Biografietjes 'ter
lering en vermaak'
Cultuur Kunst
Röell Prijs
voor Daniëls
Van Leersumprijs voor Huub Gommans
^bewondering
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1992
15
redactie ce es van hoore
ruygrok cchff)
SAStClASTOEUNCA
Twintigste deeltje van handzame en betaalbare reeks
Een serie boekjes 'ter lering en vermaak'. Zó beschrijft
uitgeverij Jan Mets zelf de serie mini-biografietjes over
befaamde of bijzondere figuren uit de geschiedenis, die
onder de titel Passatempo wordt uitgegeven. Binnenkort
ligt het twintigste deeltje van de handzame en betaalbare
9,90 per deeltje) biografiereeks in de winkels.
Groene Amsterdammer. Uit een
soort gedreven hobbyisme
schreven ze biografietjes van
door hen bewonderde perso
nen, die ze in eigen beheer uit
gaven. Met behulp van een ou
de stencilmachine en wat
nietjes werden de boekjes in el
kaar gezet.
El-Fers schreef de biografie
van zijn Vlaamse zangidool Jac
ques Brei, Zwaap tekende het
levensverhaal op van Wilhelm II
'het meeslepende drama van de
meest briljante mislukkeling uit
de geschiedenis.' De liefhebbe
rij van het ijverige duo viel bij
de voornamelijk hoofdstede
lijke lezers in de smaak; er
werden in een mum van tijd en
kele duizenden stencilboekjes
verkocht. Na het uitkomen van
biografietjes nummer drie en
vier gewijd aan respectieve
lijk dichter/scheepsarts Slauer-
hoff en de laatste sultan van het
Ottomaanse rijk Mehmed VI
was de vraag naar dé boekjes
niet meer bij te benen. „De lief-
amsterdam monique brandt
In een jaar tijd is de serie uitge
groeid van 'leuk probeersel' tot
een succesvol project. „Je hoeft
geen vuistdikke biografie door
te spitten om iets meer over in
teressante figuren te weten te
komen", verklaart Maarten
Schilt van uitgeverij Jan Mets
het succes. „We willen niet 'uit
puttend' zijn. Het zijn dus geen
wetenschappelijke verhandelin
gen, maar zeer leesbare over
zichten van iemands leven.
Zo'n biografietje moet toegan
kelijk zijn, de feiten moeten
kloppen, en het verhaal moet
met liefde geschreven zijn. Dat
zijn onze belangrijkste uit
gangspunten." De kleurige Pas-
satempoboekjes zijn uitgevoerd
in een klein formaat en tellen
minder dan honderd bladzij
den. De boekjesreeks werd en
kele jaren geleden opgezet door
auteurs René Zwaap en Moha-
med El-Fers, inmiddels beide
schrijvend voor het weekblad de
Omdat uitgeverij Jan Mets in
hetzelfde pand aan het Amster
damse Westeinde huist als het
weekblad de Groene, werd ruim
een jaar geleden besloten de
reeks bij die uitgeverij onder te
brengen. Sinds de distributie op
een professionele manier ter
hand is genomen heeft de serie
zich gestaag uitgebreid naar
twintig boekjes. De beschreven
personen variëren van reggae
zanger Bob Marley, 'poète mau-
dit' Arthur Rimbaud, 'hard boi
led' detective-auteur Dashiel
Hamnett, Jezus van Nazaret,
schrijver Ernest Hemingway en
Oum Kalsoum, 'moeder aller
Egyptenaren' of 'Nachtegaal
van de Nijl'.
„En het aanbod van schrijvers
die zich eens uitgebreid willen
buigen over een werkje over
hun idolen, groeit nog steeds",
vertelt Maarten Schilt van de
uitgeverij. „Het zijn meestal
geen wetenschappers, maar
journalisten die sterk geïnteres
seerd zijn in bepaalde figuren,
en al tientallen Doeken over zo
iemand hebben gelezen."
Cleopatra, Charlie Parker en
Arthur Koestier zijn de volgende
Maarten Schilt: Je hoeft geen vuistdikke biografie door te spitten om iets meer over interessante figuren te weten te komen,
'onderwerpen' in de Passa- schrijver Auguste Escoffier. brengen boekjes. „Het is im-
temporeeks. Ook zijn er plan- 'Grondleggers' Zwaap en El- mers hun bedenksel. Als ze een
nen om boekjes uit te brengen Fers beslissen overigens nog nieuwe auteur of onderwerp
over Tito, Koning David en steeds mee over nieuw uit te echt niets vinden, dan blazen
amsterdam
Het Prins Bernhard Fonds heeft
de David Röell Prijs 1992 op het
gebied van de beeldende kunst
toegekend aan de kunstenaar
René Daniëls (1950). Hij krijgt
de prijs, waaraan een bedrag
van 25.000 gulden is verbonden,
voor zijn gehele oeuvre. De jury
noemt Daniëls een „schilder
'pur sang" die een fascinerend
en zichzelf verrijkend oeuvre tot
stand heeft gebracht". Daniëls
heeft verscheidene solotentoon
stellingen gehad in musea en
heeft deelgenomen aan een
aantal groepstentoonstellingen.
Vorig jaar kreeg Friso Kramer de
prijs op het gebied van indus
triële vormgeving.
Inzending Felix
De Noorderlingen, de tragiko
medie van Alex van Warmer
dam over een nieuwbouwwijk
anno 1960, is uitgekozen om
Nederland te vertegenwoordi
gen in de competitie om de Eu
ropese Filmprijzen in de cate
gorie speelfilms. Deze filmon
derscheidingen, bijgenaamd de
Felixen, zullen begin december
in Berlijn worden uitgereikt.
Niek Koppens' film Siki werd
foto •roland de bruin uitgekozen in de sectie docu
mentaires. Siki is een portret
we het af. Zij zijn immers de van de Senegalese bokser die in
grondleggers van de reeks, en de jaren twintig in Rotterdam
aan die basis gaan we niet woonachtig was en later in New
knoeien." York werd vermoord.
Stoelen-adoptie in Kunstbioscoop
amsterdam
De Amsterdamse kunstbioscoop Kriterion wil de uit de hand ge
lopen verbouwingskosten opvangen door stoelsponsoring. Fre
quente bezoekers krijgen de mogelijkheid aangeboden, tegen
betaling van honderd gulden per stuk, een of meerdere stoelen
in de straks gerenoveerde benedenzaal te adopteren. Men kan
zijn eigen stoel laten voorzien van een koperen naamplaatje en
twee maal gratis vanuit de 'eigen stoel' filmvoorstellingen bijwo
nen. Nadien is het mogelijk om de eigen zitplaats te reserveren,
maar dan moet er wel gewoon betaald te worden. Eind septem
ber zal het verbouwde Kriterion feestelijk worden heropend. De
Benedenzaal zal dan opnieuw gestoffeerd zijn, trapsgewijs opge
hoogd, voorzien van een podium en een moderne projectie-ca
bine.
amsterdam»gulden is verbonden, voor zijn drie meter hoge
raketvormige sculpturen. Gommans' werk is on-
Het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft de der meer te vinden in de verzamelingen van de
Emmy van Leersumprijs 1992 voor keramiek toe- Rijksdienst Beeldende Kunst, het Stedelijk Muse-
gekend aan Huub Gommans (1935). Gommans um in Amsterdam en Museum Boymans-Van
krijgt de prijs, waaraan een bedrag van 15.000 Beuningen.
MUSEA
EXPOSITIES
Het liefst een SieMatic keuken van Goedhart Bouwhuis
Bezoek onze showroom met de meest komplete SieMatic presentatie van de hele regio.
Goedhart Bouwhuis, Hoorn 126a (tegenover Avifouno), Alphen a/d Rijn, of mook een ofsprook: tel. 01720-22100
Het huis. Ik was
uitgenodigd, kwam
hier binnen en het
was alsof er een deken over me
werd heengelegd. Heel
aangenaam. Ik dacht meteen:
'Hier kom ik te wonen'. Dat is
ook gebeurd.
Er zit een goeie geest in, als je
daarin gelóóft tenminste. Ik heb
het idee dat mensen die hier in
vroeger eeuwen hebben
gewoond een stukje ziel in het
huis hebben gelegd. Dat
probeer ik ook te doen. Ik vind
dat ik dat verplicht ben. Dat als
je er zelf niet meer bent, je wat
achterlaat dat je even hebt
mogen vasthouden. Het is een
soort levenswerk.
In 1987 is hier een gpote brand
geweest. Er stond niks meer
overeind. Toch is die goeie
geest erin gebleven. Alle geesten
van die mensen hebben toch
iets achtergelaten, die zijn niet
weg te cijferen. Na de brand
kreeg ik de gelegenheid om het
pand in de oorspronkelijke staat
te herstellen. Zoals het in 1656
is gebouwd. De vorige eigenaars
hadden er alles uit gesloopt. De
trapgevel was verdwenen, die
was in 1907 gewijzigd in een
lijstvorm. In de jaren vijftig was
de gevel van het achterhuis
veranderd: één groot raam met
een buitendeur ernaast. Dat is
weer teruggebracht tot drie
kozijnen.
Ook de zaak heb ik in een
oudere stijl ingericht. Vóór de
brand was het allemaal strak en
modem. Dat had de vorige
eigenaar nog gedaan. Er was
veel met zacntboard gewerkt.
Mooie vormgeving hoor, maar
het paste niet bij het pand. Ik
heb er een oude schouw in
laten plaatsen. De inrichting
van de kapsalon is zo veel
mogelijk klassiek gehouden.
Met een oude spiegel en een
grote kroonluchter. Oud moet
oud blijven, vind ik.
Ook de inrichting van het huis
is antiek gehouden. Zoals deze
kasteelkamer. Zo noem ik hem.
Het heeft wel iets van een
kasteel met die statige stoelen.
Dat zijn Berlages. Van deze
eeuw ja. Toch passen ze door
hun statigheid in dit huis.
Door dit huis ben ik
geïnteresseerd geraakt in de
geschiedenis van het
Rapenburg. Ik heb er stapels
boeken van, ook hele oude. In
dit huis, het evenbeeld van het
huis hiernaast, heeft de Heer
van Hoogeveèn gewoond. Zijn
vrouw Eva van Hoogeveen is de
stichteres van het hofje
hierachter. Hij was onder meer
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die hetzij direct hetzij
zijdelings met kunst of cultuur te maken hebben. Zij praten over een kunstvoorwerp waaraan zij
bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma tot het grijsgedraaide muziekstuk en alles
wat daar tussen zit. Vandaag spreekt Ad Schmitz zijn bewondering uit. Hij is eigenaar van kapsalon
Phoenix aan het Leidse Rapenburg en verzamelaar van kunst en antiek.
advocaat en burgemeester. Hij
huurde het huis indertijd voor
260 gulden per jaar. In 1724
werd de huur verhoogd tot 500
gulden per jaar. Isaac Paling
heeft het gezin geschilderd. Van
dit stukje Rapenburg heb ik ook
een olieverfschilderij van Frans
Breuhaus de Groot. Hij
schilderde het in het midden
van de vorige eeuw.
Ik ga veel naar veilingen, bezoek
veel musea. Koop zo mogelijk
antiek. Nee, in musea is niets te
koop. Dat is maar goed ook. Je
hebt je beperkingen. Mijn
bewondering beslaat een breed
terrein. Ik houd van mooie oude
dingen. Modem vind ik ook
mooi, maar bij een ander.
Ik heb een verzameling oude
potten van vóór de jaartelling.
Het Rijksmuseum van
Oudheden, m'n overbuurman
zeg maar, is er jaloers op. Ze
mogen ze wel eens in bruikleen
hebben, voor een speciale
expositie of zo. Het is hier ook
net zo goed beveiligd als een
Elk ding hier in huis heeft een
verhaal, alles heeft z'n
geschiedenis. Al word ik nog zo
oud, ze krijgen me er niet
levend uit. Ik laat nog liever een
traplift maken, dat ik hier tot
m'n dood toe kan blijven
wonen. Ik ben het type dat zich
hecht en bindt aan dingen. En
ik hoop dat de volgende
eigenaar net zo is.
zodat dit huis in
stand blijft. Als
LEIDEN
PESTHUIS
Pesthuislaan.
MUSEUM BOERHAAVE
Lange Agnietenstraat 10. Expositie
'Oog In oog', diagnostische ontwikke
lingen in de oogheelkunde', t/m
29/11, do t/m za 10-17 uur. zo 12-
1,7 uur, elke zondag om 14 en 15 uur
gratis rondleidingen,
10-17 uur. zo 13-17 u
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Taffehzaal: 'Brons uit
de Oudheid', t/m 4/10; di t/m za 10-
17 uur, zon- en feestdagen 12-17
uur. Elke eerste zondag van de
maand archeologisch spreekuur.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKEN
KUNDE
Steenstraat 1. Tentoonstellingen: 'ln-
sulinde in Leiden, voorbij de Javazee'
n 'Boeddha en Shiva op Java', t/m
(Voorbij de Javazee) e
(Voorbij de Javazee en Boeddha op
Shiva). Dagelijks filmvoorstellingen
(15 uur).
'Waar twee olifanten vechten', foto's
van Kadir van Lohuizen met tekst van
Adriaan van Dis. t/m 4/10.
'Religieuze feesten in de Himalaya',
foto's van J.A. Noordijk; 21/8 t/m
1/11.
ACADEMISCH HISTORISCH MUSE
UM
Rapenburg 73. woe t/m vr 13-17 uur.
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73. Ma t/m za 9-17 uur.
zo 10-17 uur. Kassen geopend ma
t/m za 9-17 uur; Clusiustuin geopend
ma t/m vr 10-12.30 uur en 13.30-16
uur. Zomertentoonstellmg: Van 's
lands Plantentuin de Buitenzorg tot
Kebun Raya Bogor, t/m 30/8.
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32. 'Uit tijd geplukt',
bloemen in beeldende kunst en poè-
zie, t/m 11/10; di t/m za 10-17 uur.
zo 13-17 uur.
'En toen was er licht', zestig werken
uit de verzameling moderne kunst,
t/m 23/8.
PRENTENKABINET
Rapenburg 65; di t/m vr 14-17 uur.
PIJPENKABINET
OudeVest 159a; zo 13-17 uur
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28. 'Nederlandse Pen
ningkunst 1890-1990', t/m 25/10;
di t/m za 10-17 uur, zo 12-17 uur
WAGENMAKERS MUSEUM
Oude Varkenmarkt 13; zo 13-17 uur.
REMBRANDT EN ZIJN ATELIER
Kort Galgewater 24a. Reconstructie
van het Leidse atelier van Rem
brandt, geïnspireerd op het schilderij
'De schilder en zijn atelier'; di t/m za
10-17 uur. zo 12-17 uur.
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46. 'Strandleven', aquarel
len van Albert Jan Cool, t/m 26/9, di
t/m za 10-12 uur.
THEATERS
DEN HAAG
APPELTHEATER
t/m za 29 (beh zo/ma/di). 20.15 uur
Toneelgroep De Appel; 'Ingeblikt I'.
WerV van Nicole Carvajal, te zien in Galerie Zóne.
LEIDEN
UK GALERIE
Clevermgaplaats 1Fotobeelden en
installaties van Hélène van Hoorn,
t/m 25/9, ma t/m za van 10-22 uur
en zo van 12-17 uur.
DE WAAG
Aalmarkt 21. Ruimtelijk werk van
Marlène Staals; t/m 30/8, wo t/m vr
12-17 uur, zaen zo 11-17 uur.
GALERIE ZÓNE
Nieuwstraat 17/b. Schilderijen van
Nicole Carvajal, t/m 30/8; di t/m vr
11-18 uur. za 10-17 uur. zo 13-16
uur. do 19-21 uur
TIME IS ART
Nieuwstraat 10. 'Zomeravond-exposi
tie' met werk van Rob Schouten, Re
né van Dam, Astrid Beumer, Rob Re
geer, Louis Stuijfzand. Frans de Wit
n 31/8; n
■t Zelfde, t
t/m vr 19 22.30 uur.
FOTOGALERIE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1Foto's van Teun Voe
ten. t/m 3/9, ma t/m za 10-22 uur, zo
12 22 uur
H00GUNDSEKERK
Nieuwstraat. 'De wisselwerking tus
sen kunst en projectie'; Guus Herm-
sen en Ger Oudshoorn, gemengde
technieken; t/m 30/8; 'Basiliek voor
een schilder', culptuur van Irène
Prinsen t/m 19/9; ma 13-15 uur. di
t/m vr 11-15.30 uur. za 11-16 uur.
GALERIE AMBER
Hooglandse Kerkgracht 8. Houten
vaatwerk uit Nepal. Japanse schilde
ringen. keramiek uit China en Japan,
tekeningen uit Frederick Francks
'Echoes from the Bottomless Well',
t/m 30/8
GALERIE AZL
Academisch Ziekenhuis. Gebouw 1.
Presentatie Kunst Tweede Fase
Nieuwbouw; t/m 30/8, dagelijks 10-
17 uur.
BLEIJENERG GALERIE
Breestraat 113 Stockexpositie t/m
3/9; di. t/m za. 9 18 uur. 1ste zo. van
de maand 12-17 uur.
BLEIJENBERG BEELDEN
Langebrug61. Vaste opstelling diver
se beelden, vr, za en 1ste zo. van de
maand 12-17 uur
GALLERIA PROPITIA
Nieuwe Rijn 93 Buitenlands grafiek
uit stock; t/m 13/9. ma t/m vr van 19-
22.30 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN
STAA GALERIE
Prinses Irenelaan88.
HAZERSWOUDE
GALERIE UERKEN
Bent 2. Zomerexpositie met werk van
Geri Graveland en Enk Chatenier (ra-
ku keramiek), Fraukje Isardi (siera
den), Willemien van Ineveld, John
Hansen en Bodil Brems (acryl op
doek), Ole Puitzen Hans Tyrrestrup
(olie op doek), Jan Snoek (grafiek) en
TheoGermann (beelden in brons en
steen); t/m 5/9, za en zo 11 17 uur,
ma t/m vr na tel. afspraak (01728-
9837).
VOORSCHOTEN
GALERIE MERCEDES
Voorstraat 35 b (steeg. Louis Meys
90 |aar, schilderden van 1942 tot
1992, t/m 5/9, wo t/m za 11-17 uur
WASSENAAR
GALERIE VERHAAR
Schoolstraat 9 Etsen en aquarellen
van Ronnie Meerts. t/m 27/8; do t/m
zo 13-18uur
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
t/m wo 26 (beh ma). 20 15 uur Mu CONCERTEN
sical Tsjechov met Boudewi|n de
Groot in de titelrol
do 27,20.15 uur: Het Nationale To
neel; 'Bouwmeester Solness'.
annemiek ruygrok
foto loek zuyderduin
AMSTERDAM
CARRÉ
t/m zo 6/9 (beh ma) 20.15 uur; zo en
wo ook 14 .00 uur: Groot Circus van
Aziè.
NIEUWE DE U MARTHEATER
di 25 t/m za 29. 20.15 uur New York
Company Nights.
STADSSCHOUWBURG
t/m za 22,20.15 uur: 'Fausto' van
Harry de Wit, muzikale leiding Alan
Belk.
d. 25 t/m za 29.20 15 uur Toneel
groep Amsterdam; 'Vastgoed B V.'
met o.a. Joop Admiraal en Pierre
LEIDEN
HOOGUNDSE KERK
21 augustus
Laatste K&O-Zomerorgeiconcert door
Joop Brons mmv de solist Hans
Brons. bas. werken van o.a. Swee-
imck. Scheidt. Buxtehude en Fresco-
baldi. 20.15 uur.
22 augustus
Orgelconcert door Mare Labruyère.
organist te Maassluis. 13.30 uur
AMSTERDAM
CONCERTGEBOUW
21 augustus
Radio Filharmonisch Orkest olv Edo
de Waart mmv Roberta Alexander, so
praan; werken van Barber, Bernstein
en Copland. 20.15 uur
22 augustus
Konmkii|k Concertgebouworkest olv
Riccardo Chailly. werken van Berio.
Gounod en Tsiaikzwrsky. 20.15 uur
24 augustus
Koninklijk Concertgebouworkest olv
RiccardoChaiiiy mmv Paul Verhev.
fluit. Maurice Bourgue. hobo: werken
van Maderna. Rossini en Van Beetho
ven. 20 15 uur.
25 augustus
Sergiu Luca. barokvM»l. Jos van lm
merseei. fortepiano; werken van Bach
en Mozart. 20 15 uur
26 augustus
