Uitmarkt 'overzichtelijker'
Weer acties op komst
bij omroeporkesten
Cultuur&Kunst
'Schatten van de Lakenhal'
in cursus kunstgeschiedenis
Potten en pannen
Toon Hermans niet naar Delfzijl
Messcherpe humor in Nieuwe de Ia Mar
Joods Historisch Museum
schaft Alva-bijbel aan
Wijnbergen zakelijk leider
van Concertgebouworkest
IINSDAG 25 AUGUSTUS 1992
REDACTIE CEES VAN HOORE
[lassieke opening op vrijdagavond
Ie vijftiende editie van de Amsterdamse uitmarkt heeft
amende vrijdagavond een klassieke opening. Onder lei-
ing van dirigent Edo de Waart brengt het Radio Filhar-
ïonisch Orkest (RFO) een symfonische compilatie van
fegners 'Ring des Nibelungen'. Wagners dertien uur du-
;nde heldenepos is door Henk de Vlieger, slagwerker bij
et RFO, voor deze gelegenheid teruggebracht tot één
ilSTERDAM CPD
e organisatie heeft dit jaar ge
uzen voor een nieuwe opzet
jn de informatiemarkt. Voor
et eerst zijn de verschillende
iinstdisciplines ondergebracht
groepen zoals dans, toneel en
msea. „Voorheen was alles
ikraak door elkaar gestrooid",
dus Pieter Teepe van het Am-
erdamse Uitburo. „Een ge
achte uit de jaren tachtig,
oen hoopten we de bezoeker
ok te interesseren voor andere
Tröckener Kecks opent seizoen
zoETERwouDE De groep Tröckener Kecks opent zondag 30 au
gustus het seizoen van het Zoeterwoudse zalencentrum 'Don
Bosco'. 'Met hart en ziel' zullen de vier heren het publiek verma
ken op de parkeerplaats bij zwembad Haasbroek. Het optreden
begint om 21.00 uur.
kunstvormen dan waarvoor hij
gekomen was. Dat werkte niet.
Om irritatie te vermijden, heb
ben we voor deze opzet geko
zen. Het is nu veel overzichtelij
ker".
De acteurs, dansers, cabare
tiers en zangers zijn drie dagen
te zien op 26 binnen- en bui
tenpodia. „We hebben dit jaar
meer binnenpodia dan voor
heen. Een tegemoetkoming aan
de spelers en artiesten", aldus
Arthur van Schendel, directeur
van het Amsterdams Uitburo.
Tröckener Kecks.
foto hester doove
Oranjerock in 't Jok
katwijk Voor de zesde achtereenvolgende keer wordt in het
jongerencentrum 'Wok het 'Spektakel van Katwijk aan den Rijn'
oftewel Oranjerock gehouden. Op zaterdag 29 treden drie bands
aan: de Leids/Katwijkse formatie 'The Backdoor Sneakers' met
'Blues 'n Roll', de Haagse 'Midnight Temptation' met nummers
The Beatles, Lenny Kravitz, Crowded House en Jimi Hen-
drbc, en als uitmijter de Amsterdamse formatie 'Spijker', een Ne
derlandstalige rockband. Het festivalterrein aan de Kerkstraat 68
12.00 uur 's middags open.
Toto toch op toernee
Rotterdam Ondanks het overlijden van drummer Jeff Porcaro
gaat Toto door met musiceren. Simon Philipps zal tijdens de
toernee, waarop Toto volgende maanden Nederland aandoet, de
drums bespelen. Drie concerten (29 september Rijnhal, Arnhem,
4 oktober Ahoy' Rotterdam) zijn al uitverkocht. Voor het ex
tra concert op 4 oktober (in Ahoy') en optredens in Heerenveen
(1 november, Thialf) en Den Bosch (2 november, Maaspoort)
zouden nog kaarten beschikbaar zijn.
(Traditiegetrouw zijn het ko
mende seizoen in stedelijk mu-
De Lakenhal cursussen
kunstgeschiedenis georgani
seerd door het Kunsthistorisch
(Centrum. Eén van de (zes) cur-
i is gewijd aan de 'schat-
n De Lakenhal' zelf. Daar-
i komen het gebouw zelf aan
de orde, maar ook de Leidse
Schilderkunst met onder meer
(het roemruchte drieluik van Lu-
Icas van Leyden, werk van Rem-
ibrandt van Rijn en de Leidse
'fijnschilders. Ook krijgen de his- krijgt men
jtorische afdeling van het muse
um en de toegepaste kunst
(waaronder de stijlkamers, de
«zilvercollectie en glas en tegels
«aandacht. Deze cursus bestaat
luit vier bijeenkomsten op zater-
(dagochtend van 11.00 tot 13.00
ïen op 21 novem-
jber.
Op kunstenaars met een
'Leidse' achtergrond als Floris
jVerster, Kamerlingh Onnes en
Theo van Doesburg ligt het ac
cent tijdens de cursus 'Van
•Haagse school tot heden' waar
in de Nederlandse kunst vanaf
1870 onder de loep wordt geno
men. Behalve de 'Leidse' expo-
De optredens van orkesten,
balletgezelschappen en toneel
groepen zijn langer dan vorig
jaar. „Dan kunnen ze zich beter
presenteren. Daarnaast worden
optredens herhaald. Bezoekers
die wachten op een voorstelling
kunnen dan later terugkomen
voor een tweede voorstelling",
verduidelijkt Van Schendel.
Film
De Uitmarkt (totale kosten 5,5
ton) is langer en breder opgezet
dan voorgaande jaren om de
drukte te spreiden. Grofweg
vanaf de Dam tot aan het Munt
plein kunnen bezoekers drie da
gen kunst en cultuur snuiven.
Van Schendel benadrukt dat er
ook buiten de piekuren (tussen
drie en zes uur) genoeg te bele
ven valt. „De uitmarkt begint
om twaalf uur. Wie dan komt,
heeft nergens last van drukte of
mensenmassa s
Voor het eerst dit jaar is er
speciale aandacht voor de film.
In samenwerking met filmreus
Cannon Cinemas en het Neder
lands Filmmuseum worden op
het binnenterrein van het Film
fragmenten van de
films voor het komende
seizoen gepresenteerd. De eer
ste films zijn te zien op vrijdag
avond vanaf acht uur.
Traditioneel onderdeel is de
Boekenmarkt (de dertiende in
middels) die dit jaar de halve
Nieuwezijds Voorburgwal be
slaat, vanaf het Paleis op de
Dam tot aan het Spui. Simon
Vinkenoog is als vanouds de li
teraire gids tijdens de rond-
vaarttochten. De nieuwe titels
worden gepresenteerd door
ruim negentig uitgevers en
boekverkopers.
In de interviewsalon zal onder
leiding van actrice Adelheid
Roosen het Nederlandse cul
tuurbeleid onder handen wor
den genomen. Minister D'Anco-
na van WVC zal haar beleid te
vuur en te zwaard verdedigen.
Haar opponenten zijn onder
anderen Freek Ossel, die on
langs de vijftien procents-norm
lanceerde voor orkesten en to
neelgezelschappen. Het debat
wordt rechtstreeks uitgezonden
door de NOS. De Nederlandse
Omroepstichting is alle dagen
aanwezig en verzorgt de recht
streekse uitzendingen van de
opening en het optreden van
Rowwen Heze (Limburg) op za
terdagavond.
Om de verwachte toestroom
van het publiek in goede banen
te leiden, zet de NS op zaterdag
en zondag extra treinen in. De
organisatie verwacht dit jaar
rond een half miljoen bezoe
kers.
amsterdam
De musici bij de omroeporkes
ten houden de komende weken
weer prikacties. Welke uitvoe
ringen worden getroffen, wordt
om strategische redenen ge
heim gehouden. Dat heeft een
woordvoerder van de Kunsten
bond FNV maandagavond be
kendgemaakt na een bijeen
komst in Hilversum, die was be
legd in samenwerking met de
Nederlandse Toonkunstenaars-
bond.
De acties zijn een protest te
gen de dreigende bezuiniging
bij de orkesten van 10 miljoen
gulden op een totale begroting
van 55 miljoen. De musici zijn
bang dat die bezuiniging zal lei
den tot het verlies van tientallen
arbeidsplaatsen.
Het Radio Filharmonisch Or
kest, het Radio Symphonie Or
kest, het Radio Kamer Orkest en
het Metropole Orkest tellen sa
men 284 musici. Begin juli
stemde het NOS-bestuur voor
de gewraakte bezuiniging. De
opbrengst ervan zou ten goede
moeten komen aan een verster
king van het televisie-aanbod
op het gebied van drama en
film.
Het NOS-bestuur heeft zich
overigens niet uitgelaten over
de toekomstige opzet van de
omroeporkesten. Het zoge
noemde muziekcentrum valt
onder de verantwoordelijkheid
van het Nederlands omroep-
produktiebedrijf NOB, terwijl
minister D'Ancona van welzijn,
volksgezondheid en cultuur het
defintieve besluit moet nemen.
Die beslissing zal nog geruime
tijd op zich laten wachten. De
minister heeft advies gevraagd
aan de Raad voor de Kunst en
de Mediaraad. Die adviezen
moeten voor 15 november bin
nen zijn.
De Kunstenbond FNV sluit
werkonderbrekingen en langdu
rige acties niet uit als de advies
organen het voorstel van de
NOS overnemen. Tot die tijd
zullen de acties het karakter
hebben van korte onderbrekin
gen van het programma of de
uitvoering, bijvoorbeeld om het
publiek te informeren over de
standpunten van de musici.
Rotterdam Een ketel met hangsel uit 1890 is te
zien op de expositie 'Quintessens' in museum Boy-
mans-Van Beuningen. De tentoonstelling geeft een
weerspiegeling van de veranderingen die kookattri-
buten door de eeuwen heen ondergingen. Enkele
honderden potjes en pannetjes uit verschillende
tijdvakken staan in vitrines in het paviljoen Beunin-
gen-de Vrlese uitgestald. De verandering van het
materiaal waar kookgerei van wordt vervaardigd,
loopt als een rode draad door de tentoonstelling.
Het oudste potje dateert uit de dertiende eeuw en is
van klei gemaakt terwijl het allernieuwste pannetje
is vervaardigd van hard samengeperst aluminium.
Een bezoek aan het museum laat zien dat de potjes
en pannetjes in de middeleeuwen aua vorm niet of
nauwelijks verschillen van modem keukengerei.
'Quintessens, wetenswaardigheden over acht eeu
wen kookgerei' is nog te zien tot en met 18 okto
ber.
FOTO GPD
Toon wil niet naar Delfzijl.' Dat
heeft directeur Knollema van
het ontmoetingscentrum De
Molenberg in Delfzijl te horen
hebben gekregen van het thea
terbureau Jacques Senf Theater
partners uit Maasland. Knolle
ma is zeer ontstemd over de
weigering van de bekende caba
retier om komend seizoen naar
De Molenberg te komen. Over
de reden tast Knollema in het
duister. De theaterdirecteur in
Delfzijl heeft in een uitvoerige
brief aan de 550 mensen die al
een kaartje hadden gekocht,
zijn ergernis over de gang van
zaken uitgesproken.
Het vorige theaterseizoen kon
de voorstelling van Toon Her
mans in het ontmoetingscen
trum ook al geen doorgang vin
den. Als reden werd destijds op
gegeven dat Hermans een
keelaandoening had. Er werd
toen, aldus de directeur, met
het theaterbureau de afspraak
gemaakt dat Hermans het ko
mende seizoen naar Delfzijl zou
komen.
Knollema vindt dat Toon Her
mans zich niet kan veroorloven
'een volle zaal in Delfzijl of waar
dan ook teleur te stellen'.
Jacques Senf was gisteren niet
voor een reactie bereikbaar.
nenten van deze periode komen
hierin de Haagse school, de
Amsterdamse Impressionisten,
Mondriaan, het Magisch Realis
me, Charly Toorop, Cobra, Ar
mando en de Nul-groep aan de
orde. Bijzonder in deze opzet
zijn de vier bezoeken die de
cursisten na acht bijeenkom
sten brengen aan de ateliers van
evenzoveel Leidse kunstenaars.
De lessen en atelierbezoeken
zijn op zaterdagochtend van
11.00 tot 13.00 uur, te beginnen
op 19 september.
Algemene kunstgeschiedenis
'12 bijeenkomsten
en cïrie excursies. Schilderkunst,
beeldhouwkunst en bouwkunst
van 3000 voor Christus tot nu
toe met stijlkenmerken, maat
schappelijke achtergronden en
basisbegrippen worden hier uit
gelegd. Ook kunst 'in levende
lijve' is te zien tijdens bezoeken
aan musea. De lessen worden
vanaf 21 september op maan
dagmiddag van 14.00-16.00 uur
gegeven.
Informatie over de
is te verkrijgen bij het Kunsthis
torisch Centrum, Eglantiers-
gracht 161-1, 1015 RH Amster
dam, telefoon 020-6265490.
Amerikaanse 'stand up comediansin Nederland
den haag cpd
Richard Pryor, Eddie Murphy,
Robin Williams, Whoopi Gold
berg; allemaal zijn ze hun carri
ère ooit begonnen als 'stand up
comedians'. In een rokerig café
of achteraf-theatertje, slechts
bewapend met een microfoon
en een dosis messcherpe grap
pen moesten ze het luidruchti
ge publiek op hun hand zien te
krijgen. Inmiddels zijn hun
plaatsen ingenomen door ande
re - al dan niet talentvolle - ko
mieken. Een aantal is binnen
kort in Nederland te zien. In het
Amsterdamse Nieuwe de la Mar
theater treden van 25 tot en met
29 augustus 'de grofste, brutaal
ste en swingendste' stand up
comedians uit New York, Man
hattan op.
Rick Aviles, Lewis Black, War
ren Hutcherson en Laura Kight-
linger zijn in Nederland te zien
dank zij de inspanningen van
Parool-correspondent in New
York, Frans Kotterer. Kotterer
woonde 'ergens op een pleintje'
in Greenwich Village een optre
den bij van Rick Aviles. Do
lenthousiast belde hij naar Ne
derland om impresario Frans
Ruhl op Aviles' talent te atten
deren. Ruhl huurde meteen
maar het Amsterdamse theater
voor een week af en gaf Kotterer
de 'opdracht' nog drie geschikte
komieken te vinden. Na een in
tensieve speurtocht langs de ro
kerige en luidruchtige clubs in
Manhattan kwamen ook Hut
cherson, Kightlinger en Black
op Kotterers lijstje terecht.
Kightlinger, de enige vrouw in
het gezelschap, stapte zeven
jaar geleden voor het eerst op
het podium en sindsdien wordt
ze beschouwd als een van de
meest veelbelovende 'comics'.
Daarnaast schrijft ze series voor
televisie. Ook Warren Hutcher
son is nu zeven jaar bezig als
comic. Hij schrijft eveneens
voor televisie. Hutcherson is
een van de belangrijkse tekst
schrijvers van Clive James' me-
diaprogramma voor de BBC,
Saturday Night Clive. Rick Avi
les heeft een heel rijtje tv- en
filmrollen op zijn naam staan,
variërend van Godfather III,
Green Card, Ghost tot The
Cannonball Run.
Lewis Black, de meest politiek
georiënteerde comic en in de
amsterdam anp
Het Joods Historisch Museum
in Amsterdam heeft een facsi
mile-uitgave van een zoge
noemde Alva-bijbel aange
schaft. De bijbel uit 1430 is één
van de meest interessante mid
deleeuwse handschriften uit de
joods-christelijke traditie, aldus
het museum. Het boek staat
vanaf 31 augustus in de Aan
winstenvitrine van het museum
tentoongesteld.
De bijbel werd gemaakt door
de joodse rabbijn Mozes Arragel
uit Maqueda in Castilië, die in
1422 de opdracht kreeg een ver
taling in het Castiliaans te ma
ken van de Hebreeuwse bijbel.
Belangrijker dan de vertaling
was het bijbelcommentaar
vanuit de joodse traditie dat Ar-
ragal moest leveren. De rabbijn
werkte in totaal acht jaar aan de
vertaling.
De bijbel ontleent zijn naam
aan de hertogen van Alva, waar
hij in 1622 in de bibliotheek be
landde. De facsimile-editie
werd in opdracht van het Inter
nationaal Comité Sepharad '92
uitgebracht. Dat comité organi
seert de herdenking van de uit
tocht. 500 jaar geleden, van de
Sefardische joden uit het Ibe
risch schiereiland.
amsterdam anp
Het Koninklijk Concertgebouw
orkest (KCO) in Amsterdam
heeft per 1 september Willem
Wijnbergen (33) benoemd tot
zakelijk directeur van het or
kest.
Wijnbergen studeerde aan het
Stedelijk Conservatorium Gro
ningen. In 1983 behaalde hij het
diploma uitvoerend musicus,
hoofdvakken piano en orkestdi
rectie. Vervolgens was hij gedu
rende enkele jaren werkzaam
als dirigent en concertpianist bij
onder andere het Rotterdams
Philharmonisch Orkest. Vanaf
1988 studeerde hij aan de
Southern Methodist University
in Dallas.
Wijnbergen volgt ir. C.J. Ha
genbeek op, die in februari be
sloot zijn functie neer te leggen
om 'naar een uitdaging elders'
uit te zien. Wie de nieuwe artis
tiek directeur van het Concert
gebouworkest wordt, is nog niet
bekend. Die vacature is sinds
het overlijden van Hein van
Royen in februari 1991 onver
vuld gebleven.
Pukkelpop: de zevende hemel
van alternatieve popmuziek
Rick Aviles begint net als Richard Pryor, Eddie Murphy, Robin Williams, Whoopi Goldberg zijn carrière als
'stand up comedians'. In een rokerig café of achteraf-theatertje, slechts gewapend met een microfoon een e
dosis messcherpe grappen. foto
VS waarschijnlijk de bekendste
van de vier. heeft ook al heel
wat filmwerk achter de rug,
waaronder een rol in Woody Al-
lens Hannah and her Sisters.
Zijn grootste talent is toch dat
van stand up comic, zoals het
publiek in Amsterdam van
avond zelf kan zien.
hasselt gpd
In het Belgische Hasselt wordt
zaterdag voor de zevende keer
het Belgische Pukkel pop-festi
val gehouden. Volgens kenners
kan het festival worden be
schouwd als 'de zevende hemel
van de alternatieve popmuziek'.
Klinkende namen als Sisters of
Mercy (doornige postpunk),
Nick Cave The Bad Seeds (nu
iets minder rauw), Teenage
Fanclub (gitaarrock), Urban
Dance Squad (energie als muzi
kale uitspatting). Nlagnapop
(combinatie van tederheid en
pit) en Public Enemy (rap)
staan gebroederlijk naast elkaar
op het programma.
Tijdens eerdere edities mocht
Pukkelpop al illustere namen
als The Neon Judgement, DAF,
Sonic Youth, Wire, The Ramo-
nes, The Triffids, Buzzcocks,
Faith no More en Nirvana be
groeten. Het festivalterrein ligt
op 500 meter van station Kiewit
en is vanaf 9.00 uur toeganke
lijk.
Het festival zelf opent om
10.20 uur en duurt tot elf uur 's
avonds. Voor alle vragen staat
de 'pukkelfoon' open: 09-
32.11.235261.
