'We zijn geschrokken van de kritiek'
'Er is bij het publiek wel degelijk
interesse voor de Nederlandse muziek'
Rtv show
'Stadsbeeld van Rotterdam'
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1992
10
Veronica vier maanden bij de Amerikanen over de vloer
LOS ANGELES GPD
Los Angeles, Holly
wood Boulevard. Toe
risten vergapen zich
aan de namen van de sterren in
het marmeren plaveisel van de
Walk of Fame. Voor The Chine
se Theatre, een kitscherige Oos
terse bioscooptempel, komt de
toerist nog meer aan zijn trek
ken. In de stoeptegels staan niet
alleen beroemde namen .ge
drukt, maar ook hun hand en
voetafdrukken.
Frans van Deursen, in het da
gelijks leven theateracteur,
maar beter bekend als het hulp
je in de keuken van restaurant
'In de Vlaamsche Pot', ligt lang
uit op de stoep naast de tegel
van Marilyn Monroe. Hij pre
senteert aflevering 28 van 'Vero
nica goes America' en die gaat
voor een groot deel over de my
the, die op de dag van de opna
men precies dertig jaar dood is.
Zodra acteur Frans van Deur
sen staande voor de camera zijn
tekst inspreekt, komt er bewe
HILVERSUM
In de serie 'Stadsbeeld' over ste-
debouw en architectuur staat
Rotterdam centraal. Het accent
ligt hierin op de moderne stede-
bouw en architectuur. De ge
schiedenis van de architectuur
is een wisselende strijd tussen
personen en instanties, maar
vooral het bouwen in een stad is
een nog gecompliceerder pro
ces. Daarbij zijn de overheid,
het individu (de ondernemer,
de architect, de bouwheer en de
bewoner), betrokken.
Rotterdam heeft een sociaal
democratische traditie verkre
gen, door haar projectgroepen
ging in het publiek. Er vormt
zich een menigte rond Van
Deursen, de cameraman en de
geluidsman die de opnamen
maken. Tientallen videocame
ra's en fototoestellen registreren
het voor de Nederlandse tv be
stemde tafereel.
Witte jurk
Ondertussen schalt uit een luid
spreker op een kiosk een me
chanische stem die het publiek
uitnodigt toch vooral mee te
gaan met de Starline Tours, een
busreisje langs de huizen van
bekende filmsterren. Verderop
verdient een andere slimmerik
geld met zijn Graveline Tours,
een trip langs de laatste rust
plaatsen van gewezen groothe
den van het witte doek.
Een van die gewezen groothe
den is Marilyn Monroe. Dertig
jaar geleden gestorven (of werd
ze vermoord?), maar ondertus
sen nog springlevend. Zo levend
zelfs, dat ze plotsklaps aan de
overkant van de brede boule
vard verschijnt, samen met een
man met bril. Ze is gekleed in
de beroemde witte jurk uit 'Se-
met buurtbewoners bij renova
tie en nieuwbouwprogramma's.
De moderne architectuur heeft
in Rotterdam een gemeen
schappelijke achtergrond gekre
gen van politieke, sociale en
maatschappelijke aard.
Ook geeft Rotterdam archi
tecten en kunstenaars de moge
lijkheden ethische denkrichtin
gen te etaleren. Dat wordt zicht
baar in bijvoorbeeld de bouw
werken aan het Weena, in de
Peperklip en in grootschalige
woonwijken in Ommoord.
(Stadsbeeld, vanavond, 22.33
uur, Nederland 1)
ven years itch'. Het Veronica-
team rent de straat over voor
een gesprek.
De actrice wil wel een graan
tje meepikken van de vele mil
joenen die nog steeds aan Mon
roe worden verdiend. Zo loopt
ze dagelijks met haar manager
vier uur over de Walk of Fame
te paraderen, gaat voor geld
met toeristen op de foto, opent
winkels en zingt in opdracht
'Happy birthday, mister presi
dent'. En dat verdient goed,
want de rest van de dag kan ze
heerlijk op het strand liggen van
Santa Monica, de mondaine
wijk aan de Stille Oceaankust.
Producer Pieter van Dijk kijkt
tevreden toe. „Dit maakt Vero
nica goes America zo speciaal.
Je kunt vooraf nog zoveel rege
len en het draaiboek vastleggen,
elke keer weer verandert er iets,
omdat er van alles tussenkomt.
Of omdat zich iets onverwachts
voordoet. En dat maakt het wer
ken aan deze serie zo leuk."
Oppervlakkig
Vier maanden toert Veronica
met een camper door Amerika.
De paalwoningen van Piet Blom
in Rotterdam. foto gpd
Van New York tot San Francisco
met een grote omweg via het
zuiden. Wekelijks komen er
twee bijdragen van het team op
tv, die om beurten gepresen
teerd worden door de bekende
gezichten van de omroep. Zij
wisselen elkaar af, maar de
mensen achter die presentatie
zijn vrijwel allemaal dezelfden.
Van Dijk maakt al vanaf eind
april deel uit van het team.
„Toen Veronica goes America in
Nederland begon te draaien,
hadden wij een voorsprong van
acht afleveringen genomen. Die
hebben we nog steeds en die
moeten we ook hebben. Je kunt
je niet permitteren om opeens
zonder een uitzending te zitten.
Wij ronden de serie hier in de
VS eind augustus af, een maand
voor de laatste aflevering (op 22
september) wordt uitgezon
den."
Toen de ploeg in de VS aan
kwam, kon er niet meteen wor
den gefilmd. Eerst werd er in
Miami een camper gehuurd,
waarin een klein studiootje
werd gebouwd. De apparatuur
werd gehuurd in New York
In huize Kaagman galmt
Radio Noordzee. Een zen
der met louter Nederland
se muziek. Niet zo verwonder
lijk dat die aanstaat, want zan
geres Jemey Kaagman spant
zich al meer dan tien jaar in om
de positie van Nederlandse ar
tiesten te verbeteren. En Radio
Noordzee is eindelijk iets tast
baars. „We hebben drie jaar de
tijd genomen om te kijken of we
kunnen bewijzen wat we al zo
lang beweren: dat er bij het pu
bliek wel degelijk interesse be
staat voor het Nederlandse pro-
dukt."
Jemey raakte bij Radio
Noordzee betrokken door onder
meer haar werk als bestuurslid
van PALM (de vereniging van
professionele artiesten van lich
te muziek) en van de B.V. Pop.
Hoe raakte ze daarin verzeild?
„In 1984 was ik op een sympo
sium over popmuziek in Rotter
dam. Daar ben ik zö pissig ge
worden. Er werd steeds maar
gepraat over popmuziek door
ambtenaren, door journalisten.
Maar er was geen popmuzikant
te zien. Toen ik daarover een
opmerking maakte, zei iemand:
'Ja, maar jullie tonen zelf ook
wel erg weinig interesse.'
Meteen hebben Jaap van Beu-
sekom en ik toen besloten om
de B.V. Pop op te richten."
„Ik moet erbij zeggen dat ik
toen ook de tijd had om me met
de sociale en materiële kant van
het vak bezig te houden. Earth
(daar begon de reis), evenals
een 'van (Amerikaans per so-
nenbusje) om een deel van de
crew twee regisseurs, een re
dacteur, een editor, een produ
cer, twee productieassistenten,
een cameraman en een geluids
man te kunnen vervoeren.
Van Dijk: „En toen begon het.
We deelden de mankracht in
twee ploegen in. Als de ene re
gisseur opnamen maakte met
zijn ploeg, sloeg de andere aan
het monteren. De onderwerpen
komen overal vandaan. Als we
ergens komen, praten we met
iedereen: in de taxi, aan de ho
telbalie, in het café, we houden
kranten en andere nieuwsbron
nen bij en lopen wel eens bij
een Kamer van Koophandel
binnen. Zo hebben we meestal
wel tien onderwerpen per
plaats."
De serie kreeg in het begin
veel kritiek. Men vond de afle
veringen te oppervlakkig en als
los zand aan elkaar hangen.
Willem Herselman, directeur
van Pinball, het produktiebe-
drijf dat Veronica goes America
maakt, beaamt die kritiek. „En
voor een gedeelte klopt die ook.
Het programma moest groeien
en is ook gegroeid. Het is beter
geworden, stabieler. Wij vonden
het begin ook niet goed, maar
we hebben het maar zo gela
ten."
„De kritiek op de oppervlak
kigheid deel ik niet. Bij zo'n
produktie kun je kiezen tussen
een hoogstaande journalistieke
aanpak of eentje die past in de
amusementssfeer. Wij hebben
gekozen voor amusement. Be
wust. De Veronicakijker houdt
niet van diepgravende onder
werpen. Als in een item meer
dan vijf minuten wordt gepraat,
grijpen kijkers naar de afstands
bediening en gaan ze zappen.
De aflevering waarin Gert Berg
een bezoek bracht aan die ge
vangenis was fantastisch, maar
dat item duurde wel elf minu
ten. Dat is te lang."
Egotripperij
De regisseurs Jeroen van Baaren
en Laurens Drilich zijn ook niet
echt tevreden over de eerste af
leveringen, maar hebben zich
geërgerd aan de kritiek, die vol
gens hen op de verkeerde per
sonen was gericht. Van Baaren:
„Die eerste afleveringen werden
gepresenteerd door Jeroen van
Inkel. Een fout was om hem te
veel in beeld te brengen. Dat
was onze fout, maar alle kritiek
was gericht op Van Inkel. In
cestueuze egotripperij en dat
soort termen heb ik gelezen,
terwijl wij voor die aanpak heb
ben gekozen. We hebben tij
dens het draaien Jeroen zelfs
moeten overtuigen dat hij het
goed deed, zo bescheiden stelde
and Fire was in 1983 gestopt. En
ik had goed gepast op de cent
jes die we hadden verdiend.
Want er was natuurlijk geen
sprake van dat ik iets zou krij
gen voor mijn nieuwe werk."
Kopiëren
„Ik had moeten weten dat je
een lange adem voor dit soort
werk nodig hebt. Maar tot aan
de dag van vandaag begrijp ik
niet waarom sommige regelin
gen zo moeizaam tot stand ko
men. Twaalf jaar geleden, bij
voorbeeld, is in het Verdrag van
Rome al geregeld dat er een be
lasting op onbespeelde casset
tes moet komen. Dit jaar pas is
die regel in Nederland in prak
tijk gebracht. Moet je eens reke
nen wat er in die twaalf jaar al
lemaal is gekopieerd: inkom
sten die aan de neus van de ar
tiesten voorbij zijn gegaan! Bo
vendien hebben we er zelf ach
terheen moeten zitten om die
regeling uitgevoerd te krijgen."
Soms heeft Jemey Kaagman
het gevoel te vechten tegen de
bierkaai. Ze ervaart dat nu ook
weer met Radio Noordzee. „In
de afgelopen jaren zijn veel fre
quenties op de kabel klakkeloos
weggegeven. Zodat nu in een
aantal plaatsen wèl twee Franse
radiostations en een Italiaans
station zijn te ontvangen, maar
niet een puur Nederlands sta
tion als Noordzee."
„Natuurlijk pleiten we bij die
gemeenten er voor Noordzee
toegang tot de kabel te geven.
Maar, zo is de redenering vaak,
de uitgifte van de frequenties
wordt van jaar tot jaar bekeken.
die zich op. Hij was in feite uit
geleverd aan een stel idioten. En
wat gebeurt er? Ze maken hem
af. Want laten we eerlijk zijn, de
pers heeft hem afgeslacht."
Drilich: „We zijn van die kri
tiek toch wel geschrokken. Zo
fel. Ook na de uitzendingen met
Judith de Klijn en het beruchte
interview met Tom Egbers (in
het programma werd Egbers er
gens in de VS geportretteerd op
de manier zoals hij zelf jaren
personen portretteerde in Stop
de persen). Ondanks het feit dat
wij nu ook vinden dat dat por
tret van Egbers beter niet had
kunnen worden uitgezonden,
zijn we toch onzeker geworden
over wat we wel en wat we niet
van de presentator kunnen la
ten zien. Van Deursen wilde de
ze week nog iets vreemds'uitha
len. Ik heb tegen hem gezegd:
'Frans, het is jouw carrière'. Zo
ga je nu reageren."
De afleveringen van Veronica
goes America worden kant en
klaar afgeleverd in Nederland.
Wat het thuisfront nog moet
verzorgen is de ondertiteling en
de aftiteling. De rest is klaar. Te
hard werken („veertien uur per
dag, zeven dagen in de week")
is de algehele opvatting, maar
daar staat genoeg positiefs te
genover om er mee door te
gaan.
Vryheid
Drilich: „De vrijheid die we nu
hebben, is heel aantrekkelijk.
We kunnen nu items maken
over onderwerpen die anders
niet aan bod komen en we kun
nen zelf kiezen op welke wijze
we dat doen. Die is meestal af
wijkend van de doorsnee aan
pak. Ik denk dan ook dat het zal
tegenvallen als we thuis weer in
het keurslijf terug moeten."
De beroemde camper staat
Zodat we dus een jaar geduld
moeten hebben. Maar wij heb
ben van de minister van WVC
maar een jaar de tijd gekregen
om via het kabelnet onze be
staansreden te bewijzen."
De Hilversumse zenders
draaien nauwelijks platen van
Nederlandse artiesten. Volgens
Kaagman zijn er over een jaar of
tien geen Nederlandse Gouwe
Ouwe meer uit deze tijd. Dom
weg omdat er in deze jaren
geen grote hits van eigen bo
dem worden gescoord. „En
waarom niet? Omdat platen van
Nederlandse artiesten steeds
minder worden gedraaid. Het
publiek heeft er geen kennis
van kunnen nemen, vraagt er
dus niet om bij de platenzaak.
De platenzaak koopt de platen
derhalve niet in."
„Parallel daaraan loopt de
ontwikkeling dat, wil je een hit
hebben, je eerst in de Tipparade
terecht moet komen. Maar je
komt pas in de Tipparade als je
een bepaald aantal keren op de
radio wordt gedraaid. Je hebt
dus als Nederlandse artiest
maar een heel kleine etalage om
je waren uit te stallen. Reclame
is veel te duur. Dat is alleen
haalbaar voor een verzamel-cd
van superartiesten. Voor de rest
kan je het vergeten."
Promotie
De promotie van Nederlandse
muziek is een groot probleem.
Kaagman: „Het is toch ver
schrikkelijk dat de Stichting Co-
namus regionale omroepen een
kant en ldaar programma met
Nederlands amusement heeft
op een parkeerplaats achter ho
tel Sunrise in Redondo Beach
(L.A.). Een lang geval waarin
voornamelijk wordt gewerkt.
Achterin is een geïmproviseerd
studiootje, het midden bestaat
uit een keukentje, twee banken
en een tafeltje, de ruimte waar
overlegd wordt (en om beurten
in wordt geslapen; de crew is
zijn eigen bewakingsdienst) en
de voorkant is de cabine. De
camper heeft een constante be
woner: Memphis, de poes. Mee
genomen uit een asiel in Mem
phis waar jonge poesjes en
zwerfkatten na twee dagen wer
den afgemaakt. „Deze zat er zo
zielig..."
De camper valt op in het
straatbeeld. Zelfs in Amerika.
De grote foto achterop de cam
per van Veronicamodel Corinne
jong, snel en wild maakt
nieuwsgierig. Drilich: „Er wordt
ons zo vaak gevraagd: 'waar is
Veronica?' en dan antwoorden
wij maar: 'ze zit achterin en
staat onder de douche'."
In een reisje van vier maan
den leer je de Amerikanen wel
een beetje kennen. Van Baaren
kijkt er met gemende gevoelens
op terug: „Veronica heeft altijd
al iets met Amerika gehad. We
programmeren Amerikaans,
maken lawaai, kortom hebben
een Amerikaanse uitstraling.
Best. Toen ik voor het eerst in
New York kwam, dacht ik: 'dit is
het'. Fantastisch vond ik het. Nu
ik hier bijna vier maanden ben,
kijk ik heel anders tegen Ameri
ka aan. De mensen zijn overal
weer anders, maar hebben één
ding gemeen. Ze zijn zo naief,
goedgelovig."
„De tv heeft hier een bijna
griezelige macht. We zijn deze
trip in New York begonnen ten
tijde van de rellen in Los Ange
les. Ik liep op Time Square toen
tastisch dat acht van de regio
nale stations dat pakket hebben
aangenomen en nu iedere och
tend van negen tot tien een uur
Nederlandse muziek draaien.
Maar het is erg dat het initiatief
van Conamus heeft moeten ko
men. Daar is die Stichting niet
voor opgericht."
„Daarom is het zaak te blijven
vechten voor Noordzee. Want
wat is als Nederlandse artiest nu
mooier dan je eigen zender?"
„Eigenlijk vind ik het onder
hand tijd dat iemand het over
neemt. Het is belangrijk dat
binnen de beroepsorganisaties
mensen komen die nog volop in
het vak zitten. Sinds ik daar uit
ben, althans sinds ik niet meer
een - in mijn ogen - vredelie
vende demonstratie voorbij
kwam. Ik liep naar mijn hotel
kamer om te kijken wat er loos
was. De CNN-verslaggever
mèakte me daar toch een sten
nis. Dat het elk moment uit de
hand kon lopen, zo'n spanning
hing er in de lucht. Als je dat
maar vaak genoeg roept, breekt
de pleuris wel uit. Ik keek uit
mijn raam en de pleuris was
uitgebroken."
„Daar ben ik van geschrok
ken. Ik wist dat tv macht had,
maar ik wist niet dat er zo'n
misbruik van werd gemaakt. En
dat is hier op alle gebieden zo.
Neem Oprah Winfrey. Wist je
dat ze haar showgasten cast?
Praten over menselijke proble
men, maar dat wordt wèl door
acteurs gedaan. Amerikanen, ze
spelen zichzelf."
De Veronicacamper gaat aan
zijn laatste etappe beginnen.
San Francisco nog en dan naar
huis. De ploeg is moe, maar kan
de werkdruk beter aan dan ooit.
Routine, maar niet routineus.
En nog altijd gevoelig voor kri
tiek. Pieter van Dijk: „We gok
ken, elke aflevering weer, op de
uitkomst van de kijkcijfers. Nog
nooit heeft iemand gewonnen
en als er niemand wint, geven
we de opbrengst aan een goed
doel."
„Die kijkcijfers houden ons
op de been, die zijn heel be- I
langrijk voor ons. Omdat we al
zo Tang niet in Nederland zijn
geweest, horen we niet hoe er I
over het programma wordt ge- I
sproken. De kijkcijfers zijn dus
het enig tastbare bewijs dat we
hebben. Gelukkig zijn die goed.
Ruim 1,3 miljoen kijkers per af-
levering is niet gek voor een
programma dat twee keer in de
week wordt uitgezonden. En die j
score geeft ons vertrouwen."
Volgens Jemey Kaag
man zijnerover een
jaar of tien geen Ne
derlandse Gouwe
Ouwe meer uit deze
tijd. foto gpd
optreed, zijn er al weer
zo veel dingen veranderd."
Jemey Kaagman treedt nog
zo'n drie tot vier keer per
maand op. Soms met de groep,
vaak alleen met een geluids
band. Wordt het niet tijd voor
een nieuwe cd? De laatste plaat
dateert uit 1987. „Misschien.
Maar daar moet je tijd voor en
zin in hebben. Voordat een
plaat klaar is, ben je een half
jaar en heel veel geld verder.
Dan moet je hem gedraaid zien
te krijgen. En één ding doen we
dus niet meen we gaan niet
meer voor Hilversum op onze
knieën liggen met de vraag of ze
ons plaatje alsjeblieft willen
draaien."
STRIPS
BOLLEBOOM
Frans van Deursen bekend als het hulpje in de keuken van restaurant 'In de Vlaamsche Pot' voor de camera op Hollywood Boulevard. foto
Zangeres Jerney Kaagman en het vechten tegen de bierkaai
moeten aanbieden. Het is fan- full time
