VN-macht uitgebreid
V
i
Buitenland
'Rellen Rostock boosaardig teken aan de wand'
Historische schatten Sarajevo vernield
Andrew stimuleert
mogelijk economie VS
Tsjechen en Slowaken
nog 125 dagen samen
Abchazië op rand
van totale oorlog
Bettino Craxi probeert
rechter zwart te maken
11
Japanse partijleider treedt af
wegens financieel schandaal
DONDERDAG 27 AUGUSTUS 1992
5
Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Assoc
DPA Deutsche Presse Agentur GPD Cemeenschappeliikel
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTF
Ziekenhuispatiënt belt politie om hulp
verceluDe kamergenoot van een nierpatiënt in het ziekenhuis
van de Noorditaliaanse plaats Sant'Andrea heeft zaterdag de po
litie gebeld omdat er geen verplegers te bekennen waren. De 66-
jarige patiënt barstte van de pijn en op de alarmbel werd niet
gereageerd. De ziekenhuisgangen waren leeg en de deuren van
de personeelsafdeling gesloten. Ten einde raad belde de kamer
genoot maar het alarmnummer van de politie. De gearriveerde
agenten spoorden een arts op. De dienstdoende verpleegkundi
gen verklaarden na afloop dat ze in slaap waren gevallen.
Kabul breekt met Hekmatyar
kabul» De Afghaanse regering heeft gisteren formeel alle con
tacten met rebellenleider Gulbuddin Hekmatyar verbroken.
Hekmatyar bestookt sinds twee weken de hoofdstad Kabul met
raketten. Hekmatyar eist het vertrek van alle Oezbeekse milities
uit Kabul. Volgens de regering zijn die echter al vertrokken en is
de rebellenleider slechts uit op een machtsovername.
'Servisch-orthodoxen uit Wereldraad'
geneve De Servisch-orthodoxe Kerk moet tijdelijk uit de We
reldraad van Kerken worden gezet als zij weigert het Servisch
nationalisme te veroordelen. Dat heeft dr. Klaus Wilckens, oecu-
mene-expert van de Evangelisch Kerk in Duitsland, gisteren in
Genève gezegd. Daar vindt de jaarlijkse bijeenkomst van de We
reldraad plaats. Volgens Wilckens wordt de droom van een
Groot-Servisch Rijk in Servië nog steeds van religieuze zijde ge
rechtvaardigd.
Rusland en Zuid-Afrika samen in goud
moskou Rusland en Zuid-Afrika willen een joint-venture op
richten om goud te zuiveren. Het samenwerlongsverband zal ge
bruik maken van Zuidafrikaans goud en geavanceerde Russische
ingstechnologie. Met de technologie kan ruw goud tot een
99,99 procent worden gezuiverd.
Rabat wil verkiezingen West-Sahara
rabat» Marokko heeft de Verenigde Naties gezegd dit jaar in
West-Sahara algemene verkiezingen te zullen houden, ongeacht
of er wel of geen VN-referendum over zelfbeschikking van de
vroegere Spaanse kolonie komt. Het Westsaharaanse bevrij
dingsfront Polisario, dat strijdt voor de onafhankelijkheid van
het door Marokko bezette gebied, maakt bezwaar tegen de ver
kiezingen omdat ook in Marokko wonende Saharanen mogen
meedoen.
Oekraïne wil critici uitwijzen
moskou Oekraïne wil buitenlanders „die het idee van de ople
ving van de Oekraïnse staat ondermijnen" het land uitzetten.
Dat heeft president Kravtsjoek gisteren gezegd. Kravtsjoek deed
zijn uitspraken nadat enkele buitenlanders op een bijeenkomst
van het Wereldforum van Oekraïners in Kiev hadden opgeroe
pen zich te keren tegen de activiteiten van de regering.
Kravtsjoek wordt door zijn politieke tegenstanders beschuldigd
van het gebruik van harde Sovjet-methoden.
Commissie: Collor moet aftreden
Brasilia» President Collor de Mello van Brazilië moet aftreden
omdat hij zich heeft schuldig gemaakt aan corruptie. Dit heeft
een parlementaire onderzoekscommissie gisteren beslist. Uit de
stemverhouding (16 tegen 5) blijkt dat verscheidene politici van
de regeringspartij met de oppositie hebben meegestemd.
Albanië krijgt eerste IMF-lening
Albanië krijgt voor het eerst in haar bestaan een lening. Het In
ternationaal Monetaire Fonds (IMF) verstrekt het land 45 mil
joen gulden. Albanië werd vorig jaar oktober toegelaten als lid
van het IMF. Het geld moet de Albanese regering steunen in
haar economische en financiële hervormingsprogramma. Alba
nië is volgens het IMF nu „te vergelijken met de armste gebie
den in de wereld".
THIA iS NO VAT
F/ro <5Ff B-'-CK AT
Servië scherp veroordeeld op vredesconferentie
GPD-ANP-Rtr-AP-AFP
Secretaris-generaal Boutros Ghali van de Verenigde Na
ties wil de VN-macht in het voormalige Joegoslavië fors
uitbreiden. De militairen worden belast met de bescher
ming van de hulpkonvooien in Bosnië. Tot deze VN-
macht zullen ook de 6.000 militairen behoren die de
NAVO-lidstaten eerder deze week hebben aangeboden.
tweederde van Bosnië-Hercego-
vina en gaan door met gebieds
uitbreiding door middel van et
nisch terrorisme", aldus Van
den Broek.
Van den Broek zei dat Neder
land bereid is „een nieuwe, sub
stantiële militaire bijdrage te le
veren" ter uitvoering van VN-
resolutie 770 over de bescher
ming van de humanitaire hulp.
De minister pleitte evenals
Frankrijk en Duitsland voor be
rechting van oorlogsmisdadi
gers en voor aanscherping van
de sancties. De Duitse minister
van buitenlandse zaken, Klaus
Kinkel, beschuldigde de Serviërs
van.volkerenmoord
De Britse premier Major, sa
men met Boutros Ghali voorzit
Over de aankondiging van
Boutros Ghali werd gisteravond
in Londen druk gespeculeerd,
na afloop van de eerste dag van
de vredesconferentie voor Joe
goslavië. Het zou gaan om een
bescheiden operatie, waarmee
een krachtdadiger militaire aan
pak om vrede af te dwingen
voorlopig in de ijskast is gezet.
In Londen werd Servië giste
ren scherp veroordeeld door de
Europese Gemeenschap en de
Verenigde Staten. De Neder
landse minister Van den Broek
(buitenlandse zaken) uitte zich
in scherpe bewoordingen over
de Servische agressie. „De Ser-
controleren meer dan
ter van de conferentie, stelde
Servië en Montenegro voor de
keus: Of er wordt de komende
dagen onderhandeld en er wor
den consessies gedaan, of beide
republieken worden volledig ge-
isoleerd van de internationale
gemeenschap. Dat betekent
veroordeling, isolatie, zwaarde
re sancties verwachten. „Geen
handel, geen hulp. Geen inter
nationale erkenning of rol. Eco
nomische, culturele, politieke
en diplomatieke isolatie," aldus
Major.
Radovan Karadzic, de leider
van de Serviërs in Bosnië liep na
een korte openingsrede kwaad
weg. Volgens Karadzic is een re
publiek Bosnië-Herzegovina
met haar oude grenzen een illu
sie. Hij toonde zich wel bereid
15 procent van het door zijn
troepen veroverde gebied af te
staan. Hij ziet echter niets in het
herstel van de territoriale een
heid van Bosnië-Herzegovina.
De premier van de 'Joegosla
vische Federale Republiek',
Milan Panic, liet gisteren een
tekst uitdelen waarin hij vijf
praktische maatregelen voor
stelde om vrede te bereiken: 1)
Gegarandeerde veilige door
tocht van VN-hulpgoederen van
Belgrado naar Sarajevo, 2) VN-
controle op het wapentransport
van rest-Joegoslavië naar Bos
nië, 3) Supervisie over de ge
vangenkampen door het Rode
Kruis, 4) Arrestatie en berech
ting van degenen die zich
schuldig maken aan 'etnische
zuiveringen', 5) Herstel van de
rechten van de Albanese min
derheid.
De goede wil van premier Pa
nic kwam in diplomatieke kring
niet als een verrassing. De grote
vraag blijft of Panic in staat is
zijn vredesplannen ook daad
werkelijk ten uitvoer te leggen.
Zoals de Britse minister Hurd
(buitenlandse zaken) zei: „Poli
tieke leiders hebben niet nood
zakelijkerwijze het volledig
commando over plaatselijke
militaire commandanten."
De Bosnische minister Hans Salajdzic (buitenlandse zaken) verwacht weinig goeds van de vredesconferentie.
FOTO REUTER KEVIN LAMARQUE
HAMBURG/ROSTOCK DPA-Rtr
De Duitse president Von Weiszacker heeft
zich in de discussie gemengd over de rellen
in Rostock. In een vraaggesprek met het
blad Bild-Zeitung noemde hij de onlusten
„een ernstig en boosaardig teken aan de
wand", dat makkelijk boven de asielproble
matiek kan uitgroeien.
„Het is vooral gevaarlijk wanneer bendes
extreem-rechtse rel-toeristen zich opwer
pen als voorvechters tegen de ernstige on
genoegens onder de bevolking", waar
schuwde Von Weiszacker. „Niemand ont
kent dat er nog veel moeilijke onopgeloste
problemen zijn, maar dat rechtvaardigt de
heftige ongeregeldheden op geen enkele
Gisteren kwam het in Rostock voor de
vijfde achtereenvolgende nacht tot gevech
ten met rechtse radicalen. Zo'n 500 jonge
ren begonnen gisteravond rond half elf met
stenen en brandbommen te gooien, maar
zij vonden 1.500 man politie tegenover zich
met schilden en wapenstokken. Zonder een
waarschuwing vooraf via de megafoon, zet
ten de agenten direct traangas en waterka
nonnen tegen hen in. Er zijn 146 relschop
pers opgepakt.
Volgens een politiewoordvoerder heeft de
tactiek, om samenscholingen van oproer
kraaiers snel uiteen te slaan en hen meteen
aan te houden, vruchten afgeworpen. Bo
vendien keerden de buurtbewoners, die
aanvankelijk achter de acties tegen het te
huis voor asielzoekers stonden, zich van de
rechtse extremisten af toen ze doorkregen
dat het hen alleen ging om een confrontatie
met de politie.
De politie verwacht nog meer onlusten,
„als het niet vandaag is, dan wel in het
weekeinde". Rechtse jongeren in Berlijn
hebben opgeroepen tot betogingen zater
dag in Rostock, hetgeen doet
een nieuwe
met de politie.
„Andrew, dit is een stijlloze manier om wraak te nemen op Fergie". De- sarajevo-lonpen
ze woordspeling op de huwelijksproblemen van de Britse prins Andrew
en zijn vrouw Sarah Ferguson heeft een Amerikaanse winkelier op zijn
winkel geschreven. De etalage is gebarricadeerd voor de orkaan An
drew. FOTO AP
new orleans GPD-£
De orkaan Andrew kan volgens
economische deskundigen een
lichte impuls geven aan de suk
kelende Amerikaanse econo
mie. Het herstel van de schade,
voorlopig geschat op meer dan
dertig miljard gulden, levert
massale contracten op voor
bouwondernemingen. Die extra
bedrijvigheid zou een deel van
de economie op sleeptouw kun
nen nemen.
Tegelijkertijd waarschuwden
de economen dat de impuls
mogelijk niet meer is dan een
druppel op een gloeiende plaat.
„Dit is een groot land en zelfs
een krachtige orkaan is een re
latief gering voorval", zei een ef
fectenmakelaar. Er zijn boven
dien ook negatieve economi
sche effecten te verwachten.
Mensen verliezen tijdelijk hun
baan en huuropbrengsten ne
men door de verwoesting van
huizen drastisch af. Verzeke
ringsmaatschappijen moeten
diep in de buidel tasten, zodat
hun winsten afnemen en zij
minder kunnen investeren.
Andrew is inmiddels in kracht
afgenomen tot een tropische
depressie. Na grote schade te
hebben aangericht op de Baha
mas en in Florida trok de or
kaan gisteren over de staat
Louisiana. Daar werden wind
snelheden van 250 kilometer
per uur gemeten. De materiële
schade was opnieuw groot. An
drew heeft inmiddels twintig le
vens geëist.
President Bush bezocht met
het oog op de verkiezingen van
november het getroffen Louisia
na en stelde een bedrag van 10
miljoen dollar ter beschikking.
Het geld moet een aantal men
sen tijdelijk aan een baan hel
pen bij de opruimwerkzaamhe-
den. Een dag eerder had de pre
sident in Florida hetzelfde ge
baar gemaakt.
In Miami zijn op de dag dat An
drew voorbij raasde enkele tien
tallen apen ontsnapt. De orkaan
had hun kooien vernield. Om
dat een aantal van de dieren af
komstig was uit een universi
teitslaboratorium waar AIDS-
onderzoek wordt verricht, wa
ren veel mensen bang voor be
smettingsgevaar. Een universi
teitsmedewerker heeft inmidels
laten weten dat de dieren niet
met het dodelijke virus waren
ingeënt.
Voor de omsingelde bevolking
van Sarajevo was het het hart
van hun eeuwenoude stad een
symbool van beschaafdere tij
den. Gisteren is het oude stad
huis, een toeristische attractie
die de nationale bibliotheek
huisvestte, veranderd in een
uitgebrand geraamte.
Het was het nieuwste doelwit
van de Servische schutters in
de heuvels rond de Bosnische
hoofdstad, die nooit veel ge
voel hebben getoond voor ar
chitectonische schoonheid en
die het gebouw met geweer
vuur bestookten totdat het in
vlammen opging. Gisteren ble
ven zij met mortieren en ma
chinegeweren schieten op de
plaatselijke brandweerlieden
die vergeefs probeerden de his
torische Bosnische archieven
te redden.
Brandweercommandant
Kenan Slinic verklaarde bij het
blussen zijn leven te riskeren
„omdat ik hier ben geboren en
omdat zij een deel van mij aan
het verbranden zijn". De
155.000 bijzondere en oude
boeken uit de bibliotheek lig
gen in de kelder ondergebracht
en men neemt aan dat ze nog
in goede staat zijn.
Het tijdstip voor de beschie
ting van het historische stads
centrum leek zo te zijn geko
zen dat die samenviel met het
begin van de vredesconferentie
in Londen. Onder de geraakte
doelwitten bevonden zich het
presidentieel paleis, het Bosni
sche militaire hoofdkwartier,
rijen huizen uit de Ottomaanse
V-raad roept
op tot bestand
in enclave
De Veiligheidsraad van de VN
heeft zich gisteren „ernstig be
zorgd" getoond over de situatie
in de Azerbajdzjaanse enclave
Nagomo Karabach en opgeroe
pen tot een „onmiddellijk
staakt-het-vuren". De verkla
ring kwam, nadat Armenië be
gin deze week om een zitting
had gevraagd om te praten over
de eventuele stationering van
een VN-vredesmacht.
De federatie van Tsjechen en
Slowaken houdt op 1 januari
1993 op te bestaan. Dit heeft
premier Vladimir Meciar van
Slowakije gisteren gezegd. „Op
1 januari zullen er twee repu
blieken, twee staten zijn" a,ldus
Meciar. Zijn Tsjechische ambt
genoot Vaclav Klaus verklaarde:
„Ik ben zeker dat wij in de toe
komst betere relaties met Slo
wakije zullen vormen dan we
nu hebben".
De aankondiging werd ge
daan na acht uur van onder
handelen tussen Klaus en Meci
ar in de Moravische plaats Bmo.
De twee leiders hebben een in
principe overeenstemming be
reikt over de opdeling van de
74-jaar oude federatie, maar zij
verklaarden dat nog een aantal
verdragen nodig zijn om tot een
vreedzame splitsing van het
land te komen.
Klaus zei dat de twee leiders
het eens waren geworden over
een tijdschema dat er toe moet
leiden dat de overgang naar een
splitsing in twee staten volgen
plan verloopt. Volgens dit sche
ma moet eerst het parlement
eind volgende maand zijn fiat
geven aan de wet waarbij de fe
deratie wordt ontbonden. Ook
moet dan een wet worden aan
genomen waarbij de boedel
scheiding en de successierech
ten van de twee republieken
worden geregeld.
De deadline voor het aanne
men van deze twee wetten zou
tot oktober kunnen worden ver
lengd, aldus Meciar. Eind no
vember zouden de beide regio
nale parlementen moeten on
derhandelen over wetten over
de toekomstige coëxistentie van
de Tsjechische en Slowaakse re
publieken op het gebied van
burgerrechten, bezittingen en
financiële relaties. December
was ervoor gereserveerd om alle
dan nog bestaande problemen
uit de weg te ruimen, zodat be
gin volgend jaar twee onafhan
kelijke staten kunnen ontstaan.
Klaus zei dat de twee zijden er
ook in hebben toegestemd van
af volgend jaar een tolunie te
gaan vormen en dat zij het er
over eens waren dat iedere staat
zijn eigen munteenheid krijgt.
TBILISI AP-IPS
Bij aanhoudende gevechten
tussen troepen van de Georgi
sche Nationale Garde en Ab-
chazische verzetsstrijders zijn
gisternacht tientallen doden ge
vallen, voornamelijk aan Abcha-
zische zijde. De gevechten con
centreerden zien rond Gagra
aan de Zwarte Zee en de Abcha-
zische hoofdstad Soechoemi.
Vijftig Abchaziërs voerden in de
stad een aanval uit op een
spoorwegstation. Centraal in de
gevechten staat de beheersing
van de voor Georgië zo cruciale
spoorlijn door Abchazië.
De islamitische Abchaziërs
vechten voor de onafhankelijk
heid van hun autonome repu
bliek in het christelijke Georgië.
Ze vormen veertig procent van
de bevolking in Abchazië, tegen
45 procent Georgiërs.
Het conflict dreigt uit te lopen
op een totale oorlog. In een
terview verklaarde de Geor
hij nog steeds hoopt op een
vreedzame oplossing van het
conflict. „Maar de recente ont
wikkelingen laten mij weinig
keuze", aldus de voormalige
Sovjet-minister.
Sjevardnadze belt elke dag
met de gevluchte rebellenleider
Ardzinba en pleit voor een
staakt-het-vuren. Sjevardnadze
heeft een gezamelijk beheer van
de spoorlijn en direkte vredes
onderhandelingen voorgesteld.
Hij heeft de rebellenleider ver
der opgeroepen het Abchazisch
parlement te ontbinden en te
rug te keren naar de Georgische
hoofdstad Tbilisi.
De rebellen hebben inmid
dels hulp gekregen uit naburige
islamitische gebieden. Naar
schatting 1.200 vrijwilligers uit
in Rusland gelegen autonome
gebieden zijn de grens overge
stoken om nun geloofsgenoten
te helpen. Ze maken samen met
de Abchaziërs deel uit van de
Confederatie van Noordkau-
sche president Sjevardnadze dat kasische Bergvolkeren.
ROME EELCO VAN DER UNDEN
De Italiaanse socialistische leider Bettino Craxi heeft felle kritiek
uitgeoefend op rechter Di Pietro. Di Pietro leidt het onderzoek naar
het steekpenningenschandaal in Milaan, waar bijna alle belangrijke
politieke partijen zijn betrokken. Omdat ook zijn socialistische par
tij (PSI) bij het schadaal is betrokken, heeft Craxi op zijn beurt een
storm van kritiek over zich heen gekregen.
In verschillende artikelen in de socialistische partijkrant Avanti!
beschuldigt een anonieme schrijver, waarin iedereen de hand van
Craxi herkent, rechter Di Pietro ervan een hele politieke klasse
zwart te maken en te makkelijk tot arrestaties over te gaan. In het
laatste artikel schermt de schrijver bovendien met niet nader ge
noemde feiten, die zeer belastend zouden zijn voor de rechter. Op
dreigende toon wordt geschreven dat Di Pietro wel eens niet de
held zou kunnen zijn waarvoor iedereen hem nu houdt.
Het is duidelijk dat Craxi het niet kan verkroppen dat tal van zijn
partijgenoten achter de tralies zijn verdwenen en dat de PSI bijna
synoniem is geworden voor corruptie en wanbestuur. De campag
ne van Craxi heeft echter een averechts effect. Uit het hele land zijn
steunbetuigingen gezonden aan Di Pietro. Zelfs binnen de PSI, die
altijd door Craxi met ijzeren hand is geleid, valt kritiek te horen.
Minister Ripa di Meana (milieu) schreef een brief in Avanti!, waarin
hij zich distantieert van de briefschrijver en zijn volledige steun aan
Di Pietro toezegt.
Craxi stuurt er waarschijlijk op aan dat een onderzoek wordt ge
last naar de vermeende belastende feiten waarover hij schrijft
Vooralsnog illustreert zijn campagne echter vooral zijn eigen poli
tieke aftakeling. Rechter Di Pietro lijkt zich weinig zorgen te maken
In de komende dagen worden opnieuw spectaculaire arrestaties
verwacht.
'm
jij
■-ife '■dï&i?»
Premier Miyazawa wil ontslagaanvraag verwerpen
TOKYO Rtr-AFP
Het oude stadhuis van Sarajevo in gebruik als nationale bibliotheek
staat in lichterlaaie na nieuwe beschietingen op de Bosnische hoofd
stad. FOTO AP RIKARD DARMA
gers van de stad om de belege
ring te breken.
Volgens het Bosnische mi
nisterie van gezondheid wer
den in Sarajevo de afgelopen
24 uur 14 mensen gedood en
raakten 126 anderen gewond.
Tijdens gevechten in de rest
van Bosnië werden nog eens 16
i gedood.
periode (17e eeuw) en een
middeleeuwse Turkse hamam
openbaar badhuis in de
oude islamitische wijk Bas-
carsija.
In een poging het ergste
bombardement in weken te
verklaren, zeiden de Serviërs
dat zij reageerden op de mis
lukte pogingen van de verdedi-
Vice-voorzitter Shin Kanemaru
van de regerende lapanse Libe
raal-Democratische Partij (LDP)
heeft vanmorgen zijn aftreden
aangekondigd wegens zijn be
trokkenheid bij het Sagawa-
schandaal. Kanemaru vertrekt
ook als leider van de Takeshita-
factie, de belangrijkste binnen
de partij. Volgens een nog on
bevestigd bericht heeft premier
en partijvoorzitter Miyazawa,
zijn ontslagaanvraag verwor
pen.
In een verklaring gaf Kane
maru toe dat zijn politieke se
cretaris kort voor de verkiezin
gen van februari 1990 6,4 mil
joen gulden had aangenomen
van de groep Sagawa Kyubin,
een transportbedrijf dat sinds
het begin van het jaar het mid
delpunt is van een omvangrijk
schandaal. Kanemaru zei alle
verantwoordelijkheid voor zijn
betrokkenheid in de affaire op
zich te nemen.
De Sagawa-groep wordt ervan
beschuldigd voor tientallen mil
joenen guldens aan schimmige
leningen en garanties voor le
ningen te hebben gegeven, on
der meer aan groepen die ban
den hebben met de onderwe
reld. Ook verrichtte het illegale
betalingen aan politici.
Vorige week onthulde het
dagblad Asahi dat de groep in
totaal meer dan 27 miljoen gul
den had overgemaakt aan een
tiental afgevaardigden van de
LDP, onder wie een niet nader
genoemde factieleider.
De afgelopen tien jaar gold
Kanemaru, die zelf ooit vice-
premier was, als een „grijze
eminentie" van de LDP die bin
nen de partij enorme invloed
had. Hij speelde een belangrijke
rol In het aanwijzen van de arie
laatste premiers.
