Baden in weelde
Woody Allen
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1992
ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Wie gouden kranen wil
moet a raison van
vierduizend gulden per nacht
de Royal Suite huren:
een zitkamer, eetkamer,
keuken, twee slaap- en
badkamers, twee gasten wc's
en een eigen lobby.
Wie dat financieel niet kan
trekken en slechts 750 gulden
te verslapen heeft voorde
meest 'simpele' kamer, moet
het doen met het gouden
sanitair in de marmeren
toiletten van de 'public areas'.
De beschaafde parfumgeur is
bij de prijs inbegrepen.
Het Amstel Hotel in luxe
herrezen uit het puin.
Een sprookje
voor zeventig
miljoen gulden
THE A VAN BEEK
Het Amstel Hotel. „Het uiterlijk
van een Engels landhuis in een
paleisachtige sfeer". Zo om
schrijft directeur H. Strobl het liefst zijn
pronkstuk. Verliefde blikken laat hij over het
weelderige interieur glijden. Beleefd wordt hij
op zijn rondtocht gegroet door de honderden
mensen die er de laatste hand aan leggen of
zich voorbereiden op wat er komt. Nog een
paar dagen en dan gaan de deuren open van
wat het meest luxueuze hotel moet worden
van Nederland, zo niet van de wereld.
Dinsdag (1 september) arriveren de eerste
gasten. Op 29 september is de officiële ope
ning door prins Bernhard. Gelijktijdig wordt
ook het 125-jarig bestaan gevierd. Hoe, dat
blijft nog even geheim. Maar dat het iets met
de rivier te maken heeft en ook de Amster
dammers zelf er iets van zullen merken, ja
dat wil Strobl wel prijsgeven.
Bijna twee jaar geleden vertrok de laatste
hotelgast uit het Amstel Hotel. Daarna begon
een grootscheepse verbouwing waarbij niet
veel meer dan' de muren overeind bleven
staan. Een restauratie die een slordige 70 mil
joen gulden zou gaan kosten. Het resultaat is
oogverblindend en in een stijl die in Neder
land zijn weerga niet kent. Het zijn niet al
leen de fraai gestucte plafonds, de met kost
bare stoffen bespannen wanden, de kroon
luchters, gedrapeerde gordijnen, het vele an
tiek en de oud-Hollandse schilderijen die het
'Amstel' zo uniek moeten maken. Vooral ook
de franjes, de plek, de traditie, de service en
de extra faciliteiten.
Limousines
Dat begint al bij aankomst van de gast op
Schiphol. Op de vaste parkeerplaats wachten
drie limousines: een Rolls Royce, een Merce
des 300-SEL en een stretched limousine Ca
dillac. In de rij staan bij de douane is niet no
dig. Deze VIP's hebben hun eigen, meer snel
le en discrete paspoortcontrole. Bij een hotel
balie inchecken vindt men in het Amstel een
te tijdrovende bezigheid voor gehaaste za
kenmensen, 85 procent van het cliëntenbe
stand. Dat gebeurt heel discreet in de kamer
of suite, waarvan het hotel er 79 telt.
Elke kamer, suite of een van de twee
penthouses met fraai uitzicht over Amstel en
hoofdstad heeft een andere, weelderige in
richting. Standaard is overal de telefoon met
antwoordapparaat, fax, tv, video, cd-speler
en een naar de smaak van de gast geselec
teerde collectie cd's. Briefpapier met de eigen
naam erop. Op elk nachtkastje een in mes
sing uitgevoerde handschakelaar waarmee
alle sierlijke lampen vanuit bed zijn te bedie
nen. Voor zo'n triviale handeling hoeft men
niet de zojuist gemanicuurde voeten op het
handgeweven tapijt te plaatsen.
De marmeren badkamers vormen een ver
haal op zich. Behalve een riant ligbad, een nu
al veelbesproken doucheruimte. De douche
kop heeft met zijn doorsnede van 29 centi
meter een afmeting die een royaal soepbord
benadert. Daaruit plenst per vijf minuten een
waterval van rpinstens zestig liter, rekende
Milieudefensie verontwaardigd uit.
„Onzin die kritiek", meent directeur Strobl.
D
w i j
De centrale hal van het verbouwde Amstel Hotel.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER NILS VAN HOUTS
Amstel Hotel na twee jaar weer open
„Een douche kost nog altijd minder water
dan het nemen van een bad. Bovendien gaan
we hier zeer milieubewust werken. Ons koel
water gebruiken we uit de Amstel, de afval
verwerking in de keuken gebeurt op een
milieuvriendelijke wijze en papier en ander
materiaal worden gerecycled.
Service
Ruim tweehonderd personeelsleden staan de
gasten ter beschikking, gemiddeld 2,5 per ka
mer of suite. Kamermeisjes heten hier 'kame
nier'. De gestreken kranten voorkomt
zwarte inktvingers worden elke ochtend
standaard geleverd. Op elk van de vier hotel
verdiepingen staan twee speciaal opgeleide
butlers 24 uur per etmaal voor elke wens, hoe
buitennissig ook, paraat. Maar altijd beschei
den op de achtergrond. De klant is er letter
lijk koning en moet van een ongestoord ver
blijf verzekerd zijn.
Een computer in de werkkamer van de
butler registreert elke kleine bijzonderheid
van de klant. Wil die een anti-allergie kussen?
Genoteerd. Bij het volgende bezoek aan het
Amstel is dat als vanzelfsprekend aanwezig.
Een speciale whisky in de toch al riant gevul
de bar? Geen nood, die komt er en uiteraard
op de juiste temperatuur. De computer no
teert het voor een volgende logeerpartij.
Exclusief
Terwijl de laatste hand wordt gelegd aan ver
bouwing en inrichting, bewaakt een legertje
beveiligingsmensen het hotel. Niemand
komt erin zonder een speciaal pasje en zon
der persoonlijke begeleiding van een opge
roepen bewaker. „Dat moet ook wel", legt
Strobl uit, „er ligt hier voor kapitalen aan
spullen. We hebben ons suf gekocht aan an
tiek. Als we onze neus op de Denneweg in
Den Haag of in de Amsterdamse Spiegel
straat laten zien, gaat de rode loper al uit."
In de geheel gerestaureerde Spiegelzaal
staan het serviesgoed, zilverwerk en kristal
nog hoog opgestapeld. Alleen al de serviezen
vertegenwoordigen een waarde van drie
kwart miljoen gulden. In een verscholen
hoekje liggen drie gebroken borden. „Daar
ligt voor zeshonderd gulden", mompelt Stro
bl.
De met groen en puur goud beschilderde
borden maakten deel uit van het Barnadoud
Limoge porselein, het servies dat in het ex
clusieve restaurant La Rive op tafel staat. Het
Artois Blue Limoge is voor de koffie, thee en
het ontbijt en in de conferentiezalen komt
het traditionele Amstel-servies op tafel. Al in
gebruik sinds het openingsjaar 1867.
Proef
Niets, maar dan ook niets wordt aan het toe
val overgelaten als de eerste gasten arriveren.
De afgelopen week begon het proefdraaien.
Burgemeester en wethouders van Amster
dam beten maandag letterlijk de spits af door
als proefkonijn van chef de cuisine Robert
Kranenborg te fungeren. De produkten uit de
zeer geavanceerde keuken werden later deze
week nog eens dunnetjes beproefd door ge
nodigden uit het bedrijfsleven. Hetzelfde ge
beurde in de hotelkamers. De gehele week,
elke nacht een ander panel van tien uitverko
ren proefslapters.
De keuken van Kranenborg kijkt uit over
de terrassen aan de Amstel. Een hoekje van
het terras heeft hij gereserveerd voor zijn per
soonlijke kruidentuin. Wie het goed met hem
kan vinden, maakt kans als zijn persoonlijke
gast te worden uitgenodigd om de nieuwste
recepten in de kruidentuin te komen voor
proeven.
En dan de 'wijnkelder'. Een kelder is het ei
genlijk niet. Een deel van de 4000 in voorraad
aanwezige flessen met kostelijk vocht ligt uit
gestald in verlichte, glazen kasten, gevat in
fraai hout. Elke kast met zijn eigen benodigde
temperatuur, per computer geregeld. De
wijnkaart vermeldt 70 van de 150 aanwezige
wijnen. De klant kan er persoonlijk komen
kiezen.
De duurste wijn? Een magnum Chateau
Petruse 1980 kost bijna het jaartal: 1950 gul
den. Het goedkoopste Spaanse 'alternatiefje'
is er al voor 42 gulden.
Vertrouwen
Het Amstel Hotel, voor de rijken der aarde.
Zakenmensen, mega-sterren, regeringslei
ders en vorsten. Soms voor een (huwelijk-
s)nachtje, soms voor een langere periode. Ze
komen er slapen en eten, zoeken vertier in
het zwembad op rivierniveau, bewegen in de
fitnessruimte, nemen een Turks bad of sauna
en laten zich masseren. Nemen een la carte
ontbijt naar Brits, Frans of Amerikaans mo
del, laten zich vervoeren in de limousine of
met het afgemeerde motorjacht.
Of ze komen bijeen in de Amstelclub, de
700 vooraanstaande zakenlieden. Traditiege
trouw in de eigen lounge met restaurantfaci
liteiten. Of ze vergaderen in een van de zes
overige banquetrooms.
Slapeloze nachten of zijn jet-set hotel wel
zal aanslaan en de investeringen eruit ko
men? Strobl blijft er stoïcijns vriendelijk bij
lachen. „Ons boekingspatroon laat zien dat
we juist hebben ingeschat. En een internatio
nale, economische crisis raakt ons niet. Dan
moet er juist extra veel vergaderd worden."
„Mr. Woody Allen zei ze toen ze aan elkaar
werden voorgesteld, „u ziet er precies zo uit als
in uw films. Niet slechter, niet beter.
Ik las dit voowal in EricLax's recente biografie
van Woody Allen op dezelfde dag dat ik Allen 's
film Crimes and Misdemeanors (1990) weer eens
bij de videotheek had gehuurd. De vrouw in
kwestie, Wanda Rubinstein, weduwe van de
fameuze pianist Arthur Rubinstein, heeftin die
film een kleine rol. Ik durf er haast vergif op in te
nemen dat ze die rol mede te danken heeft aan
haar directe openings'line' bij de kennismaking
met Woody in 1985. Want daarmee sloeg ze
exact op de kop van de spijker waaraan Woody
Allen's werk en faam is opgehangen.
Onze cultuur is in
zekere zin een mas
sale poging is om de
werkelijkheid te verdraaien. Als
tovenaarsleerlingen zijn we bezig
om met behulp van de techniek,
de kosmetiek en de 'sportiek' de
wereld en onszelf van buiten te
verfraaien, te verbouwen, te sty-
leren. We teren vrijwel allemaal
op de illusie dat het nog maar
een kwestie van tijd is voordat
wetenschap en techniek zover
zijn dat wij allemaal zonder uit
zondering aanspraak kunnen
maken op duurzame aantrekke
lijkheid, schoonheid en geluk.
We leven niet in het informatie
tijdperk, zoals allerlei opinielei
ders ons willen doen geloven, we
leven in het tijdperk van de 'des
informatie', van de misleiding.
De machtigste en meest typeren
de industrie van de twintigste
eeuw is de illusie-industrie, de
fabricage van beelden, van ver
beelding. Ieder van ons consu
meert wekelijks gemiddeld twin
tig uur (ruim een halve werk
week!) beelden en ervaringen die
door die industrie zijn vervaaar-
digd. Onze eeuw is de eeuw van
Hollywood en van niks anders.
Als je een happy end wil (en wie
wil dat niet!), zo zegt een van de
hoofdrolspelers in 'Crimes and
Misdemeanors', moet je in
Hollywood wezen en nergens an
ders.
In de orkaan van fantasie en il
lusie die voortdurend over onze
hoofden raast, houdt zich al zo'n
30 jaar lang een klein, onooglijk,
triestig ventje overeind. Als hij s'
morgens opstaat, trekt hij de eer
ste de beste onder handbereik
liggende jutezak-achtige cordu
roy broek en frommelige sweater
aan en loopt er even onelegant
de straat als de filmset mee op.
Tussen leven en film is bij hem
geen drempel, geen podium. Le
ven is voor hem een oneindige
film van gesodemieter in relaties,
van banale lusten, van kleinzieli
ge jaloezie en bedrog, van leed
vermaak, van hopeloze strijd tus
sen hoofd en hart en van verte
derende maar onhandige pogin
gen om het beter te doen zonder
enige garantie op een happy end.
Film is voor hem een kort verslag
van een stukje van dat leven. Een
verslag dat niet slechter, maar
ook niet beter mag zijn dan het
leven zelf. In Woody Allen's films
komen daarom geen helden
voor. Helden bestaan niet voor
wie goed oplet. Degenen die
door anderen tot held worden
opgehemeld weten dat beter dan
wie ook.
Woody is zelf ook geen held.
Niet in zijn leven en dus ook niet
in zijn films.Zijn relatie met Mia
Farrow is ook nooit de goudom
rande romantische 'love story'
geweest, waar talrijke media in
clusief'Newsweek' deze week
het over hadden. Niet in het le
ven en dus ook niet in de films
die ze samen gemaakt hebben.
In feite waren hun persoonlijk
heden, zoals zij beiden lang voor
de breuk al eens hebben uitge
sproken, zo verschillend en hun
vaardigheid om onderlinge span
ningen uit te vechten zo gering
('Crimes and Misdemeanors'
geeft daar een goede afspiegeling
van) dat de twaalfjarige duur van
hun relatie in feite verbazing
wekkend is. Absoluut niet verba
zingwekkend is wat er zich nu
tussen hen aan het afspelen is,
nu de breuk een feit is. Zoals Ju
dith Viorst in haar boek Neces
sary Losses heeft beschreven, zijn
veel partnerrelaties 'intrinsiek
tragische' relaties. Er is geen rela
tie tussen volwassenen waarin de
betrokkenen elkaar zoveel scha
de (kunnen) gaan berokkenen
dan juist in een aflopende part
nerrelatie. Een liefdesrelatie die
door de ene partner verbroken
wordt vanwege een nieuwe lief
desrelatie, levert bij de andere, in
de steek gelaten partner vrijwel
altijd een diepe persoonlijke
krenking, een zware emotionele
verwonding op.
In geval van Mia Farrow is, hoe
je het ook wendt of keert, die
krenking nog vele malen groter
omdat ze niet alleen aan de dijk
is gezet door Woody, maar ook
door haar eigen (adoptief) doch
ter Soon-Yi, waarvoor Woody
haar in feite heeft ingeruild. Een
heleboel mensen hebben zich in
middels al druk gemaakt over de
vraag of dit gedrag van Woody
eigenlijk wel door de morele of
psychologische beugel kan. Ook
al is Soon-Yi niet zijn biologische
dochter, ook al is ze niet zijn
adoptief dochter (ze is geadop
teerd door Mia en haar vorige
echtgenoot), toch heeft hij al die
jaren een soort van vaderrol in
het gezin Farrow-Allen gehad, en
dus is het toch eigenlijk een soort
van incest. Zo luidt een veelge
hoorde redenering. Woody's en
Soon-Yi's verdediging daartegen
is dat hij nooit als vader voor
haar heeft gefungeerd (hij zou
dat alleen gedaan hebben voor
zijn biologische en adoptiefkin
deren met Mia gedaan hebben).
Ze zouden elkaar eigenlijk pas
zijn gaan opvallen toen Soon-Yi
al meerderjarig was en de relatie
met Mia slecht ging. Eerlijk ge
zegd heeft dit verweer, wat
Woody Allen betreft, mij nogal
teleugesteld. In 'Crimes and Mis
demeanors' laat Woody een van
de acteurs (een zekere Professor
Levy die tegen het eind van de
film zelfmoord gepleegd blijkt te
hebben!) zeggen: 'we definiëren
ons zelf door de keuzes die we
maken. We zijn in feite het som
totaal van onze keuzes'.
Wat ik had gehoopt van Woody
te horen is de bekentenis dat hij,
door een liefdesrelatie aan te
gaan met haar dochter, bewust
de keuze heeft gemaakt om Mia
te kwetsen en te krenken op een
wijze die niet of nauwelijks ver
teerbaar is. Dat hij daarmee ook
bewust heeft gekozen het risico
te lopen dat al haar verbittering
en gram over zijn keuze zich,
met onvoorspelbare gevolgen,
over hem uit zou storten.
Wat ik ook had gehoopt van
Woody te horen is de bekentenis
dat hij niet bereid was zijn eigen
verlangen of lustbevrediging op
te geven ten einde een ander
mens voorkoombare diepe emo
tionele wonden te besparen.
„Het heelal", zegt professor Levy
in 'Crimes and Misdemeanors',
„is een tamelijk kille plaats. Wij
zijn het die het met onze gevoe
lens bekleden.... Het is slechts
door ons vermogen tol liefheb
ben dat het onverschillige uni
versum betekenis krijgt (op
warmt)." Zelf deel van dat onver
schillige universum is de mens
ten opzichte van een ander mens
die hij niet (meer) liefheeft, even
eens tot onverschilligheid ge
neigd: het kan hem in feite wei
nig of niets meer schelen hoe de
ander zich voelt. Als ik binnen
kort Woody Allen weer ontmoet
zal daarom het eerste dat ik te
gen hem zal zeggen, zijn: „Mr.
Woody Allen, u ziet er precies uit
als een mens. Niet slechter, niet
beter."
RENE DIEKSTRA
hoogleraar klinische en
gezondheidspsychologie
