn maatregelen blijven
beperkt tot verschuiving van enkele tientallen
miljoenen guldens binnen zijn begroting ten gun
ste van het technologiebeleid voor het midden-
en kleinbedrijf (15 miljoen), en bedrijfsgericht
technologisch onderzoek (10 miljoen).
Geen extra geld dus. maar juist iets minder. De
minister overlegt momenteel wel met banken en
verzekeringsmaatschappijen over een nieuw in
vesteringsfonds. Dit fonds moet een 'hefboom
functie'krijgen. Dat wil zeggen dat het andere in
vesteerders moet overhalen een veel .forsere bij
drage te leveren dan tot nu toe. Volgend jaar ver
wacht Andriessen duidelijkheid over de structuur
en de omvang van dit nieuwe fonds.
