Verzet zet felle strijd
in en rond Kabul voort
'Noodtoestand in Kosovo
volgende week opheffen'
'Joegoslavië' middelpunt bloeiende wapenhandel
Buitenland
Studenten op alles voorbereid
9MaastrichtIs dat niet een kaasje?' Zakenlui ontlopen Irak na bericht over executies
Vuurgevecht tussen
Kroatische 'broeders'
VN-resolutie Bosnië:
Stop direct met vechten
DINSDAG 11 AUGUSTUS 1992
Agence France Pres se ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
OPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappeli|ke Persdienst
Ind The Independent
VN-team wil
Somalia in
vieren delen
NAIROBI Rtr-AFP-AP
Een groep deskundigen van de
Verenigde Naties bestudeert in
Somalia de mogelijkheid het
door burgeroorlog en hongers
nood geteisterde land in vier ge
bieden te verdelen, waardoor de
hulpverlening zal worden ver
gemakkelijkt.
Het VN-team bekijkt ook de
mogelijkheid militaire waarne
mers te stationeren in het Zuid
westen van het land, aan de
grens met Kenya. Dit gebied
geldt als een van dé gevaarlijk
ste in het land waar diverse
krijgsherep elkaar naar het le
ven staan, gesteund door leger
tjes jonge soldaten.
Londen verbiedt
protestantse UDA
De Britse regering heeft gisteren
de grootste legale protestantse
militie in Noord-Ierland verbo
den. De „Ulster Defence Associ
ation" (UDA) is buiten de wet
geplaatst omdat de groepering
direct betrokken is bij moord
partijen in dit deel van het Vere
nigd Koninkrijk. De UDA liet
weten de strijd te zullen voort
zetten. De paramilitaire groep
wordt verantwoordelijk gehou
den voor een derde van de meer
dan 2.000 slachtoffers van de
terreur van de afgelopen 23 jaar
in Noord-Ierland.
SEOUL* Gemaskerde radicale stu- de weer met kratten vol benzine- eerder op een aantal faculteiten
denten zijn op de campus van de bommen. Ze denken de molotov- in de hoofdstad een einde maak-
Yonsei-universteit in de Zuidko- cocktails nodig te hebben als zij te aan protestbijeenkomsten,
reaanse hoofdstad Seoul druk in de oproerpolitie te lijf gaan die foto reuter tonychung
Honderden doden bij offensief Afghaanse verzet
Rivaliserende verzetsgroepen hebben vandaag hun strijd
in de Afghaanse hoofdstad Kabul voortgezet. Regerings
getrouwe troepen zijn er inmiddels in geslaagd de radica
le verzetsgroep Hezb-i-lslami uit diverse wijken van de
stad te verdrijven, zo meldt de Britse radiozender BBC.
weest. Hezb-i-Islami vuurde in
anderhalf uur tijd 650 raketten
Honderden mensen zijn giste
ren gedood of gewond geraakt
bij het grootste offensief dat de
verzetsgroep van Gulbuddin
Hekmatyar tot nu toe tegen de
hoofdstad Kabul heeft ingezet.
De stad was de afgelopen dagen
al het doelwit van beschietin
gen, maar zo hevig als gisteren
zijn de bombardementen vol
gens diplomaten nog nooit ge-
af.
De verzetsgroep van Hekma
tyar eist onder meer dat de Oez-
beekse milities van generaal
Dostam, die aan de zijde van de
regeringstroepen vechten, uit
de stad worden teruggetrokken.
Dostam was een naaste mede
werker van ex-president Naji-
bullah. Het feit dat hij begin dit
jaar overliep naar Najibullahs
vijanden, versnelde de val van
het regime. Hekmatyar weigert
elke medewerking met de hui
dige coalitieregering zolang de
voormalige communist en Oez-
beekse leider in de hoofdstad is.
Het artillerievuur komt vanuit
de heuvels net ten zuiden van
de stad, waar de Hezb-i-Islami
haar posities heeft. De gevech
ten waren het hevigst sinds het
verzet in april Kabul innam en
het communistische bewind
van president Najibullah tot af
treden dwong.
Honderden gewonden zoch
ten gillend en schreeuwend van
pijn hun toevlucht in een zie
kenhuis, maar al het medisch
personeel was al op de vlucht
geslagen. Volgens een woord
voerder van het Rode Kruis ster
ven veel gewonden, omdat zie
kenhuizen en Rode Kruis-ge-
bouwen zijn gebombardeerd en
operaties niet meer mogelijk
zijn. Zondag werd de apotheek
van het Rode Kruis door twee
raketten verwoest. Daarbij
den alle medicijnen vernietigd
Verder kwamen honderden ra
ketten neer op het vliegveld er
de diplomatieke wijk van Kabul
VN-secretaris-generaal Bout
ros Ghali heeft de strijdende
milities in Afghanistan opgeroe
pen de wapens neer te leggen.
Hij deed dit nadat zondag twee
Afghaanse medewerkers van de
VN tijdens een raketaanval op
Kabul om het leven kwamen.
De ecu is een vogel of een
merk tandpasta, zo bestempel
den enkele Britse vrouwen de
Europese munteenheid op hun
enquêteformulier. En Maas
tricht is in de ogen van sommi
gen in Groot-Brittannië een
kaasje.
De gebrekkige kennis over
de Europese Gemeenschap op
het eiland werd onderstreept
door een opiniepeiling waar
van de uitkomsten gisteren
werden bekendgemaakt On
geveer éénderde van de dui
zend voor het Britse blad Wo
man's Own ondervraagde
vrouwen bleek niet te weten
dat Groot-Brittannië lid is van
de EG. Verder wist ongeveer de
helft niet wat het verdrag van
Maastricht over de politieke en
monetaire unie van de EG in
houdt
Jacques Delors was ook al
niet bekend bij alle onder
vraagden. Veertig procent
bleek niet te weten dat hij de
functie van voorzitter van de
Europese Commissie bekleedt.
Veel vrouwen dachten bij zijn
naam aan een parfum. Ande
ren zagen in Jacques Delors
een coureur, weer anderen een
mode-ontwerper.
Na berichten over een massale executie van
zakenlieden in de Iraakse hoofdstad Bagh
dad heeft president Saddam Hussein een
afgezant naar Jordanië gestuurd die Iraakse
zakenlieden er van moet overtuigen de
handel met het vaderland te hervatten.
Al bijna twee weken bereiken de Jordaan
se hoofdstad Amman berichten dat in
Baghdad op de aanklacht van woeker 42
prominente zakenlieden zijn geëxecuteerd
en meer dan 500 zakenlieden gevangen ge
nomen.
Afgelopen week is de invoer van Irak
praktisch tot stilstand gekomen. Ondermi
nister van handel, Ahmed al-Zubeidi, pro
beert de gemoederen onder de Iraakse han
delaren in Jordanië tot bedaren te brengen.
Maar twaalf van hen hebben al laten weten
niet naar Irak terug te durven.
De mensenrechtenorganisatie Amnesty
International sprak zaterdag in een verkla
ring haar zorg uit over de berichten. De or
ganisatie beschikt over informatie dat 20
mensen waren geexecuteerd. Veertien daar
van werden in de verklaring met naam ge
noemd.
Een reiziger uit Bagdad, die goed geïnfor
meerd is over regeringsaangelegenheden,
deed eind vorige week voor een kleine
groep zakenlieden verslag over de dood van
42 handelaren in Bagdad. Volgens hem
maakten zij deel uit van een groep van 48
die eind juli op het kantoor van Saddams
halfbroer, minister van binnenlandse zaken
Wathban Ibrahim al-Hassan, was bevolen
om te horen hoe zij hun bedrijf moesten
runnen.
Premier Joegoslavië doet belofte na bezoek aan Albanië
TIRANA »AFP-DPA-Rtr
De Joegoslavische premier
Milan Panic maakt vanaf vol
gende week een einde aan de
noodtoestand in Kosovo, de
overwegend Albanese provincie
in het zuiden van Servië. Dat
heeft Panic vannacht gezegd in
het vliegtuig dat hem van de Al
banese hoofdstad Tirana naar
Belgrado bracht.
De premier van het restant
van Joegoslavië (Servië en Mon
tenegro) had gisteravond een
onderhoud met zijn Albanese
ambtgenoot Aleksander Meksi.
Het was voor het eerst sinds
1948 dat een Joegoslavische re
geringsleider een bezoek bracht
aan Albanië.
Panic deed zijn onthulling te-
kingen tussen beide landen Bel
grado met betrekking tot Koso
vo aim vier wensen moet tege
moetkomen:
Opheffen van de noodtoe
stand
Terugtrekking van het Joego
slavische leger
Het zenden van 'neutrale
het Franse persbureau AFP. Op
de vraag of hij van plan was de
al twee jaar durende noodtoe
stand in Kosovo te beëindigen,
antwoordde hij bevestigend.
„Ja, ik maak er vanaf volgende
week een einde aan", aldus Pa
nic, die eraan toevoegde dat een
dergelijk besluit onder zijn be
voegdheid valt en niet onder die
van het parlement. In Kosovo
bestaat meer dan negentig pro
cent van de bevolking uit Alba
nezen. Die worden meedogen
loos onderdrukt door Servië.
Panic' bezoek aan Albanië
leek gisteren overigens weinig
resultaat te hebben opgeleverd.
De Albanese premier Meksi gaf
na het onderhoud met zijn Joe
goslavische collega op een pers
conferentie aan dat voor tot
standkoming van betere betrek
Het garanderen van het zelf-
bestemmingsrecht voor de Al:
baneSe bevolking.
Panic verklaarde dat deze eisen
voor Joegoslavië „onaanvaard
baar" waren waarna waarne
mers meenden te kunnen Con
cluderen dat de besprekingen
niets hadden opgeleverd.
Het besluit van de Joegoslavi
sche premier de noodtoestand
op te heffen kan hem in Belgra
do de nodige problemen ople
veren met de Servische presi
dent Slobodan Milosevic., Deze
begon in 1986 een campagne
om een einde te maken aan de
autonomie die de Albanese pro
vincie tot dan genoot. Milosevic
riep in 1990 de noodtoestand
uit en stuurde extra militairen
naar Kosovo om het Albanese
onafhankelijkheidsstreven de
kop in te drukken.
Panic beklemtoonde dat van
een terugtrekking van het fede
rale leger geen sprake kan zijn.
Hij stelde dat de aanwezigheid
van een sterke troepenmacht
noodzakelijk is omdat anders
een massaal bloedvergieten tus
sen Serviërs en Albanezen briaf-
wendbaar is. Buitenlandse
waarnemers menen dat de ge
spannen situatie in Kosovo bin
nenkort tot uitbarsting zal ko-
Voordat Panic Tirana aan
deed, stemde hij in Athene in
met eeri Grieks voorstel tot het
houden van een conferentie
over Kosovó waaraan ook verte
genwoordigers van de Albane
zen in de Servische provincie
meedoen. Dit houdt in dat de
Joegoslavische autoriteiten be
reid zijn aan één tafel te gaan
zitten met Ibrahim Rugova, de
man die in mei bij door Belgra
do verboden verkiezingen door
de Albanese bevolking tot presi
dent van Kosovo werd gekozen.
Belgrado wil inzake Kosovo
overigens niet verder gaan dan
een bepaalde vorm van autono
mie. „De besprekingen tussen
de Joegoslavische autoriteiten
en de Albanezen in Kosovo zul
len een bepaalde vorm van au
tonomie omvatten en geen on
afhankelijkheid", zo verduide
lijkte Panic' woordvoerder To-
dor Olie. Tirana liet gisteren we
ten de besprekingen te steunen
als daarin de Albanezen in Kos
ovo het recht op zelfbeschikking
wordt gegeven.
Servië heeft plannen om Ser
vische vluchtelingen uit Bosnië-
Hercegovina onder te brengen
in Kosovo. Medewerkers
het Rode Kruis bevestigden dat
er plannen bestaan om 140.000
vluchtelingen uit Belgrado
te brengen naar Kosovo. De
komst van vluchtelingen kan
bijdragen aan de spanning in
Kosovo, maar volgens Servische
woordvoerders is er geen ande
re keuze.
ZAGREB «TONV BARBER
THE INDEPENDENT
De Kroatische militaire cam
pagne in Bosnië-Hercegovina
werd gisteren in wanorde ge
bracht toen door de Kroatische
regering gesteunde troepen de
hoogste Kroatische paramilitai
re commandant in de republiek
doodschoten.
De moord onderstreepte de
bijzonder gespannen situatie
tussen rivaliserende Kroatische
gewapende eenheden en ont
aardde bijna in bloedblad. En
dat alles terwijl de Kroaten sa
men met de moslims een ge
meenschappelijk front zouden
moeten vormen tegen de Ser
viërs in Bosnië.
De vermoorde commandant
was Balz Kraljevic, de leider van
het Kroatische Verdedigingsle-
ger in Bosnië (HOS), de machti
ge paramilitaire vleugel van de
neo-fascistische Kroatische
Rechtspartij. De HOS heeft dui
zenden gewapende ongeregelde
manschappen in Bosnië-en is
mening dat de hele repu
bliek door Kroatië moet worden
geannexeerd.
Kraljevic werd vermoord tij
dens een vuurgevecht met de
Kroatische Verdedigingsraad
(HVO), een in Bosnië gelegerde
strijdmacht die werd opgericht
met toestemming van de
Kroatische regering onder lei
ding van FranjoTudjman.
De HVO maakt officieel deel
uit van de moslim-Kroatische
strijdmacht van Bosnië, maar in
de praktijk heeft de HVO zich
minder bezig gehouden met het
bevechten van de Serviërs dan
met het veroveren van een on
afhankelijk Kroatisch gebied in
het westen van Hercegovina,
dat grenst aan de Kroatische
Adriatische kust. Dit gebied
staat bekend als Herceg-Bosna
en maakt in bepaalde opzichten
al deel uit van Kroatië. Er wap
pert de Kroatische vlag en er is
Kroatisch geld in omloop.
De vijandigheden tussen de
HVO en het HOS barstten zon
dagmiddag los in het dorpje
Krusevo bij Mostar, de hoofd
stad van Hercegovina (en Her
ceg-Bosna). Volgens de HVO
weigerden twee HOS-voertui-
gen te stoppen bij een controle
post van de HVO en de militaire
politie. In plaats daarvan open
den de inzittenden het vuur,
waarbij een luitenant van de
politie omkwam en een van zijn
kameraden ernstig werd ge
wond. De HVO beantwoordde
het vuur en schoot alle inzitten
den, waaronder Kraljevic, dood.
De plaatsvervangend leider
van het HOS, Ante Djapic, riep
HOS-eenheden op geen wraak
te nemen en waarschuwde dat
„de geschiedenis heeft aange
toond dat broederstrijd het erg
ste is dat Kroaten kan overko
men".
De Joegoslavische premier Panic werd gisteren in de Albanese hoofdstad Tirana verwelkomd door demon
stranten die onafhankelijkheid eisten voor de overwegend door Albanezen bewoonde Servische provincie Ko
sovo (Kosova in het Albanees). foto afp
LONDEN» EDITH LEDERER
Ondanks het vorig jaar november
door de Verenigde Naties afgekon
digde wapenembargo tegen het voor
malige Joegoslavië worden de strij
dende partijen daar ruimschoots van
wapens voorzien.
Het probleem daarbij is dat de groot
ste wapenhandelaars geen regeringen
of wapenproducenten zijn, maar
schimmige „derden" die hun leveran
ties het liefst geheim houden, zo me
nen westerse militaire deskundigen.
„Ook wanneer het mogelijk is de her
komst van de wapens vast te stellen
betekent dat niet dat de regeringen uit
die bepaalde landen of de wapenprp-
ducenten daar een rol speelden in de
transacties", aldus Paul Beaver, uitge
ver van Jane's Defense Weekly.
Onder diegenen die ervan verdacht
worden wapens te leveren aan de strij
dende partijen in de Joegoslavische
burgeroorlog bevinden zich volgens
de deskundigen „elementen" uit de
strijdkrachten van de voormalige Sov
jetunie en de landen van het eveneens
voormalige Warschaupact, de ver
schillende milities in Libanon en de
Italiaanse maffia.
Joegoslavië zelf had een grotendeels
zelfvoorzienende wapenindustrie, die
door president Tito persoonlijk in het
leven was geroepen omdat deze een
Sovjet-interventie vreesde. In 1989-
1990 was Joegoslavië de twaalfde wa
penexporteur in de wereld. De militai
re industrie voor meer dan de helft
gevestigd in Bosnië leverde negen
tig procent van de militaire goederen
aan het eigen volksleger.
Maar door de burgeroorlog stropen nu
Serviërs, Kroaten en Bosniërs de inter
nationale markt af op zoek naar wa
pens, ondanks het feit dat ze hiermee
het VN-embargo schenden. „Iedereen
krijgt een hele hoop uit een hele hoop
plaatsen", zegt James Gow van het
Centrum voor Defensie Studies van
het Londense King's College. „Er be
staat een grote zwarte markt in wa
pens uit het ex-Warschaupact. Veel
deals worden in Oostenrijk afgeslo
ten", meent Gow.
Volgens hem is veel van het wapentuig
afkomstig uit de voormalige Sovjetu
nie, Polen, Tschecho-Slowakije en de
oude DDR, en vindt het zijn (smokkel-
)weg naar Joegoslavië via landen als
Oekraïne, Roemenië en Hongarije.
„Andere ladingen komen via zeerou
tes en via de Donau het land binnen",
zegt Gow.
Hij legt uit dat het door de langé Adri
atische kustlijn zeer moeilijk is de
smokkel over zee tegen te gaan. „En
de autoriteiten in Roemenië en
Hongarije namen het tot aan de ver
scherping van het VN-embargo afgelo
pen mei niet zo nauw met het toezien
op de naleving ervan", aldus Gow.
De regeringen uit de republieken die
zijn ontstaan na het uiteenvallen van
de Sovjetunie en de Oosteuropese lan
den ontkennen het VN-embargo te
schenden. Roemenië bood onlangs
aan de handel via de Donau, de grens
rivier tussen Roemenië en Servië, on
der toezicht te stellen van internatio
nale waarnemers.
Paul Beaver van Jane's weet dat de
Serviërs en de Kroaten veel beter zijn
uitgerust dan de naar schatting 25.000
man aan moslim-troepen in Bosnië.
De belofte van islamitische groeperin
gen in Turkije en Iran om hun geloofs
broeders wapens te leveren zijn (nog)
niet ingelost, aldus Beaver.
De Bosnische strijdkracht moet het
stellen met anti-tankwapens, Kalasj-
nikovs die buit zijn gemaakt op het
Joegoslavische federale leger, een
handvol mortieren en zwaar artillerie-
geschut en ongeveer een half dozijn
tanks.
De Serviërs die Sarajevo en andere ste
den in Bosnië belegeren beschikken
over 300 tanks en zwaar geschut die
het federale leger voor hen heeft ach
tergelaten. De Kroatische zijde bleek
bij het uitroepen van de onafhanke
lijkheid vorig jaar militair niet goed
voorbereid, maar volgens Beaver had
men najaar 1991 zo n 300 miljoen dol
lar bijeengesprokkeld van Kroaten in
de Verenigde Staten en andere landen
om wapens aan te schaffen.
Het federale leger heeft in 1991 op
grote schaal materiaal van het ex-Sov
jet-leger geïmporteerd, aldus Gow. Dit
liep echter niet noodzakelijk via de of
ficiële kanalen. Eind vorig jaar richtten
„elementen van de voormalige Sovjet
strijdkrachten" een soort privé-be-
drijfjes op om handel te drijven met
zwarte-markthandelaren die de wa
pens via Roemenië naar de Serviërs
doorsluisden. Toch vonden er ook wa
pens hun weg naar de Kroaten en
moslims, aldus Gow.
In de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties komen mor
gen twee resoluties in stem
ming die betrekking hebben op
de situatie in Joegoslavië en
Bosnië-Hercegovina.
De eerste resolutie staat het
gebruik toe van militaire mid
delen om de humanitaire hulp
verlening aan Bosnië te verge
makkelijken. In de tweede
vraagt de Veiligheidsraad onbe
lemmerde toegang voor huma
nitaire organisaties in gevan
genkampen in het voormalige
Joegoslavië.
De sleutelpassage in de eerste
resolutie „roept die staten op
nationaal of via regionale orga
nisaties alle noodzakelijke
maatregelen te nemen die, in
samenwerking met de VN lei
den tot de levering van humani
taire steun aan Sarajevo en an
dere delen in Bosnië-Hercego-
vina waar hulp nodig is".
De eerste resolutie bevat te
vens een oproep dat het Rode
Kruis en andere hulporganisa
ties onbelemmerd toegang
moeten krijgen tot de gevan
genkampen zodat gevangenen
medische verzorging en voedsel
krijgen.
De strijdende partijen in Bos
nië worden gemaand alle ge
vechtshandelingen onmiddellijk
te staken. Daarnaast worden de
landen die deelnemen aan di
recte uitvoering van de resolu
ties gevraagd hun bevindingen
geregeld te rapporteren aan VN-
secretaris-generaal Boutros
Boutros Ghali. Deze kan dan in
dien nodig verdere stappen on
dernemen om ervoor te zorgen
dat de humanitaire hulp op die
plekken komt waar zij nodig is.
In de resolutie waarin wordt
ingegaan op de gevangenkam
pen worden de betrokken par
tijen in het conflict erop gewe
zen dat zij gebonden zijn aan de
bepalingen van het internatio
naal humanitair recht en de Ge-
neefse Conventies van 1949 in
het bijzonder. Deze vier con
venties bevatten internationaal
aanvaarde gedragsregels hoe
krijgsgevangen dienen te wor
den behandeld, de burgerbevol
king beschermd en gewonden
verzorgd.
De ontwerptekst waarschuwt
de partijen dat ieder die de be
palingen van de Geneefse Con
venties schendt „individueel
verantwoordelijk" wordt gesteld
voor die schendingen.
