Gung-Ho klaar voor muzikale aanval
Cultuur&Kunst
Turboschelp binnen handbereik
Messiaens zwanezang beleeft
wereldpremière in New York
Pisuisse-prijs voor
Jacqueline Braun
Voorstelling Gebakken
Eieren in Leidse Hout
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1992
11
Nationale Ballet opent met 'En Rond'
amsterdam Het Nationale Ballet (HNB) opent zijn nieuwe dans-
seizoen met het programma 'En Rond'. De eerste van elf voor
stellingen in Het Muziektheater in Amsterdam is op 12 septem
ber. Het programma bestaat uit drie balletten: 'Situation' van
Hans van Manen, 'Shostakovich Chamber Symphony' van Kr-
zysztof Pastor (première) en 'Groosland' van Maguy Marin. De
creatie van de 35-jarige Pastor, afkomstig uit Polen, is gebaseerd
op de politieke structuur in Europa en markeert een specifieke
periode in de politieke geschiedenis, vermengd met de levens
strijd van de choreograaf zelf, aldus HNB. Voor het programma
'En Rond' wordt het podium zodanig gewijzigd dat het balletge
zelschap en publiek één worden.
Nieuw seizoen De Nederlandse Opera
amsterdam De Nederlandse Opera opent het seizoen 1992-1993
met 'Samson et Dalila' van Camille Saint-Saëns. Deze opera op
libretto van Ferdinand Lemaire is een co-produktie met de Bre-
genzer Festspiele. De première is op 31 augustus in Het Muziek
theater in Amsterdam. Hartmut Haenchen heeft de muzikale
leiding. Aletta Collins is verantwoordelijk voor de choreografie.
Het Nederlands Philharmonisch Orkest, het Koor van De Neder
landse Opera en Het Nationale Ballet begeleiden het geheel. Er
worden tot en met 26 september in totaal tien voorstellingen ge
geven, alle in Het Muziektheater.
Gaudeamus Muziekweek
amsterdam De Internationale Gaudeamus Muziekweek in Am
sterdam wordt dit jaar van 7 tot en met 13 september gehouden.
Het evenement is geheel gewijd aan componisten jonger dan 30
jaar. Er zullen 35 werken uit vijftien landen worden uitgevoerd.
Op het programma staan composities in zeer uiteenlopende be
zettingen, variërend van orkest, strijkkwartet en pianoduo, tot
een combinatie van acht celli, of bijzondere ensembles waarbij
electronica en zelfs een scratcher worden ingezet. Veertien wer
ken worden voor het eerst ten gehore gebracht. De concerten
worden gehouden in de Beurs van Berlage, Paradiso, De IJsbre
ker en het Stedelijk Museum. Aan het einde van het evenement
wordt de Gaudeamus-Prijs 1992 uitgereikt (10.000 gulden en een
compositie-opdracht)
Rijksmuseum toont kantcollectie
amsterdam Het Rijksmuseum in Amsterdam toont van 22 au
gustus tot en met 8 november een selectie uit zijn omvangrijke
kantcollectie. Dat gebeurt onder de titel 'Ingetogen Rijkdom -
Kant in Nederland 1600-1700'. Hoewel Nederlanders in de 17de
eeuw bekend waren om hun strenge en ingetogen manier van
kleden, waren kostbare kanten kragen, zakdoeken, manchetten
en mutsen zeer geliefd. Door de economische bloei in die perio
de ging men steeds luxueuzer en verfijnder kant dragen. Het
duurste en mooiste werd geïmporteerd. De verzameling bevat,
behalve belangrijke exemplaren uit oude familiecollecties, ook
stukken die verbonden zijn met beroemde personen: Michiel de
Ruyter en Koning-Stadhouder Willem III.
Eenmalig concert Melissa Eltheridge
Rotterdam In het kader van een Europese tour zal zangeres
Melissa Etheridge met haar band voor een eenmalig concert
naar Nederland komen. Het concert in Ahoy' Rotterdam is op 10
oktober. De kaartverkoop voor dit optreden begint zaterdag.
Leidse groep vertegenwoordigt Nederland op Europees Rockfestival
Gung-Ho is een kreet die door Amerikaanse militairen
wordt gebruikt en zoveel betekent als: klaar om aan te
vallen. Onze drummer kwam met deze naam op de
proppen. De rest van de band vond het goed klinken
voor een nieuwe, energieke popgroep. En bovendien, wij
zijn klaar voor de muzikale aanval".
Leidenaar John Helder (25) leg
de samen met Ludwig Smith
anderhalf jaar geleden de basis
voor de power-funkgroep
Gung-Ho. Op 18 september ver
tegenwoordigt de groep Neder
land tijdens het EBU Rockfesti
val, een jaarlijkse traditie van de
bij de EBU aangesloten Europe
se omroepen. Uit elk aangeslo
ten land wordt een band naar
het festival, dat ditmaal in De
nemarken wordt gehouden, af
gevaardigd. Er worden live-op
namen gemaakt die via radio
stations in heel Europa worden
uitgezonden.
Een belangrijke springplank
naar Europese erkenning? John
Helder relativeert: „Voorlopig
werken we hard aan die erken
ning in eigen land. Maar ook
buiten de landsgrenzen mogen
ze weten dat we bestaan. Onze
muziek klinkt internationaal.
We zijn volgens sommige mu
ziekcritici zelfs grensverleggend
bezig. Dat belooft dus wat in
Kopenhagen".
Recentelijk is de nieuwe single-
CD van Gung-Ho uitgekomen.
Het nummer 'Turn that wheel'
moet vooralsnog alleen bij het
Nederlandse publiek de oren en
ogen openen voor Gung-Ho.
Vooral op de oren plegen de ze
ven bandleden een fikse aanval.
Het geluid dat de band produ
ceert, liegt er niet om. John Hel
den „Heel en af toe krijgen we
tijdens zaaloptredens de kritiek
dat we de registers wel heel erg
ver opentrekken. Tja, enig be
grip kan ik er wel voor opbren
gen. Maar onze muziek is geïn
spireerd door rock en funk en
bezit de nodige power. Daar
kunnen we niet omheen. Het
geluid moet evenwel draaglijk
zijn. Dat realiseren we ons maar
al tegoed".
John Helder schrijft de mees
te nummers voor zijn band sa
men met Ludwig Smith. Vorig
jaar debuteerde de groep met
de CD 'Raw Meat', die alom po
sitieve reacties losmaakte. Ook
de single 'Freedom' schoot wor
tel en belandde zelfs in de tip-
parade. Voor dit nummer werd
als gastvocaliste Rocq-E Harrell
aangetrokken, die al vele jaren
in het achtergrondkoor bij Dia
na Ross zingt.
Stimulans
In de relatief korte tijd van zijn
bestaan heeft Gung-Ho behoor
lijk van zich laten horen. Vooral
Parkpop in Den Haag is als een
'fantastische ervaring' bijgeble
ven. „Optreden voor een half
miljoen mensen doe je niet elke
dag. Het was voor ons een uit
daging. Het publiek reageerde
goed op ons optreden. Dat is
een geweldige stimulans", ver
telt John Helder, die niets liever
doet dan optreden voor publiek.
„Het maakt me in feite niet uit
of er vijf of vijfduizend mensen
in de zaal zitten. Het gaat mij
vooral om de muziek en het sa
menspel dat er tussen de muzi
kanten is. Dat moet vonken en
flitsend zijn. Pas dan leg je wer
kelijk contact met het publiek".
Momenteel is het rustig voor
Gung-Ho. „Maar in september
gaan we er weer flink tegenaan,
met het EBU-festival om naar
uit te kijken". Tussendoor
speelt de groep nog in Neder
land. Gemiddeld twee keer in
de week. Dat brengt niet vol
doende geld in het laatje om
van te leven. Vandaar dat alle
FOTO CPD
vatbaarheid."
Als ik nu terugkijk op die pe
riode en de muziek van toen
vergelijk met die van nu bij
Gung-Ho, dan zeg ik: wat een
slappe funk. Ik heb er geen spijt
van dat we nu met Gung-Ho
een steviger richting zijn inge
slagen. We zijn een uiterst be
weeglijke band, dat zeker".
bandleden er ook nog andere
muzikale aktiviteiten op nahou
den. Ludwig Smith en John Hel
der bestieren een geluidsstudio
aan de Breestraat in Leiden,
waar de eigen nummers tot
stand komen. Maar waar ook
ruimte bestaat om met andere
veelbelovende popbands aan de
slag te gaan. „Het is heel inspi
rerend om met andere muzi
kanten te werken. Dat levert
soms nieuwe ideeën op voor je
eigen band", ervaart John Hel
der.
Helder is in 1987 met de pop
muziek in aanraking gekomen.
Hij zat op het VWO, toen hij
moest kiezen tussen zijn eind
examen of meedoen aan de
Grote Prijs van Nederland met
de band One Trick Charlie. „Het
werd meedoen aan de Grote
Prijs, waar we prompt als eerste
eindigden. Dat was een reus
achtige ervaring. Ik was nog een
groentje in de popmuziek. We
hebben heel wat keren opgetre
den met One Trick Charlie,
maar de band had geen levens
Gung-Ho: „We zijn volgens sommige muziekcritici zelfs grensverleggend bezig."
Dance Theater of Harlem voor
optreden naar Zuid-Afrika
Het wereldberoemde Dance
Theater of Harlem, dat geheel
bestaat uit zwarte dansers,
geeft in september in Johan
nesburg een serie voorstellin
gen. Het is voor de eerste keer
dat een Afrikaans-Amerikaan-
se dansgroep in Zuid-Afrika
optreedt. Volgens zakelijk di
recteur Robert Taylor zijn de
voorstellingen meer dan alleen
amusement.
De optredens zijn ook be
doeld om kennis uit te wisse
len en te inspireren. De eerste
week verzorgt de dansgroep
workshops, demonstraties en
seminars. Daarnaast zullen in
totaal veertien voorstellingen
worden gegeven, waaronder
Ballanchine s 'Four tempera
ments' en Geoffrey Holder's
'Dougla'.
Amsterdam Deze turboschelp uit de 17de eeuw,
destijds nog de 'bonte knobbelhoom' genoemd, is
te zien in het Amsterdams Historisch Museum op
de tentoonstelling 'De wereld binnen handbereik'.
De schelp is versierd met dierfiguren, geëtst en ge
graveerd. De beesten zijn in drie lagen gescheiden,
corresponderend met hun plaats in de elementen:
zwemmende, lopende, kruipende en vliegende die
ren. De tentoonstelling in het Historisch Museum
aan de Kalverstraat 92 in Amsterdam duurt tot en
met 11 oktober.
De Pisulsse-prijs 1992 is toege
kend aan de cabaretière Jacque
line Braun. De prijs is bestemd
voor de student(e) van de Aka-
demie voor Kleinkunst die, naar
het oordeel van de jury, in het
afgelopen seizoen de beste the
aterprestatie heeft geleverd.
De 24-jarige vierdejaars-stu
dente Braun krijgt de prijs voor
haar optreden in de voorstelling
'Les Villes' en in de muziekthea-
terproduktie 'Naar de West End
Story'. De Pisuisse-prijs werd in
1975 ingesteld door de actrice
Fie Carelse. Het Nederlands
Theater Instituut is belast met
de jaarlijkse organisatie.
De Stichting Vrienden van de
Akademie voor Kleinkunst heeft
haar Kreativiteitsprijs toege
kend aan de 25-jarige Thomas
Acda. Deze prijs is bestemd
voor studenten die een opmer
kelijke prestatie hebben gele
verd op het gebied van schrij
ven en ontwikkelen van voor
stellingen. Acda krijgt hem voor
zijn cabaretsolo 'Zitten voor de
blues'. Beide prijzen worden
uitgereikt op 6 september.
Miles Davis
op Filmdagen
UTRECHT «JAN RENSEN
De Australische speelfilm Din
go, waarin de vorig jaar overle
den jazztrompettist Miles Davis
een hoofdrol speelt, beleeft eind
september zijn Nederlandse
première tijdens de Nederland
se Filmdagen in Utrecht. De re
gie van de film was in handen
van de in Heemskerk geboren
Rolf de Heer. Dingo kreeg zeven
nominaties voor de AFI Award,
het Australische equivalent van
het Gouden Kalf. Dingo was te
vens het speelfilmdebuut van
Miles Davis. Als acteur was hij al
wel eens te zien in de tv-serie
Miami Vice.
Miles Davis speelt in de film
de rol van trompettist Billy
Cross, die op latere leeftijd bijna
uitsluitend nog geluid produ
ceert via electronische hulp
middelen. De Australische fan
en amateurtrompettist John
'Dingo' Anderson slaagt er in
om tijdens een bezoek in Parijs
Cross weer zover te krijgen, dat
hij de 'ouderwetse', akoestische
muziek maakt, waarmee hij
destijds beroemd werd.
De treffende parallel met
Miles' eigen leven is, dat ook hij
het laatste jaar van zijn leven
een opzienbarende terugkeer
maakte naar de akoestische
jazz. Na twintig jaar rockjazz en
fusion speelde hij plotseling
weer de arrangementen van GU
Evans en de modale jazz uit res
in de Verenigde Staten gaat op 5 november de
laatste compositie van één van de grootste com
ponisten van deze eeuw, de Fransman Olivier
Messiaen (die eerder dit jaar op hoge leeftijd
overleed), in wereldpremière. Het betreffende
werk, 'Eclairs sur l'Au-delè' (Lichtstralen op het
Hiernamaals), wordt uitgevoerd in de Avery
Fisher Hall in New York door het New York Phil
harmonic Orchestra onder leiding van Zubin
Mehta.
'Eclairs sur l'Au-dela' werd gecomponeerd ter
gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het
wereldberoemde Amerikaanse orkest. Het werk,
dat uit elf delen bestaat en voor een buitenge
woon grote orkestbezetting werd geschreven
(128 musici), is een serie van meditaties op het
Hiernamaals en op het hemelse Jerusalem. Mes
siaen liet zich sterk inspireren door bijbelge
deelten en door zang van vogels uit alle wereld
delen.
In totaal is de zang van 48 vogelsoorten in de
partituur van 'Eclairs sur l'Au-dela' terechtgeko
men. Messiaen werkte van 1987 tot 1991 aan de
totstandkoming van de partituur. Qua omvang
en duur - circa anderhalf uur - is het zijn groot
ste compositie. Een uitgave van het werk is mo
menteel in voorbereiding bij de Franse muziek
uitgeverij LeDuc in Parijs.
De Nederlandse première van Messiaens zwa
nezang is in januari 1994 tijdens de VARA-Mati
nee in Amsterdam. Het uitgebreide Radio Sym
fonie Orkest staat dan onder leiding van Mes
siaens protégé Reinbert de Leeuw. Eerdere uit
voeringen zijn onmogelijk aangezien het New
York Philharmonic Orchestra voor de periode
van een jaar de exclusieve uitvoeringsrechten
heeft.
Filmdebuut
In het openluchttheater bij de
Leidse Hout wordt zondag een
voorstelling gegeven door de
theatergroep 'Gebakken Eieren'.
Onder de titel 'Het Oost-Hilari-
aans Staatscircus' brengt de
groep een programma met Vi
vian, meesteres van de balans',
'Adembenemende acrobatiek',
'Tijgerdressuur', 'King Fo, met
de stokvechtceremonie' en 'Hoe
Flying Fo'. Het programma
wordt omschreven als 'theater
variété van de bovenste plank'.
De voorstelling is georgani
seerd door de Werkgroep Leidse
Houttheater en de Buurtvereni
ging Raadsherenbuurt, die
daarmee een traditie in ere pro
beren te houden. Het program
ma begint om 14.00 uur en is
gratis toegankelijk. Van het pu
bliek wordt na de voorstelling
wel een vrijwillige bijdrage ver
wacht om dit soon voorstellin
gen, die financieel worden on
dersteund door enkele onder
nemers, ook in de toekomst
mogelijk te maken.
In de Leidse Hout zijn rich
tingaanwijzers aangebracht, zo
dat bezoekers slechts de bordjes
hoeven te volgen naar het thea
ter dat zich bevindt tussen het
Groene Maredijkje en de Oegst-
geesterweg. De plek Is per auto
te bereiken vanaf de Warmon-
derweg. Bezoekers wordt aan
geraden om zelf 'zitmeubilair'
mee te nemen, al was het maar
een plastic vuilniszak voor het
geval de grond vochtig is.
Miles Davis
pectievelijk de jaren vijftig en
zestig. In de film speelt Miles
Davis zijn eigen partijen in de
arrangementen van Michel te-
grand. De partijen van Dingo
ARCHIEFFOTO AP
worden ingespeeld door Chuck
Findley. De soundtrack van de
film werd eind vorig jaar door
WEA op de Nederlandse markt
gebracht.
