Twee actiesterren voor de prijs van één
Cultuur&Kunst Films/Boeken
Ingevroren oermens
opgegraven in de tuin
In zes dagen een minimal moviemaken
Cees Nooteboom
op de ouderwetse
Avenue-toer
Nog meliger dan Seth Gaaikema
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1992
16
Onbenullige grappen in 'California Man
de maffe hippie uithangt (van
hem komen de neologismen),
ontdekken bij het graven van
een zwembad in de achtertuin
een ingevroren mens uit het
stenen tijdperk. Eenmaal ont
dooit blijkt de jongeman, die ze
'Link' noemen (de 'missing
link', jawel) hun garantie voor
aanzien, populariteit en succes
bij de meisjes.
Link wordt op school gepre
senteerd als een student uit
Estonia, hij danst, springt en
vecht als geen ander, en weet
bovendien met z'n onschuldige
oogopslag de aandacht van de
dames op zich te vestigen. Het
hele verhaal van California Man
gaat op aan voorspelbare mis
verstanden en onbenullige
grappen. Wat wil je ook, met
zo'n gegeven. Regisseur Les
Mayfield heeft zelf niet eens de
inspiratie gevonden om ook
maar één scène goed en grappig
uit te werken. Zo had er toch
nog wel iets gemaakt kunnen
worden van het idee dat de 'stu
dent uit Estonia' in het huis van
een van de twee vrienden bi
vakkeert. Niets van dat alles;
veel gebrul en geraaskal moet
duidelijk maken dat we hier hu
mor voorgeschoteld krijgen.
Veel slechter kan 't niet.
RECENSIE JOS DC PUTTER
California Man Te zien vanaf vnjdag 21
augustus; Odeon 4. Den Haag
Wayne's World (enige weken
geleden in deze kolommen be
sproken) was in de V.S. niet al
leen goed voor fikse inkomsten,
de jeugd bleek zich ook het vo
cabulaire van de hoofdpersonen
in rap tempo eigen te maken.
Daarop speelt nu ook California
Man in. De twee schoolvrien
den in deze film bedienen zich
van een dermate uitgesponnen
geheimtaaltje dat vrijwel nie
mand hen nog kan volgen. Dat
komt goed van pas bij de ont
dekking van een prehistorische
Waar Wayne's World, on
danks alle meligheid, tenminste
nog een spoor van anarchie en
een vonk van enthousiasme in
zich had, moet van California
Man helaas gezegd worden dat
de Film nergens boven het ni
veau van de bekende high
school-film uitkomt. Veel flauwe
pret en nieuwe woorden die
meestal van toepassing zijn op
de andere sekse. Twee impopu
laire scholieren, de een omdat
hij saai is, de ander omdat hij
BIOSCOPEN
ALFA 1
Leidseplem tel. 62 78806
Night on earth 14. 18.46. 21.30. za
zo 13.00. 15.30. 18.45.21.30
ALFA 2
Naked lunch 12 j dag 14. 19.30.
22.00. za zo 13.30. 16.00. 19.30.
22.00
ALFA 3
Mon pèrece heros al., dag. 14.
19.30.22.vr.ook 14.00 za zo
13.30. 16. 19.30.22
ALFA 4
De Noorderlingen 12j. dag. 14,
18.45, 21.30, vr. ook 14 za zo 13.
15.30. 18.45,21.30
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
Basic Instinct 16 j., dag. 18.45,
21.30
Olivier o
13.45
ALHAMBRA2
Silence of the lambs 16 j.. dag. 19,
21.45
Peter Pan dag. 14
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Lethal Weapon 3 12].. dag. 13.45,
18.45. 21.30. zo 13.15. 16. 18.45,
21.30
CINERAMA
Final Analysis 12 j., dag. 13.45.
18.45. 21.30. zo 13.15. 16. 18.45.
21.30
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Wayne's World 12 j.. dag. 14. 19.15,
22. zo 13.30,16.15, 19.15.22
CALYPSO 2
Cape fear 16 j.. dag. 14. 19.15,22,
zo 13.30. 16.15, 19.15. 22
CINECENTER-CINEMA CORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Quiet days in clichy 16 j., dag.
14.30. 17. 19.30, 22.15
CINECENTER-CINEMA PEPPE-NAPPA
Toto Ie heros al., dag. 14.30, 17.
19.30. 22.15
CINECENTER-PIERROT
Urgadag. 14.30. 17. 1930.22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Delicatessen a.l., dag. 14.30,17.15.
19.45, 22
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplem 4 tel. 6151243
Batman a l dag. 15. 19.21.45
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Flodder in Amerika 14.30, 18.45,
21.30
CITY 1
Leidseplem tel. 6234579
Batman a.l dag. 14, 18.45.21.30.
zo 13. 15.45. 18.45.21.30
CITY 2
Basic Instinct 16 j., dag 13.45,
18.45,21.30, zo 13. 15.45. 18.45,
21.30
CITY 3
Stop, or my mom will shoot a.l., dag.
14 15. 19. 21.30. zo 13.15. 15.45.
19.21.30
Beethoven al., dag. 14.15. zo 13.15,
15.45
CITY 4
Freddy's Dead 16 j.. dag. 19.21.30
CITY 5
California Man al dag. 14.15,19.
21.30. Zo 13.15. 15.45.19.21.30
CITY 6
The hand that rocks the cradle 12 j.,
0 13.15.
13 45. 19.21.30..
15745.19,21.30
CITY 7
Flodder in Amerika a.l.. dag. 14.15,
18.45. 21.30, zo 13, 15.45,18.45.
21.30
KRITERION
Roetersstraat 170 tel. 6231708
La Ley del deseo dag 19.30
Tie me up tie me down dag 22
RIALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Tristana dag. (beh. wo) 20.22.15
RIALTO 2
Pierrot le fou dag. (beh wo) 20,
22.15
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Night on earth dag. 17,19.15,
21.45, zoook 14.45
THE MOVIES 2
Voor een verloren soldaat dag. 17.30
Raise the red lantern dag. 19.30,22,
zoook 15
THE MOVIES 3
The favour, the watch and the very
big fish 19.30. zoook 15
Hearts of Darkness dag. 17.30,22
TUSCHINSKI1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Universal soldier 2,6.45,21.30 Zo
13.15.16. 18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
White Sands 16|.,dag. 14, 18.45,
21.30, zo 13.15. 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
Flodder in Amerika 14. 18.45,21.30,
zo 13.15. 16. 18.45.21.30
TUSCHINSKI 4
The hand that rocks the cradle 12 j.,
dag. 14. 18.45. 21.30. zo 13.15.
16.18.45.21.30
TUSCHINSKI 5
Lethal Weapon 3 12 j., dag. 14,
18.45,21.30. zo 13.15,16.18.45.
21.30
TUSCHINSKI 6
Basic Instinct 16 j., dag. 14,18.45.
21.30. zo 13.15. 16. 18.45.21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Hook a.l.. dag. 14.20.15
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Truly, Madly, Deeply 16 j., dag 20.
22. zoook 15
La Mujerde Benjamin 16 j.. dag
18.15
Het programma van Leidse en
Haagse bioscopen staat op de
pagina 'Info'.
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
SNEEUWWITJE STUDIO. EURO 3 OOOOO
Opnieuw uitgebrachte Disney-klassieker uit 1937 maakt nog steeds indruk door de
warme, sprookjeachtige sfeer en de perfecte animatie. Voor de oorlog werd er in deze
film in Nederland nog geknipt, omdat de filmkeuring hem voor kleine kinderen te
eng vond. Kinderen van nu zullen door de film minder worden geschokt.
WAYNE'S WORLD LIDO 4 OOOO
Twee heavy metal-freaks met een eigen televisieshow steken de draak met de Ameri
kaanse televisiecultuur. Hun enige doel in het leven is: muziek en vrouwen.
THE HAND THAT ROCKS THE CRADLE LIDO 3 OOOO
Verrassende, aan Hitchcock herinnerende thriller van Curtis Hanson. Michael en
Claire Bartel (Matt McCoy en Annabel Sciorra) nemen het kindermeisje Peyton (Re
becca de Mornay) in dienst. Met allerlei gemene trucs weet Peyton man en kinderen
van Claire te vervreemden. Daarna neemt ze haar toevlucht tot grover geschut. Al
leen de geestelijk gehandicapte, maar niet achterlijke Solomon (Ernie Hudson) heeft
de gemene heks door.
OOOO
Murtough krijgen bij hun jacht op
een mooie hoofdinspecteur. Mur-
2 dat hij besluit niet met pensioen
FLODDER IN AMERIKA «LIDO 1. EURO 1 OOO
Filmhit van Dick Maas en Laurens Geels biedt mengeling van echt grappige scènes
en platte lol. Het asociale gezin Flodder komt na een uitwisseling in New York
BATMAN RETURNS LUXOR. EURO 4 OOO
De speels en uitdagende Michelle Pfeiffer ten spijt, stelt Batman Returns teleur. De
nodige humor maakt de film super leur aan zijn voorganger.
LETHAL WEAPON 3 LIDO 2. EURO 2
De van deel 1 en 2 bekende rechercheurs Riggs e
een partij gestolen wapens onverwachts steun van
tough heeft het daarna zo naar zijn zin bij de polit
Universal Soldier: Van Damme/Lundgren sandwich
n nog steeds geen spannend verhaal vertellen.
Uniuersal Soldier lijkt op
een monsterverbond, en is
dat eigenlijk ook. Vecht
sporters Jean-Claude van
Damme en Dolph Lund-
gren samen in één film, be
tekent actie in het
kwadraat.
augustus: Odeon 1Den Haag
Toch is de samenvoeging van
de twee spierbundels niet alleen
een kwestie van economie. Sa
men zijn de actiesterren name
lijk een stuk beter te verteren
dan afzonderlijk. Jean-Claude
Van Damme heeft al eerder
aangetoond over het charisma
van een leading man te be
schikken, maar mist net het
scherpe randje van de moderne
actieheld. Dolph Lundgren kan
wél een goede booswicht spe
len, maar legt het weer af als ro
mantic lead. In Universal Sol
dier vullen ze eikaars tekortko
mingen echter prima aan, waar
bij de leuke actrice Ally Walker
het noodzakelijke komische ele
ment voor haar rekening
neemt.
Inhoudelijk is Universal Sol
dier een samenraapseltje van
RoboCop en The Terminator
waarin iedere logica bewust
vermeden lijkt. Verschillende
genres volgen elkaar in snel
tempo op: na een oorlogs-intro
schakelt de Film over naar scien
ce-fiction, om later nog wat
vleugjes karate en horror toe te
voegen. Dolph en jean-Claude
sneuvelen in Vietnam op het
moment dat de eerste net een
massamoord heeft begaan en
de tweede daaraan een trauma
heeft overgehouden. Vijfen
twintig jaar later duiken ze weer
op in een peloton computerge
stuurde robotsoldaten. Iets van
hun oorspronkelijke geheugen
Computergestuurde robotsoldaten op oorlogspad.
heid geactiveerd wordt heme- borg-bestaan met behulp van Frappant is dat de makers te kunnen maken. Want Arnold voor de concurrentie. Desal-
men de twee hun destijds inge- journaliste Walker, en Dolph drie verschillende karakters is nog altijd The Good, The Bad niettemin een behoorlijke po-
ireclTterbèwaaTdge^^ nomen, tegengestelde posities, gaat al moordend en brand- hebben moeten creëren om één and the Funny ineen, en daar- ging.
wanneer dit stukje menseiijk- Jean-Claude ontvlucht het cy- schattend achter de twee aan. typische Schwarzenegger-film mee vooralsnog onbereikbaar
Pim de la Parra en Paul Ruven mikken op de Filmdagen
Pim de la Parra: „Het is absoluut
noodzakelijk dat we met een mi
nimal movie op de Nederlandse
Filmdagen aanwezig zijn."
ARCHIEFFOTO
REPORTAGE JOS DE PUTTER
The Best Thing in Life. Première tijdens
Nederlandse Filmdagen die van 24 sep-
De produktiemaatschappij
draagt ditmaal de luisterrijke
naam 'Maximal Minimal Mo
vies' en is voor de duur van de
film gehuisvest in een pand
waar vroeger de Amsterdamse
filmacademie onderdak had.
Achter een tafel zit de grondleg
ger en 'koning van de minimal
movie' (zogenaamde 'low'- en
vooral 'no-budget'-films), Pim
de la Parra. Uit onvrede met het
Nederlands en Europees subsi
diebeleid gooide hij enkele ja
ren geleden de knuppel in het
hoenderhok en begon met mi
nimal movies, waarvan Lost in
Amsterdam, Max Laura
Henk Willie en How to Survi
ve a Broken Heart de bekendste
zijn.
De laatste twee werden gere
gisseerd door Paul Ruven, die
toen nog op de filmacademie
zat. Pim de la Parra produceer
de, zoals hij ook nu weer doet
met een 'vluggertje' van Ruven,
getiteld The Best Thing in Life.
De film, met een geplande leng
te van 105. minuten, wordt in
zes dagen en nachten opgeno
men, een totale cast en crew
van ruim 100 mensen werken
mee. „Het is absoluut noodza
kelijk dat we in september met
een minimal movie op de Ne
derlandse Filmdagen aanwezig
zijn," declameert Pim de la Par
ra. .Anders verklaren de heren
bureaucraten deze manier van
filmmaken meteen weer dood."
Ondanks de verdiensten van
De la Parra en Ruven is de ver
toning van The Best Thing in Li
fe op de Filmdagen omstreden;
de distributeur van de ope
ningsfilm, De Drie Beste Dingen
in het Leven, geregisseerd door
Ger Poppelaars, dreigt nu zijn
film terug te trekken indien Ru
ven de titel van diens film niet
verandert. De la Parra: „We
hebben te horen gekregen dat
we naar een oplossing moeten
zoeken. Ik heb gezegd: wat voor
oplossing? Wij hebben geen
problemen, wij maken minimal
De la Parra's vindingrijkheid
en vermogen tot enthousiasme
ren zijn haast spreekwoordelijk;
22.00 uur: Tough job well done
party, heeft hij op een bord ge
schreven, maar het is dan al
duidelijk dat Paul Ruven nog de
hele nacht aan het filmen zal
zijn. Ondanks de aanwezigheid
van al die medewerkers sjouwt
de jonge regisseur (sinds De
Tranen van Maria Machita be
schouwd als het grootste Ne
derlandse filmtalent) zelf met
grote zwarte schermen door de
puinhopen van een voormalig
kraakpand. Een prima lokatie
voor The Best Thing in Life, om
dat het verhaal zich afspeelt op
de laatste dag van deze eeuw,
wanneer er een verstikkende
hitte heerst ('heeft iets met de
ozon te maken', licht Ruven
toe), de dropouts het straat
beeld beheersen en de geheim
zinnige fin-de-siècle ziekte snel
om zich heengrijpt Tegen deze
rneer dan desolate achtergrond
bloeit de liefde tussen Elmo
(Roy Ward) en Renee (Ellen ten
Damme) nog eenmaal op. Een
liefdesverhaal met science-fic-
tion-trekjes in zes dagen: wie
beweert dat de minimal movie
dood is?
pierbacK ƒ39,90, gebonden ƒ55.
Niemand in de Nederlandse literatuur kan zo in-
tellectulullen als Cees Nooteboom. Maar met on
begrijpelijke zinnen als 'Mijn lichaam voelde aan
als zichzelF (uit Het Volgende Verhaal) is Noote
boom er wel in geslaagd een bewierookt auteur te
worden. Jammer, want dat zal 'm waarschijnlijk
stimuleren op de ingeslagen weg voort te gaan.
Hoewel, er is hoop. Dat hij de periode waarin hij
schitterende boeken schreef als De Zucht naar
het Westen en Voorbije Passages godzijdank nog
niet helemaal is vergeten, blijkt uit zijn nieuwe
bundel De Omweg naar Santiago. Natuurlijk
komt daarin eveneens, intellectueel, niet te ont
warren gezever voor, maar ook een waarlijk bril
jant verhaal als In de Sporen van Don Quichotte.
Nooteboom op de ouderwetse Avenue-toer.
Gewoon, net als in de tijd dat hij zijn verhalen
voor het maandblad schreef, een auto pakken en
als een literaire pelgrim de kaarsrechte wegen van
La Mancha afrijden. Op zoek naar sporen van de
Geestrijke Ridder met het kartonnen vizier. Noot
eboom in topvorm. Vooral als hij-het Spaanse
landschap beschrijft. Associatief, verwijzend naar
zowel Cervantes als Nabokov, maar gelukkig al
tijd in begrijpelijke taal. Zijn bezoek aan de wind
molens bij Consuegra (waarschijnlijk vooral be
faamd omdat Don Quichotte ze al in het begin
van het bijbeldikke boek bestormt over z'n veel
leukere gevecht tegen de wijnzakken, midden in
de roman, hoor je bijna nooit iemand, zo ver
komt de gemiddelde lezer waarschijnlijk zelden)
is in dit verhaal weer een hoogtepunt, dat aan het
kasteel van Belmonte een ander.
'Humoristischreisverslag van S. J. Perelman
LITERATUUR
Naast onontwarbaar gezever, staan in het nieuwste
boek van Nooteboom ook briljante verhalen.
•ARCHIEFFOTO
Overigens: De Omweg naar Santiago bevat
meer van dit soort magnifieke verhalen Verbor
gen schatten, Het Verleden is er altijd, en het is er
niet en Het Landschap van Machado bijvoor
beeld). Als Nooteboom door León loopt, noteert
hij: „Ik ben in León, alles is verdwenen, en alles is
er nog. Dit is een stad van koningen en een pro
vinciestad. Het merg is eruit, maar het parfum
van de macht waait je soms ineens uit een muur,
een graf, een opschrift tegemoet. Het is een stad
waarin het verleden verzegelt ligt. Als je wilt, kun
je het zien."
Cees Nooteboom als in vroeger dagen. Wat zal
het mooi zijn als het zo blijft.
RECENSIE WILFRED SIMONS
S.J. Perelman, De familie Perelman
Crusoè. Een komisch reisverslag met teke
ningen van A. Hirschfeld. Vert. Barbara
van Kooten. Uitg. De Bezige Bij.
De Amerikaanse humoristische
schrijver S. J. Perelman (1904-
1979) is in Nederland niet erg
bekend. In de Verenigde Staten
weten echter wel veel mensen
wie hij was. Hij oogstte roem als
schrijver van humoristische ar
tikelen voor de New-Yorker en
hij schreef ook vrolijke litera
tuur. Hij maakte scenario's voor
de Marx Brothers-klassiekers
Monkey Business en Horse Fe
athers. Voor zijn scenario van
Around the World in Eighty
Days kreeg hij zelfs een Oscar.
Van Perelman is nu bij de Be
zige Bij De familie Perelman
Crusoe verschenen (het Engelse
origineel heette The Swiss Fa
mily Perelman). In deze roman
doet Perelman op een komisch
bedoelde wijze verslag van een
wereldreis die hij in 1949 maak
te met zijn vrouw en kinderen.
De reis voerde hem onder meer
naar Hong Kong, Indonesië,
Thailand, Calcutta, Istanboel,
de Franse Rivièra, Engeland en
Duitsland.
Barbara van Kooten vertaalde
het boek en dat moet nog een
heel karwei zijn geweest, want
Perelmans Engels is doorspekt
met Amerikaanse en dan nog
meer specifiek Newyorkse en
joodse 'slang'. Toch is De fami
lie Perelman Crusoë door haar
inspanningen niet echt toegan
kelijker geworden. De lezer
moet namelijk heel goed zijn in
Trivial Pursuit om al Perelmans
toespelingen te kunnen begrij
pen. Zo schrijft hij: „Gestoofd
door de zon, zagen we er uit als
een provinciaal toneelgezel
schap in Tobacco Road' en
even verderop: „We waren even
gespeend van charme als Bozo
Snyder". Deze vergelijkingen
zijn natuurlijk alleen begrijpelijk
voor iemand die Erskine Cal-
dwells Tobacco Road gelezen
heeft en die weet wie Bozo Sny
der is. Op praktisch iedere pagi
na komen deze vergelijkingen
voor.
Barbara van Kooten heeft
achter in het boek een noten
lijstje opgenomen waarin zij
een aantal onduidelijkheden
verklaart, maar de meeste van
Perelmans opmerkingen blijven
raadselachtig. Bovendien zijn
de noten summier en raken zij
de kern van de zaak vaak niet.
Zo schrijft zij: „Walden Pond,
een vijver in N.O. Massachu
setts". Ik vraag mij af of het wel
zo belangrijk is om te weten in
welke windstreek dit watertje
ligt; het lijkt mij interessanter
om te weten dat het beroemd is
geworden door Walden or life in
the woods van H.D. Thoreau.
Deze Amerikaanse schrijver
bouwde bij deze eenzaam gele
gen vijver een blokhut en medi
teerde daar twee jaar lang in
stilte. Perelman haalt Walden
Pond aan terwijl hij zelf als een
dolleman over een drukke snel
weg rijdt in een auto die hij niet
onder controle kan houden.
Mijn belangrijkste bezwaar
tegen De familie Perelman
Crusoe is echter dat het boek
niet echt leuk is. Perelmans hu
mor is zó overdreven en zijn
grappen en grollen volgen el
kaar zó snel op, dat hij de lezer
vooral verveelt en vermoeit. Hij
grossiert in zelfverzekerde vol
zinnen waarbij hij lijkt uit te
schreeuwen: „Let nou op, wat ik
ga zeggen is echt leuk!" Boven
dien vroeg ik me meer dan eens
af waar Perelman met zijn over
laden grapjes eigenlijk heen wil.
Zo beschrijft hij een treinreis
waarbij het hem opvalt dat er
bijna geen vliegen in de coupé
zijn. Hij moest de situatie dus
„zelf klaren" en vervolgt: „Hoe
wel de kaasbroodjes niet zo klef
waren als ik had gewild en de
bananen nauwelijks overrijp,
lukte het ons aardig." Wat wil
die Perelman nu eigenlijk? Als
er geen vliegen zijn, is het niet
goed en als ze er wel zijn ook
niet. Hij klaagt dat het voedsel
deugt, maar als de broodjes klef
waren geweest en de bananen
zwart als de nacht, had hij ook
wel wat te zeuren gehad. Nee,
wie echt iets leuks wil lezen kan
beter bij de lichtvoetige Neder
landse literatuur blijven. Zelfs
Seth Gaaikema is leuker dan de
ze melige Newyorker.
