Sprankje hoop voor 'Joegoslavië'
Feiten Meningen
Kattenstad
President Macedonië
vraagt Griekenland
'rationeel' te zijn
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1992
Wat de conferentie heeft opgeleverd:
Milan Panic, premier van 'rest-
Joegoslavië': Mooie woorden,
geen daden.
foto reuter kevin lamarque
Alle partijen in het con
flict zijn voor het eerst bij
eengebracht.
De belofte een einde te
maken aan 'etnische zui
vering' en de internerings
kampen te sluiten.
Erkenning van Bosnië
binnen de grenzen van
voor de oorlog.
Zwaardere sancties te
gen Servië en Monte
negro.
Meer VN-troepen om de
humanitaire hulp te bege
leiden.
VN-waarnemers bij de
Servisch-Bosnische grens.
Er wordt volgende week
in werkgroepen verder ge
praat.
En wat niet:
Geen garantie dat de
verplichtingen worden
nakomen.
De gevechten zijn niet
gestopt, maar juist verhe-
vigd.
Geen VN-aanwezigheid
in Kosovo.
Geen garantie dat de
veroverde gebieden wor
den teruggegeven.
Geen oplossing voor de
status van Macedonië.
Alija Izetbegovic, president van
Bosnië-Hercegovina: Erkenning
grenzen als troostprijs, foto af
Conferentie in Londen weet concessies af te dwingen van Servië
'Met honing vang je meer vliegen dan met azijn'. Onder
dat motto begonnen woensdag EG-voorzitter John Major
en VN-chef Boutros Ghali aan Joegoslavië-conferentie in
Londen. In zijn openingstoespraak maakte de Britse pre
mier de deelnemers uit het voormalige Joegoslavië lekker
met exportkredieten, handelsakkoorden, economische
steun en wat dies meer zij. Op voorwaarde dat ze zich
bereid toonden tot echfeonderhandelingen. „Dat wil
zeggen bereid zijn concessies te doen en compromissen
te sluiten", aldus Major.
LONDEN* SIMONEV
EN MARGREET VERMEULEN
De dwarsliggers op de weg naar
vrede zouden kein pfennigVny
gen, siste de Duitse minister
Kinkel (buitenlandse zaken).
Vooral voor Servië gold dat het
moest kiezen of delen: meewer
ken of anders tot de paria van
de wereldgemeenschap worden
uitgeroepen en volstrekt geïso
leerd raken. Wat zoiets kan be
tekenen maakte de Oostenrijkse
minister Mock (buitenlandse
zaken) duidelijk door voor te
stellen in het ergste geval alle
telecommunicatie-verbindin-
gen met Servië te verbreken.
Het antwoord van de Serviërs,
de Servische Bosniërs en van de
andere strijdende partijen liet
meer toezeggingen dan ooit te
voren. De interneringskampen
worden op korte termijn geslo
ten, de Serviërs staan een deel
van hun landveroveringen af en
de zware wapens komen onder
toezicht van de Verenigde Na
ties. Bovendien worden de
grenzen van Bosnië-Hercogovi-
na erkend. Om kort te gaan: op
papier is opnieuw aan alle
voorwaarden voldaan om het
bloedbad op de Balkan te stop
pen.
Wapenstilstand
„Spaar me nieuwe wapenstil
standen", had de Canadese
oud-commandant Mackenzie
van de VN-vredesmacht in Sa
rajevo aan de vooravond van de
conferentie geroepen. „Hoe
mooier de overeenkomsten,
hoe harder de gevechten daarna
weer oplaaien", aldus Macken
zie. De afgelopen dagen hebben
dat ook weer bewezen. Mis
schien zijn de nieuwe instruc
ties nog niet aangekomen. Mis
schien houden de strijdende
milities er een eigen moraal op
na, waar hun politieke bazen
geen vat op kunnen krijgen.
Misschien is er wel geen enkele
intentie om het bloedbad daad
werkelijk te stoppen.
Als bewijs van goede wil had
men op zijn minst gedurende
De Nederlandse minister Hans
van den Broek (buitenlandse za
ken): Harde woorden voor Ser
viërs. foto afp
de vredesbesprekingen een wa
penstilstand overeen kunnen
komen. Het tegendeel gebeur
de. Tijdens de London-confe-
rentie vielen in Sarajevo en de
rest van Bosnië tientallen doden
en honderden gewonden.
Maar vrijwel alle EG-ministers
haastten zich om de toezeggin
gen van de strijdende partijen
als 'doorbraak' te verwelkomen.
Zelfs de Bosniërs karakteriseer
den het resultaat als „meer dan
waarop we hadden durven ho
pen". Major noemde het onder
handelingsresultaat een belang
rijke stap voorwaarts. „Maar we
kunnen niet louter vertrouwen
op de goede wil van de betrok
ken partijen. We moeten de
druk op de ketel houden om te
zorgen dat deze afspraken na
geleefd worden".
Controle
De druk wordt ten eerste opge
voerd door de controle op de
VN-duo Vance en Boutros Ghali: Meer troepen naar Bosnië.
vOVib
De journalist Philip Freriks ontdekt
de binnenkant van het Braziliaanse
regenwoud. Kijk vanavond naar
Amazonia
AVRO. Nederland I om 18.26 uur. 'Amazonia* is
een produktie van AVRO, Belbo en Novib.
Novib steunt de Amazone-Indianen in hun
strijd voor behoud van het tropisch regenwoud.
naleving van het handelsembar
go tegen Servië te verbeteren.
De Donau-staten krijgen de ver
plichting en de daarbij beho
rende middelen om schepen
met een verdachte lading en/of
verdachte bestemming aan te
houden en te controleren. Bo
vendien wordt het aantal waar
nemers uitgebreid, dat toezicht
houdt op naleving van het em
bargo.
Dat is mooi. De Belgische mi
nister Claes verwacht zelfs dat
de Serviërs met zo'n embargo
binnen korte tijd op de knieën
gedwongen zijn. Maar is dat
werkelijk zo? Servië heeft haar
voedselvoorziening goed gere
geld door zich de graanvelden
in oost-Kroatië toe te eigenen.
Servië exporteert nog steeds
energie. En het leger heeft enor
me voorraden brandstof.
Kroatische economen menen
dat een zeer streng gecontro
leerd embargo op zijn vroegst
pas over een jaar de Serviërs
echt in het nauw kan drijven.
Een ander drukmiddel is al ge
noemd: het dreigen met een di
plomatiek, cultureel en politiek
isolement van Servië. Dat klinkt
foto ap gillian allen
indrukwekkend, maar er is geen
greintje overeenstemming be
reikt over wat dat in zou kun
nen houden. Ambassades slui
ten? Daar is geen meerderheid
voor. Ook het degraderen van
de ambassades tot consulaten
ligt erg moeilijk. Datzelfde geldt
voor het verwijderen van 'Joe
goslavië' (Servië en Monte
negro) uit internationale instel
lingen als de Verenigde Naties.
Troefkaart
Deze verschillen van inzicht die
de wereldgemeenschap wel de
gelijk verdelen, zijn zorgvuldig
toegedekt. Er is bewust voor ge
kozen zoveel mogelijk met één
stem te spreken. In dat opzicht
is de conferentie geslaagd. Maar
als het er daadwerkelijk op aan
komt „de knoet" te hanteren
zoals minister Van den Broek
van Buitenlandse Zaken het
graag noemt, scheurt het geslo
ten front weer uiteen.
De Verenigde Staten en de EG
lijken hun allerbelangrijkste
troefkaart tijdens de conferentie
te hebben verspeeld. Van een
(beperkte) militaire afstraffing
van de grootste agressor in het
De Servische president Slobodan Milosevic Hield wijselijk zijn mond
dicht foto afp
conflict zal voorlopig geen spra- macht in het voormalig Joego-
ke zijn. Ook een Frans voorstel slavië betreft alleen het aantal
om het Bosnische luchtruim vrij blauwhelmen: niet hun taken-
te houden van vijandelijke pakket of hun geweldsinstruc-
vliegtuigen werd onmiddelijk de
nek omgedraaid.
De Fransen op hun beurt stap
ten daar grootmoedig overheen, ganisatoren zich ten doel stel-
Want de EG kan het zich niet
veroorloven vechtend over
straat te rollen nu de publieke
steun voor nauwere politieke
samenwerking binnen de EG
snel afkalft. Anders geformu
leerd: de EG kon zich op dit
moment in de geschiedenis
den het verbreden en ver
sterken van de druk op Servië
dan moet de conclusie luiden
dat dit doel deels bereikt is. De
stem van de islamitische landen
is daarentegen nauwelijks ge
hoord. De waarschuwing van
Turkije dat er een oorlog f
geen regelrecht debacle permit- de religies dreigt, hangt onweer
teren. En Frankrijk, met het oog sproken ergens in de lucht. En
op het referendum over de EG-
afspraken van Maastricht, hele
maal niet.
Resolutie
Het zal de kwaadwillende par
tijen in het voormalige Joego
slavië niet ontgaan zijn dat zelfs Toch i:
de befaamde Veiligheidsraad
resolutie waarin het gebruik var
„alle noodzakelijke middelen"
wordt toegestaan om humani
taire acties mogelijk te maken,
van de agenda is gevoerd. De
uitbreiding van de VN-vredes-
wat Rusland betreft: dit land
heeft zich voortdurend op de
vlakte gehouden. De groot
macht heeft zich volgens Van
den Broek laten leiden „door
haar historische angst voc
teveel isoleren van Servië'
n sprankje hoop
het
dat er een vredesregeling denk
baar is voor het voormalige Joe
goslavië. En dat is meer dan
menigeen op had durven ho
pen.
STANDPLAATS ROME
Een scène op een fraai terras
van een chique Romeins restau
rant: twee echtparen staan op
het punt plaats te nemen aan
hun tafel. Als een van de vrou
wen de stoel naar zich toetrekt,
klinkt een venijnige krijs. Een
kat schiet onder de tafel van
daan en verdwijnt tussen de ci
troenbomen. De ober zegt licht
ontstemd: „Maar mevrouw, zo
laat u de kat schrikken."
Katten de straatvariant wel te
verstaan zijn heilig in Rome.
Het heeft, zover ik kan nagaan,
niets te maken met het katho
lieke geloof. De Romeinen
koesteren ze als hun eigen kin
deren. In mijn straat houden
zich een paar dozijn 'mici'op.
's-Zomers liggen ze bij voorkeur
uitgestrekt op de linnen dakjes
van de Fiats 500 en 's winters
nestelen ze zich op de warme
motorkap van pas geparkeerde
auto's. 's-Middagsom half drie
worden steevast door de ruim
hartige buurtbewoners de res
ten van de pasta en de kippe-
bouten geserveerd op een bord
onder de auto.
Vanaf hun hoge posities kijken
ze arrogant en superieur om
zich heen. Tarzan, een grote ka
ter die ik houd voor de leider
van de straat en ook voor de va
der van de meeste andere kat
ten, bezet altijd de Fiat Panda
van de slager. 's-Zomers op het
linnen dak en 's-winters op de
motorkap.
Net als veel andere Romeinse
katten is zijn oorspronkelijk wit
te vacht verworden tot een on
definieerbaar grauw-grijze
poetsdoek. Hij heeft een dikke
kop, waarin een oog half dicht
zit en hij mist een fors stuk van
zijn staart. Wie hem in de ogen
kijkt, weet het: hij is de baas;
Rome is van hem.
De meest geliefde woonoorden
van de Romeinse katten en
dat is niet verwonderlijk gezien
hun koninklijke karaktertrekken
zijn echter de oude monu
menten. De triomfboog van
Constantijn, het Colosseum, de
Piramide, het Forum, overal be
vinden zich enorme kattenfami-
lies, die alle keurig op tijd wor
den gevoerd door de buurtbe
woners. Ze zijn een attractie ge
worden voor de toeristen, die
graag een soezende 'micio'foto
graferen tussen de tenen die
ooit toebehoorden aan het im
mense standbeeld van keizer
Nero.
Maar soms wordt de idylle
wreed verstoord. Juist in een
park in mijn wijk, is een wrede
kattenhater actief. Katten wor
den vergiftigd gevonden en
soms hangen ze aan een ijzeren
draad aan een boom. Nadat er
een zo werd aangetroffen met
daarbij geplaatst de tekst 'dit is
noch de eerste, noch de laatste',
was voor de buurtbewoners de
maat vol. Een lid van 'Groen
Links' heeft in de gemeenteraad
de zaak onder de aandacht ge
bracht. Politie en carabinieri
zijn ingezet en bewoners posten
in het park. De dader is echter
nog steeds niet gevonden en het
moorden gaat onverminderd
door.
Nu is al enkele dagen het zwarte
LONDEN TONY BARBER
THE INDEPENDENT
President Kiro Gligorov van Ma
cedonië hèeft er bij Griekenland
op aangedrongen de westerse
erkenning van zijn republiek
niet langer tegen te houden.
Volgens hem hebben de Grie
ken op de lange termijn voor
deel bij een vredelievende, sta
biele staat aan hun noordgrens.
De Griekse eis dat Macedonië
haar naam verandert voordat de
republiek wordt erkend, om
schrijft hij als 'irrationeel'.
„Als de Grieken niet zo'n irra
tionele eis zouden stellen, dan
zouden ze zien dat een onaf
hankelijk Macedonië in hun
voordeel is. Tenslotte grenzen
zij met een onafhankelijk Mace
donië niet aan een land met een
sterk leger, maar eerder aan een
kleine en stabiele staat. Als we
betrokken waren geraakt bij de
Joegoslavische oorlog, dan zou
er gelijk over de Griekse grens
zijn gevochten", aldus Gligorov.
Athene heeft al maanden een
blokkade ingesteld tegen Mace
donië en heeft feitelijk een ver
bond gesloten met Servië om
het land zwak te houden. De
Grieken weigeren Macedonië te
erkennen, voor een deel omdat
Macedonië een benaming is die
exclusief tot het Griekse erfgoed
zou behoren.
Athene beweert ook dat Mace
donië -j- de armste van de zes
republieken die het voormalige
Joegoslavië vormden aan
spraak zou willen maken op de
noordelijke Griekse provincie
van dezelfde naam. De Mace-
doniërs wijzen aanspraken op.
andere staten echter af.
Eerder dit jaar waren de meeste
landen van de Europese Ge
meenschap bereid Macedonië
te erkennen, maar op de EG-top
in juni in Lissabon bogen ze
voor de Griekse druk en zeiden-
ze dat de republiek haar naam
moest veranderen. Gligorov
denkt dat die koerswijziging is
ingegeven door de angst dat
Griekenland het verdrag van
Maastricht niet zou onderteke
nen wanneer Athene zijn zin
niet zou krijgen in de kwestie
Macedonië.
„Het zal nog veel moeilijker
worden voor de Grieken om te
rechtvaardigen wat ze doen",
zegt hij, „Met deze houding zijn
er voor hen geen onmiddellijke
voordelen en op de lange ter
mijn nog minder."
Gligorov zegt dat er een ernstig
risico bestaat dat het Joegoslavi
sche conflict zich van Kroatië en
Bosnië-Hercegovina naar de
zuidelijke Balkan verspreidt en
dat de Servische provincie Kos
ovo daarin meegezogen wordt.
„Dat gevaar is groot, met name
als de Serviërs niet willen praten
en aan de Albanezen geen auto
nomie willen verlenen, maar
ook als de Albanezen het idee
van verandering van de grenzen
niet verwerpen."
Ongeveer een kwart van de
twee miljoen inwoners van Ma
cedonië zijn etnische Albane
zen, die zich hebben geconcen
treerd in de hoofdstad Skopje
en het westelijke deel van de re
publiek. Zij werden in het com
munistische Joegoslavië gedis
crimineerd en, hoewel in de af
gelopen anderhalfjaar de om
standigheden zijn verbeterd, de
onderdrukking zou wel eens
kunnen uitlopen op het streven
naar een Groot-Albanië: een sa
mensmelting van Kosovo, west-
Macedonië en Albanië zelf.
De Albanese leiding in Kosovo
ontkent expansionistische am
bities te hebben, maar wijst er
op dat de greep van het Servi
sche leger en politie op de pro
vincie zo onderdrukkend is dat
veel Albanezen onafhankelijk
heid, mogelijk gevolgd door ver
eniging met Albanië, als de eni
ge optie beschouwen.
Gligorov zegt dat een explosie
in Kosovo „zeer negatief zou
zijn voor Macedonië. In de eer
ste plaats zou dat leiden tot een
zo groot aantal vluchtelingen
dat Macedonië het niet aankan.
Daarbij komt dat de Albanezen
in Macedonië de Albanezen in
Kosovo te hulp kunnen schie-
VERTALINC: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
dak van de Panda van de slager
leeg. Tarzan is onvindbaar. De
slager legt zijn vleesresten on
der de auto, maar Tarzan
schuift niet aan. Net als de
meeste katers bezocht hij graag
Villa Lazzaroni, vooral voor zijn
amoureuze escapades. Hij is
waarschijnlijk het slachtoffer
geworden van de mysterieuze
kattenmoordenaar. Nooit ge
dacht dat ik de arrogante blik
van deze Romeinse heerser ooit
nog eens zou missen.
CORRESPONDENT
De Britse premier John Major en VN-secretaris-generaal Boutros Boutros Ghali, gezamenlijk voorzitter in Londen: voortzetting overleg mager suc
ces. foto wpa-rota
