Tempobeurs in 1993
voor alle studenten
Kamerleden schrikken van herrie Betuwelijn
CDA drijft duivel uit met Beëlzebub
Binnenland
'Commotie om C van
CDA is misverstand'
EN EM BEE spendeert 34
miljoen aan IE EN GEE
Kunst op zee
6] TH*
'Controle euthanasie
schiet fors tekort'
'Een gewonde soldaat is óók een gewonde'
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1992
3
Algemeen Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappeqke Persd«enst
'AIDS-voorlichting in homo-bars'
Amsterdam De Amsterdamse GG&GD wil wettelijke eisen stel
len aan homo-bars met dark roomsen sekssauna's. De aanwe
zigheid van voorlichtingsmateriaal over veilig vrijen moet dwin
gend kunnen worden voorgeschreven, zo stelt GG&GD voor in
een advies over het tegengaan van HIV-infecties. Ook moeten
altijd voldoende condooms beschikbaar zijn. Volgens een
woordvoerder is er de laatste tijd sprake van een toename van
het aantal geslachtsziekten onder homoseksuele mannen. Dat
zou er op wijzen dat het seksuele gedrag onveiliger wordt.
Aantal misdrijven stijgt weer
voorburg Het aantal geregistreerde misdrijven is vorig jaar met
2 procent gestegen tot 1,18 miljoen. Het aantal opgehelderde
misdrijven daalde daarentegen met 8 procent tot 237.000, aldus
het Centraal Bureau voor de Statistiek. Vooral de vermogenscri
minaliteit - zoals diefstal, bedrog en verduistering - nam toe en
maakt inmiddels drie kwart uit van het totaal. Het aantal ge
weldsmisdrijven steeg vorig jaar van 45.000 naar 46.000. Het
aantal verkeersmisdrijven bleef gelijk op 82.000.1990 liet nog
een lichte daling zien ten opzichte van 1989, maar die heeft vo
rig jaar dus niet doorgezet.
Vogelpest: 53.000 hennen afgemaakt
swartbroek Op een pluimveebedrijf in het Limburgse Swart-
broek is pseudovogelpest geconstateerd. Alle 53.000 hennen
worden gedood en afgevoerd naar een destructiebedrijf. Pseu
dovogelpest is een zeer besmettelijke ziekte en geldt als de ge
vaarlijkste infectieziekte voor pluimvee. De ziekte werd de afge
lopen maanden ook al geconstateerd in Duitsland en Belgisch
Limburg.
Eis zeven jaar voor steekpartij
Amsterdam De Amsterdamse officier van justitie heeft gisteren
zeven jaar geëist tegen een 25-jarige Oostenrijker die in januari
in Amsterdam een Duitse kennis van hem met messteken heeft
gedood. De man meldde zich bijna een maand na de moord bij
de politie in Duitsland. In de periode dat hij nog op vrije voeten
was heeft hij naar eigen zeggen „afscheid genomen van het le
ven". De man ging samen met het slachtoffer naar Amsterdam
om hasj te kopen. Tijdens een kroegentocht dronk hij naar eigen
zeggen veel en gebruikte hij ook verdovende middelen, 's Nachts
probeerde hij in een opwelling de kennis te wurgen. Daarna stak
hij hem viermaal met een fïxeermes in de borst. Een verklaring
voor zijn daad heeft hij niet. Hij verklaarde zijn straf te willen
ondergaan en bij voorbaat akkoord te gaan met de uitspraak.
Die is op 18 september.
Lubbers wijst Van Velzen terecht
DEN HAAG GPD
CDA-voorzitter Van Velzen
heeft door zijn taalgebruik in
een recent interview misver
standen gewekt over het karak
ter van het CDA. Waar hij sprak
over het niet-christelijke karak
ter van het CDA, had hij beter
kunnen spreken over het niet-
kerkelijke karakter ervan. CDA-
leider premier Lubbers heeft dat
gisteren na afloop van het kabi-
Lubbers wees erop dat de ka
tholieken al veel eerder afstand
hebben genomen van de idee
dat de structuur van de kerk lei
draad zou moeten zijn in de
christelijke politiek. Vandaar
ook het begrip christen-demo
cratie. De protestanten hebben
echter de neiging dat begrip te
EUROPEES KAMPIOENSCHAP
FORMULE OPEL (14.45 UUR)
Zandvoort ZONDAG 6 SEPTEMBER
z.anavoon CIRCUIT PARK ZANDVOORT
Aanvang programma 13.00 uur
INFOLIJN 02507-16004
m
AMSTERDAM ANP
De naamswijziging van de NMB
Bank in ING Bank, die op 9 sep
tember officieel haar beslag
krijgt, brengt voor dit jaar 36
miljoen gulden aan extra kosten
met zich mee.
De grootste kostenpost vormt
de binnenlandse campagne,
waarvoor de bank 9,5 miljoen
op tafel legt. Nieuwe formulie
ren en briefpapier kosten 7,5
miljoen, lichtbakken en een
buitenlandse campagne samén
7 miljoen, huisvesting 4 mil
joen, brochures 4,5 miljoen en
invoering van een nieuwe huis
stijl 1,5 miljoen.
Al in december vorig jaar be
gon een interne voorlichtings-
camapgne en in de loop van dit
jaar werden ook de klanten van
de NMB Bank geleidelijk via
nieuwsbrieven ingelicht, zo ver
telde bestuursvoorzitter Van der
Lugt gisteren. Er is volgens Van
der Lugt geen sprake van dat de
bank van haar middenstands
imago af wil. „We willen een
NMB Plus en de connecties met
het midden- en kleinbedrijf zul-
Ritzen scherpt koppeling studie-prestatie aan
len nadrukkelijk van kracht blij
ven", aldus Van der Lugt.
De NMB Postbank Groep
ging eind 1989 via de fusie met
Nationale-Nederlanden op in
ING. Het bankgedeelle profi
leert zich voortaan onder de
naam ING Bank. De Postbank
blijft gewoon met het eigen logo
en de postkantoren.
Op 9 september is het D-Day.
Bij de ruim vierhonderd kanto
ren zullen 1100 nieuwe licht
bakken aanfloepen. Daarnaast
zijn dan 4000 balie- en deur
bordjes vervangen alsmede 1350
verwijsborden en 850 bankgiro
bussen.
Er werden 100.000 diskettes
met het logo ING Bank ver
nieuwd, honderd brochures
met een totale oplage van 4,6
miljoen gedrukt, 5000 soorten
drukwerk aangepast, 3,3 mil
joen portvrije enveloppen ge
drukt, duizend soorten briefpa
pier op naam gemaakt, 100.000
stuks serviesgoed en twee mil
joen suiker- en melkzakjes be
steld, 10.000 stempels ver
nieuwd en 350 vlaggen en span
doeken gefabriceerd.
De tempobeurs, die de studiebeurs koppelt aan de gele
verde prestaties, zal vanaf 1993 gelden voor alle studen
ten. Zowel eerstejaars als gevorderde studenten moeten
dan elk jaar een aantal studiepunten behalen om de
beurs te behouden. In het eerste jaar geldt een minimum
van vier studiepunten. Het minimum voor de doctoraal
fase is nog niet vastgesteld.
ZOETERMEER ANP
Dat blijkt uit het wetsvoorstel
Studievoortgangscontrole dat
minister Ritzen van onderwijs
naar de Onderwijsraad en de
Raad van State heeft gestuurd.
De maatregel moet in 1994 45
miljoen gulden opbrengen, op
lopend tot 100 miljoen vanaf
1996.
Studenten die het vereiste aan
tal punten niet hebben gehaald,
moeten het hele aan hen uitge
keerde bedrag terugbetalen. Als
ze dat meteen doen, is de lening
renteloos. Na een jaar wordt er
rente over berekend.
Hoeveel studiepunten de stu
dent minimaal moet halen,
wordt apart geregeld. In de pro
pedeuse zal dat voorlopig vier
studiepunten zijn, 10 procent
van het totale programma. Na
twee jaar wordt bekeken, of dat
aantal reëel is.
In de latere fase van de studie
worden de normen strenger.
Ritzen laat op dit moment nog
onderzoeken welke r
eel zijn. Twee studies moeten
uitwijzen welke prestaties stu
denten nu per jaar leveren en
welke normen men in het bui
tenland hanteert.
De universiteiten en hoge
scholen moeten elk jaar aan de
Informatiseringsbank doorge
ven wie de norm niet heeft ge
haald. Doen ze dat niet tijdig,
dan houdt de student zijn beurs
en draait de instelling voor de
kosten op. De accountants
dienst van het ministerie gaat
de instellingen controleren.
Studenten die buiten hun
schuld vertraging oplopen, kun
nen een beroep doen op het zo
genoemde auditorenfonds. De
universiteit betaalt hen daaruit
de beurs van dat jaar terug, zo
dat die meteen naar Groningen
kan worden teruggestort. De
minister wil nog wel overleggen
of dat fonds hiervoor niet uitge
breid moet worden.
De studentenbonden zijn
woedend. Volgens de Landelijke
Studenten Vakbond LSVB dreigt
„totale chaos" omdat de maat
regel veel te snel wordt inge
voerd. De LSVB heeft zich bo
vendien van meet af aan verzet
tegen een koppeling van inko
men en prestatie in het hoger
onderwijs. De bond vindt dat
eerst de kwaliteit van het onder
wijs verbeterd moet worden.
Ook het ISO (Interuniversitair
Studenten Overleg) keert zich
tegen het voorstel. De organisa
tie vreest dat studenten straks
alleen nog maar oog hebben
voor hun puntenscore. Die hoge
eisen zorgen er ook voor dat de
als moeilijk bekend staande
technische studies straks min
der vaak gekozen worden, aldus
het ISO.
Amsterdam» Twaalf containers worden de komende drie dagen in de
Amsterdamse haven beschilderd door 16 kunstenaars. Het initiatief
komt van vier bedrijven, die de beschilderingen ook betalen. Als ze
klaar zijn, zwermen de kunstwerken over de hele wereld uit foto anp
arthur bast1aansf
Van de gevallen van euthanasie
en hulp bij zelfdoding die niet
aan alle zorgvuldigheidseisen
voldoen, komen er maar weinig
zien als een beperking van het
christelijke karakter van het
CDA. Volgens Lubbers komt dat
vooral omdat protestanten veel
meer plaats inruimen voor de
eigen verantwoordelijkheid van
het individu binnen hun ker
ken. Partijvoorzitter Van Velzen
is, net als Lubbers, katholiek.
De premier wilde niet ingaan
op de vraag of CDA'ers de Bijbel
of het programma van uit
gangspunten als leidraad moe
ten nemen. Hij noemde de eer
ste lijn voor het CDA, de grond
slag, Gods woord. De tweede
lijn is het programma van uit
gangspunten, de beginselen van
solidariteit, gerechtigheid, rent
meesterschap en gespreide ver
antwoordelijkheid. De derde lijn
is het verkiezingsprogramma.
Met schoppen maken drie demonstranten de kamerleden duidelijk hoe de goederentreinen straks Gorinchem De 15 meter hoge stellage die aangeeft hoe de trein straks wellicht
moeten passeren: ondergronds.
foto anp Raymond rutting langs Gorinchem davert
GORINCHEM ANP
Verpletterend, zo kwalificeerde
PvdA-kamerlid Feenstra giste
ren het nagebootste geluid van
de nog aan te leggen Betu
wespoorlijn. Een sterk uitge
dunde kamerdelegatie van drie
kamerleden bezocht Gorin
chem, één van de gemeenten
die mogelijk te maken krijgen
met de goederenlijn.
Onderdeel van het bezoek
was een wandeling langs een
stellage van vijftien meter hoog,
de hoogte waarop de Betuwelijn
komt mocht deze bovengronds
Gorinchem passeren. De dele
gatie raakte daarbij onder de in
druk van het nabootsen van het
geluid op het niveau van de rijk
snorm van 73 decibel. Bepaald
geen pretje voor de omwonen
den, vond Feenstra.
De delegatie bestond behalve
Feenstra uit zijn partijgenoot
Castricum en het RPF-lid Leer
ling. Het CDA, dat eveneens de
komst van enkele kamerleden
had aangekondigd, liet het om
onduidelijke redenen afweten.
De meeste gemeenten langs
de toekomstige goederenlijn
tussen Rotterdam en het Duitse
Roergebied, en Gorinchem is
daarop geen uitzondering, wil-
RAYMOND RUTTING
len dat de lijn bij kruisingen van
wegen en rivieren en langs
drukbevolkte gebieden onder
gronds komt te liggen. Onder
gronds zou de Betuwespoorlijn
ongeveer twee miljard duurder
zijn dan de vijf miljard die bij de
bovengrondse versie is begroot.
Leidse Rode-Kruisarts Teunissen na terugkeer uit Zagreb
„Een gewonde soldaat is ook
een gewonde man". Rode-
Kruisarts Teunissen uit Leiden
vindt het niet zo vreemd dat er
zich onder de 500 naar Neder
land getransporteerde Bosni
sche vluchtelingen ook een flink
aantal soldaten bevonden.
De selectie gebeurde ook voor
de treinen door de VN-vluchte
lingenorganisatie UNCHR. Het
Rode-Kruis zag er in Zagreb op
toe dat de selectie volgens de
afspraken geschiedde: vooral
'kwetsbare groepen' kwamen
voor een plaats in aanmerking.
En dat kunnen heel goed sol
daten zijn, zegt Teunissen. „Bo
vendien, als iemand op de ope
ratietafel ligt kun je niet zien dat
hij een soldaat is. Dat zie je pas
als ze in uniform gekleed op het
perron aankomen om in de
trein te stappen." Ze mochten
daarom gewoon mee. „Toen ie
dereen vlak voor vertrek op het
perron stond heb ik de UNCHR
nog wel heel indringend ge
vraagd of iedereen wel echt een
vluchteling was. Maar het Rode
Kruis heeft niet de bevoegdheid
om personen aan te wijzen. Zo
van: jij mag wel mee, jij niet."
Dat een aantal naar Neder
land overgebrachte soldaten de
pers liet weten na herstel on
middellijk naar Bosnië terug te
keren om weer te gaan vechten,
betitelt Teunissen als 'stoerdoe-
nerij'. „Iemand kan dat wel roe
pen, maar zo zijn ze niet alle
maal. Je moet niet vergeten dat
er een hoop mannen zijn die
door hun familie worden ge
dwongen om te gaan vechten."
Hoewel Teunissen zegt dat
het Rode Kruis niet bevoegd
was te selecteren heeft de Ne
derlandse delegatie op het
laatste moment toch ongeveer
30 mensen teruggestuurd. On
der de geselecteerden bevond
zich ook een aantal zieken die
de Joegoslavische ziekenhuizen
wellicht graag wilden 'dumpen'.
„Een 80-jarige vrouw bijvoor
beeld, die vier jaar geleden in
een psychiatrische inrichting
was opgenomen en hartklach
ten had. En iemand die al 25
jaar in een inrichting zat. Hu
manitair gezien is het niet te
verkopen om die mensen naar
Nederland te halen. Ze spreken
de taal niet en worden ineens
uit hun vertrouwde omgeving
gehaald. Het is inhumaan om
te verhuizen".
Teunissen: 'Als iemand o
operatietafel ligt kun je n
dat hij een s
bij Justitie terecht. In feite schiet
de controle op dit moment te
kort. Geneeskundig inspecteur
Van der Wal concludeert dat
naar aanleiding van een onder
zoek dat bestond uit een ano
nieme schriftelijke enquête on
der ruim 500 huisartsen in
Noord-Holland en bestudering
van de processen-verbaal over
de gemelde gevallen.
Van der Wal zegt in het blad
Medisch Contact dat de ver
schillen tussen de wel en niet
gemelde gevallen vooral de
zorgvuldigheidseisen betreffen,
zoals een schriftelijk verzoek
om euthanasie en het raadple
gen van een andere arts. Boven
dien blijkt dat artsen die eutha
nasie wel melden de neiging
hebben het geval zo te presen
teren dat het beter binnen de
inhoudelijke zorgvuldigheids
eisen past.
De aangiftebereidheid is de
laatste jaren toegenomen, ter
wijl het percentage gevallen
waarin Justitie tot vervolging
besluit afnam. Dat bijna nooit
meer tot vervolging wordt over
gegaan, komt volgens Van der
Wal vooral doordat de artsen al
leen die gevallen melden waar
van ze vrijwel zeker weten dat
ze er niet voor zullen worden
vervolgd. Gevallen met tekort
komingen komen niet of amper
bij het Openbaar Ministerie te
recht, stelt hij. De controle lijkt
dus niet doeltreffend.
Een deel van de oplossing ziet
Van der Wal in het uit het straf
recht halen van euthanasie en
hulp bij zelfdoding. Er zou dan
een speciale toetsingsprocedure
moeten komen waarin het ac
cent minder op het Openbaar
Ministerie ligt.
Lagere BTW
levert 15.000
extra banen op
PEN HAAG GPQ
De BTW-verlaging met 1 pro
cent is op termijn goed voor
15.000 extra arbeidsplaatsen.
De inflatie zal er circa 0.5 pro
cent lager door uitvallen. De lo
nen zullen ongeveer 0,3 procent
minder stijgen.
Minister Kok van financiën
heeft dat de Kamer gisteren la
ten- weten. De btw-verlaging
gaat op 1 oktober in.
Kok stelt dat met de BTW-
verlaging de inflatie dit jaar op
3,75 procent zal uitkomen. Het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek berichtte gisteren dat de
prijsstijging tot medio augustus
al 3,5 procent is geweest. In
1993 zal het leven, mede door
de BTW-verlaging, ook 3,75
procent duurder worden.
Het CDA dreigt zich in zijn ijver om de frau
de bij bijstandsuitkeringen in te dammen
op een hellend vlak te begeven. De chris
ten-democraten willen dat de sociale dien
sten gaan controleren of bijstandsontvan
gers een auto hebben. De gegevens van de
Rijksdienst voor het Wegverkeer kunnen,
vindt het CDA, namelijk een indicatie voor
fraude geven.
Logica valt die gedachtengang niet te
ontzeggen: de bijstandsuitkeringen mogen
in Nederland in vergelijking met andere
landen dan relatief hoog zijn, een vetpot
zijn ze allesbehalve. Mensen die na kortere
of langere tijd in de bijstand een (redelijk)
nieuwe auto blijken te kunnen kopen, moe
ten vrijwel zeker elders geld vandaan heb
ben. Dat hoeft nog geen fraude te zijn, maar
het kan wel.
Maar er zit ook een heel andere kant aan
het voorstel. Een controle van de sociale
diensten op autobezit betekent een grote
inbreuk op de privacy van bijstandsontvan
gers: zij worden wat het CDA betreft straks
gecontroleerd op de manier waarop zij (een
deel van) hun geld besteden. Het nieuwe is
dat deze inbreuk wordt gemaakt zonder dat
er ook maar enige aanleiding zoals een
gegrond vermoeden van fraude voor is.
Twee vragen dringen zich op: waarom al
leen bijstandsontvangers en waar ligt de
grens? Wat het eerste betreft: er is geen en
kele logische reden om andere uitkerings
ontvangers werklozen, arbeidsonge
schikten, studenten niet ook te controle
ren: ook zij krijgen immers geld van de
Staat en mogen niet bijverdienen of dienen
deze extra inkomsten te melden. Al of niet
gewild wekt het CDA de indruk dat bij
standsontvangers meer frauderen dan an-
deren.
Het CDA-plan bergt nog een tweede ge
vaar in zich. Als het electronisch betalen
waarvoor de banken vorige week een grote
campagne zijn begonnen straks is inge
burgerd, kan in principe worden nagegaan
hoe iedere Nederlander zijn geld besteedt.
Banken moeten al sinds enige jaren aan de
belastingdienst de uitbetaalde rente aan
hun cliënten opgeven. Moeten straks aller
lei bedrijven inzicht geven in de bestedin
gen van uitkeringsontvangers zodat de soci
ale diensten hen daarna ter verantwoording
kunnen roepen waarvan heeft u die nieuwe
televisie betaald)? De angstwekkende, alom
aanwezige Big Brother uit George Orwells
boek 1984 is dan een feit.
Fraude met sociale uitkeringen moet
hard worden aangepakt, daarover kan geen
misverstand bestaan. Al was het maar om
dat fraude ook de vele bonafide uitkerings
ontvangers opzadelt met het brandmerk
van profiteur. Maar dat moet niet gebeuren
door de Staat over de schouder gaat meekij
ken in het huishoudboekje van iedereen die
op een uitkering is aangewezen en zo diep
in hun privé-leven binnendringt. Het ene
kwaad wordt dan bestreden met een ander.
De duivel uitdrijven met Beëlzebub, heet
dat in meer confessionele termen.
KNIL'ers krijgen 7500 gulden
Ongeveer 1800 voormalige
KNIL-militairen krijgen een
eenmalige uitkering van 7500
gulden als ze ten minste vijf jaar
bij het Koninklijk Nederlands-
Indisch Leger hebben gediend,
zo heeft minister Dales van bin
nenlandse zaken de Tweede Ka
mer laten weten.
In maart maakte het ministe
rie van defensie bekend dat sol
daten die tussen 1 januari 1936
en 31 december 1962 minstens
vijf jaar in dienst zijn geweest,
een eenmalige pensioenvervan
gende uitkering krijgen van
7500 gulden. KNIL-militairen
vielen buiten de boot omdat
hun rechtspositie formeel is
overgenomen door Indonesië.
De journalist Philip Freriks ontdekt
de binnenkant van het Braziliaanse
regenwoud. Kijk vanavond naar
Amazonia
AVRO. Nederland I om 18.26 uur. 'Amazonia' is
een produktic van AVRO. Bclho en No\ ih
Novtb steunt de Amazone-Indianen in hun
strijd voor behoud van bet tropisch regenwoud.
