Militair ingrijpen
in Bosnië bepleit
Buitenland
Palestijnse leider ziet
confederatie met Israël
Zee geeft schatten prijs
Journaliste verliest smaadproces
Geen incidenten bij protestmars in Pretoria
VS willen onderzoek
mensenrechten Bosnië
Kolonisten woedend over
verscherping bouwstop
'Ik verlies het geloof in mijn principes'
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1992
5
Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
che Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
Straling vrij door bosbranden
moskou Langdurige bos- en veenbranden in Witrusland heb
ben geleid tot een verhoogd niveau van radioactieve straling. De
radioactieve fall-out die na de ramp in 1986 in het Oekraïnse
Tsjemobyl in de Witrussische bossen en veengebieden neersloeg
door de branden weer opnieuw in de atmosfeer wordt gebracht.
Priester verleidt vrouw op kerkhof
athene Een 35-jarige pope, gehuwd en vader van twee kinde
ren, heeft een schandaal veroorzaakt in het Griekse stadje Frasa-
la. Gisteren werd bekend dat de Grieks-orthodoxe priester regel
matig tussen de knekelhuizen en grafzerken de liefde bedreef
met de 32-jarige vrouw van de doodgraver van Frasala. Wedu
wen die het kerkhof bezochten, hebben tegen de politie verteld
dat zij de halfnaakte pope herhaaldelijk met de vrouw hebben
gesignaleerd. Maar er werd pas bij de politie aangifte gedaan,
toen de geestelijke zijn geliefde op het terrein van de begraaf
plaats rijles gaf. Daarbij bestuurde de vrouw zijn auto zo onhan
dig dat verscheidene graven werden vernield.
Boycot van AIDS-boek 'Magie'
Washington Drie grote winkelketens in de VS, bij wie schoe
nen, kleding en kant-en-klaar voedsel met de opdruk van bas
ketballer Magie Johnson als broodjes over de toonbank gaan,
hebben de verkoop van zijn boek „Hoe krijg je geen AIDS?" ge
staakt. „Het past niet bij wat onze klanten zeggen dat zij willen
lezen", aldus een van de ketens. De tekst zou te openhartig zijn.
Johnson, lid van de Amerikaanse olympische basketbalploeg in
Barcelona, is seropositief.
Noren stoppen noodhulp aan Namibia
oslo» Noorwegen geeft Namibia geen noodhulp meer voor
droogte, omdat Windhoek een duur vliegtuig voor de president
heeft gekocht, dat met 60 miljoen gulden tweemaal zoveel kostte
als de Noorse ontwikkelingshulp in een jaar. „Wij moeten aan
nemen dat daaruit blijkt waar de Namibische regering de priori
teiten wenst te leggen", aldus de verantwoordelijke Noorse mi
nister. De jaarlijke ontwikkelingshulp wordt wel voortgezet.
Luchtruim Palermo gesloten
Palermo Het luchtruim boven Palermo is op last van prefect
Mario Iovine gesloten voor particuliere vliegtuigen en helikop
ters. De maatregel moet mogelijke aanslagen door de maffia ver
hinderen, zo verluidt in de hoofdstad van Sicilië. De Italiaanse
geheime dienst heeft voor mogelijke aanslagen vanuit de lucht
gewaarschuwd.
Populariteit Bush op dieptepunt
Washington De Amerikaanse president George Bush heeft de
grootste duikeling gemaakt in de geschiedenis van de opiniepei
lingen. Volgens een peiling van ABC News en de Washington
Post vindt 64 procent van de Amerikaanse volwassenen dat hij
zijn werk als president niet goed doet. Daarmee heeft Bush in 17
maanden tijd een recordval van 57 punten gemaakt. Na de mili
taire overwinning in de Golfoorlog stond hij nog op 90 procent,
nu nog maar op 33 procent.
Ruimteveer kan satelliet binnenhalen
Houston De bemanning van het Amerikaanse ruimteveer At
lantis is er gisteren in geslaagd een klemgeraakte lijn los te krij
gen, waardoor de Italiaanse satelliet TSS kan worden binnenge
haald, aldus de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Eer
dere pogingen de TSS aan de 20 kilometer lange lijn uit te zetten
waren mislukt.
Hoopvol begin gesprek Mozambique
rome» President Chissano van Mozambique en de leider van de
rebellenbeweging Renamo, Dhlakama, hebben gisteren in Rome
voor het eerst rechtstreeks overleg gevoerd over een oplossing
voor de jarenlange burgeroorlog. De oorlog heeft meer dan
600.000 mensen de dood ingejaagd, ruim een miljoen Mozam-
biquanen naar het buitenland doen vertrekken en meer dan de
helft van de bevolking van 15 miljoen afhankelijk van voedsel
hulp gemaakt.
Oudste christelijke kerk in Israël ontdekt
Jeruzalem Israëlische en Amerikaanse archeologen zeggen in
het dorp Banjas, het oude Caesarea Philippi, de oudste christelij
ke kerk van Israël te hebben opgegraven. De kerk zou in het be
gin van de vierde eeuw zijn gebouwd en daarmee duidelijk ou
der zijn dan de Geboortekerk in Bethlehem en de Grafkerk in Je
ruzalem.
Verdeelsleutel voor Kaspische vloot
moskou Rusland en Azerbajdzjan zijn het eens geworden over
verdeling van de vloot van de voormalige Sovjetunie in de Kaspi
sche Zee. Azerbajdzjaanse regeringsfunctionarissen verklaarden
gisteren dat Rusland ermee akkoord gaat dat hun republiek 30
procent van de schepen en marinefaciliteiten in de binnenzee in
handen krijgt. Azerbajdzjan krijgt uit de Sovjet-boedel onder
meer mijnenvegers, duikbootbestrijdingsvaartuigen en een aan
tal ondersteuningsschepen.
jeruzalem afp
De oprichting van een onafhan
kelijke Palestijnse staat zal
slechts een tussenstap zijn op
weg naar een confederatie van
Jordanië, Palestina en Israël.
Dat heeft Faisal Husseini, de
belangrijkste leider van de Pa-
lestijnen in de door Israël bezet
te gebieden gezegd.
Husseini deed zijn uitlating
gisteren in een interview in de
Israëlische krant Ha'aretz. Hij
zei dat in minder dan tien jaar
na de vorming van een Pales
tijnse staat er sprake zou zijn
van een confederatie van Jorda
nië, Palestina en de joodse
staat. ,Aan het begin van de 21e
eeuw is het tijdperk van kleine
staten voorbij", aldus Husseini
die daarbij het eenwordingspro
ces binnen de Europese Ge
meenschap als voorbeeld aan
haalde.
De Palestijnse leider zei ook
dat hij bereid was het oude
Plan-Allon, genoemd naar een
overleden leider van de Israëli
sche Arbeiderspartij, te aan
vaarden. Het plan voorzag in de
vestiging van een reeks joodse
nederzettingen langs de Jor-
daan als veiligheidsgarantie
voor Israël na een eventuele Is
raëlische terugtrekking uit de
Westoever.
„Wij accepteren het plan op
voorwaarde dat het alleen geba
seerd is op veiligheidsoverwe
gingen en niet op religieuze of
historische beweegredenen en
tevens dat het niet stijdig is met
de veiligheid van Jordanië en de
Palestijnen", aldus Husseini.
De Palestijn onthulde dat hij
voor de Israëlische verkiezingen
van 23 juni twee ontmoetingen
heeft gehad met de huidige mi
nister van buitenlandse zaken
en lid van de Arbeiderspartij,
Shimon Peres. „Men heeft ons
gezegd dat het vredesproces
een schaakpartij zou worden.
Mijnheer Rabin (de huidige pre
mier van Israël) speelt dat spel
en het zal niet eenvoudig wor
den, terwijl zijn voorvanger
mijnheer Yitzhak Shamir, een
bokswedstrijd speelde", zo zei
Husseini in het vraaggesprek.
'Franse regering
is schuldig in
AIDS-schandaal'
Op de laatste dag van het AIDS-
proces tegen vier Franse ge
zondheidsfunctionarissen heb
ben de verdachten en de slacht
offers gisteren eensgezind een
beroep gedaan op de betrokken
politici om de schuld op zich te
In 1985 kregen honderden
hemofiliepatiënten met mede
weten van de functionarissen
met AIDS besmet bloed toege
diend. Van de 1.200 patiënten
die het virus opliepen zijn er in
middels 256 overleden.
Volgens de advocaat van
hoofdverdachte Michel Garretta
zijn de leden van de socialisti
sche regering, die niets deden
om de transfusies met besmet
bloed te stoppen, de ware
schuldigen.
Rusland erkent
Macedonië
belgrado-athene ap
Rusland heeft gisteren de voor
malige Joegoslavische republiek
Macedonië erkend als onafhan
kelijke staat. Griekenland, die
onoverkomelijke bezwaren
heeft tegen de naam van de
nieuwe republiek, heeft woe
dend gereageerd en gesproken
van „een grote politieke fout"
die „inspanningen voor vrede
en stabiliteit dreigt te ondermij
nen". De Europese Gemeen
schap houdt erkenning van Ma
cedonië tegen, omdat Grieken
land eist dat eerst de naam
wordt veranderd.
brindisiVoorde
kust van hetZuidita-
liaanse Brindisi, op
een diepte van 15
meter, hebben ama
teurduikers onlangs
een historische schat
naar boven gehaald.
Onder de diverse
delen van drie
Griekse beelden be
vond zich dit bron
zen hoofd. De schat
ten dateren vermoe
delijk uit de vierde
eeuw voorde huidi
ge jaartelling. FOTO
Mitterrand wil hulpkonvooien beschermen
washington ap-afp-r
De roep om militaire interventie in de wrede burgeroor
log in Bosnië klinkt steeds luider. Gisteren bepleitten de
Franse president Mitterand, de Britse oud-premier That
cher, de Amerikaanse democratische presidentskandi
daat Clinton en de Turkse en Iraanse regeringen een ge
wapend ingrijpen in de voormalige Joegoslavische deel
republiek.
de aanstaande Amerikaanse
presidentsverkiezingen, zei gis
teren dat de VS mogelijk hun
luchtmacht moeten inzetten
om „de basisvoorwaarden voor
menselijkheid te herstellen".
Bush sloot in de krant USA
Today de inzet van Amerikaan
se militairen niet uit. maar hij
waarschuwde dat militaire in
menging kan uitmonden in een
guerrilla-oorlog zoals in Viet
nam.
Turkije, dat zich al bereid
heeft verklaard troepen te leve-
rer\ voor een internationale
macht die de vrede moet gaan
afdwingen in Bosnië, is gisteren
begonnen met een nieuwe
Mitterrand deed tijdens een bij
eenkomst van het Franse kabi
net een oproep de hulpkon
vooien voor de burgers in het
voormalige Joegoslavië met mi
litaire middelen te beschermen.
Lady Thatcher hield in een arti
kel in de New York Times een
pleidooi voor militaire steun
aap Bosnië in haar strijd tegen
Servië. Volgens Thatcher zal
„Servië niet luisteren voor het
daartoe gedwongen wordt. Het
getreuzel hebben we al duur
moeten bekopen".
Bill Clinton, de tegenstander
van president George Bush in
campagne om militair ingrijpen
te bewerkstelligen. Ook Iran
heeft opgeroepen tot de inzet
van militaire middelen om de
moslims te beschermen.
Sarajevo kreeg gisteren vol
gens waarnemers de zwaarste
gevechten te verduren in het al
vier maanden durende beleg
van de stad. De belegerde mos
lims bestookten de heuvels van
waar ze al weken lang bescho
ten worden. De Serviërs ver
hoogden op hun beurt hun in
spanningen om de hoofdstad te
Als gevolg van de oplaaiende
strijd dreigen de VN-blauwhel-
men zich helemaal terug te
trekken uit Sarajevo. „Er komt
een tijd dat we de situatie op
nieuw moeten bekijken, en ik
denk dat dat moment nu is ge
komen", zei VN-woordvoeder
Mik Magnuson in Sarajevo.Als
dit niveau van geweld voort
duurt, brengt dat onze missie
ernstig in gevaar."
'TV-station heeft geen relatie met Terre'Blanche gesuggereerd'
De Zuidafrikaanse journaliste
Jani Allen heeft gisteren tot haar
verbijstering in Londen een
rechtszaak verloren over een
pretoria peter van nuusenburgIn zijn eerste reactie op de massale sta- langrijkste eisen van het ANC. Dit pakket
correspondent kingsacties van dè afgelopen dagen zei pre- omvat doeltreffende maatregelen tegen het
geweld, verkiezingen voor een Grondwetge
vende Vergadering en de spoedige installa
tie van een overgangsregering van nationale
eenheid.
De Klerk zei dat Mandale hem niet vanaf
de trappen van het gebouw had hoeven
toespreken. „Hierboven staat de deur altijd
voor hem open", aldus de president.
Zo'n 80.000 mensen hebben gisteren onder
leiding van ANC-leider Nelson Mandela
deelgenomen aan een protestmars naar het
regeringscomplex in de Zuidafrikaanse
hoofdstad Pretoria. Tijdens de demonstra
tie, de grootste ooit in Pretoria gehouden,
hebben zich geen incidenten van betekenis
voorgedaan.
In zijn eerste reactie op de massale sta
kingsacties van dè afgelopen dagen zei pre
sident De Klerk dat „de onderhandelingen
met het ANC met spoed moeten worden
hervat" en dat hij „morgen al rond de tafel
wil zitten". Het ANC brak in juni de onder
handelingen over een nieuw politiek bestel
af, na het bloedbad in het woonoord Boipa-
tong waarbij 39 mensen omkwamen.
Mandela herhaalde in zijn toespraak, op
de trappen van het regeringsgebouw, de be-
InwH
ta w,,:
haar aangewreven verhouding
met de extreem-rechtse blanke
leider Eugene Terre'Blanche. Al
len werd veroordeeld tot het be
talen van de proceskosten, meer
dan een miljoen gulden.
Zij had het Britse tv-station
Channel Four wegens smaad
voor de rechter gedaagd omdat
dit in een programma zou heb
ben gesuggereerd dat zij een
verhouding had met de Boere-
leider.
Het 13 dagen durende proces
leverde een levendig rechtbank
drama op met verhalen over
passie en obsessie, compleet
met een getuige die verklaarde
dooT een sleutelgat te hebben
gezien hoe de journaliste en de
blanke voorman de liefde be
dreven. Terre'Blanche werd
herkend aan zijn schuddende
achterstewe. In de Zuidafrikaan
se kranten streden de gretig af
gedrukte verhalen over de zaak
om de aandacht met de acties
van het ANC.
De 41-jarige columniste, een
begrip in Zuid-Afrika, vond dat
Channel Four haar in een docu
mentaire over Terre'Blanche, de
leider van de neo-nazistische
Afrikaner Weerstandsbeweging
(AWB), had afgeschilderd als
een losbandige vrouw en gesug
gereerd had dat zij een verhou
ding met hem had.
Channel Four verdedigde zich
door te zeggen dat er in het pro
gramma The Leader, His Driver
en the Driver's Wife (De leider,
zijn chauffeur en de vrouw van
de chauffeur) geen toespelingen
werden gemaakt op eventuele
amoreuze betrekkingen tussen
Allen en Terre'Blanche. Het
voegde daar dodelijk aan toe
dat zulke suggesties overigens
niet onterecht zouden zijn. De
rechtbank was het daar uitein
delijk mee eens.
WASHINGTON-GENÉVE AP-AFP-DPA-Rtr
De Verenigde Staten hebben de
Veiligheidsraad van de Verenig
de Naties opgeroepen een spe
ciale zitting van de VN-commis-
sie voor mensenrechten te hou
den om de schendingen van de
mensenrechten in het voorma
lige Joegoslavië te bespreken.
De Amerikaanse onderminis
ter Eagleburger (buitenlandse
zaken) zei gisteren dat de men
senrechtenschendingen in de
kampen in Bosnië-Hercegovina
een onderzoek naar oorlogsmis
daden rechtvaardigen. Hij zei
tevens dat de VS werken aan
een resolutie van de Veilig
heidsraad, waarin staten en or
ganisaties worden opgeroepen
informatie te verzamelen over
oorlogsmisdaden in Bosnië.
Volgens de Bosnische VN-
ambassadeur Sacirbey houden
de Serviërs in zijn land zeker
97.000 mensen vast in 94 ge
vangenkampen. Meer dan
17.000 gevangenen zouden in
middels om het leven zijn ge
bracht. Hij overhandigde giste
ren een lijst aan de Veiligheids
raad, waarin de lokaties van de
kampen en gevangenissen
staan en bij elk het aantal inge
zetenen en gedode gevangenen.
Van Servische zijde heet het
dat 42.000 Serviërs worden vast
gehouden in 21 kampen en 22
gevangenissen in Bosnië, en dat
meer dan 6.000 Servische bur
gers zijn terechtgesteld. Er zou
den daarentegen in Bosnië geen
door Serviërs gerunde concen
tratiekampen zijn. Buitenlandse
waarnemers mogen zich daar
van komen vergewissen, zei Ra
dovan Karadzic, de leider van
de Bosnische Serviërs, indien de
VN ook toegang eisen tot
Kroatische en moslim-kampen.
Zo'n 80.000 ANC-aanhangers deden mee aan de protestmars naar het regeringscentrum in Pretoria.
johannesburg john carun
vervolg voorpagina
„Dat betekent", aldus een ontroostbare
Bheki, „dat twee mannen mijn twaalfjarige
meisje hebben verkracht." Om één uur 's
nachts vertrokken de drie mannen, maar
niet dan nadat ze tegen Bheki's vrouw had
den gezegd dat dit nog niets was vergeleken
met wat zou komen.
Bij het aanbreken van de dag ging het gezin
langs de dokter en vervolgens naar het poli
tiebureau. Nu weet Bheki dat, als er één
ding erger is dan de Zuidafrikaanse politie,
dat haar kwaadaardige bastaardkind is, de
politie van KwaZulu. Zij worden ervan be
schuldigd ANC-aanhangers te vermoorden
en de 'krijgsheren' van Inkatha te bescher
men tegen vervolging.
Niettemin heeft het gezin Bheki de zaak ge
meld bij rechercheur Mbatha, aan wie zij
ook de naam hebben gegeven van één van
de aanvallers, Mubi Khumalo. Op zijn beurt
heeft Bheki het verhaal verteld aan zijn ad
vocaten in Johannesburg, zoals zijn vrouw
het hem telefonisch heen verteld en zoals
hij het heeft gehoord van Njabulo en King
dom, die weer thuis zijn. Maar Bheki ver
trouwt evenmin als zijn advocaten op dat
de 'ZP', zoals de politie heet, de mannen zal
opsporen. Wat gaat hij nu doen?
„Het is allemaal heel erg verwarrend", zegt
hij tegen mij. „Maar ik heb zelf besloten dat
ik ze een maand de tijd geef." En dan? Bhe
ki dacht een hele tijd na. Hij is vakbondslei
der, een leider in zijn leefgemeeschap in
Soweto, een natuurlijke leider. Mensen luis
teren naar hem en een boodschap die hij
altijd heeft proberen uit te dragen is om
geen vuur met vuur te bestrijden, geen
moord te wreken met moord. Daarmee
wordt alleen de staat in de kaart gespeeld.
De bazen van Inkatha binnen de veilig
heidsdienst kan niet meer plezier worden
gedaan dan wanneer de zwarten elkaar ver
moorden.
„Ik weet het niet, mijn vriend", is uiteinde
lijk zijn antwoord, „Ik ben bang dat ze mijn
kind hebben beschadigd. Zij kan zwanger
zijn. En je weet het, als ze aan mijn kinde
ren komen, is dat erger dan wanneer ze mij
vermoorden." Bheki haalt diep adem. „Ik
geef ze een maand de tijd. Dat is wat ik doe.
Als er dan niets gebeurt, ga ik praten met
mijn vrienden uit Ulundi. Ik zal bekijken
wat de familie kan doen. Zie je, ik ben bang
dat ik mijn zelfbeheersing aan het verliezen
ben. Ik verlies het geloof in mijn principes.
Maar als er geen recht wordt gedaan, dan is
niets menselijks mij vreemd."
vertaling: luutje
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israëlische kolonisten zijn woe
dend omdat de regering heeft
besloten voorlopig geen vergun
ningen meer af te geven voor de
particuliere woningbouw in de
bezette gebieden. Een dergelijke
maatregel was al eerder be
kendgemaakt voor de door de
overheid gesubsidieerde bouw.
De organisatie van Israëlische
kolonisten heeft juridische stap
pen aangekondigd tegen de
nieuwe regeringsmaatregel,
mogelijk via een petitie bij de
Hoge Raad.
Het is nog niet helemaal dui
delijk wat het nieuwste besluit
over de nederzettingen precies
inhoudt. Eerder deze week liet
het ministerie van volkshuisves
ting in Jeruzalem weten dat het
gaat om een order van het mili
tair gezag op de Westelijke Jor-
daanoever. Maar een leger-
woordvoerder ontkende later
dat zo'n order is gegeven. Hij
zei dat alleen het ministerie van
huisvesting verantwoordelijk
heid draagt voor de bouw in de
bezette gebieden.
Volgens sommige berichten
heeft de maatregel alleen be
trekking op de aankoop van
bouwgrond door particulieren
in bezet gebied, maar volgens
andere bronnen zal ook parti
culieren die al over grond be
schikken een vergunning wor
den geweigerd.
De particuliere woningbouw
vormt maar een zeer klein deel
van de totale bouw in bezet ge
bied. Maar de kolonisten ont
wikkelen plannen om de parti
culiere factor te versterken, nu
de overheid aanzienlijk minder
wil gaan investeren. Het inter
nationale recht, met name de
Vierde Gcneefse Conventie, ver
biedt de bouw van door de be
zettingsmacht gestimuleerde
nederzettingen in bezet gebied,
maar particuliere bouw is toe
gestaan.
