P
Voor wisselen geld zijn
geen regels vastgesteld
Financien
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1992
BEURSEFFECTEN
f aop vrijdag 7 au-
I gustus niet naar de
golfbaan, aldus het
advies van de populaire Wall
Street econoom Edward Yarde-
ni aan Amerikaanse beleggers.
Op die dag onthult het Ameri
kaanse ministerie van arbeid de
nieuwste gegevens over de
werkgelegenheid. Volgens Yar-
deni zouden dit wel eens de al
lerbelangrijkste economische
cijfers van hele jaar kunnen zijn.
De werkgelegenheidscijfers
van een maand geleden waren
namelijk alarmerend. De werk
loosheid steeg in die maand tot
7,8 procent van de beroepsbe
volking en is daarmee beland
op het hoogste niveau sinds
1984. In plaats van te zijn geste
gen, zoals algemeen werd ver
wacht, verdwenen in juni
117.000 arbeidsplaatsen. Iedere
sector van de Amerikaanse eco
nomie (behalve de overheid)
droeg aan de daling bij. Niet
echt het teken van economisch
herstel, waarop iedereen zit te
wachten.
Nu is het niet ongebruikelijk
dat de werkgelegenheidsgroei
achterblijft na afloop van een
economische recessie en de
werkloosheid nog een aantal
maanden oploopt, maar deze
keer duurt het wel erg lang. Me
nigeen breekt zich in Amerika
het hoofd over de mogelijke
oorzaak daarvan.
Een veel gehoorde redenering
is dat het zo langzaam vooruit
gaat omdat Amerikaanse bedrij
ven, toen het hen in de jaren
tachtig voor de wind ging, veel
te gemakkelijk mensen in dienst
Invoerheffing
VS op Japanse
bestelwagens
WASHINGTON Rtr
Flel Amerikaanse huis van afge
vaardigden is gisteren akkoord
gegaan met een verhoging van
de invoertarieven voor Japanse
bestelwagens van 2,5 tot 25 pro
cent. Het wetsontwerp moet
Amerikaanse producenten van
bestelwagens in staat stellen
hun prijzen drastisch te verho
gen.
Over de invoer van buiten
landse bestel- en bedrijfswa
gens bestaat al maanden een
controverse in de VS. Het ge
schil spitst zich toe op de vraag
of bedrijfswagens moeten wor
den aangeslagen als lichte
trucks of als personenwagens.
De heffing op personenwagens
is 2,5 procent, die op trucks 25
procent.
Tegenstanders waarschuwen
ervoor dat de wet in strijd is met
de internationale handselregels
en mogelijk aanleiding geeft tot
vergeldingsmaatregelen van Ja
pan.
hebben genomen. Gedoeld
wordt dan met name op de
dienstensector, die verantwoor
delijk was voor negentien van
de in totaal twintig miljoen
nieuwe banen die het afgelopen
decennium in Amerika gecre-
eerd werden. Dat kon van alles
zijn: van duurbetaalde accoun
tants, chique advocaten, en lis
tige managers tot winkelperso
neel, schoonmaakploegen en
17-jarige scholieren die op hun
vrije zaterdag bordenwasser
waren in een restaurant.
Maar sinds de recessie heeft
toegeslagen, zitten de bedrijven
met de gebakken peren, juist
ook ornaat deze keer, anders
dan bij eerdere recessies, ook de
dienstensector het zwaar te ver
duren heeft gehad. Door de
economisch malaise zien we
dat bedrijven in de dienstensec
tor principes als efficiency en
kostenbewustijn beginnen door
te voeren. Principes die in de
industrie al eerder opgang de
den, maar tot op heden door de
dienstverlenende bedrijven zijn
nagelaten, ondanks bijvoor
beeld de automatisering die op
grote schaal werd doorgevoerd.
Hierbij gaat het vooral om het
verhogen van de 'arbeidspro-
duktiviteit', oftewel met minder
mensen hetzelfde werk verrich
ten. Bij produceren van concre
te produkten zoals een auto
gebeurt dat via het investe
ren in meer en in modernere
machines. Hetzelfde geldt voor
huishoudelijke arbeid: met de
komst van de wasmachine in de
jaren zestig, werd de moderne
huisvrouw in staat gesteld niet
alleen de was witter te wassen,
maar houdt ze ook nog tijd over
om met de buurvrouw een ge
zellig bakkie te doen. In de
dienstverlening ligt dat echter
zo eenvoudig niet. Geef een
ambtenaar meer blocnotes en
scherpe potloden, hij zal er niet
meer nota's om schrijven, laat
staan dat de kwaliteit ervan zou
verbeteren. Zelfs een 'personal
computer' op zijn bureau is
geen garantie voor een hogere
produktiviteit.
Toch leefde men twintig jaar
geleden in de veronderstelling
dat de computer net als de
industriële revolutie en de me
chanisatie in de landbouw
zou leiden tot massale uitstoot
van kantoorarbeid. Het tegen
deel is tot nu toe het geval ge
weest. In de meeste organisaties
groeide het aantal werknemers
harder dan het aantal personal
computers. Automatiseerders
kwamen, automatiseerden en
zijn gebleven, ook toen zij met
het automatiseren klaar waren.
Bovendien bleek de computer
vooral in combinatie met het
fotokopieerapparaat fataal
voor de produktiviteit van de
gemiddelde kantoorwerker.
Een veelgehoorde klacht on
der kantoormensen is dat 'pa-
pierproduktie' zulke vormen
heeft aangenomen, dat men al
leen al aan het lezen van de
pennevruchten van de collega's
een dagtaak zou hebben. En
wat te denken van de vele ar
beidsuren (en de belangrijke
documenten!) die verloren zijn
gegaan toen in de afgelopen ze
ven jaar, miljoenen witte-boor-
den-werkers over de hele we
reld met vallen en opstaan heb
ben moeten leren werken met
Word Perfect? Pas nu iedereen
goed met de computer kan om
gaan, gaat het besparing ople-
Een andere bottleneck voor
produktiviteit in de diensten is
het verschijnsel dat steeds meer
mensen steeds meer tijd beste
den aan bezigheden waarvoor
ze eigenlijk niet zijn opgeleid of
aangenomen. Bijvoorbeeld ver
gaderen, rapporteren, het op
lossen van computerproblemen
of het op voormalige beauty
farms volgen van cursussen
'omgaan met je baas'.
Verwacht mag worden dat de
dienstensector in de jaren ne
gentig de vruchten zal gaan
plukken van de automatise-
ringsgolf van de jaren tachtig.
Veel bedrijven zullen met min
der mensen toekunnen. Boven
dien zal de produktiviteit verbe
teren omdat onder druk van de
internationale concurrentie
werk dat niet per se gedaan
hoeft te worden, zo veel moge
lijk zal worden teruggedrongen.
Dit proces is nog maar net be
gonnen en zal, zoals we al be
ginnen te zien bij banken en
verzekeringsbedrijven, nog tot
harde klappen kunnen leiden.
Als het bovenstaande klopt,
zullen de werkgelegenheidscij
fers die aanstaande vrijdag in
Amerika uitkomen minder
maatgevend zijn voor de toe
stand van de economie dan ve
len op het ogenblik denken. Een
stagnerende werkgelegenheids
groei is eerder een voorbode
van een nieuwe fase die zich
kenmerkt door een efficiënter
gebruik van mankracht. Dat
hoeft geenszins te betekenen
dat de welvaart minder snel zal
groeien, alleen dat deze met
minder mensen tot stand zal
worden gebracht, en dat de wit-
te-boorden-werker, voor het
eerst sinds de crisis van de jaren
dertig, niet meer zeker is van
zijn baan.
AMSTERDAM BRIGITTE SLOT
Brigitte Slot is werkzaam bij
het Institute for Research and
Investment Services (IRIS), een
samenwerkingsvei band van de
Robeco Groep en de Rabobank.
Ondanks vrijheid nauwelijks verschil tussen allerlei kantoren
DEN HAAG GPD
Voor het wisselen van buiten
landse valuta bestaan geen re
gels. Banken, grenswisselkanto
ren, de ANWB... Ze mogen zo
veel commissiekosten bereke
nen als ze willen. Des te opmer
kelijk is het dat het nauwelijks
uitmaakt of je je vakantiegeld
bij de ABN AMRO of bij een
Grenswisselkantooromruilt.
,,Het is een kwestie van even
wakker zijn", vindt D. Dethmar
van de Nederlandse Vereniging
van Banken. Regels zijn taboe,
want dat zou door de Europese
Commissie als kartelvorming
PARALLELMARKT
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Commerz Obligatie Fonds V
Commerz Obligatie Fonds VI
Dico li
DOC data
Dutch Take Over Targets
EHCO-KLM Kleding
Equity Law Aand. Ned. 1
E.& L. Akt. Beheer Ned.(2)
E.& L. Gulden Rente Fonds
E.& L Kapitaalmarkt Rente
E.& L. Portfolio Ned. (3)
Europ.Dev.Cap.Corp.
Gouda Vuurvast Holding
Groothandelsgebouwen
HCA Holding
Helvoet Holding
LCI Computer Group
Management Share
Melle, van
Nedcon Groep
Ned. Elevator Bel. Mi|
Nedschroef Holding
Neways Electronics Int.
New Europe Hotels
Ordina Beheer
Pan Pacific Winkelcentra
P&C Groep
Phoenix Beheer 'B'
Pie Medical
Public Storage Int.
Rood Testhouse
Simac Techniek
Sligro Beheer
1616169
10000
2100
6400
4874
2100
12886
75
4024
10564
1560
'325
3900
46,80
56,70
10,90
29,00
96,40
95,10
95,20
56,90
55,30
93.00
75,00
14,90
27,70
69,00
46,50
77,00
129,50
47,10
38,00
4,30
41,20
39,90
4780,00
89,70
6,30
20,50
16,50b
11,00
10,80
6,60
13.00f
48,20
135,00
38,50
48,20
1065,00
37,50
45,80
10,70
30,30
117,30
100,00
13,20
63,20
58,80
60,40
55,60
53,60
74,80
7,00
42,30
41,70
74,90
14,10
21,40
36,00
51,00
128,70
47,80
37,60
3,50
580,00
39,20
2,70
4,10
48,20
60,00
5720.00
83,50
7,80
18,50a
20,00
10,10
4,80
9,30
5,90
13,50
55,00
50,90
0,70
134,00
36,00
45,00
10,60
worden gezien en kartelvor
ming is volgens het Verdrag van
Rome uit den boze. Iedere bank
t veelal aan de hand
de middagkoersen die door
De Nederlandsche Bank wor
den verstekt haar eigen
koers.
Bovendien is wisselen geen
exclusief recht van de banken.
Iedereen die dat wil, mag een
wisselkantoortje beginnen. De
enige verplichting die de geld
wisselaars hebben, is een tele
foontje naar de Centrale Re
cherche Informatiedienst, als zij
vermoeden dat de klant op een
twijfelachtige manier aan zijn
geld is gekomen.
Iemand die duizend gulden
omwisselt in Duitse marken bij
het grenswisselkantoor in plaats
van bij ABN AMRO, verdient vijf
gulden (hij krijgt er 1.145 gul
den voor in plaats van 1.140).
De commissiekosten zijn bij
STAATSLENINGEN
74,20
14,00
20,50
58,50
5690,00
81,50
134,00
22,00
60,50
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Nederland 1986-92/96
Nederland 1982-88/92
Nederland 1980-91/00
Nederland 1987-93/97
Nederland 1982-88/92
Nederland 1985-89/92
Nederland 1980-86/95
Nederland 1986-90/93
Nederland 1990p.2000
Nederland 19791-11-85-94
Nederland 1983-89/93
Nederland 19901/11 p. 2000
Nederland 1990111 p.2000
Nederland 1990IVp.2000
Nederland 1984-90/94
Nederland 19901 p.2000
19841-90/94
198411-90/94
1987-92/95
1989-95/99
1983-84/93
1985-91/95
1977-78/92
1982-89/93
1985-91/00
1984-91/00
19851-91/95
1986-90/93
1989 p. 1999
198911 p. 1999
1989 p.1999
1987 p. 1993
19891-11 p.1999
1989IV p.1999
19851-11-91/95
19861-11-92/96
1988 p. 1998
196811-79/93
1987 p. 1994
1988 p. 1998
1988 p. 1996
1989 p.1999
1987 p. 1997
1986-92/96
1986 p. 1996
1986 p. 1995
1987-1 p. 1995
1987 p. 1997
1987-98/02
1988 p. 1994
1988-94/98
1987 p. 1994
1988 p. 1995
100,20
101,30
100,00
103,79
99,30
100,72
100,72
95,05
95.45
90,53
97,30
94,13
91,75
89,60
89,03
91.90
95,30b
97,00e
100,04
101,95
100,12
102,98
103,00
103,05
99,40
99,92
98,95
98,85
94,90
93,90
97,40
97,85
95,13
93,35
92,25
93,79
88,70
96,00
101,95
100.09
104,60
100.10
99,60
102,87
102,85
103,00
99,40
101,65
101,70
99,15
98,95
98,85
98,55
96,75
96,20
97,55
92.66
92,35
96.33
VERKLARING DER TEKENS
3 bieden
j exdividend
e gedaan bieden
f gedaan laten
g bieden exdividend
h laten exdividend
I gedaan bieden exdividend
BELEGGINGSFONDSEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Asia Pacific Growth Fund
Asian Selection Fund
Asian Tigers Fund
Austro Hungary Fund US
Beleggingsfonds Nederland
Bemco RentSelect
Bever Beleggingen
Canadian Investment Fund
Capital International Fund
Colonial Growth Shares
CLN Oblig. Dividend Fonds
CLN Obligatie Waardefonds
Delta Lloyd Investment Fund
DP America Growth Fund
DP Energy Resourc.Growth F.
EMF Rentefonds
EMS li
EGF Investments
E0E Index Fund
Europe Growth Fund
Euro<The)Spain Fnd Ltd US/
land Obligatie Fonds
beide kantoren gelijk. De naar
Griekenland afreizende toerist
kan meer verdienen. Voor hon
derdduizend Griekse drachmen
betaalt hij bij ABN AMRO 1.060
gulden, vijf tientjes meer dan bij
NMB Postbank.
Ook voor een Franse toerist is
ABN AMRO het minst voorde
lig. Voor drieduizend Franse
francs betaalt hij er 1.053 gul
den. Bij een particulier wissel
kantoortje in Den Haag is dat
1.028 gulden. Het grenswissel
kantoor rekent net als de Nuts-
spaarbank een kleine 1.040 gul
den.
Commissiekosten lopen niet
ver uiteen. Over het algemeen
zijn de kosten bij kleine wissel
kantoortjes in de centra van
grote steden groter dan bij een
reguliere bank. Met name voor
het inwisselen van kleine bedra
gen is een grenswisselkantoor
het meest voordelig.
IS Himalayan Fund US/
Korea Pacific Trust US
Leveraged Capital Holding
Nevas 17cumpref.
NMB Dutch Fund
NMB Geldmarkt Fonds
NMB Global Fund
NMB Obligatie Fonds
NMB Rentegroei Fonds
NMB Spaardividend Fonds
NMB Vast Goed Fonds
New Asia Fund
Nomura Warrant Fund
Obam, Beleggingsmi)
0AMF Rentefonds
Orange Fund
Pacific Dimension
Pacific Property Sec. Fund
Pierson Rente Groeifonds
Postbank Aandelenfonds
Postbank Beleggingsfonds
Postbank Vermogensgr fonds
Prosp. Int. High Income US
Rentotaal NV
RG America Fund
RG Divirente Fund
RG Europe Fund
RG Florente Fund
RG Pacific Fund
RG Strat. Portefeuille groen
RG Strat. Portefeuille blauw
RG Strat. Portefeuille geel
Rodin Prop. Shore Mall US/
Rolinco (pref.
Schroders Int. Prop. Fund
Sci/Tech SA
Suez Liq. Groeifonds
Unifonds
Universal Fund (kl)
Universal Fund
Vaste Waarden Nederland
VSB Mix Fund
Wereldhave
Yen Value Fund
ZOM Florida part. US f
34930
16422
7726
10424
2575
19710
13148
1182
31564
90,00
23,40
107,20
39,00
65,80
101,10
100,20
10,00
10,00
185,00
47,50
33,40
5,60
121,00
296,00
47,00
81,80
538,00
31,00
6500,00
9,00
462,00
123,00f
124.00
58,20
48,50
42.00
53,82
45,40
35,20
115,30
6,00
1,05
234,50
13,05
19,70
82,00
30,70
111,20
34,70
98,00
48,20
53,80
50,20
46,90
19,20
160,00
218,00
77,70
292,00
114,50
78,50
46.30
63,00
75,60
27,40
62,60
191,00
45,00
31.90
72,50
48,20
127,20
88,50
85,30
16,50
48,50
518,00
26,40
53,10
72,80
122,00f
123,50
51,00
45,00
11,55
21,40
85,00
27,20
115,00
50,20
57,20
55,40
3,90
153,70
97,70
116,50
90,00
17,30
78,50
32,20
110,00
106,50
63,80
101,70
50,30
50,00
101,80
106,10
64,50
110,50
71,80
35.50
HOOFDFONDSEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
ABN AMRO Holding
Fokker Vliegtuigenfabrie
Hunter Douglas
Internatio-Muller
Intern. Nederlanden Groep
Koninklijke Luchtvaart Mij
Kon. KNP
Kon. Nederl. Petroleum Mij
Nedlloyd Groep
290893
23983
59771
207100
2296
62144
33479
61209
69733
60929
54659
2604
199911
88239
72506
959104
117780
17270
12044
788552
124200
34354
29,60
32,30
156,50
47,50
142,00
55,60
61.90
42,40
29,20
40,50
93,20
56.80
95,00
69,70
40,70
175,70
40,30
69,50
79,90
60,70
93,00
19,00e
137,90
47,60
33,00
45,50
148,30
49,50
66,00
40,60
25,60
217,00
10,30
62,50
62,80
3^25
123,50
51,00
45.00
119,60
102,94
34,60
5,30
20,90
82,50
27,20
35.3
k
laten exdividend
LOKALE MARKT
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Aalberts Industrie
168,00
75.20
230,00
63,80
101,70
50,10
49,20
101,80
106,10
62,40
110,20
75,30
179,70
59,70
80,30
106,00
28,60
35,10
61,00
58,00
46,80
25,90
46,90
89,60
Belindo
Berkel's Patent Mij
Blydenstein-Willink
Burgman Heybroek
Calvé-Delft
Calvé-Delft Pref.
Calvé-Delft Cert.
Centrale Suiker My.
CVG.Gem Bez.
Econosto
Emba
Eriks Holding
Flexovit International
Fugro McClelland
Gamma Holding
Giessen-De Noord.
HAL Trust'B'
HAL Trust Units
HCS Technology
Holl. Beton Groep (HBG)
Homburg cert.
Hoop Effectenbank, van der
Kondor Wessels Gi
Kon. Bijenkorf Beh, I
Koppelpoort Holding
Mendes Gans
Moeara Enim Petr.Mij
Moeara Enim Opr.bew.
Naeff
NAGRON Nat.Grondbez.
Nationale Investeringsbank
NBM-Amsti
NEDAP
NKF Holding
Nederlandse Participatie Mij
Nederl. Springst.Fabr.
NutriciaGem.Bez.
Nutrii
r.Bedr
Nijverdal-tenCate
Omnium Eui
Orco Bank
OTRA
Palthe
Pirelli Tyre Holding
Samas-Groep
Sarakreek Hi
Schuitema
Schuttersveld Holding
Staal Bankiei
Stad Rotterdar
Telegraaf Holdingmijd
Textielgroep Twenthe
Tulip Computers
Twentsche Kabel Holding
ilever 7% Cum.Pref.Cert.
Unilever 6% Cum. Pref.
Unilever 4% Cum. Pref.
70,70 United Dutch Group Cert.
Vereenigde Glas Nat
VNU Ver. Bez. Pref
Ver. Transatl. Hyp.ban!
5500
157132
17016
13950
4000
2533
CN Uw doel
groep is geïn-
Ejj teresseerd in
-uw adverten-
tie op deze
plaats. Reser-
Ct, veer via onze
advertentie-
afdeling.
48,70
6,06
32,00
112.50
0,80
110,90
46,50
46,00
93.50
5,55
28,70
190,00
51,00
75,50
37,90
113,10
4890,00b
1165,00
150000,00
15000,00
16000,00
50,40
7050,00
21,50
71,50
294,50
51,00
18,80
124,00
143,00
84,50
19,10
119,80
68,00
103,00
77,00
49,00
66,00
60,00
23,50
14,50
46,90
58,12
- 94,10
240,00
31,10
Order HBG voor
distri-centrum
RUSWUK ANP
Kyle Stewart Properties (onder
deel van de Hollandsche Beton
Groep HBG) heeft van de Engel
se gemeente Doncaster op
dracht gekregen om een zoge
noemd 'Direct for Europe'-dis-
tributiecentrum te ontwikkelen
voor gecombineerd rail- en
wegvervoer. Het centrum kost
160 miljoen gulden.
Het zal het eerste in zijn soort
in het Verenigd Koninkrijk zijn
en wordt speciaal gebouwd om
het goederenverkeer door de
Kanaaltunnel efficiënt te laten
verlopen-
