Camel doorbreekt artistieke stilte
Cultuur&Kunst
VERBIJSTEREND
Enge 'Madame Tussaud' in oud ziekenhuis
Anna Blamanprijs voor
dichter J. Oerlemans
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1992
Houtpopfestival gaat niet door
leiderdorp» Het Houtpopfestival dat zaterdag 29 augustus in de
Leiderdorpse Houtkamp zou worden gehouden, gaat niet door.
j Te elfder ure heeft één van de belangrijkste sponsors het wegens
financiële problemen laten afweten. Daarop moest de organisa
tie van het popfestival het totale festijn stopzetten.
Laatste toer-in orgeltocht in Leiden
leiden De laatste toer-in orgeltocht van dit seizoen is komende
zaterdag in Leiden. Om half elf wordt begonnen in de Hoogland
se kerk, waar gids-organist Willem Poot werken van Anthonie
van Noordt en jan Pieter Sweelinck vertolkt. Vervolgens is de
Waalse kerk om half twaalf aan de beurt, waar werken van Georg
j Böhm ten gehore worden gebracht. Na de lunch staat de Harte-
brugkerk op het programma en de toer-in wordt afgesloten in de
Marekerk iedereen kan, zonder zich vooraf op te geven, mee-
doen aan deze tocht. Deelname kost een tientje.
Hammer komt weer naar Rotterdam
Rotterdam Anderhalf jaar nadat hij tot tweemaal toe een
stampvol Ahoy op zijn kop wist te zetten, gaat het Amerikaanse
fenomeen Hammer (voorheen MC Hammer) weer op toernee.
Op dinsdag 13 oktober staat hij met zijn nieuwste en vermoede
lijk nog spectaculairdere show weer in het Rotterdamse Ahoy'.
De kaartverkoop begint zaterdag 29 augustus.
Concert Status Quo uitgesteld
middenmeer Het optreden van Status Quo in De Oude Beurs in
Middenmeer is gisteravond niet doorgegaan. Bassist Rhino
I Edwards van de Engelse rockgroep was wegens ziekte niet in
I staat te spelen. Morgen volgt informatie over de datum waarop
Status Quo alsnog naar Middenmeer komt. Middenmeer was de
eerste Nederlandse plaats die Status Quo zou aandoen. De
groep moet morgen in Leeuwarden aantreden en later in Arn-
hem. Of die concerten doorgaan is nog niet bekend.
„Ik beschouw dit als een erken-
ning van mijn gedichten, maar
ook van mijn wetenschappelijke
werk." De Rotterdamse hoogle
raar cultuurgeschiedenis J.W.
Oerlemans is zeer in zijn nopjes
,met de Anjerfonds-Anna Bla
manprijs, zo meldt hij vanuit
zijn vakantieverblijf in Frank
rijk. Het Anjerfonds maakte gis-
1 teren bekend dat het hele oeiï-
j vre van Oerlemans bekroond is
met de jaarlijkse prijs voor
schrijvers en dichters in het
Rijnmondgebied.
Oerlemans publiceerde sinds
11962 met onregelmatige tussen-
I pozen vijf bundels „korte, ge
concentreerde" gedichten,
waaronder „de verte tussen ons
in", „de maan passeren in ge
wichtloze kano's" en „een zeer
lichte regen uit de eeuw van
Duparc". In februari van dit jaar
verscheen het verzamelde werk
„de gedichten van vroeger en
Maar minstens even zo trots
is Oerlemans zelf met zijn we
tenschappelijke studie over
Jean Jacques Rousseau, een van
de grote filosofen van de Ver
lichting.
Aan de Erasmus-universiteit
doceert Oerlemans over het
ontstaan van anti-democrati
sche bewegingen in de laatste
drie eeuwen. Burgemeester Pe
per van Rotterdam reikt de prijs
van tienduizend gulden in no
vember aan Oerlemans uit.
Rockgroep na acht jaar weer op het podium
De beroemde Amerikaanse schrijver John Steinbeck vol
tooide The Grapes Of Wrath ('De Druiven der Gram
schap') in 1939. Het jaar daarop verfilmde regisseur John
Ford het verhaal over de ellende van de talloze arme boe
rengezinnen die in de jaren dertig huis en haard op het
droge platteland van Oklahoma verlieten. Met de hoop
op betere tijden aan de zonnige westkust. Het boek was
tevens de inspiratiebron voor de cd 'Dust And Dreams'
die de Britse rockgroep Camel in februari uitbracht.
Camel werd vooral in de jaren
zeventig met andere Engelse
bands ais Yes en Genesis gere
kend tot de top van de sympho-
nische rock. De groep treedt na
ongeveer acht jaar voor het
eerst weer op en geeft onder
meer vijf concerten in Neder
land. „Ik heb er ontzettend veel
zin in", zegt gitarist en compo
nist Andrew Latimer (43). Deze
maand verscheen van Camel te
vens een cd met oude con
certopnames ter gelegenheid
van het twintigjarig bestaan.
Van de originele bezetting is
alleen Latimer nog present. Het
boek van Steinbeck is voor hem
meer dan 'een prachtig verhaal'.
„Want het is nog steeds actueel,
denk maar eens aan de beroer
de levensomstandigheden van
al die Mexicaanse immigranten
die in de Verenigde Staten een
betere toekomst dachten en
denken op te bouwen. Bo
vendien vertelt The Grapes Of
Wrath ook veel over de aard van
de mens, de wil om te overle
ven." Zoals hij ook met ge
noemde cd aangeeft een lange
periode van creatieve stilte te
hebben overleefd.
Ukelele
De vader van de in Guildford
geboren Latimer was een fer
vent verzamelaar van muziekin
strumenten en speelde tijdens
'de oorlog' in een band van de
Royal Airforce. Een ukelele was
het eerste instrument dat Lati
mer spontaan ter hand nam. „Ik
weet zelfs nog welk liedje ik
speelde: When I Go Cleaning
Windows van George Formby.
Die was in Engeland in de jaren
vijftig een zeer populair artiest."
„Op mijn veertiende hoorde
ik mijn broer Jinglebells spelen
op de akoestische gitaar. 'Dat
kan ik ook', dacht ik. Binnen
een paar minuten had ik het te
pakken." Behalve ongeveer
twee jaar klassiek gitaarles,
heeft Latimer leren spelen 'zoals
de meesten het leren'. „Plaat
opzetten, goed luisteren en op
je gehoor uitzoeken."
Het oorspronkelijke Camel
kwartet Latimer, Peter Bardens
(toetsen), Doug Ferguson (bas)
en Andy Ward (drums) maakte
vier studio-elpees. Met de derde
elpee The Snow Goose naar
het gelijknamige boek van Paul
Gallico en het eerste van de drie
tot nu toe verschenen concept
albums volgde de internatio
nale doorbraak. Latimer had
daarvoor al het nummer The
White Rider (Mirage, 1974) ge
componeerd na het lezen van
Tolkiens The Lord Of The Rings.
„Daardoor ging het balletje rol
len, toen zijn we echt gaan na
denken over een concept voor
de volgende elpee."
Onder de naam Camel zijn elf
studio-albums verschenen. La-
timer, die de rechten op de
groepsnaam heeft, beschouwt
de drie concept-albums The
Snow Goose (1975), Nude
(1981) en Dust And Dreams als
de beste werken. „Het is mak
kelijker om een gewone 'drie
minuten-popsong' te schrijven,
maar ik vind het lekker om er
gens goed de tanden in te zet
ten. De beelden van een verhaal
in muziek omzetten zonder de
essentie te verliezen, dat is een
Andrew Latimer staat na acht jaar weer op het podium met zijn groep Camel. Hij was nerveus voor het eerste
optreden. „Maar het ging wonderwel, da's toch mooi als je er zo lang uit bent geweest." foto ap
enorme uitdaging. Een concept
geeft ook meer structuur aan, je
legt jezelf een zekere discipline
op."
Oude stijl
De huidige bezetting van Camel
bestaat uit behalve Latimer,
drummer Paul Burgess (ex-
lOcc), bassist Colin Bass en
toetsenist Mickey Simmonds
(ex-Fish, ex-Mike Oldfield). Bur
gess en Bass zijn op diverse Ca
mel-elpees te horen. Latimer
„Ik vind dat ik op de nieuwe cd
het gevoel, de 'oude' stijl van
Camel weer te pakken heb en
met deze band kan ik het ook
op het podium waarmaken. Een
paar weken geleden heb ik hier
in de buurt (Latimer woont in
Mountain View, vlakbij San
Francisco - red.) voor het eerst
in acht jaar opgetreden. Jonge-
jonge, ik was toch nerveus!
Maar het ging wonderwel, da's
toch mooi als je er zo lang uit
bent geweest."
Latimer zelf verkocht vier jaar
geleden zijn huis en maakte
met vriendin èn 'drijfkracht'
Susan Hoover tevens tekst
schrijfster van Camel de
overstap naar de VS. In Moun
tain View bouwde hij een analo
ge 24-sporen studio en richtte
de platenmaatschappij Camel
Productions op.
„Ik heb nu alles redelijk in ei
gen hand. Zoals de brieven van
fans, die krijg ik eindelijk eens
te lezen. Vroeger bleven die ste
ken bij de platenmaatschappij,
nu krijg ik ze te lezen en kan ik
ook terugschrijven. Veel arties
ten vergeten het, maar dat per
soonlijk contact is zo belangrijk.
Je maakt toch niet alleen mu
ziek voor jezelf? Je wilt toch we
ten hoe de mensen erop reage
ren?"
Camel treedt op in Tilburg
(Noorderligt, 4 september),
Utrecht (Tivoli, 5 september),
Amsterdam (Paradiso, 7 sep
tember), Enschede (Muziek
centrum, 8 september) en Ge
leen (Hanenhof, 9 september).
Schrijver Jan Gerhard Toonder overleden
Griezelige wassen beelden onderdeel grote kunstmanifestatie in hospitaal Gorinchem
Een gehalveerd hoofd van was. Onderdeel van een lugubere collectie wassen beelden die te zien is in het ou
de Beatrixziekenhuis in Gorinchem. foto beatrixziekenhuis
gorinchem gpd
Stukken hersenen en schedel.
Een ontleed oog. Gehalveerde
hoofden. Open ingewanden.
Geen prettig gezicht voor men
sen met een zwakke maag.
Maar wie houdt van een beetje
griezelen, kan nu deze gruwelen
aanschouwen. Het oude
Beatrixziekenhuis in Gorinchem
herbergt een verzameling was
sen beelden, die in de vorige
eeuw werden gebruikt als ana
tomisch lesmateriaal. De lugu
bere collectie maakt deel uit van
1 de kunstmanifestatie BRAIN/in-
ternal affairs.
De verzameling, genaamd
'Collection du Docteur Spitz-
ner', bevat 26' uit Frankrijk af
komstige wassen beelden die
bezit waren van Pierre Spitzner.
1 Deze Fransman, zelf geen me
dicus maar duidelijk geobse-
deerd door geneeskunde, verza
melde de wassen beelden en
heeft ze in 1856 tentoongesteld
in zijn Parijse museum. Dit ge
bouw brandde na enkele jaren
af, maar de collectie werd nage
noeg gered. Voortaan zouden
de wassen beelden deel uit ma
ken van een kermis. Na Spitz-
ners dood nam zijn familie de
collectie over en de beelden
werden nog jaren op verschil
lende plaatsen tentoongesteld.
Rond 1950 verdween de collec
tie als sneeuw voor de zon.
Michelle Copini, lid van het
produktieteam van BRAIN/in-
ternal affairs, heeft samen met
intitiatiefnemer en directeur
van het Beatrixziekenhuis Tom
Zijlstra de verdwenen collectie
teruggevonden en naar Neder -
land gebracht. „Zijlstra had ja-
ren geleden de cojlectie gezien
en wilde de wassen beelden ook
in zijn ziekenhuis tentoonstel-
len. Na ruim een jaar te hebben
gezocht in binnen- en buiten
land, bleken de beelden in de
kelder van een Franse farma
ceutische fabriek te staan. Na
veel zwoegen en zweten, kon
den we de verzameling lenen",
I vertelt Copini.
Siamese tweeling
De genoemde voorbeelden zijn
l geen uitzonderingen. Een vrou
welichaam dat door middel van
een mechanisme 'ademt' en
een Siamese tweeling zijn de
absolute hoogtepunten van de
verzameling. Copini: „De was
sen beelden zijn allen vervaar
digd door kunstenaars uit de
vorige eeuw. Zij zijn ontzettend
zorgvuldig te werk gegaan. De
beelden zijn haast angstaanja
gend realistisch. De verzame
ling is een soort enge Madame
Tussaud. Kunstenaars als Chiri-
co en Delvaux lieten zich zelfs
inspireren door de Spitznercol-
lectie".
De unieke verzameling is
slechts één van de vele hoogte
punten die BRAIN/internal af
fairs rijk is. Het oude Beatrixzie
kenhuis, dat nog dit jaar wordt
gesloopt, herbergt de manifes
tatie tot 6 oktober. De tentoon
stelling is speciaal georgani
seerd ter gelegenheid van de
opening van het nieuwe
Beatrixziekenhuis.
BRAIN/internal affairs is een
tentoonstelling die geheel ge
wijd is, zoals de al naam zegt,
•aan het menselijke brein. Zo'n
42 nationale en internationale
kunstenaars laten hun visie op
hersenen zien.
Volgens Copini is het de be
doeling om het oude ziekenhuis
te vervreemden voor de bezoe
kers. „Het ziekenhuis is een hol
brein met vakjes geworden. De
kunstenaars die allen bepaalde
stukken van het ziekenhuis tot
hun beschikking kregen, moch
ten met de ruimtes doen wat ze
wilden. Van het mortuarium tot
aan de röntgenafdeling is dan
ook alles gevuld met kunstwer
ken. Het ziekenhuis wordt opti
maal benut en maakt werkelijk
deel uit van de manifestatie.
Sommigen hebben zelfs het
plafond of de vloer eruit ge
sloopt, om zodoende het zie
kenhuis bij de kunst te betrek
ken. Bovendien zijn alle muren
in het ziekenhuis vanaf hersen-
hoogte blauw geschilderd, wat
een apart effect geeft."
Muziek
De manifestatie bevat niet al
leen beeldende kunst. Aan de
muziekliefhebbers is ook ge
dacht. Composities van Simeon
ten Holt en Henk Alkema zullen
respectievelijk op 12 en 26 sep
tember worden uitgevoerd.
Alkema componeerde zijn werk
speciaal voor deze manifestatie.
Verder worden er iedere don
derdagavond lezingen gehou
den die de bezoekers wegwijs
moeten maken in het brein en
de beeldende kunst. De lezing
'Pathologie van de begaafd
heidheid' op 24 september
wordt muzikaal bijgestaan door
de 12-jarige Derek Paravicini.
De leringen worden op 30 sep
tember afgesloten met een sym
posium van gerenomeerde pro
fessoren en kunstenaars.
Ook het filmfestival 'Deep in
the backbrain' van de Ameri
kaan Allen Ruppersberg zal ver
toond worden. Dit festival is sa
mengesteld uit Rupperbergs bij
zondere filmverzameling van
meer dan tweeduizend titels.
Op de tentoonstelling zullen
102 van deze educatieve thema
filmpjes te zien rijn.
Bij de tentoonstelling is de ca
talogus 'BRAIN/internal affairs-
Encyclopedie van het AH-HA
effekt' verkrijgbaar. Deze uitga
ve staat boordevol informatie
over de manifestatie.
Beatrixziekenhuis in Gorin
chem, tot 6 oktober. Dagelijks
geopend van 11.00 tot 20.00
uur. De toegang bedraagt vijf
gulden. Voor nadere informa
tie: Beatrixziekenhuis, Banne-
weg 57, Gorinchem. Tel.
01830-44333.
amsterdam anp
De schrijver Jan Gerhard Toon
der is dinsdag na een kortston
dige ziekte overleden. Hij werd
78 jaar. Dat heeft rijn uitgeverij
De Bezige Bij in Amsterdam
meegedeeld.
Jan Gerhard Toonder vestigde
rijn naam met onder meer Hek-
senest (1954), Opstaan op zater
dag (1966), De dronken kanarie
(1975), De hartjacht (1981) en
De waakzaamheid (1988). De
novelle Kasteel in Ierland ver
scheen in 1970 als Boekenweek
geschenk.
Jan Gerhard Toonder is zijn
loopbaan begonnen in de jaren
dertig. Hij maakte zijn debuut
met het schrijven van jongens
boeken (onder andere De
Schimmelhof en Circus Valdi-
bomba). Tijdens de Tweede
Wereldoorlog werkte hij voor
het ondergrondse satirische
blad Metro. Het eerste nummer
daarvan verscheen in oktober
1944. In de jaren veertig werkte
Toonder als assistent van regis
seur Rudi Mayer mee aan een
film over emigratie, Sterren
stralen overal. In de jaren vijftig
schreef hij het scenario voor de
tekenfilm De gouden vis. Rond
1950 was hij de voorzitter van
de Nederlandse Beroepsvereni
ging voor Filmers. Als medewer
ker van de Toonder Studio's
schreef Jan Gerhard de strip
Panda, waarvan de tekeningen
door zijn broer Marten Toonder
werden gemaakt.
Aan het eind van de jaren vijf
tig schreef hij een trilogie over
de zee, waarbij hij zich baseerde
op de aantekeningen van rijn
vader Marten Toonder sr. (Klei
en zout water, De oudste och
tend en Eiland in de verte).
Het oeuvre van Jan Gerhard
Toonder bestaat uit ruim dertig
romans en verder autobiogra
fisch werk, verhalen en één ge
dichtenbundel. Zijn laatste pu
blicatie was de gedichtenbundel
De krekel in de herfst (1991).
kleuren. Keuze
uit 2 modellen: met sjaalkraag ot met opgezette zakken. In de
maten S t/m XL Normaal 99.90 Tot en met 5 september as. of zoveel eerder
als de voorraad Is uitverkocht voor de verbijsterende prijs van 59.- 'Attention'
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf I
