'Laat
Vietnam een les zijn'
'Vooral naar Sneek gekomen om feest te vieren'
De populairste band van heel Nederland
Het Gesprek van de Zomerdag
'Als ik voor mezelf zou
werken, zou ik meedoen'
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1992
13
DOOR DE OLYMPISCHE BRIL VAN...
Het waait hard op het Sneekermeer.
Tientallen zeilers verrichten grote in
spanningen om te voorkomen dat
hun boot omslaat. Maar de meeste
toeschouwers langs de kant hebben
er geen oog voor. Zij hebben zich
omgedraaid, staan met de rug naar
het water. En kijken naar de feest
tent. Daar immers zet de Blauhüster
Dakkapel de boel op stelten. „De po
pulairste band van Friesland? Van
heel Nederland zult u bedoelen."
Het was gisteren Hardzeildag in
Sneek. En dat betekent dat half Fries
land naar het Kolmeersland in het
meer gaat om iets van de zeilwed
strijden te zien. Veel winkels hebben
al dagen een papiertje op de deur
met de mededeling dat ze woensdag
dicht zijn. „Dit jaar zag ik trouwens
voor het eerst ook winkels die mel
den dat ze juist open zijn", vertelt
een Groningse zeiler, die al jaren
deelneemt aan de Sneekweek.
De Hardzeildag is de voorloper van
de Sneekweek. De eerste Hardzeildag
werd 170 jaar geleden gehouden. Op
de derde woensdag van augustus wa
ren er zeilwedstrijden op het
Sneekermeer. De Friese feestdag
groeide later uit tot het huijdige wa
terspektakel, dat dit jaar voor de 57e
keer wordt gehouden. De Sneekweek
begint altijd op de eerste zaterdag
van augustus, de woensdag daarna
draagt nog steeds de naam Hard
zeildag. Het is de populairste dag van
de Sneekweek.
Ook deze woensdag ziet het Kol
meersland, waar de zeilers starten en
finishen, zwart van de mensen. Ze
liggen of zitten op het gras. Of ze
houden de hele dag hun zwaar be
vochten terrasstoel bezet. In bewe
ging komt een groot deel van de me
nigte pas om twee uur, als de boot
met de muzikanten arriveert. De 15
leden van de Blauhüster Dakkapel
hebben in een mum van tijd meer
supporters dan alle zeilers bij elkaar.
Allemaal zijn zegekleed in Friese
vlaggen. De meeste muzikanten bla
zen op de trompet. Een man slaat op
de grote trom. Hij zit een dikke si
gaar te roken. De meeste aandacht is
echter voor de man met het groene
petje en de 'pannendeksels'. Hij im
mers houdt de bordjes omhoog met
de aanwijzingen voor het publiek.
'Applaus', beveelt hij. Of: 'handen
omhoog', of: 'stilte'. Maar vooral 'be
wegen', veel 'bewegen'.
Een stoet met zo'n 60 proteste
rende taxichauffeurs trok giste
ren rond het middaguur over de
Wassenaarse Rijksstraatweg,
richting Amsterdam. Klachten
bleven achterwege en overlast
hebben de normaal doorrijden
de chauffeurs niet veroorzaakt,
meldt de Wassenaar politie.
Steun van regiochauffeurs is
echter uitgebleven. 'Eigen rij
ders' ontbreken hier en het zijn
juist die kleine zelfstandigen die
het hardst klagen. De 'loonrij-
ders' krijgen hun (minimum-
Hoon wel, ondanks trein- en re
giotaxi's en ongeacht de con
currentie of de lage ritprijzen.
Dat zeggen de alles opslokken
de centrales én hun taxichauf
feurs. Er is echter één verschil
tussen de bazen en hun werk
nemers. Waar sommige centra
les de acties niet kennen of
ronduit afkeuren („werken
moeten we"), lopen er bij het
Leidse NS-'station chauffeurs
rond die in de uren voor de ac
tie hun tenen voelen tintelen.
„Als ik voor mezelf zou werken,
zou ik zó meerijden. Maar van
een bedrijf krijg je eerder een
zet in de rug", meldt de strijd
baarste van het stel, die zich
ontpopt tot een van de weinige
vakbondsleden.
Hoewel hij in loondienst is.
voelt hij helemaal met de 'eigen
rijders' mee. Ook deelt hij hun
hij een deel van de week zelf in
rijdt: „Laatst had ik nog een
vrouw die naar Brussel wilde.
Maar ik moest haar laten lopen
en voor vijf gulden treinreizigers
„En het zijn vaak heel geruiste
jongens", typeert hij de trein-
laxi-klant. „Laatst nog moest ik
iemand naar zijn huis van 2,3
miljoen in Oegstgeest brengen.
Hij moest nog een bonnetje
'hebben ook, maar dat ging
mooi niet door".
Andere collega's beschouwen
de treintaxi juist als vriend.
Mensen die door de treintaxi
gewend zijn geraakt aan het ge
not van een ritje van deur tot
deur, stappen over op gewone-
taxi's als de wachttijden voor de-
treintaxi te groot worden. En
dan lachen ze zich krom om de
arme treintaxi-chauffeur.
Anders dan hun collega's elders
in het land, gaan de chauffeurs
in de regio niet gebukt onder
een overstelpend aanbod van
taxi's. De taxicommissies die
hier de regels opstellen en ver
gunningen regelen, zouden be
ter functioneren dan de provin
cie, die in Den Hangen Rotter
dam 'de boel laat waaien'. „Kijk
maar om je heen. Er staan hier
twee taxi's, de rest is geld gaan
verdienen", heet het bij het
Leidse station.
De chauffeurs hebben één
angst: dat collega's uit Den
Haag en Amsterdam met volle
wagens gaan 'pendelen'. „Dan
maken wc direct een stoet". De
stoet van gisteren bleek korter
dan verwacht. I lad de organise
rende verenigingTaxibelangen
Nederland het vooraf over 500
aanmeldingen, uiteindelijk re
den er gemiddeld 100 auto's
mee. Volgens Taxibelangen is
dat geen tegenvaller, maar een
bewuste keuze. Meer auto's
zouden al snel voor irritatie en
rellen hebben gezorgd i n dat
wilde men nu juist voorkomen.
PAUL VAN DBt KOOU
Boerderij De Domp toevluchtsoord voor kampeerders
Caroline Post uit Leiderdorp
Moeten Nederlandse militairen gaan vechten in voormalig Joegoslavië?
Ergens tussen het Sneekermeer
en Sneek, net voorbij Offïnga-
wier, staat boerderij De Domp.
Eens in het jaar bieden de boer
derij en de bijbehorende wei
landen een heel ander aanzicht
als normaal. En dat is tijdens de
Sneekweek, als de VW veel
jeugdige kampeerders naar De
Domp stuurt. Omdat de norma
le campings vol zijn en bepaal
de terreinen, zoals het Kol
meersland in het Sneekermeer,
gereserveerd zijn voor de wed
strijdzeilers.
Het kamperen bij de boerderij
is een paar jaar geleden begon
nen. Eerst stonden alleen een
paar tenten op het weiland voor
de boerderij. Nu staan de vel
den ernaast ook vol. „Het wor
den er steeds meer", zegt de be
heerder.
Jeroen Muller, Marcel Warmer
dam en Gino Stijnman uit Hille-
gom zijn dik tevreden met hun
plekje. Zij hebben vorig jaar ook
bij de boerderij gestaan, en heb
ben dit jaar niet eens naar een
plek op een normale camping
gezocht. „Je kunt hier tenmin
ste een beetje doorgaan", zegt
Jeroen. Ze roemen de vrijheid
die op de camping heerst. Dat
ze 's nachts, na het stappen,
nog rustig een tijdje voor de
tent kunnen praten met een
groepje. Dat overdag nooit op
merkingen worden gemaakt
over de muziek. Dat het alleen
maar jongeren zijn, die hier
overnachten.
Het is ongeveer een kwartier lo
pen naar het centrum van
Sneek. Het Sneekermeer is een
stuk verder. Maar daar komen
ze toch niet bar vaak. Ze zijn
immers vooral naar Sneek geko-
Omdat de campings vol zijn, verwijst de VW van Sneek kampeerders naar boerderij De Domp, waar elk jaar
men 'om feest te vieren'. „Het
stappen is hier leuk, je maakt
heel gemakkelijk contact. Echt
het vakantiegevoel", zeggen ze.
Goedkoop is deze vorm van va
kantie vieren niet bepaald, ook
al verblijven ze dan op een zeer
primitieve camping. „Het gaat
wel een bergje geld kosten. Ik
denk wel tegen de duizend gul
den per persoon", zegt Marcel.
Ze zitten op bierkratjes, net als
meer tenten komen te staan.
FOTO JOOP FENSTRA
bijna alle andere gasten van de
boerderij. En wie niet op een
kratje zit, die ligt in zijn slaap
zak voor de tent te slapen.
Joyce van Dijk en Annelies Alke-
ma uit Voorschoten staan met
hun tentje bij De Domp omdat
dat het enige terrein was waar
nog plaats was, toen ze zaterdag
in Friesland arriveerden. Heel
erg blij zijn de 18-jarigen niet
met hun plek. „De andere cam
pings lijken me gezelliger", zegt
Annelies. „De meesten die hier
weggaan, gaan daar trouwens
ook naar toe. Die gaan niet naar
huis." Ze hebben nog niet echt
ontzettend leuke mensen ont
moet op het kampeerterrein en
bovendien zijn de paar we's en
douches die er zijn 'zó smerig'.
„Maar verder is er niks mis met
deze camping, hoor", haast Joy
ce van Dijk zich te zeggen.
Ze zijn zaterdag in Sneek gearri
veerd, maar van het zeilen heb
ben ook zij nog niets gezien.
Hoewel, gistermiddag waren ze
even op het starteiland, het Kol
meersland. Toen was het im
mers Hardzeildag, en toen was
iederéén er. Maar verder is het
duidelijk: „We zijn helemaal
niet voor het zeilen gekomen."
Ze zijn met de trein naar Sneek
gereisd 'voor 's avonds'. Voor de
gezelligheid in de stad, de druk
te, de sfeer, de contacten met
mensen die overal vandaan ko
men. „Een heleboel mensen ko
men hier naar toe om eens een
lekkere gozer of een lekker wijf
te pakken", denkt Annelies.
„Voor één avond", zegt loyce.
Nee, zo zijn wij niet, roepen ze
allebei om het hardst. „Nou ja,
het ligt aan de bui", zegt loyce.
JANET VAN PUK»
Scherpschutters die hun
ene oog dichtknijpen en
met het andere kinderen in
het vizier nemen. Begraaf
plaatsen waar rouwenden
door mortiervuur worden
getroffen. Massamoord,
martelingen, concentratie
kampen. Het voormalige
Joegoslavië wordt één
groot bloedbad. Zo kan het
niet langer, vinden velen.
Wij stelden een aantal
mensen die naar onze me
ning een waardevol oor
deel konden geven een ge
wetensvraag: moet Neder
land inderdaad militair in-
grijpen?
Joop Vink, directeur Rode Kruis,
afdeling Leiden:
„Nee, als Rode Kruis-man zeg
ik: Nederland moet niet gewa
pend ingrijpen. Het Rode Kruis
vindt dat gewonden en slachtof
fers moeten worden geholpen.
Er moeten geen nieuwe slacht
offers en gewonden worden ge
maakt. Internationale druk en
nog intensievere onderhande
lingen zullen uitkomst moeten
brengen. Het is inderdaad een
verschrikkelijke toestand. Maar
als je in het voormalige Joego
slavië ingrijpt, wat ga je dan
doen in Somalië? Daar ligt de
hele hulpverlening plat. Waar
zal militair ingrijpen eindigen?
Je komt in een geweldsspiraal
terecht waar je niet meer uit
komt."
Steef Harlaar, Gemeenteraads
lid Groen Links in Voorscho
ten.
„Wat een moeilijke vraag. Ik
vrees dat militair ingrijpen on
vermijdelijk is. Een economi
sche boycot is natuurlijk het
beste, maar uit alles blijkt dat
dit niet goed loopt. Het zijn ver
schrikkelijke toestanden waar
aan snel een einde moet ko
men. Als je leest over concen-
Dressuuramazone en werk
zaam bij manege Liethorp
„Ik heb niet zo bar veel gezien
van de prestaties van het Ne
derlandse team dressuur op de
Olympische Spelen, die daar
een zilveren plak haalden. En ik
ben daar behoorlijk boos over.
De wedstrijden zijn uiteraard
niet direct uitgezonden, maar
dat geldt niet alleen voor de
paardensport, zo heb ik begre
pen. Maar ook de samenvatting
van de NOS was zo mager ver
geleken met die van de
springsport. Het is duidelijk dat
het de NOS-sport is ontgaan dat
in Nederland de dressuur steeds
populairder wordt en de
spingsport eigenlijk begint te
overvleugelen. Dedressuurwed-
strijden worden steeds beter be
zocht door het publiek en er ko
men ook meer wedstrijden.
De prestaties van het Neder
lands dressuurteam zijn natuur
lijk grandioos. Ja, een medaille
lag wel in de lijn der verwach
tingen, maar je moet het dan
toch maar doen. Ik geloof niet
dat Nederland in de dressuur
ooit eerder een plak heeft ge
haald. Het zilver betekent vol
gens mij ook weer een opsteker
voor de dressuur in Nederland.
Een gouden plak zat er niet in.
Die is altijd voor dc Duitsers.
Die zijn op dit gebied gewoon
niet te kloppen, daar is geen
discussie over mogelijk. Zij zijn
altijd zo goed in de drill, dat is
hun grote geheim. In de indivi
duele wedstrijden gingen giste"
ren ook drie Duiters met de me
dailles aan de haal. Ankie van
Grunsven werd op een hele
goede manier vierde. Zij ver
keerde in topvorm, maar een
van de Duitsers moest echt een
fout maken wilde zij voor een
plak in aanmerking komen.
Van de rest van de Olympische
Spelen kan ik niet zo veel zien,
omdat ik veel werk. Ik klaag
daar niet over hoor, want ik
vind het werk op de manege
veel te leuk. Maar ik zou graag
wat meer van het turnen heb
ben willen zien.
JagodaPaukovic
FOTO HIELCO KUIPERS
er moet militair worden inge
grepen. Dat ingrijpen hoeft niet
eens zo uitgebreid te zijn. Laten
ze eerst maar eens zorgen voor
een echte blokkade. De grenzen
met Roemenië moeten gesloten
worden, het luchtruim moet
worden afgegrendeld en de ar
tillerie worden uitgeschakeld.
Laten ze maar eens dreigend
optreden tegen Milosevic. Hij
neemt het westen namelijk niet
serieus omdat er tot nu toe nog
niets is gebeurd. Wat voorko
men moet worden, is dat de Is
lamitische landen, zoals Turkije
en Libië, individueel actie gaan
ondernemen. En dat gevaar zit
er in. Je ziet het met Duitsland.
Sommige mensen voelen zich
nu al sterk aangetrokken tot fas
cistische groeperingen, je krijgt
een radicalisering. Nee, de be
slissing tot militair ingrijpen
moet van de Verenigde Naties
uitgaan. Maar het westen moet
zich wat sterker opstellen en de
VN niet alleen de kooltjes uit
het vuur laten halen. Er moet
snel worden gehandeld, je hebt
nu die berichten over concen
tratiekampen, maar die beston
den een jaar geleden ook al. Het
wordt steeds erger.
„Het is niet verstandig Bosnië te
verdelen tussen Kroatië en Ser
vië. Het moet een onafhankelijk
protectoraat van de VN worden,
anders bestaat het gevaar dat de
Islamieten maar 5% van het
land krijgen toegewezen. Als ze
in het westen op tijd hadden ge
reageerd, was dit allemaal nooit
gebeurd. Maar men had alleen
maar oog voor de Golfoorlog.
tratiekampen, dan staatje ver
stand erbij stil.
Een eventueel optreden moet
dan wel zorgvuldig gebeuren.
Daar bedoel ik mee dat het on
der de vlag van de Verenigde
Naties moet geschieden. Het
moet dus ook geen massabom
bardementen worden, zoals in
Koeweit. Dat is met een kanon
schieten op een mug. Hoe dan
wel? Ja, dat is meer iets voor mi
litairen. Het kost sowieso do
den, maar wij hopen dat er door
een juiste actie weinig burger
doden zullen vallen. Voor ons
geen Koeweit meer, waarbij
voor een beetje olie massa's
mensen het leven lieten.
Mevrouw A. E. Cohn, voorzit
ter WIZO (Women Internatio
nal Zionist Organisation)
woonachtig in Leiden:
„Ik wil wel een reactie geven,
maar die reactie is niet het
stè'ndpunt van de WIZO. De WI
ZO is een a-politieke organisa
tie. Het is vreselijk wat daar ge
beurt. Het is altijd vreselijk als
er mensen worden afgeslacht,
om wat voor redenen dan ook.
Ik vind dat er militair moet wor
den ingegrepen maar dan wel
onder toezicht van een interna
tionale macht en met het doel
beide partijen uit elkaar te hou-
komen, maar wel met een hu-
manitiar doel. Daarmee bedoel
ik een optreden dat gericht is op
bijvoorbeeld het weer mogelijk
maken van de hulpverlening. Of
een actie waarbij een einde
wordt gemaakt aan de beschie
tingen door de milities die nu
over en weer plaatsvinden en
veel slachtoffers eisen. Ook
moet met militaire middelen de
economische boycot weer wor
den hersteld.
Een massaal ingrijpen, met het
doel om een politieke oplossing
in het voormalig Joegoslavië te
forceren, acht ik niet verstandig.
Je zit met het fundamentele
probleem dat in elk deel van het
land minderheden wonen. Sim
pel grenzen trekken en het land
opdelen in stukken, lost niets
op. Die kun je niet beschermen,
dan blijft het geweld voortdu-
Je moet pas aan een maximale
operatie beginnen wanneer een
begin van een staatsrechtelijke
oplossing in zicht is. Het is an
ders immoreel, ook ten opzich
te van alle Joegoslaven. Je krijgt
dan, vrees ik, een zelfde situatie
als in Vietnam: duizenden
slachtoffers en geen vrede. Laat
dat toch een les zijn. Ook moet
men zich niet verkijken op de
omvang van een totaal militair
ingrijpen, want de gevolgen
daarvan zullen aan Westerse
kant ook gigantisch zijn.
Of Nederland nu bereid is om
eigen mensen daarnaar toe te
zenden weet ik zo net nog niet.
We hebben natuurlijk onze
mond vol met fraaie woorden
over het volkenrecht en huma
nitaire beginselen. We zijn diep
verontwaardigd over het onver
mogen van de politieke mach
ten. Maar wanneer daarvoor in
het eigen vlees moet worden
gesneden, ligt de zaak toch an
ders."
Directeur J. N. Schreuder van
Centrum '45 in Oegstgeest:
„Moet er door Nederland mili
tair worden ingegrepen? Kijk,
daarover kan ik als directeur
van Centrum '45 eigenlijk geen
uitspraak doen. Dat is een poli
tieke beslissing. Maar welk mid
del er daarvoor ook gebruikt
gaat worden, er moet een eind
aan deze toestand komen. Ik zie
dat deze oorlog en de gruwelijke
berichten die daarover in de
kranten staan bij onze patiën
ten weer veel narigheid oproe
pen. Maar een gewapend optre
den om een einde aan deze oor
log te maken zal dat óók doen!
Medisch gezien sta je dus ei
genlijk voor een patstelling. Ik
vind overigens niet dat je verge
lijkingen met de jodenvervol
ging kunt maken. De joden wer
den systematisch uitgemoord
en dat moorden gebeurde op
veel grotere schaal. Waarmee ik
niet wil zeggen, dat dit allemaal
niet verschrikkelijk isl Elke dode
is er een te veel."
Generaal bd. T. Meines, voor
zitter Stichting Veteranen Plat
form, woonachtig te Wasse-
„De verantwoordelijkheid voor
de beslissing van wel of niet mi
litair ingrijpen ligt bij de Vere
nigde Naties en de Westeurope-
se Unie. Als oud-beroepsmilitair
zeg ik: we moeten handreikin
gen geven waar je dat menselij
kerwijs verplicht bent. Maar je
moet niet je handen in een wes
pennest steken. Het schijnt daar
in het voormalig Joegoslavië
een hobby te zijn om elkaar uit
te moorden. Maar als ik zie dat
ze een begrafenis bestoken met
mortiervuur en dat er kinderen
door scherpschutters worden
getroffen, zeg ik: de grens is
overschreden, de grens is echt
overschreden. Maar nogmaals:
de verantwoordelijkheid voor
een militair ingrijpen ligt niet
bij mij en niet bij ons als organi
satie. Die ligt bij de VN en de
bondgenoten. Die moeten de
verantwoordelijkheid durven
Jagoda Paukovic, Kroatische,
afkomstig uit Zagreb, politico
loge, woont in Oegstgeest:
„Ik volg natuurlijk alles tot in de
details. Er is geen keuze meer:
den. De humanitaire hulp zal
snel op gang moeten komen,
anders is het te laat. In de me
dia worden vergelijkingen ge
trokken met de genocide op de
joden. Die vergelijking vind ik te
ver gaan. De volkerenmoord op
de joden kende een veel syste
matischer karakter.
Een zuster uit het Voorscho-
tense kloosterbejaardenoord
Oud Bijdorp (wenst anoniem
te blijven):
„Ik vind dat dit zo niet langer
kan. Er moet wat gebeuren. Er
is getracht om dit op een fat
soenlijke manier op te lossen,
met praten en onderhandelen.
Dat schijnt niet te lukken. Ik
weet wel dat je geweld niet met
geweld moet vergelden en dat is
ook eigenlijk tegen mijn christe
lijke opvatting, maar als dit zo
doorgaat moet er gewapend
worden opgetreden. We kunnen
niet lijdzaam blijven toezien
hoe hier een volk wordt uitge
moord. Als je hier in Nederland
iemand ziet die wordt overval
len, val je ook niet op je knieën
om te gaan bidden, maar pro
beer je die overvaller uit te
schakelen. Militair ingrijpen kan
niet langer worden vermeden."
Prof. dr. A. van Staden, hoogle
raar internationale betrekkin
gen aan de Leidse universiteit
„Er moet een militaire ingreep
