Laarsjes van elegant tot sportief
'Talent genoeg maar je
moet 't wel stimuleren'
Ruis
Leven en wonen
Wie wat stekt
die heeft wat
Kamelewol en emoe-eieren
Nagels breken niet meer
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1992 25
REDACTIE HENRIETTE V
TUIN
Geen groter vreugde voor de amateurtuinder dan plan
ten van eigen kweek of dat nu gebeurd is met zaaien,
scheuren of stekken. Vandaag zullen we het hebben
over stekken en dan speciaal over het stekken van
groenblijvers en coniferen. Want elk soort gewas kent
zijn eigen stektijd en september is de tijd voor conife
ren. Ook de Prunus laurocerasus en de liguster laten
zich gemakkelijk vermeerderen door middel van stek.
Dat kan namelijk alleen van goed uitgerijpte, min of
meer houtige takjes en koppen van takken. Zijn die nog
niet rijp en te groen, dan treedt er in de loop van de
winter rotting op en dat is niet de bedoeling.
Om te stekken zoe
ken we dus mooie
rijpe takken en
daarvan snijden we
dan stekken van
ongeveer 10 cm of
iets meer. We ne
men altijd méér
stekken dan we no
dig hebben, omdat
een deel om de een
of andere geheim
zinnige reden wei
gert om wortels te
maken. Ook als je
zogenaamd stek-
poeder gebruikt,
wat ik overigens
meestal niet doe.
Als we de stekken
hebben gesneden
dan verwijderen we
het groen van de
onderste vier centi
meter, omdat de
takjes zover de
grond in gaan. De
stekken van de Pru
nus laurocerasus snijden we bij voorkeur vlak onder de
bladaanzet af omdat de wortelvorming het best tot
stand komt onder de stengelknop. Daar zit lekker veel
voeding opgeslagen. Al deze stekken moeten buiten
wortelen.
Maar zoek wèl een beschut plekje in de halfschaduw
uit en zorg dat daar de grond niet kan drogen.
Daar graven we een geultje en dat vullen we met twee
delen turf en één deel scherp zand. Hebben we maar
een paar stekken, dan vullen we flinke aardewerken
potten met hetzelfde mengsel en graven deze dan in.
De stekken worden stevig aangedrukt en verder wordt
het een kwestie van afwachten.
In de praktijk blijken doorgaans twee van de drie stek
ken in april goed beworteld te zijn. Die worden onmid
dellijk in goede, luchtige, voedzame aarde gezet. Want
nu moeten ze groeien en dat gaat bij veel soorten hard.
LEZERSVRAAG
Een moeilijke vraag komt van mevrouw BOSCH VAN
LELYNELA uit BLOEMENDAAL. Ze heeft in Engeland
een bitterzoet met dikke stam gezien en vraagt of het
mogelijk is dat haar bitterzoet: Solanum dulcamara,
ook zulk een dikke stengel kan krijgen. In onze contrei
en is bitterzoet een vaste plant die in de loop van de
herfst afsterft.
De stengel wordt hier enigszins houtig, maar niet dik
en hard. Voor zover mijn inlichtingen reiken is er in
derdaad een variëteirdie steviger en groter wordt.
Informatie bij een zeer goede firma zou wellicht uit
komst brengen. En waarom geen zaden meegenomen
uit Engeland, om het zelf eens te proberen? Leuk te we
ten dat de naam te danken is aan het feit dat stukjes
stengel eerst zoet en dan bitter smaken.
MEVROUW SEGERS uit HOOFDDORP vraagt hoe ze
haar oude fuchsia op stam moet laten overwinteren.
Heel eenvoudig: zodra nachtvorsten op komst zijn bin
nenhalen, een beetje tot rust laten komen op een don
kere koele plaats en dan flink insnoeien. Wegzetten op
een zeer koele, maar vooral vorstvrije plaats en de
grond heel af en toe iets vochtig maken. Rond eind fe
bruari: nieuwe grond, vocht, licht en warmte en dan
half mei weer naar buiten.
Leuk bericht, de passiebloem van AN VAN DER VEL
DEN uit HAARLEM heeft vrucht gedragen. Dat is rede
lijk bijzonder, al wil het wel eens meer gebeuren. Ter
informatie: de vrucht is eetbaar.
Maar nu het probleem, of de plant buiten mag blijven
staan. Het antwoord hierop is moei'ijk. Laten we de
plant buiten dan wordt het een prachtige grote klim
plant die vele niet te koude winters overleeft, mits we
de voet goed afdekken met stro en coniferentakken.
Vriest het dat het kraakt dan zijn we de passiebloem
kwijt. Zo is het mij vergaan. Maar de nieuwe staat weer
buiten en heeft al enkele winters overleefd. Het wordt
dus kiezen tussen een fraaie klimplant en het risico op
verlies of een kamerplant die blijft.
Een heel ander probleem heeft MEVROUW VAN ECK
uit NOORDWIJK. Haar tuin, kennelijk dicht bij de dui
nen, wordt geteisterd door de zogenaamde duinpest.
In geen enkel boek vond ik deze Nederlandse naam.
Het opgestuurde plantje (ruikt lekker, zelfs half droog)
lijkt een beetje op Varkenskers (Comopus) maar dan
zou er ziltige kleigrond in de tuin moeten zijn.
Het is eigenlijk ondoenlijk om half gedroogde planten
te determineren. Dus houd ik het op 'onbekend'. Maar
waarom moet dat plantje, dat kennelijk een fraaie
grondbewerker is, mooi om te zien en lekker van geur,
zo nodig weggeschoffeld. Volgens nieuwe inzichten is
er niets mooiers dan een tuin waarin geen open grond
te bekennen is. Grondbedekkers van allerlei soort zor
gen voor een goede vochthuishouding en voor bodem
leven. Dus is mijn advies: hóud op met schoffelen en
kijk eens een jaar of slangekruid, kruipwilg, teunisn-
bloem en dergelijke zich er tussen weten te handha
ven. Als dat zo is dan hebben we het voortaan niet over
duinpest maar over duinzegen.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de na
tuur een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor
u het antwoord te vinden. De vraag kunt u opsturen
naar Damiate Dagbladen, Postbus 507,2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
Zwart hoofdkleur in schoemode komende winter
Eenvoudig en comfortabel, zo valt de schoenmode voor het komend seizoen het best te
omschrijven. Vooral de vele hakvormen moeten voor wat variatie zorgen. Nu de rokken
weer langer worden, zie je ook wat hogere hakken, maar ook dan blijft draagcomfort
voorop staan. En vaak zijn die hoge hakken gezichtsbedrog, want veel laarsjes en
schoenen zijn voorzien van een plateau-zool.
«henriette van der hoeven
Maar juist omdat het allemaal
zo 'basic* is, hebben de ontwer
pers gebruik gemaakt van luxe
leersoorten (vaak hoogglan-
zend), krokoprints, fijne suède,
nappa, nubuck en lakleer. Voor
het stoere schoeisel, de para-
boots en de hikers, komt daar
dan nog ge-olied leer en vette
nubuck bij.
Laarsjes
Broekpakken, wintershorts en
lange rokken schreeuwen na
tuurlijk om vrij hooggesloten,
wat mannelijke veterschoenen
of enkelhoge laarsjes met een
vierkante, maar toch wat afge
ronde neus. Vooral veel laarsjes.
Die zijn echt te kust en te keur
te koop. Van zeer elegant, met
een als kant uitgesneden bo-
venrandje; in lak met een (imi
tatie) bontrandje of van' zacht
suède met borduursel langs de
bovenrand tot heel stoer met
een wat bolle neus en een grof-
getande zool.
En, degenen die de jaren zes
tig bewust hebben meegemaakt
kennen ze nog wel, de over-de-
knie-laarzen zijn terug. Uitge
voerd in nubuck of nappa, met
een vrij platte hak doen ze het
vooral goed in combinatie met
Enkellaarsje met bont gevoerd uit de collectie van Bata.
wordt vaak een vettige, dus wa
terafstotende, leersoort ge
bruikt Voor onder het nette
kostuum is er nog altijd de bro-
gues-achtige schoen en het type
met neusdoorsnijdingen.
Kinderen
Wat geldt voor volwassenen
geldt natuurlijk ook voor kinde
ren: draagcomfort is nummer
een. Vandaar dat de meisjes on-
Hooggesloten veterschoen met
afgeronde carréleest van Audley.
De over-de-knie laars, die het heel goed doet met een mini-rokje en een
vrij dikke maillot foto caa.
men (hoogfront), hebben vaak
met leer beklede elastieke ban
den. Voor jongeren ziin er
pumps met dikke porozolen en
een getand profiel. Naast
pumps zijn er ook veel baleri-
na's te koop bijvoorbeeld met
soepele latexzolen en een war
me voering.
Pumps Mannen
De pumps, met een hakhoogte Sportieve mannen kunnen de
die varieërt van 3.5 tot 4.5 cm, komende winter kiezen uit hi-
valt op door een a-symmetri- kers, paraboots of gewoon spor-
sche belijning en een vrij lange tieve schoenen met grove stik-
leestvorm. De modellen die seis en ferme rubberen profiel
meestal ver over de wreef ko- zolen. Voor dit type schoeisel
Balerina uit de collectie van Anita.
der hun leggings en skibroeken
kleurige laarsje met fun-fur dra
gen; of madonna-achtig schoei
sel met vetersluiting. Voor de
jongens zijn er para-boots en
hikers.
Meubels en ideëen van Dick Bankers
Met zijn op Art Déco geïnspi
reerde ladenkast 'Kolom' won
Dick Dankers in 1990 de Prijs
voor het Nederlandse Klassieke
Meubel. Hij 'had' toen al jaren
wat met meubelen, maar hield
zich eigenlijk nog maar net be
zig met het ontwerpen ervan.
Autodidact Dankers is een
man met uitgesproken ideeën,
die zich ook inzet om jonge
ontwerpers een platform te bie
den, onder meer in zijn zaak
aan de Utrechtsestraat in Am
sterdam: The Frozen Fountain.
En die allerlei initiatieven ont
plooit, als het maar iets met
meubels te maken heeft. Veel
publiciteit kreeg bijvoorbeeld
de barkrukkenwedstrijd die hij
vorig jaar -gesponsord door een
bierfabrikant - op touw zette.
Hij had een aanbod van zo'n
vijftig nieuwe barkrukken ver
wacht. Maar het werden er 120.
Nog niet zo lang geleden or
ganiseerde hij de expositie 'On
wheels', alle mogelijke (en on
mogelijke) soorten verrijdbare
meubels. „Meubels op wielen
bieden de mogelijkheid heel
flexibel met de inrichting om te
gaan. Zelf ben ik erg enthou
siast over de roltafel van Theo
Salet - ooit heeft deze bij de
Meubelbeurs de Stijlprijs ge
wonnen - waarvan het blad van
massief kersehout is gemaakt.
Helemaal uitgerold is de tafel
bijna twee meter lang, terwijl
het tafelblad in de kortste versie
ruim een meter is".
Boeiend
Dick Dankers vindt het heel
boeiend meubels onder een
zelfde noemer bijeen te bren
gen, zoals voor de barkrukken-
prijsvraag en 'On wheels'. „Voor
andere meubelstukken zou ik
ook graag zo iets doen. Op die
manier kun je in kaart brengen
waar iedereen mee bezig is en
wie tot wat in staat is. En dan
moet je natuurlijk wel iets doen,
zodat ook anderen hiervan ken
nis kunnen nemen. Neem nou
de Meubelprijzen die elk jaar
tijdens de Meubelbeurs in
Utrecht worden uitgereikt. Een
prima idee, maar het is zo jam
mer dat er daarna met de mees
te ontwerpen gewoon niets ge
beurt. En er is ook niet zo iets
als een databank waarin ze alle
maal opgeslagen worden. Het
zelfde geldt voor eindexamen
stukken. Die verdwijnen vaak in
het niets".
Dick Dankers verzamelt in
zijn zaak werk van jonge ont
werpers. „Ik kies daarbij zeker
niet voor een bepaalde stijl,
maar wel voor een hoog niveau.
En ik vind het ook heel belang
rijk dat hier stukken staan die
nergens anders te koop zijn".
Stichting
Binnenkort gaat The Frozen
Fountain verhuizen naar het
pand aan de Prinsengracht
waar Galerie Van Krimpen was
gevestigd. „Daar heb ik meer
dan vijfhonderd meter tot mijn
beschikking en kan ik mijn
ideeën verder uitbouwen. Ik wil
niet een winkel waar alleen
maar iets te koop is. Daarnaast
denk ik aan de oprichting van
een aparte Stichting die een
platformfunctie voor ontwer
pers kan vervullen, waarbij ook
alle aandacht wordt besteed
aan een goede presentatie rich
ting publiek en media. En aan
het houden van ezingen".
Een stichting die zich boven
dien zal inzetten voor uitwisse
ling met buitenlandse ontwer
pers.
Vorig jaar is Dankers in Mi
laan in contact gekomen met de
Italiaanse ontwerpster Anna Gi-
li, die honderden designers en
fabrikanten in haar land heeft
aangeschreven. Zij is erin ge
slaagd een aantal van hen tot el
kaar te brengen, hetgeen heeft
geresulteerd in 200 prototypes.
Hiermee is een tentoonstelling
Dick Dankers naast de door hem ontworpen ladenkast 'kolom'.
ingericht, waarvan het de be
doeling is dat die door Europa
zal gaan reizen.
Het heeft Dick Dankers erg
verbaasd dat hij tot nu toe de
enige Nederlander in de bran
che bleek die er belangstelling
voor had deze expositie naar
ons land te halen. Hij vindt het
van groot belang de internatio
foto cpd
nale contacten te onderhouden
en voor een constante uitwisse
ling van talent en ideeën te zor
gen. Want er is talent genoeg,
maar het moet wel gestimu
leerd worden en de kans krijgen
zich te manifesteren. Daaraan
wil Dick Dankers graag zijn bij
drage leveren.
Ouwehands Dierenpark heeft een twee
de tak, de handel in leeuwe- en olifante-
mest, maar ook in wol van lama's, kame
len en alpaca's en in eieren van struisvo
gels, emoes, nandoes en leguanen.
De leverantie van wol is afhankelijk
van het seizoen. Momenteel heeft men
(lichtbruine) kamelewol in de aanbie
ding: zo van de kameel komt 1 kilogram
nog te spinnen wol op een tientje. Voor
de eieren is ook altijd veel belangstelling.
Soms worden ze aangeschaft ter illustra
tie van biologielessen, of als souvenirtje,
maar ze zijn ook bij 'eierschilders' zeer
geliefd. Meer informatie Ouwehands
Dierenpark Rhenen, tel. 08376-19110.
Splijtende en brekende nagels zijn een
crime. Daar heeft Cutex iets op gevon
den: een 'strengthener*, die - aldus de
nagelspecialist - bij geregeld gebruik
dat euvel voorkomt. Als de lak is opge
droogd, kan de 'nailtip white' worden
opgebracht op het witte topje van de
nagel. Dat heeft niet alleen een pittig
effect, de dekkingslaag geeft de top van
de nagel ook nog eens extra bescher
ming. Om de nagels uiterlijk In topcon
ditie te brengen heeft Cutex een crème
kleurige (strong nail 106) en een satijn-
witte lak (155) met parelmoer.
SPREEKUUR
R Roland was direct na z'n eind
examen scheikunde gaan stu
deren. Hij deed het heel goed
op de universiteit en direct nadat hij het
doctoraal had behaald, kreeg hij een aan
bod om als Assistent in Opleiding in een
groot wetenschappelijk onderzoek. Roland
zag de toekomst zonnig in, begon al te
wennen aan zijn nieuwe status van 'we
tenschapper', toen de minister van defen
sie hem een oproep stuurde om zijn
dienstplicht te komen vervullen.
Maar bij de keuring liep het allemaal an
ders. Roland had een ruisje aan het hart en
dat betekende rechtsomkeert de burger
maatschappij in.
Ons hart maakt twee geluiden, die u kunt
horen als u uw oor op de borstkas van uw
geliefde legt. Baboem, baboem, baboem,
zo'n zeventig, tachtig keer per minuut en
veel vaker als u zich druk maakt of inspant.
Het hart bestaat uit twee helften, rechter
en linker harthelft. Het bloed dat in het li
chaam zuurstof heeft afgegeven, wordt
verzameld in de romp, in de holle ader.
Deze mondt uit in het rechter hart, om
precies te zijn in de rechter boezem. Van
daar gaat het naar de rechter kamer, die
het bloed de longvaten inpompt waar het
weer van zuurstof voorzien kan worden.
Het zuurstofrijke bloed komt in de linker
boezem en daarna in de linker kamer die
het via de grote lichaamsslagader, de aor
ta, weer het lichaam instuurt. Er zijn dus in
het hart vier compartimenten die van el
kaar gescheiden zijn door kleppen. De
kleppen zorgen ervoor dat het bloed de
goede kant opstroomt.
De geluiden die u hoort worden voortge
bracht door deze kleppen. De kleppen
sluiten paarsgewijs. Eerst de kleppen tus
sen de kamers en de slagaders (longslag
ader en aorta) en dan de kleppen tussen
kamers en boezems. Wanneer kunnen er
nu ruisjes aan het hart ontstaan? In drie
gevallen: als de kleppen zich niet goed
kunnen openen, als ze niet meer goed slui
ten. of als er ergens in het hart een extra
gaatje zit waar bloed doorheen kan stro-
Om met het laatste te beginnen: extra
gaatjes zijn aangeboren. Vaak zijn deze
aangeboren hartafwijkingen vrij onschul
dig en hebben ze geen consequenties voor
de zuurstofvoorziening van het lichaam.
Een defect kan ook spontaan genezen.
Ernstige defecten hebben tot gevolg dat
het zuurstofarme bloed zich mengt met
het zuurstofrijke. Baby's met zo'n nartaf-
wijking zien blauw, en groeien slecht.
Meestal moeten ze al op heel jonge leeftijd
geopereerd worden.
Als kleppen niet goed open kunnen, moet
dezelfde hoeveelheid bloed door een klei
ner gaatje worden geperst. Dat kan alleen
als het bloed sneller gaat stromen. Deze
extra snelheid gaat gepaard met een wat
schurend geluid. Door op verschillende
plaatsen te luisteren met de stethoscoop
kan vastgesteld worden welke van de vier
kleppen een vernauwing (stenose) ver
toont. Een vernauwing kan zo ernstig zijn,
dat de hartspier de kracht die nodig is om
het bloed erlangs te persen, niet meer kan
opbrengen. Patiënten krijgen dan klach
ten, kortademigheid of dikke benen of alle
bei.
Als de kleppen niet meer goed sluiten
stroomt er bloed de verkeerde kant op.
Meestal door een kleine opening, en dat
levert een blazend geluid op. Als bijvoor
beeld de klep tussen linker kamer en aorta
niet goed sluit, stroomt er bloed dat zojuist
was weggepompt weer terug de kamer in.
Vergelijk het met een bootje dat u aan het
leegscheppen bent; als u drie emmers
overboord hebt gegoten, komt iemand an
ders twee emmers teruggieten. Netto re
sultaat is één emmer, maar daarvoor hebt
u wel drie keer zoveel arbeid moeten ver
richten. Zo ook bij het hart. Voor hetzelfde
netto resultaat moet veel meer kracht gele
verd worden, en ook hier geldt (bij ernstige
afwijkingen) dat het hart het op een gege
ven moment niet meer trekt. Dezelfde
klachten als hierboven genoemd kunnen
dan optreden.
Roland zat er fris bij, dus zijn afwijkingen
konden niet van rampzalige omvang zijn.
Ik vond het toch wel verstandig om de car
dioloog ook eens het oor te luisteren te la
ten leggen. Hij houdt Roland nu onder
controle, en kijkt regelmatig of de klepaf-
wijking niet toeneemt.
w
vy>
'M
Marlska Koster
arts
