DE
'Holland lijkt niet echt'
Een jaar 'ambassadeur' in China
Het Gesprek van de Zomerdag
faL li /dijfeA ll
TIJD
VAN
TOEN
'Eerste' privépraktijk voor
behandeling van verslaving
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1992
7
Invasie van Italiaanse toeristen in Nederland
Floris Harm: „Men moet er maar een beetje begrip voor hebben dat wij Hollanders andere gewoonten hebben".
Eén van zijn voorgangers werd deze zomer
China uitgezet omdat hij tijdens een feestje
een portret van Mao had voorzien van
borsten als meloenen. Van de Leidse stu
dent Chinees, Floris Harm (24), hoeft dat
niet te worden verwacht tijdens zijn jaartje
aan een universiteit in Peking, dat 7 sep
tember begint.
Hij voelt zich een soort ambassadeur van
Nederland en meldt ronduit dat het voorval
'de naam van Nederlanders schaadt': „En
daar ben ik natuurlijk niet blij mee. Of het
gevolgen heeft, weet ik niet. Het cultureel
akkoord heeft het in ieder geval niet beïn
vloed."
Volgens dat akkoord gaan jaarlijks 23 Ne
derlandse studenten naar Nederland en
komt eenzelfde aantal Chinezen naar Ne
derland. De meeste China-gangers volgen
in Leiden dè Chinastudie van Nederland,
bij de vakgroep sinologie. Zij kunnen in het
land van hun studie de lessen in het Chi
nees volgen, terwijl de paar studenten van
andere studierichtingen eerst nog een jaar
tje taalles moeten volgen in China.
Jaarlijks studeren in Leiden 25 tot 30 sinolo
gen af en bijna iedereen mag naar een Chi
nese universiteit. Vraag is vooral wannéér.
Bollebozen gaan snel, 'dus' gaat Harm in
zijn zesde en laatste jaar. Vorig jaar zomer
nam hij een voorproefje door een zomer
cursus te volgen aan een taleninstituut in
China.
Net als nu volgde hij 's morgens lessen om
's middags te studeren en met de fiets of
overvolle bus de stad in te trekken. Dan pas
leer je volgens hem de spreektaal kennen
en zie je echte Chinezen. Op de universiteit
zijn er aparte college- en slaapgebouwen
voor buitenlanders en Chinezen en de
laatsten lijken die scheiding van tafel en
bed prima te vinden: „Ze trekken liever met
elkaarop."
De contacten in de stad hebben vaak iets
kunstmatigs, meldt de student: „Mensen
zijn nog steeds verbaasd een westerling te
zien. Je hebt continu het gevoel toerist te
zijn, kunt nooit eens anoniem over straat."
Veel gesprekken gaan echter niet verder
dan 'hoe gaat het' en 'waar kom je van
daan?'. Een enkel keertje blijft hij twee uur
aan de praat. En natuurlijk zijn er leuke in
cidenten. Straatverkopers die Gullit, Van
Basten en Rijkaard kennen en posters van
de Keukenhof die in de stad en op tv opdui
ken. Als kleurig decor.
Harm koos in 1985 voor sinologie uit zake
lijke overwegingen. De kranten stonden vol
van de miljoenenmarkt die zich opende en
Harm hoopte daar een graantje van mee te
pikken. Al snel verdrongen taal en literatuur
de dollartekens in zijn ogen en hij koos heel
bewust niet voor de specialisatie 'manage
ment' in het derdejaar.
Nu zijn studie ten einde loopt, keert de car
rièrezucht terug. Als het even kan, wil hij in
China contacten leggen. Maar dat wil iedere
sinoloog en bijna iedere sinoloog in de dop
studeert even in Peking of een andere uni
versiteitsstad. Harm heeft hooguit het voor
deel dat hij het echte China al een beetje
kent en niet van westerse kolonie naar wes
terse kolonie is gesprongen tijdens een va-
kantietocht.
De gewoonten kent hij dus niet louter uit de
boekjes en aanpassen wil hij zich best. Zo
zal hij niet direct 'graag' zeggen als hem een
maaltijd wordt aangeboden, maar eerst drie
keer zeggen dat hij geen honger heeft. Toch
zijn er grenzen. „Als ik merk dat ik niet be
scheiden genoeg ben, zal ik me daarvoor
niet schamen", zegt de geboren Heemste-
denaar. „Men moet er maar een beetje be
grip voor hebben dat wij Hollanders andere
gewoonten hebben."
Kritiek op Chinezen heeft de student niet
gauw. Zo zul je van hem niet horen dat het
toch raar is dat de uitgezette student tegen
de lamp liep bij het ontwikkelen van foto's
van zijn afscheidsfeestje. Toen het perso
neel van de winkel kiekjes van de 'vervorm
de' Mao zag, werd de Nederlander meteen
aangegeven. Harm: „Je moet het vergelijken
met het bekladden van Beatrix. Majesteits
schennis, dus. En dat wordt toch ook hier
niet gepikt?"
PAUL VAN DER KOOU
In de tweede helft van de
negentiende eeuw kwam
het Leidse studentencorps
aan allerlei interne spanning
bloot te staan. De grootste
scheiding der geesten werd on
getwijfeld veroorzaakt door het
verschil tussen aristocraten en
democraten, zoals we ze voor
het gemak maar zullen noe
men. De 'aristocraten' waren
aanvankelijk echte aristocraten,
zoals de 'diplomaten' van Klik
spaan, 'een clubje jongelui, aan
gekomen in de jaren 59 en 60,
dat zich steeds enigzins van de
overige leden van het corps
heeft afgescheiden.'
De Vox Studiosorum van het
jaar 1865 vertelt er het volgende
over:
'Zij vormen gezamenlijk eene
club, gelijk zoovele anderen aan
onze academie, maar hebben
iets meer bepaald exclusiefs...
Het zijn jongelui, meestal niet
zonder vermogen, met gemak
kelijke vormen, die hetzij van
hun oudelui de vrij ridicule
idéés van andersbloedigheid
hebben meêgekregen, hetzij
mekander onderling die hebben
gedoceerd, en die hun genot
scheppen in het bespreken van
de fatsoenlijkheid, van die of die
familie en van dit of dat ge
slacht.
'Die vereenigde club nu amu
seerde zich zooveel mogelijk
onder elkander, dronken cham
pagne waar een ander beijersch
bier nam, dejeuneerden met
paté-foie gras, waar een ander
met een broodje Leidsche kaas
ontbeet. Welnu, dat is een
kwestie van geld en al wederom
een onschuldig genoegen, als zij
tenminste hun maag niet be
derven.'
Maar de club kreeg aanhang,
carrièremakers zagen brood in
de aristocratie en door deze
'overloopers en verleiders', deze
'schipperaars en knoeiers' werd
die kleine dub«fclocam ft*
De Aristocraten in het
Leids studentencorps
hielden zich afzijdig
van de rest, 'amuseer
den zich zooveel mo
gelijk onder elkander,
dronken champagne
waar een ander beij
ersch bier nam, dejeu
neerden met paté-foie ,^4-
gras, waar een ander
met een broodje
Leidsche kaas ont
beet'.
een aanzienlijke beweging der
'chiquen' binnen het corps, re
sulterend in onderlinge verwij
dering, 'schisma' en 'rancune'.
Geld ging een dominante rol
spelen in het Leische studen
tenleven. 'Welk een magtigen
invloed oefent het geld op de
studentenmaatschappij uit,'
riep een auteur in de Vox Stu
diosorum van 1876. 'Het geld
voegt de menschen bijeen tot
een club; het geld scheidt oude
vrienden en bloedverwanten
van elkaar. Wanneer wii
over Aristocraten spreken, De-
doelen wij uitsluitend geboorte-
geld- en den tusschenvorm van
stand-Aristocraten. Maar ook
het getal van dezen is veel
grooter dan men algemeen
meent.'
Op meerdere plaatsen zien we
nHtftyratPn npHirilrwn in Am
'Chique' studenten in
het Leidse corps
studentenliteratuur, bijvoor
beeld waar Filalethes de fictieve
groene student Verbrug via een
oude schoolkameraad met aris
tocraten liet kennismaken:
'Wat ik je zeggen wilde: de lui,
die je hier ziet - hij wees op een
paar uiterst net in de kleeren
gestoken juffer achtige jonge
lingen - zijn. evenals jij, groe
nen. Nu wilde ik je eenvoudig
vragen of je er iets tegen heb
om met deze jongelui in een
klub te gaan...' 'Kom nu, Ver-
brug,' fluistert de gastheer hem
in, zijne nog 1
de aarzeling bemerkende, 'zulke
goeie aristocraten krijg je niet
licht weer voor je klub.'
Gekonkel en exclusiviteit ging
het systeem van clubvorming
beheersen. De aristocraat drong
door in de studentenalmanak.
In 1865 werd daar geconsta
teerd: 'Hun dunct dat si van al
te edelen slyc ofte dreck zijn' en
nog in 1904 heette het, met
TH.Th. Heine: 'Wirkönnen
nicht mit Ihm verkehren, er ist
kein Rassehund'.
'Noblesse oblige', vindt een ze
kere Etieone, die 1
kapittelt, omdat hij niet beter
zijn stand ophoudt. In dit alma
nakstuk uit 1875 leren we ook in
welke faculteiten de aristocra
ten te vinden zijn: 'Trouwens,
Frans, je zult het zelf merken, je
vindt de laatsten alleen onder
de juristen en dan nog zo'n paar
medici, die in den Haag dan
ook den bon ton zich komen ei
gen maken, maar anders theo
logen, philosophen, literatoren:
plebs, Frans, plebs.'
Niet weinig ging een dergelijke
voorkeur ook gepaard met een
kras antisemitisme. 'Zoo herin
ner ik me nog,' ging de aristo
craat voort, 'dat, toen ik aan
kwam, m'n contubernaal een
joodje was, och! overigens een
zeer knap kereltje, en niet ver
waand of schreeuwerig, zooals
die geleerde lui anders dikwijls
zijn, maar je begrijpt, geen con
versatie voor mij. Verbeeld je,
dat wanneer ik in de Tent of op
't Terras in den Haag met mijne
zusters of logées circuleerde en
zoo iemand de brutaliteit had
mij te groeten; ze zouden im
mers niet begrijpen hoe ik aan
zulke connecties kwam.'
De aristocratie is in Leiden
nooit in de meerderheid ge
weest. Als de Utrechts-Leidse ri
valiteit omschreven werd, ge
beurde dit in termen van 'die
Utrechtsche aristocraten met
veel geld' en 'de burgerlui in
Leiden met breede ruggen'.
Toch heeft het verschijnsel veel
ellende veroorzaakt in het stu
dentenleven en tot in het begin
van de twintigste eeuw bleef het
geld het grote probleem van het
corps. Nog in 1912 constateerde
professor Holwerda: 'Het ergste
is dat geld. geld en nog eens
geld sterk gaat overheerschen.
Het corpslid-zijn wordt beden
kelijk duur en het is niet te zeg
gen hoevele voortreffelijke ele
menten daardoor buiten het
corps gehouden worden.-'
Over die al dan niet voortreffe
lijke elementen zal het volgende
stuk gaan.
WIUIMOTTBBWBU
Een bordje met de tekst Thera-
peutenpraktijk Consistent, voor
de behandeling en consultatie
bij alcohol-, gok- en drugspro
blemen' zul je niet op de deur
vinden. De privépraktijk is ge
vestigd in drie rijtjeshuizen in
keurige wijken in Haarlem, Hil-
legom en Hoofddorp.
Neerlands 'eerste particuliere
praktijk op dit gebied' opereert
wat geheimzinnig, lijkt het. Nee,
liever geen adres in de krant, is
het verzoek van de therapeuten.
De privacy van de klant moet
worden gewaarborgd.
„Onze praktijk is er juist voor
mensen die liever niet geregi
streerd willen staan bij een
Consultatiebureau voor Alcohol
en Drugs (CAD). Zij kunnen
hier terecht met hun versla
vingsproblemen zonder dat ie
mand het hoeft te weten", ver
zekeren de therapeuten R. Ei
kerbout, E. Helsloot en M. Go-
defrooij.
Anonimiteit wordt door de
klanten zeer op prijs gesteld:
„Er was een keer een cliënt die
het juist prettig vond dat ze
even moest zoeken naar onze
praktijk. Niemand hoeft toch te
weten dat je een probleem hebt
met je verslaving?"
De drie Consistent-therapeu-
ten zijn, na een jarenlange erva
ring bij het CAD, een paar
maanden geleden voor zichzelf
begonnen. De markt is er, me
nen de vrouwen. „Ik kreeg bij
het CAD met enige regelmaat
de vraag of er een privéadres
was voor mensen met versla
vingsproblemen", vertelt Eiker
bout. „Nou dat bestond er gek
genoeg niet. Zo af en toe doet
een psychiater het er bij. Ik
denk zelfs dat wij de enige
privépraktijk in Nederland
zijn.'
Godefrooij: „Ik kreeg wel eens
een verzoek van een bedrijfsarts
van Hoogovens of Fokker of er
voor een werknemer met een
alcoholprobleem niet iets an
ders was dan de bestaande in
stellingen." Maar ook 'klanten'
die in aanraking zijn geweest
met justitie omdat ze met drank
op achter het stuur zaten, willen
soms niet het 'verslavingscir
cuit' in. „En er zijn ook genoeg
mensen die het CAD, waar je
gratis hulp krijgt, beneden hun
stand vinden. Zij betalen liever
zelf voor de therapie."
De privépraktijk van Eiker
bout, Godefrooij en Helsloot be
staat nu twee maanden. Ieder
een die problemen heeft met
drank-, drugs- of alcoholversla
ving kan er terecht. Maar ook
ouders of partners van verslaaf
den. Drugsklanten die me
thadon krijgen verstrekt worden
niet geholpen. Als blijkt dat de
verslaafde ook tal van psychi
sche problemen heeft, verwij
zen de therapeuten de klant
door naar de psychiater of de
RIAGG.
Alle huisartsen in Hillegom,
Haarlemmermeer, Bollenstreek,
Halfweg, Haarlem en Bloemen-
daal zijn aangeschreven door
Consistent. Ook bedrijfsartsen
en een aantal instellingen voor
verslavingszorg werden geïnfor
meerd.
„Sommige huisartsen vinden
het prima dat wij er /i|ii Hel
idee dat je zelf moet betalen om
van je verslaving af te komen,
sprak ze wel aan", vertelt Hel
sloot. Het ziekenfonds vergoedt
de sessies niet. Sommige parti
culiere verzekeraars doen dat al
wel. Een 'intakegesprek'van een
uur kost vijftig gulden. Daarin
wordt afgesproken wat de klant
van de therapie kan verwach
ten. „Mensen willen waar voor
hun geld en ze hebben gelijk",
menen de therapeuten. Voor
een vervolggesprek moet 85
gulden worden betaald. Er zijn
gemiddeld tien gesprekken no
dig. Over belangstelling hebben
de therapeuten niet te klagen
„We hebben tot nu toe iedere
dag wel een klant gehad. De
eerste meldde zich al toen de
telefoon net was geïnstalleerd."
Consistent houdt op werkda
gen telefonisch spreekuur op
r 023-34 08 74.
AGENDA
Strandschapen bij stwdpav Het Centrum.
Boulevard Vo Voorstraat, aanvang 19 30
Open Dart Ham proenschappen in Catt De
Smederij, aanvang 20 00 ui
HNSDAG 18 AUGUSTUS
Katwijk
Toer <stenmert(t in net centrum (PrmcMtraat
21 00u«
botherapeut m tporuaai Bocrvna. 2«
öu'g 61, van 15 30 tot 16 30 uur
n 14.00 tot
in met CARA olv ei
De Sidliaanse Annalisa en Valentina uit Palermo (foto boven): „Al dat water, die molens en die grachten. Nederland lijkt wel niet echt" Flavlo, Ro
berto, Fabio en Sergio uit Bresda: „We houden van Holland, vooral om de vrouwen". foto's dickhogewoning
Ze komen meestal met de trein,
vaak met de auto en soms met
het vliegtuig. Maar bovenal ko
men ze met meer dan ooit naar
Nederland. Italianen. Volgens
manager J. Mooij van het Leidse
hotel Nieuw Minerva typisch
Hollandsch, midden in de stad
aan de gracht gelegen be
staat dit jaar driekwart van het
aantal toeristen uit Italianen. In
zijn hotel bezetten ze dertig van
de veertig kamers.
„Ik zit nu vijfendertig jaar in het
vak", zegt Mooij. „Maar zoveel
Italiaanse gasten als nu heb ik
nog niet gehad." Ter illustratie
bladert de manager even door
het gastenboek. „Overal komen
ze vandaan. Uit Rome heel veel,
maar ook uit Turijn, Genua,
Bologna, noem maar op." Niet
alles is begrijpelijk, maar dat het
Italiaans is waar het boek mee
vol staat is duidelijk. Kreten als
'Forza Milan', 'Tutte Balie',
'Amsterdam bella (cof
feeshops)' en 'Schifoü!' vormen
nog maar een klein greepje uit
het hele scala.
Een echte verklaring voor de
'Italiaanse invasie' die Neder
land dit jaar meemaakt, heeft
Mooij niet. Volgens hem is het
een golfbeweging. „Zoals in Ne
derland het ene jaar Grieken
land en het andere jaar Turkije
of Portugal helemaal je van het
is, zo is dat voor de Italianen dit
jaar blijkbaar Nederland. Mis
schien hebben reisorganisaties
extra veel reclame gemaakt",
gist de manager.
„Waarom ze naar Leiden ko
men? Omdat Amsterdam al
stamvol zit. Bovendien willen
veel toeristen daar liever niet lo
geren omdat ze door alles wat
ze over die stad hebben gelezen
het gevoel hebben dat het daar
niet veilig is. En Leiden ligt na
tuurlijk heel centraal. Je kunt
naar de kust, naar Amsterdam,
Utrecht, Rotterdam. Dat is ide
aal voor toeristen. De meesten
blijven maar een dag of vijf, zes
in Nederland dus dan is het
handig als je vanuit één plek al
les waar je heen wil makkelijk
kunt bereizen."
In de lobby van Nieuw Minerva
hangt Roberto Loda uit Brescia
aan het Gardameer of het 'Lago
di Garda' zoals hij zelf zingt.
Met drie vrienden doet hij een
weekje Nederland. „In Amster
dam waren geen kamers meer.
Alleen nog hele vieze", legt Ro
berto uit in een mengeling van
Italiaans, Frans en Engels. De
afgelopen dagen zijn de vier
steeds in de hoofdstad geweest
maar vanmiddag gaat de reis
naar Utrecht. Ze zijn in Leiden
om te slapen en te eten. Wat
Nederland voor de vier Brescia-
nen zo aantrekkelijk maakt is
simpel. „We houden van Ne
derland", zegt Flavio Viviani
met een brede grijns. „Vooral
om de meisjes en de vrouwen
hè. Die zoeken we iedere avond
op."
Het is duidelijk, deze vier doen
niet aan cultuur. Hoewel de
meeste Italiaanse gasten vol
gens hotelmanager Mooij wel
degelijk de Leidse musea af
struinen of elders in Nederland
karakteristieke plekjes bezoe
ken. Zoals die familie uit Genua
die op de fiets Gouda en
Schoonhoven heeft bezocht. Of
die vader die met zijn dochter
per trein uit Bologna naar Lei
den is gekomen om ook weer
per trein Nederland te ontdek
ken. „Het is vooral de cultuur
en de architectuur die hen
trekt", weet Mooij.
Dat het ook de natuur kan zijn
blijkt bij een bezoekje aan de
Hortus Botanicus. Daar liggen
Annalisa Montesanti en haar
vriendin Valentina Caramanna,
twee studentes uit het Sidliaan
se Palermo even te luieren op
een grasveld. „Holland is prach
tig". vindt Valentina.Al dat
groen, dat water, de parken, de
grachten en de molens. Het lijkt
wel of het allemaal niet echt is."
Eigenlijk hadden ze het liefst in
Leiden gelogeerd ('omdat het zo
karakteristiek voor Nederland
is') maar nergens in de Rand
stad was nog plaats en zo kwa
men Annalisa en Valentina uit
eindelijk in Eindhoven terecht.
Na de fotosessie in de Victoria-
kas duiken ze nog even de bin
nenstad in, de universiteit en de
Hortus hebben ze al gehad.
Morgen staat Utrecht of Delft
nog op het programma maar
dan zit Nederland er op. De vol
gende stop is Parijs.
