Fransen geven dollar
en pond nieuwe klap
Fransen ge
en pond ni<
Konrad Raiser: Wereldraad moet kerken weer inspireren
Buitenland
Palestijnen blij met
autonomie-plan Israël
Georgië: Ultimatum voor
separatisten Abchazië
Orkaan Andrew raast over Louisiana
Hekken en honden op
Oostduitse stranden
Britten blijven 'genieten' van Fergie en Di
Stukje Berlijnse Muur
Vliegverbod Irak
vandaag van kracht'
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1992
Jgemeen Nederlands Persbureau AP Assoc,
Presse Agentur CPD Cemeenschappeli|ke f
e Independent IPS Inter Press Service RTR
Demonstraties tegen Collor de Mello
sao paulo In veertien Braziliaanse steden zijn gisteren massa
demonstraties gehouden tegen president Fernando Collor de
Mello. De demonstranten drongen aan op het aftreden van de
president, die in een parlementair onderzoeksrapport van cor
ruptie is beschuldigd. In de industriestad Sao Paulo gingen naar
schatting 250.000 mensen de straat op, in Recife 100.000.
Toch overleg Slowaken en Tsjechen
praac» De Slowaken zullen toch overleg voeren met de
Tsjechen over de toekomst van Tsjecho-Slowakije. De Tsjechi
sche premier Klaus ontmoet vandaag in Bmo zijn Slowaakse
ambtgenoot Meciar. Maandag had Meciar een ontmoeting afge
zegd omdat volgens hem de Tsjechen zich niet aan eerder ge
maakte afspraken hadden gehouden.
Libanese minister dreigt met aftreden
bayrut De Libanese christelijke minister Bouez (buitenlandse
zaken) heeft gedreigd te zullen aftreden. Hij wil dat de regering
besluit de tweede en derde ronde van de parlementsverkiezin
gen uit te stellen. De christelijke partijen werden in de eerste
ronde, afgelopen zondag, verslagen door de Hezbollah, de isla
mitische partij van God. Volgens de christenen was er sprake
van verkiezingsfraude.
Parlement eigent zich Izvestija toe
moskou Het Russische parlement heeft het beheer overgeno
men van de krant Izvestija. Het parlement gaat daarmee in te
gen de wil van president Jeltsin. De grote avondkrant was vroe
ger het orgaan van het Sovjet-parlement. De leiding van Izves
tija, die de krant na de staatsgreep van augustus 1991 liet regi
streren als onafhankelijke krant, heeft het besluit van het parle
ment illegaal verklaard.
Manila laat opstandelingen vrij
MANILA» De Filipijnse president Ramos heeft de vrijlating gelast
van linkse en rechtse opstandelingen. Het gaat om een aantal
militairen die bij mislukte staatsgreeppogingen betrokken waren
en communistische rebellen die tegen de regering vechten. On
der hen bevinden zich luchtmachtkolonel Oscar Canlas, die in
1987 een poging tot staatsgreep deed, en de twee belangrijkste
leiders van de verboden communistische partij, Satumino
Ocampo en Romulo Kintanar. De twee rebellen komen op borg
tocht vrij in afwachting van hun berechting.
Akkoord over sanering TWA
new york De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Trans
Worlcl Airlines (TWA) gaat saneren. De vakbonden hebben inge
stemd met een loonkorting van vijftien procent over driejaar, in
ruil waarvoor het personeel 45 procent van de aandelen in de
gereorganiseerde luchtvaartonderneming krijgt. De schuldeisers
van TWA zien af van hun vorderingen op het bedrijf en nemen
voor 1,5 miljard dollar de overige 55 procent van de aandelen
over. TwA heeft sinds januari uitstel van betaling.
Effectenbeurs van New York in rustiger vaarwater
Voor het eerst wijst een opiniepeiling erop dat een meer
derheid van de Fransen op 20 september 'nee' zal zeggen
tegen het verdrag van Maastricht. Dat leidde gisteren tot
onzekerheid over Europa's monetaire toekomst, waarna
de financiële wereld nog sterker zijn toevlucht nam tot de
Duitse mark. Opnieuw drukte dat de koers van de Ameri
kaanse dollar naar beneden. Ook het Britse pond liep
weer klappen op.
parus-new york gpd-anp-Rtr de ondervraagden 'ja' te zullen
Volgens een gisteren gepubli
ceerde opiniepeiling van het
bureau BVA is 51 procent van
de Fransen van plan om tijdens
het referendum nee te zeggen
tegen 'Maastricht', terwijl 49
procent zegt voor de Europese
verdragen te zullen stemmen.
Amper twee maanden geleden
verklaarde nog 60 procent van
De crisis op de internationale
financiële markten werd er nog
door versterkt. De dollarkoers
sloot gisteren op de Amster
damse wisselmarkt op een
nieuw naoorlogs dieptepunt
van ƒ1,5760, ruim een halve
cent lager dan de slotkoers van
ƒ1,5820 op maandag. De
'fixing' op de wisselmarkt in
Westduitsers behoeden voor Oostduits bloot
washington gpd-ips-afp
De orkaan Andrew heeft de Amerikaanse
staat Louisiana bereikt. Zeker 55 mensen
hebben verwondingen opgelopen en veel
huizen zijn vernield. Het ziet er echter naar
uit dat Andrew voorbijgaat aan het dichtbe
volkte New Orleans. In plaats daarvan trekt
de orkaan op in westelijke richting, naar het
laag gelegen Cajun-kustland.
Ongeveer twee miljoen inwoners vian de
kuststreek van de Amerikaanse staten Loui
siana, Missisippi en Texas zijn gevlucht
voor de alles vernietigende kracht van een
van de zwaarste orkanen uit de geschiede
nis van Amerika. Volgens de laatste aanwij
zingen raast de orkaan met windstoten van
ruim 200 kilometer per uur over Louisiana.
De schade die de orkaan maandag in het
zuiden van Florida aanrichtte is inmiddels
opgelopen tot 32 miljard gulden. Zeker
twaalf mensen kwamen om het leven. Op
de Bahamas, waar Andrew een dag eerder
overheen raasde, kwamen acht
In het zuiden van Florida is de ravage
enorm. Sommige plaatsen, zoals Homes
tead, lijken als door een atoombom getrof
fen. Zeker 50.000 mensen hebben hun huis
verloren. Van de militaire basis in Homes
tead is vrijwel niets over. Vliegtuigen, au
to's, gebouwen zijn als speelgoed weggebla
zen. Eén miljoen mensen zit zonder
stroom.
tbilisi» ap
De Georgische Nationale Garde
heeft de separatisten in de auto
nome republiek Abchazië giste
ren een ultimatum gesteld. Als
hun leider, Vladislav Ardzinba,
niet binnen 24 uur aftreedt, zul
len Georgische troepen het
hoofdkwartier van de separatis
ten bestormen.
Gisteren laaiden de gevechten
tussea de Georgiërs en Abcha-
ziërs weer op, na enkele rustige
dagen. Volgens onbevestigde
berichten zouden daarbij 45 do
den zijn gevallen.
De Georgische leider Eduard
Sjevardnadze heeft gisteren
naar aanleiding van de situatie
telefonisch overleg gevoerd met
de Russische president Boris
Jeltsin. Hij zei dat Jeltsin had
beloofd de Russische grens met
Georgië af te sluiten om te voor
komen dat gewapende vrijwilli
gers zich bij het verzet voegen.
De Abchaziërs verklaarden hun
autonome republiek in Georgië
in juli onafhankelijk.
londen ap-afp
Sarah Ferguson, die de laatste
tijd nogal wat te stellen heeft
gehad met nieuwsgierige foto
grafen, heeft gisteren een drie
meter hoge afrastering om haar
huis laten plaatsen. Op het ge
meentehuis van haar woon
plaats Runnymede, ten zuid
westen van Londen, zei een
ambtenaar dat de hertogin van
York hier last mee kan krijgen
omdat ze tevoren toestemming
had moeten vragen.
'Fergie' stond vorige week in
weinig verhullende poses op de
voorpagina's van de Britse kran
ten, samen met een Texaanse
miljonair die tot dan toe door
ging voor haar zakelijk adviseur.
Ook prinses Diana, die ande
re belaagde koninklijke telg, is
weer in opspraak gekomen.
Frankfurt kwam uit op 1,4038
mark voor een dollar, tegen
1,4217 mark op maandag. De
slotkoers bedroeg gisteren
1,3990 mark.
De dollar wist zich aanvanke
lijk goed te handhaven zonder
steunaankopen van de centrale
banken, maar het nieuws uit
Frankrijk deed de Amerikaanse
munt opnieuw de das om. Ook
het pond sterling kreeg een flin
ke tik. In Amsterdam werd gis
teren bij het slot van de handel
ƒ3,1465 genoteerd, ruim een
cent minder dan de slotkoers
van ƒ3,1580 op maandag. De
koers ligt nog maar anderhalve
cent boven het onderste inter-
ventiepunt binnen het Europe
se Monetaire Stelsel (EMS).
Wordt dat punt (ƒ3,1305) be-
Duizenden op schandaal belus
te Britten hebben de afgelopen
dagen een nummer gedraaid,
waardoor zij een 23 minuten
durende opname konden horen
van een op band vastgelegd te
lefoongesprek tussen een man
en een vrouw. Het sensationele
aan het gesprek is dat de vrouw
wel eens prinses Diana zou
kunnen zijn.
Verscheidene passages uit het
reikt, dan moet de Bank of Eng
land ingr\]pen.
Vanochtend leken dollar en
pond zich licht te herstellen,
maar rond elf uur was nog on
duidelijk of dat een blijvende
ontwikkeling is.
Zagen de Europese effecten
beurzen de aandelenkoersen
gisteren nog dalen, de beurs
van New York kwam gisteren in
wat rustiger vaarwater. De Dow
Jones-index van de dertig be
langrijkste aandelen, die de
voorgaande twee beursdagen in
totaal 77 punten verloor, wist
een bescheiden stijging te boe
ken van 4,05 punten tot
3.232,22.
amoreuze gesprek verwijzen
naar Diana: De vrouw heeft het
over een kind genaamd Harry,
spreekt over Fergie en noemt de
koninklijke residentie in San-
dringham. Ook heeft zij het over
haar ongelukkige huwelijk. Tot
gistermiddag hadden al meer
dan 20.000 mensen het num
mer gebeld a een gulden vijf
tig per minuut.
WASHINGTON Rtr-AFP
De Palestijnse delegatie is inge
nomen met de Israëlische voor
stellen voor autonomie voor de
1,7 miljoen inwoners van de be
zette gebieden. De plannen
werden gisteren, tijdens de
tweede dag van het Israëlisch-
Arabische vredesoverleg in
Washington, aan de Palestijnen
voorgelegd.
Het was gisteren voor het
eerst dat beide delegaties tegen
over elkaar zaten sinds de linkse
regering van Rabin enkele
maanden geleden aan de macht
kwam.
De voorstellen van de rege
ring-Rabin gaan, zoals ook was
aangekondigd, aanzienlijk ver
der dan de voorstellen voor het
houden van gemeenteraadsver
kiezingen van de vorige Israëli
sche regering-Shamir.
Niettemin gaapt er nog steeds
SELUN Rtr
Waarschuwingsborden, hekken
en waakhonden zijn weer terug
in de voormalige DDR. Ze moe
ten preutse Westduitse toeris
ten beschermen tegen Oost
duitse billen. Het verenigde
Duitsland wordt gespleten door
een 'ondergoed-oorlog'. „Ze be
dolven ons onder tonnen por
nografie na de val van de
Muur", zegt Gerd-Jürgen von
Bulow van het Oostduitse nu-
distenkamp Sellin. „Nu dwin
gen ze ons hun preutsheid op."
Aan de Oostduitsers, opgesloten
onder de communistische ba
nier, ging de sexuele revolutie
van de jaren zestig voorbij.
Maar ja, zij hadden die ene
en waarschijnlijk enigever
worvenheid: ze mochten op elk
strand vrij naakt rondlopen.
In de badplaatsen aan de Oost
duitse Oostzeekust verschijnen
echter steeds meer borden en
hekken die de niet-gekleden
van de scha ars-ge kleden moe
ten scheiden. Sommige vakan
tieoorden gaan zelfs zover dat
ze hondenpatrouilles inzetten
om de naleving van deze Duitse
'apartheid' af te dwingen. De
instelling van nudisten-vrije
stranden zogenaamde 'tex-
tiel-stranden' volgt op klach
ten van Westduitse toeristen,
die de aanblik van zoveel wit
vlees niet konden verdragen.
De plaatselijke bevolking noemt
het nypocrisie. „Ze komen naar
een diepe kloof tussen de Israë
liërs en de Palestijnen. Israël be
houdt zich het recht voor de in
stantie te blijven waaraan het
zelfbestuurslichaam zijn autori
teit ontleent. De Palestijnen wil
len een wetgevende vergadering
die zelf wetten en verordenin
gen uitvaardigt. Israël verwerpt
dit laatste idee, omdat het een
opstapje zou zijn voor de stich
ting van een onafhankelijke Pa
lestijnse staat.
Toch was de Palestijnse
woordvoerster Hanan Ashrawi
blij met de voorstellen. „De Is
raëliërs hebben eindelijk het
principe van algemene verkie
zingen aanvaard en zijn bereid
om over wezenlijke dingen te
praten. Ze hebben zich boven
dien ontvankelijk getoond voor
Palestijnse ideeën en „provoce
rende" opmerkingen achterwe
ge gelaten", aldus Ashrawi.
onze stranden en zeggen dat ze
zich 'gemolesteerd' voelen als er
iemand in zijn blootje naast hen
zit", zegt Jürgen Grote, voorzit
ter van de Saksische Naturisten
club. Maar zijn het niet de
Westduitsers die sinds het begin
van de jaren zeventig tolerante
pornografiewetgeving in het le
ven hebben geroepen? En zijn
niet Duitse toeristen wereldwijd
berucht om de gewoonte zich
op de eerste de beste warme
dag van hun kleding te ontdoen
en ieder plekje van hun lichaam
onder de zon wentelen?
Het zijn echter vooral de gepen
sioneerden uit het Rheinland en
het katholieke zuiden van west-
Duitsland die massaal de Oost
duitse badplaatsen aandoen en
die geschokt zijn door al dat on
gepaste bloot. Na meer dan 200
klachten te hebben ontvangen,
besloot het plaatsje Göhren als
eerste een lijn in het zand te
trekken en het strand op te de
len in een textiel-afdeling en
een bloot-sectie. Hondenbezit
ters uit beide kampen kunnen
naar belief gebruik maken van
een gemengd gedeelte.
De zaak is inmiddels bijgezet in
de groeiende collectie frustaties
tussen Ossies en Wessies. De
krant Tagesspiegelschreef dat
„het recht om naakt te lopen op
veel plaatsen een symbool is ge
worden van de post-communis-
tische identiteit die zich verde
digt tegen de westerse christelij
ke hypocrisie."
sevilla Ex-Sovjet-president Michail Gorbatsjov bekijkt een stuk
Berlijnse Muur dat is opgesteld in het Duitse paviljoen van de We-
reldexpo in het Spaanse Sevilla. De Gorbatsjovs brengen twee we
ken in Spanje door. foto reuter
washington-new YORK AP-Rtr
Iraakse vliegtuigen die het luchtruim boven Zuid-Irak (beneden
de 32ste breedtegraad) binnenvliegen, worden zonder waar
schuwing neergeschoten. Dat heeft de Amerikaanse admiraal
Bennett gisteren gezegd. Bennett, die het bevel voert op het
vliegdekschip USS Independence in de Perzische Golf, zei dat
Irak voldoende had aan de diplomatieke waarschuwingen. „Ik
voorzie geen waarschuwingsschoten."
Volgens Amerikaanse functionarissen zal president Bush nog
vandaag de instelling van een vliegverbod afltondigen. Het ver
bod moet de in het zuiden van Irak wonende shi'ieten bescher
men tegen Iraakse luchtaanvallen.
De Iraakse luchtmacht heeft inmiddels al zijn vliegtuigen en
een deel van zijn helikopters uit het gebied teruggetrokken. Dat
heeft het Amerikaanse ministerie van defensie (Pentagon) mee
gedeeld. Volgens Pentagon-schattingen had Irak 30 vliegtuigen
en 40 helikopters in het gebied.
Met Raiser, die gisteren werd gekozen tot secretaris-generaal van de wereldraad van ker
ken, heeft de wereldraad een man van formaat binnengehaald. Dat zei de hervormde
dr. K. Blei gisteren. „Hij heeft visie, kent de Wereldraad van binnenuit en heeft het ver
trouwen van de staf. Hij zal er zeker toe bijdragen dat de Wereldraad ook de maatschap
pelijke vraagstukken zal aanpakken."
De gereformeerde theologe Aukje Westra (de andere Nederlandse afgevaardigde) noem
de de nieuwe secretaris een open man die het beste uit de mensen weet te halen. Even
min als Blei wilde ze zeggen hoe ze had gestemd.
De russisch-orthodoxe metropoliet Kyrill van Smolensk noemde het een historische dag
voor de Wereldraad. „Raiser heeft genoeg capaciteiten om de Wereldraad in deze functie
te dienen."
geneve »wim schrijver
De Wereldraad van Kerken moet de ker
ken weer inspireren voor hun taken in de
samenleving; vindt de Duitser dr. Konrad
Raiser, die gisteravond werd gekozen tot
secretaris-generaal van de wereldraad van
kerken. Raiser is niet somber over het in
grijpende proces van bezuiniging en her
structurering, dat de raad nu doormaakt.
„Het is niet de eerste overgangsfase van de
raad. En de oecumenische beweging heeft
genoeg vitaliteit."
De man die met ingang van volgend jaar de
rol van eerste man van de wereldraad over
neemt van dr. Emilio Castro, heeft reeds
een groot deel van zijn leven aan de oecu
mene gewijd. De 54-jarige Raiser is sinds
1983 hoogleraar oecumene. Daarvoor dien
de hij 14 jaar bij de wereldraad. In die pe
riode trad hij onder meer enige tijd op als
plaatsvervangendsecretaris-generaal.
Raiser zegt zonder enige aarzeling zijn
hoogleraarstoel vaarwel, hoewel hij genoten
heeft van de „enorme vrijheid" die die
functie met zich meebracht. De lutheraan is
min of meer verslaafd aan de oecumeni
sche beweging. Hij weet van zichzelf dat hij
dat werk en zijn persoonlijk leven ternau
wernood kan scheiden. Maar „je kunt er
niet aan deelnemen, zonder dat je er diep
door wordt beroerd. Ik zal niet aarzelen om
het een soort bekering te noemen,"
Van Raiser wordt verwacht dat hij de we
reldraad uit het financiële dal kan trekken.
De meeste stafleden in Genève zien hem als
een verademing na Castro, die volgens hen
in de verste verte niet tot die taak was opge
wassen. Wijselijk laat Raiser zich daarover
niet uit. In zijn toespraak direct na zijn ver
kiezing prees hij Castro zelfs om zijn inzet
de band fussen de wereldraad en de lidker
ken te verstevigen.
Maar tegelijkertijd is Raiser duidelijk over
het feit dat de relatie tussen de „alledaagse
oecumene" op het grondvlak en de wereld
wijde oecumene nog lang niet sterk genoeg
is. Raiser, zelf begonnen als industriepastor
in Berlijn, ziet wel waar de schoen wringt:
de grote oecumenische organisaties worden
zelden bevolkt door kerkmensen die het
vooral van hun achtergrond en plaatselijke
ervaring moeten hebben.
De uitdaging waarvoor de wereldraad zich
steeds weer gesteld ziet is, om zowel met
christenen op lokaal niveau een relatie te
onderhouden, als met de kerk als instituut.
Dat eerste is bepaald niet makkelijk, weet
hij. „Voor 'gewone' mensen is het erg moei
lijk zich een helder beeld van de raad te
vormen." In het beste geval zien ze de we
reldraad als een soort servicebureau van de
kerken, maar we zijn toch hopelijk iets
meer, aldus Raiser.
De wereldraad mag volgens Raiser zijn taak
in de wereld (de feitelijke betekenis van oe
cumene) niet vergeten. Met het oog hierop
zei Raiser gisteravond direct al dat de we
reldraad „moet worden bevrijd van al te
veel institutionele en structurele ballast".
Raiser is een warm pleitbezorger van het
conciliair proces, het wereldraadprogram
ma waarin de thema's gerechtigheid, vrede
en behoud van de schepping met elkaar
worden verbonden.
„OngelukJdg" noemt Raiser het dat al in
een heel vroeg stadium van dit conciliair
proces allerlei documenten werden gepro
duceerd en aangenomen. „We hadden ons
zelf meer tijd moeten geven om de initiatie
ven die op het grondvlak zijn genomen, te
inventariseren, zodat we een beter en meer
tot de verbeelding sprekend geheel hadden
gehad."
Raiser gelooft „ten diepste" in een katholie
ke (algemene) kerk. Ondanks alle teleurstel
lende ervaringen en ondanks alle schijnbare
onmogelijkheden, moeten de kerken seri
eus blijven werken aan eenheid. „Ik denk
dat we meer moed en creativiteit moeten
opbrengen om deze eenheid ook realiteit te
laten worden." Hij ziet een groot gevaar: de
lidkerken van de wereldraad bekennen de
zonde van de gescheidenheid al zo lang, dat
het effect van dit besef dreigt te verdwijnen.
De oosters-orthodoxe kerken, die de laatste
paar jaar met de regelmaat van de klok heb
ben dwarsgelegen binnen de wereldraad,
nemen een aparte positie in binnen de oe-
cume, beaamt Raiser. Immers, zij beschou
wen zichzelf als de voortzetting van de on
gedeelde kerk uit de eerste eeuw. Raiser, die
waarschijnlijk niet door de orthodoxe afge
vaardigden is verkozen, riep op de dialoog
tussen het orthodoxe en protestantse blok
binnen de wereldraad nieuw leven in te bla
zen. Soms komt er weieens een punt van
verschil aan de oppervlakte, zoals tijdens de
spanningen op de assemblee in de Australi
sche hoofdstad Canberra (begin vorig jaar),
maar ze worden zelden echt aangesneden.
„Ik hoop dat er een nieuwe, echte dialoog
en relatie kan worden opgebouwd."
De Rooms-Katholieke Kerk, die geen lid van
de wereldraad is, heeft een kerkopvatting
die de afstandelijke houding van Rome ten
opzichte van de oecumene heel duidelijk
verklaart, aldus een begrijpende Raiser. Hij
laat daarop echter direct volgen dat in deze
tijd geen kerk het zich meer kan veroorlo
ven om geheel solitair door de wereld te
gaan. „Zeker zo n wereldwijde kerk als die
van Rome niet", aldus Raiser.
Raymond Steel zit verslagen op de resten van zijn woning. De orkaan Andrew maakte zijn mobiele huis in Homestead in een klap met de grond ge
lijk. foto ap
