Een saaie
man in een
loodzwaar pak
'Zee':
Hoeren, snoeren en taxirijden
Cultuur&Kunst Films/Boeken
'De Vogelrots' van De Jonge
nodeloos ingewikkeld verhaal
Deense animatiefilm niet kinderachtig
HAARLEMDenemarken heeft een flinke reputatie op
het gebied van jeugd- en kinderfilms. Een groot
deel van het filmbudget gaat naar die categorie,
wat in heeft geleid tot een specialisatie, die inmid
dels behoorlijk lucratief is geworden. Er is de
laatste tijd een opleving te zien van de animatie
film en ook op dat gebied blijkt Denemarken tot
'volwassen' produkties in staat. 'War of the Birds',
van regisseur Jannik Hastrup, werd in Denemarken
ontvangen als de beste film van het jaar. Hoezeer
Nederland nog gevangen is in het idee dat anima
tiefilms eigenlijk kinderachtig zijn blijkt uit de Ne
derlandse titel: 'Olivier het kleine slimme vogeltje'.
Laat u niet misleiden; 'War of the Birds' is een ver
rassende, spectaculaire en met veel vaart vertelde
animatiefilm, die ook nog eens een humane on
dertoon heeft (wat hem van veel Amerikaanse en
Japanse produkties onderscheidt). Echt avontuur
voor de jongste bioscoopbezoekers. Vanaf vrijdag
in Babyion 2, Den Haag.
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1992
BIOSCOPEN
AMSTERDAM
ALFA 1
Leidseplein tel. 6278806
Mon père ce heros aIdag. 14
19.30. 22, za zo 13.30. 16,19.30,
22
ALFA 2
Naked lunch 12 j.. dag. 14. 18.45,
21.30. za zo 13.15.30,18.45.
21.30
ALFA 3
Le chateau de ma mèrea.l., dag. 14.
19.30,22. za zo 13.30,16,19.30.
22
ALFA 4
De Noorderlingen 12 j.. dag. 14.
18.45.21.30, za zo 13.15.30,
18.45.21.30
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
Basic Instinct 16 j., dag. 18.45,
21.30
Olivier onrust in vogelland dag.
13.45
ALHAMBRA 2
Silence of the lambs 16 j., dag. 19,
21.45
Peter Pan dag. 14
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Lethal Weapon 3 12 j.. dag. 13.45,
18.45,21.30, zo 13.15, 16,18.45,
21.30
CINERAMA
Final Analysis 12 j.. dag. 13.45,
18.45,21.30. zo 13.15,16.18.45,
21.30
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Wayne's World 12) dag. 14,19.15,
22. zo 13.30,16.15,19.15,22
CALYPSO 2
Cape fear 16 j.. dag. 14.19.15.22.
zo 13.30,16.15,19.15,22
CINECENTER-CINEMA CORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Quiet days in clichy 16 j., dag.
14.30, 17, 19.30. 22.15
CINECENTER-CINEMA PEPPE-NAPPA
Thelmafi. Louise 16 j., dag. 14,
16.45,19.30,22.15
CINECENTER-PIERROT
Urga 16]., dag. 14.30, 17. 19.30,
22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Delicatessen a.I., dag. 14.30,17.15.
19.45.22
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplem 4 tel. 6151243
Barman a. I dag. 15.19,21.45
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Flodder in Amerika a l., dag 14.30,
18.45.21.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
Batman a I dag. 14.18.45.21.30,
zo 13.15.45.18.45.21 30
CITY 2
Basic Instinct 16 j., dag. 13.45,
18.45. 21.30, zo 13, 15.45,18.45,
21.30
CITY 3
Stop, or my mom will shoot a.I., dag.
14.15. 19. 21.30, zo 13.15, 15.45,
19,21.30
CITY 4
Freddy's Dead 16 j., dag. 19,21.30
CITY 5
Love Crimes 12 j dag. 14.15. 19.
21.30, zo 13.15, 15.45,19,21.30
CITY 6
The hand that rocks the craddle 12 j..
dag. 13.45.19,21.30, zo 13.15.
15.45.19,21.30
CITY 7
Flodder in Amerika a.l dag. 14.15,
18.45,21.30, zo 13,15.45, 18.45,
21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Oblako Raj dag. 19,21, zo ook
14.15
A New York fiasco, dag. 22.15, zo
ook 14
Les vacances du cinema dag. 20 en
23. zo ook 16.30
Gay Cinema za 24, zo 16.15
CRITERION tel. 6231708
Leningrad cowboys go Amerika, dag.
18.30
Raise the red lantern dag 20
STUDIO K
Urga dag. 22.15
RIALTO 1 tel. 6623488
Tristanadag. 20,22.15
RlALTO 2
Le fantóme de la liberté dag. 20
Pierrot le fou dag. 22.15
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Summerfestival dag. 17. 19.30,22,
zoook 14.45
THE MOVIES 2
Voor een verloren soldaat dag. 17.30
Raise the red lantern dag. 19.30,22.
zoook 15
THE MOVIES 3
The favour, the watch and the very
big fish dag. 17.30,21.45, zoook
15
Scream of stone dag. 19.30
TUSCHINSKI1 tel. 6262633
Flodder in Amerika a.l., dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 2
Lethal Weapon 3 12).. dag. 14,
18.45, 21.30, zo 13.15, 16. 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 3
Basic Instinct 16 j., dag. 14. 18.45,
21.30. zo 13.15,16. 18.45.21.30
TUSCHINSKI 4
The Mambo Kings a.l.. dag. 14.
18.45. 21.30, zo 13.15,16.18.45,
21.30
TUSCHINSKI 5
Hooka I .dag. 14,20.15
TUSCHINSKI 6
The hand that rocks the cradle 12).
dag 14. 18.45. 21.30. zo 13.15.
16.18.45.21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Startrek VI a I dag. 18.45.21.30
Peter Pan dag. 14. zo 13.15.16
DE UITKIJK tel. 6237460
Truly, Madly, Deeply 16 j dag 20, 22.
zoook 15
La Mujerde Benjamin 16 j, dag 18.15
Het programma van Leidse en
Haagse bioscopen staat op de
pagina'Info'.
Michelle Pfeiffer blikvanger in 'Batman Returns'
Jeugdboekenschrijver heeft te veel gewild
'De Vogelrots' door Harm de Jonge. Uitgeverij Van
Goor. 24,50.
Er is wat vreemds met De Vogelrots.
Voordat Harm de Jonge de negentien
hoofdstukken presenteert, schrijft hij een
stukje vooraf. Hierin is de hoofdfiguur
Jasper aan het woord in de ik-vorm: „Vo
rig jaar is hij overleden, mijn opa. Ge
woon onder de sierkers, terwijl hij in zijn
rolstoel zat te dommelen. Soms droom ik
dat hij nog leeft."
Daarna gaat De Jonge in hoofdstuk één
en twee door met Jasper in de ik-vorm,
om vervolgens in hoofdstuk drie de opa
van Jasper (oude Jasper) het woord te ge
ven. Die compositie houdt de schrijver in
een rekenkundige reeks aan: twee hoofd
stukken Jasper, één hoofdstuk oude Jas
per, en dat zes keer. Hij besluit met in het
negentiende hoofdstuk Jasper aan het
woord te laten. Daardoor ontstaat een
boeiende en consistente constructie in
vertelwijze: twee figuren die vanuit hun
eigen standpunt een deel van het verhaal
vertellen Jasper in de ik-vorm, oude.
Jasper in de hij-vorm.
Het vreemde ontstaat door dat aller
eerste stukje voorwoord. Daardoor krijg
je als lezer de indruk dat alles als één gro
te terugblik verteld zal worden door die
ene ik-verteller Jasper.
Ook in het verhaal doet Harm de Jonge
nogal ingewikkeld. Allerlei intriges, die in
dit bestek niet goed uitgewerkt kunnen
worden, spelen een rol. Het lijkt er om te
gaan dat oude Jasper voor een laatste
maal terug wil haar de Vogelrots om daar
nog één keer de meeuwen boven zijn kop
te horen krijsen. Makkelijk zal dat niet
worden, want oude Jasper zit aan zijn
rolstoel gekluisterd doordat hij in een
grijs verleden van diezelfde rots is gemie
terd. Bovendien ligt die rots een eindje
buiten de kust.
Jasper zal hem moeten helpen. Die
wordt op zijn beurt in van alles gedwars
boomd door Owen Breedzaan, die lang
zijn beste vriend is geweest, maar die nu
met Slikkie omgaat, een achterbaks
schoffie. Met z'n tweeën spannen ze sa
men tegen Jasper, die moeilijk van zich af
kan bijten en wat dat aangaat veel op zijn
overleden vader lijkt. Daarmee èn met de
warme belangstelling van Mirjam wordt
Jasper gepest door Owen en Slikkie.
De apotheose komt op de Vogelrots.
Jasper is met opa en Mirjam naar het ei
landje gevaren, waar opa zichzelf mid
dels een ingenieuze constructie langs de
steile rots naar boven takelt. Boven op de
rots vindt de confrontatie plaats tussen
Jasper en Owen, terwijl opa nietsvermoe
dend aan de rots bungelt. Het betekent
het definitieve einde van de vriendschap
met Owen, wiens slechte daden ingege
ven zijn door jaloezie. Bovendien blijkt
de achtergrond van opa's val ingewikkel
der dan verondersteld. Er ligt een hele
historie aan ten grondslag.
De zwakke kant van het boek is dat
Harm de Jonge al die achtergronden aan
de lezer moet uitleggen, omdat die er an
ders niets van begrijpt. En uitleg in een
boek is dodelijk. Hoe jong een lezer ook
is, hij moet zelf kunnen oordelen en be
grijpen. De schrijver moet voldoende aan
zijn lezerspubliek overlaten.
Harm de Jonge heeft te veel gewild.
Dat is jammer, want ondanks deze te
kortkomingen is De Vogelrots een aange
naam, intrigerend en bij tijd en wijle ook
spannend verhaal.
Verdomme, die klootzakken.
Vetkleppen die het voor ons
soort onmogelijk maken om
van je vrijheid te genieten.
Waarom lazeren ze niet op
Waarom laten ze me verdomme
niet met rust? Of ze bemoeien
zich met je, of ze doen niets an
ders dan rondhangen of niks uit
vreten, terwijl wij ons de tering
werken achter zo'n lopende
band die het gevoel uit je don
der haalt. Soms zou je met een
groot broodmes eens een lange
rits in zulke koppen moeten
maken. Laat het maar duidelijk
zijn. Klote-mietjes.
De visie van Henk Verhaeren
samengevat. Henk houdt van
duidelijk. In het boek van Henk
Verhaeren speelt Henk Verhae
ren de hoofdrol. Een man vol
verwachting en verbittering. Al
les opgeschreven in mari-
niersproza. Een kruising tussen
Celine en Haring Arie. Hard.
Meedogenloos. Vol met de ro
mantiek van hoeren, snoeren en
taxirijden.
In Zee vertelt Henk over Henk
en zijn ellendige jeugd. Hij
wordt door iedereen de tering
geschopt. Zijn vader vindt hem
nog minder dan een hond.
Maar opeens, als een genade
schot bij daglicht, is Henk het
zat, zo schrijft Henk. Hij slaat
twee van die gasten die hem
voortdurend treiteren het zie
kenhuis in. En alles wordt an
ders. Beter. Henk is de gebraden
haan. De sterkste, knapste en
beste. Al wordt hij daarna nog
een paar keer van school ge-
trapt. Henk weet het zeker:
Henk deugt.
Maar hij wil meer. Zijn ver
langen om de horizon af te
tasten moet bevredigd worden
en daarom trekt hij met zijn
vriend Ep naar verre oorden. In
Spanje en Amerika is hij Tierry
de slingeraar die zuipt, neukt en
steelt. Maar iedereen vindt hem
leuk. Net als zijn vriend Ep. Al
les lukt, Henk en Ep zijn de
Dit alles in up-beat-tempo
genoteerd door Henk. Met een
six-shooter geschreven. Je
wordt van het lezen bijna kort
ademig zoveel tempo en zo
veel mooie, platte humor.
Ik, Jan Cremer. Ik, Henk Ver
haeren. De vergelijking met die
andere stoere schrijver is mak
kelijk gemaakt. Ook Henk schil
dert, maar wordt natuurlijk niet
erkend. Heeft ook handen als
biervaten, is ook voor de duivel
niet bang en verricht de daad
als een man die tien jaar alleen
op een eiland heeft gezeten en
nu wordt losgelaten op het
vrouwelijk schoon. Boem! Pauk
slag! Jan is geweest. En Henk
ook. De wereld heeft het gewe
ten.
En ergens in het boek lijkt het
wel alsof de schrijver even wil
duidelijk maken dat Zee een
soort Jan Cremer-pastiche is.
'Ze wisten toch dat ik, Henk Ver
haeren, mij aan niets of nie
mand wenste te binden. Dat
geen enkele vrouw, hoe mooi en
hoe rijk ook, mij op de lange
duur een gevoel zóu kunnen ge
ven dat mijn 'vrijheid' zou kun
nen evenaren. Ik ga en sta, waar
en wanneer ik wil. Onafhanke
lijkheid. D'r is maar één persoon
op aarde die mij kan tegenhou
den: ik zelf. Henk Verhaeren hanteert mariniersproza. PUBUCiTErrsfOTO
Het fenomenale succes van Batman (1989) moet destijds
zelfs de makers hebben verbaasd. Goed, een klassieke
stripfiguur, Jack Nicholson als The Joker en een uitge
kiende reclamecampagne waren sterke troeven, maar dat
de film qua succes zelfs een reële bedreiging werd voor
de suprematie van E.T. zullen weinigen hebben voorzien.
Vooral omdat Batman helemaal geen goede film was.
Strijd om de macht in Gotham City, met Danny DeVito als Penguin en
Christopher Walken als Shreck.
Batman was lang, humorloos
maar vooral saai, met een chro
nisch gebrek aan structuur en
vaart, en een overdaad aan
vormgeving om dit te maske
ren. Dat zou de film buiten
Amerika dan ook opbreken; met
name in Europa, waar de Bat
man-figuur niet eenzelfde uit
straling heeft als in de VS, bleef
de Batmania grotendeels uit.
Voor de tweede ronde moest
regisseur Tim Burton nogal wat
talent missen. Zo waren scena
rioschrijver Sam Hamm en de
corontwerper Anton Furst over
leden en kon geen beroep meer
gedaan worden op publieks
trekker Nicholson. De rol van
kwade genius is echter cruciaal,
aangezien Michael Keaton's
Batman/Bruce Wayne een
nogal stijve, gezichtsloze held is.
Om zich in te dekken tegen een
eventueel tekortschieten van
een nieuwe slechterik, heeft
Burton er maar gelijk twee inge
huurd. Uit het arsenaal Bat
man-schurken van schepper
Bob Kane koos hij de onsmake
lijke Penguin en de geraffineer
de Catwoman. Deze spannen in
de film samen tegen de Caped
Crusader.
Het is kerst in Gotham City,
en magnaat Max Shreck
(Christopher Walken) maakt
zich op voor de jaarlijkse kerst
boomontsteking. Maar de po
pulaire industrieel broedt on
derwijl op duistere plannen. Zo
wil hij een elektriciteitscentrale
bouwen die in plaats van
stroom te leveren, stroom zal
onttrekken aan de stad. Tegelij
kertijd zint ook de Penguin
(Danny DeVito), een walgelijk
amfibisch creatuur dat in de
riolen huist, op wraak voor zijn
ongelukkige jeugd. Terwijl hij
zich aan de burgers van Got
ham presenteert als een vissen-
verslindende variant op Ross
Perot, werkt hij in zijn onder
grondse domein aan een per
vers plan. Wanneer hij Batman
tegenover zich treft, weet de
Penguin zich verzekerd van de
steun van Catwoman (Michelle
Pfeiffer), een verleidelijke gevel-
toeriste die geen concurrentie
duldt van de vleermuisman.
Reeds vanaf de openingsbeel
den is Batman Returns anders
van toon dan z'n voorganger.
De introductie van de Penguin,
waarin diens geboorte en ver
stoting wordt verteld, is hila
risch, en geeft aan dat ditmaal
de nadruk op humor is komen
te liggen. De dialogen sluiten
hier bij aan: dubbelzinnig en vol
zwarte humor. Ook visueel
heeft de film het nodige te bie
den. De decors roepen de on
heilspellende sfeer op van het
door Burton zo bewonderde
Duitse expressionisme, waarte
gen het bont gekleurde clowns-
leger van de Penguin en zijn
tientallen waggelende volgelin
gen fel afsteekt. De beeldgrapjes
zijn talrijk. Na de explosieve
transformatie van de eenzame
secretaresse Selina tot Catwo
man is haar vriendelijke 'Hello
There'-neonversiering plots ver
anderd in 'Hell here'. En tijdens
een gemaskerd bal zijn Selina
en Bruce Wayne de enigen die
geen vermomming dragen.
Helaas begint Batman Re
turns na verloop van tijd toch
weer te lijden aan de ziekte van
Burton. De jonge regisseur van
originele films als Beetlejuiceen
Edward Scissorhands is een
meester in het oproepen van de
juiste sfeer, maar heeft nog al
tijd weinig kaas gegeten van op
bouw, spanning en vaart. Aktie-
scènes doen log en misplaatst
aan en de kunstmatige dialogen
gaan op den duur tegenstaan.
Ook duurt de film opnieuw veel
te lang. Wanneer de bedoelin
gen van de schurken duidelijk
worden, verliest het verhaal elke
vorm van verrassing. De Pen
guin wordt geïntroduceerd als
booswicht èn slachtoffer, maar
deze nuance verdwijnt spoedig
onder het hevige schmieren van
zijn vertolker. Wat Batman Re
turns uiteindelijk van een af
gang redt is de aanwezigheid
van Michelle Pfeiffer, zonder
twijfel de ster van de film. Net
als Keaton speelt ze een dubbel
rol die van bedeesd muur-
bloepje en uitdagende femme
fatale maar doet dit zo speels
en sexy dat ze Batman zelf re
duceert tot een saaie man in
een lomp pak. Miauw!
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
oslecht oomatig oooredelijk oooogoed ooooouitstekend
THE HAND THAT ROCKS THE CRADLE LIDO 3 OOOO
Verrassende, aan Hitchcock herinnerende thriller van Curtis Hanson. Michael en
Claire Bartel (Matt McCoy en Annabel Sciorra) nemen het kindermeisje Peyton (Re
becca de Mornay) in dienst. Met allerlei gemene trucs weet Peyton man en kinderen
van Claire te vervreemden. Daarna neemt ze haar toevlucht tot grover geschut. Al
leen de geestelijk gehandicapte, maar niet achterlijke Solomon (Ernie Hudson) heeft
de heks door.
LETHAL WEAPON 3 LIDO 2, EURO 2 OOOO
De van deel 1 en 2 bekende rechercheurs Riggs en Murtough krijgen bij hun jacht op
een partij gestolen wapens onverwachts steun van een mooie hoofdinspecteur. Mur
tough heeft het daarna zo naar zijn zin bij de politie dat hij besluit niet met pensioen
te gaan.
WAYNE'S WORLD LIDO 4 OOOO
Twee heavy metal-freaks met een eigen televisieshow steken de draak met de Ameri
kaanse televisiecultuur. Hun enige doel in het leven is: muziek en vrouwen.
BASIC INSTINCT STUDIO. EURO 3 OOOO
Niet al te wilskrachtige rechercheur wordt speelbal in de handen van een manipula
tieve moord-verdachte. Paul Verhoeven injecteert het aantrekkelijke scenario met
een ferme dosis sexuele spanning, en laat hoofdrolspelers Michael Douglas en
Sharon Stone de grenzen van het toelaatbare verkennen.
FLODDER IN AMERIKA* LIDO 1. EURO 1 OOO
Nieuwe filmhit van Dick Maas en Laurens Geels biedt mengeling van echt grappige
scènes en platte lol. Het asociale gezin Flodder komt na een uitwisseling in New
York terecht, waar het zich ontdoet van sociaal werker Sjakie. De Flodders verdienen
veel geld door dochter Tatjana Simic een striptease te laten uitvoeren in een nacht
club.
SNEEUWWITJE EURO 4, LIDO 4 OOOOO
Opnieuw uitgebrachte Disney-klassieker uit 1937 maakt nog steeds indruk door de
warme, sprookjesachtige sfeer en de perfecte animatie. Voor de oorlog werd er in de
ze film in Nederland nog geknipt, omdat de filmkeuring hem voor kleine kinderen te
eng vond. Kinderen van nu zullen door de film minder worden geschokt.
