'Maastricht
kost Europa
deel groei'
Vladivostok bevrijdt zich uit de ketenen van de beer
Economie
Laatste lossing van
Mazda's in Rotterdam
Cacaoberg is groter dan ooit
)ONDERDAG 30 JUL11992
Bedrijvigheid industrie neemt toe
den haag» De bedrijvigheid in de industrie neemt toe, meldde
het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) gisteren. In de maand
juni lag de bezettingsgraad (de tijd dat de machines draaiden)
op 84,5 procent. In maart was dat nog 83,8 procent.
Positief resultaat Chrysler
Detroit Het Amerikaanse concern Chrysler, na General Motors
en Ford de grootste autoproducent van de Verenigde Staten,
heeft in het tweede kwartaal van dit jaar een winst weten te boe
ken van 288 miljoen gulden. In dezelfde periode vorig jaar leed
het concern nog een verlies van 343 miljoen dollar. De omzet
gioeide van 12,65 miljard tot 15,08 miljard gulden. Chrysler wist
zijn marktaandeel in de VS te vergroten met 0,9 procent. Vol
gens bestuursvoorzitter Lee Iacocca lijkt het erop dat de Ameri
kaanse economie aan de beterende hand is.
Bij IBM meer banen weg dan gepland
armonk» Bij het Amerikaanse IBM, 's werelds grootste compu
terconcern, gaan meer banen weg dan was verwacht. Dit jaar
zullen er 32.000 arbeidsplaatsen verdwijnen in plaats van de
aangekondigde 20.000. Dat komt omdat meer mensen gebruik
hebben gemaakt van de afvloeiingsregeling dan werd verwacht.
Door het verminderen van het werknemersbestand moet IBM
1,94 miljard gulden extra ophoesten. Vorig jaar noteerde de
computergigant voor het eerst in zijn geschiedenis een verlies:
4,58 miljard gulden. Er werken nu 344.000 mensen bij IBM. Ook
de Nederlandse vestiging streept mensen van de loonlijst, waar
bij gedwongen ontslagen worden vermeden.
Duitse Allianz boekt verlies
münchen Het Duitse verzekeringsconcern Allianz heeft zijn uit
breidingsdrift moeten bekopen met een verlies in de verzeke
ringsactiviteiten. De grootste verzekeraar van Europa maakte
deze week bekend dat vorig jaar een verlies is ontstaan van 1,96
miljard gulden bij zijn assurantiën. In 1991 boekte Allianz hier
nog een winst van 200 miljoen gulden. Het verlies is veroorzaakt
door de overneming van de Amerikaanse Fireman's Fund Insu
rance Company, de Deutsche Versicherungs-AG en de Deutsche
Lebensversicherungs-AG uit de voormalige DDR. De Ameri
kaanse verzekeraar bracht een verlies van 688 miljoen gulden.
De ex-DDR-verzekeraars kostten Allianz even veel geld.
rotterdam gpd
Het laatste schip met Mazda's
voor de Nederlandse markt
wordt eind deze week bij de au-
toterminal van Europe Combi
ned Terminals (ECT) in Rotter
dam gelost. Het volgende schip
gaat naar Antwerpen. Vanaf 1
november verhuist ook de los
sing van de Mazda's voor Duits
land naar België.
Begin vorig jaar slaagde het
Antwerpse stuwadoorsbedrijf
Brussel noemt rekenwerk 'onrealistisch
De invoering van de Economische en Monetaire Unie, de
in Maastricht vastgestelde EMU, kost de EG de komende
vier jaar een half tot één procent aan economische groei.
Dat heeft het Internationale Monetaire Fonds (IMF) be
rekend. De Europese Commissie verwerpt de uitkomsten
van het IMF-rapport, dat deze week in Brussel voor op
schudding zorgde. Volgens de Commissie is het reken
werkvan het IMF „extreem en onrealistisch".
brussel gpd
Hessenatie er in Mazda uit Rot
terdam weg te halen. Het bedrijf
heeft voor de aanvoer van au
to's een terminal op de linker
Schelde-oever laten bouwen
met een oppervlakte van tachtig
hectare.
Het vertrek van Mazda bete
kent voor de Rotterdamse ha
ven een verlies van ongeveer
115.000 import-auto's per jaar.
Met elkaar gaat het om de helft
van de jaarlijkse auto-aanvoer
van ECT.
Ook Den Haag is niet onder de
indruk. Volgens een zegsman
van het ministerie van financiën
ligt Nederland juist goed op
koers wat de voorbereiding op
de EMU betreft. De Nederland
se plannen voor sanering van
de overheidsfinanciën zijn in
Brussel positief ontvangen, al
dus Financiën.
De berekeningen van het IMF
werden dinsdag onthuld door
het Franse dagblad Libération.
De Europese Commissie haast
te zich om de IMF-berekenin-
gen af te doen als een extreem
scenario'. Volgens de Commis
sie moet in de EG tot 1996 nog
geen half procent economische
groei worden ingeleverd. Na
1996 zou een procent per jaar in
de plus genoteerd kunnen wor
den. Het IMF geeft overigens
toe dat het gaat om computer-
berekingen en niet om voor
spellingen.
De IMF-cijfers over de nega
tieve gevolgen van de invoering
van de EMU komen voor de
Brusselse politiek nogal ongele
gen. Alleen Ierland en Luxem
burg hebben het verdrag van
Maastricht al goedgekeurd. In
Denemarken is het akkoord
weggestemd, de Fransen oorde
len op 20 september over Maas
tricht.
Om de EMU te kunnen in
voeren, moeten de landen van
de EG aan twee begrotingscrite
ria voldoen: het overheidstekort
mag niet meer dan drie procent
bedragen, de overheidsschuld
niet meer dan zestig procent
van het bruto binnenlands pro-
dukt. Voor landen die daar nu al
aan voldoen, zoals bijvoorbeeld
Frankrijk, is er weinig aan de
hand.
Voor de andere landen levert
de invoering van de EMU grote
problemen op. Zij moeten fors
bezuinigen op de overheidsuit
gaven om de EMU-normen te
kunnen halen. Dat gaat ten kos
te van de economische groei.
Volgens het IMF zou vooral Ita-
lë zwaar worden getroffen. In
het ongunstigste scenario van
het IMF zou de Italiaanse over
heid jaarlijks 7,7 procent min
der moeten uitgeven. Dat kost
de Italianen in 1996 bijna 3,5
procent van hun economische
groei.
Volgens het pessimistische
scenario van het IMF slaagt Ne
derland er niet in de EMU-nor
men te halen. Volgens de opti
mistische variant blijft Neder
land met een overheidstekort
van onder de drie procent wel
binnen de norm. Die optimisti
sche IMF-variant komt overeen
met de berekeningen die de Ne
derlandse regering aanhoudt.
Minder angst
voor hoge rente
in Duitsland
londen-berlun the independent
De inflatie in West-Duitsland is
gedaald tot 3,3 procent, het
laagste percentage in meer dan
een jaar. Door deze daling wor
den de vrees voor een volgende
verhoging van belangrijke Duit
se rentetarieven getemperd.
Het Westduitse indexcijfer
voor de kosten van van levens
onderhoud is in juli gestabili
seerd. In juni daalde de inflatie
ook al, maar toen was een prijs
verhoging voor benzine nog
buiten beschouwing gelaten.
De Duitse cijfers, die beter
waren dan verwacht, werden
bereikt door lagere voedsel- en
energieprijzen, die deels te dan
ken zijn aan een stijging van vijf
procent van de mark ten op
zichte van de dollar.
Terwijl de sterkere mark de
importkosten omlaag bracht,
profiteerden de Duitse inflatie
cijfers in juli ook van de op de
dollar gebaseerde olieprijzen.
Bovendien werden de prijzen
onder controle gehouden door
een scherpe daling van de prij
zen van groente en fruit van het
seizoen.
Op de beurs van Frankfurt is
de vrees verdwenen dat de Bun
desbank de recente verhoging
van het wisseldisconto tot 8,75
procent zou vervolgen met een
verdere verhoging van de ge
wichtiger Lombardrente, nu
9,75 procent.
Deskundigen verwachten dat
de Duitse inflatie de komende
maanden zal schommelen tus
sen de 3,3 en 3,5 procent. De re
gering in Bonn is echter van
plan de BTW in januari met een
procent te verhogen tot vijftien
procent, om zo te voldoen aan
de harmonisatieregels van de
Europese Gemeenschap en om
de stijging van overheidsuitga
ven te financieren.
De Bundesbank, zich bewust
van de verhoging van de BTW,
heeft niettemin duidelijk ge
maakt vast te houden aan een
lagere inflatie, met het nulper
centage als doel. Dat betekent
dat de bank de komende ander
half jaar een streng monetair
beleid zal voeren.
den haag-geneve saskia van westhreenen
Er is niet tegenop te eten. Een berg van tweehon
derdvijftig ton cacaobonen ligt in de verwerkende
landen wereldwijd te wachten op verwerking.
Honderdvijftig ton daarvan bivakkeert al tien jaar
lang in een Amsterdamse opslagloods, omdat de
Nederlander van nature nu eenmaal een grote
chocolade-eter is. In de producerende landen ligt
nog een grotere voorraad.
In Genève praten producerende en consume
rende landen over het gigantische overschot aan
cacao. En daarmee over een waardige wereld-
prijs. Maleisië is een van de veroorzakers van het
probleem. Het land is een grote producent van
rubber en olie, maar sinds kort ook van cacao. Zo
wil het de economie wat minder wankel maken.
Ook Indonesië plant met een ongeremde vaart
cacaobonen. In tien jaar is de produktie opge
voerd van 7000 tot 120.000 ton. Verreweg de
grootste producent is Ivoorkust. Het land verdub
belde in acht jaar zijn produktie en zorgt in z'n
eentje voor eenderde van wereldproductie van
cacao: bijna 850 miljoen ton bonen per jaar.
„Het is moeilijk om de markt te remmen", ver
telt drs. Th. van der Waerden van de Nederlandse
Cacao en Cacaoprodukten Vereniging (NCCV).
„Je stopt een boon in de grond en na drie jaar
pluk je de eerste vruchten. Dat gaat dan zo n
twintig tot dertig jaar door. Produktiebeperking
van een natuurprodukt is moeilijk."
Van der Waerden is net terug van de conferen
tie. Nederland is er fors vertegenwoordigd. Het is
een uitvloeisel van onze grote genegenheid voor
chocolade. Nederland snoepte vorig jaar 65.000
ton aan repen, bonbons, candybars en aanver
wante artikelen. Dat is ruim vijf kilo per persoon.
Ter vergelijking: een Chinees gebruikt tweehon
derd gram chocolade per jaar.
Al acht jaar lang zwelt de bonenberg dagelijks
aan. De voorraad bonen die over de hele wereld
in pakhuizen ligt opgeslagen, is even groot als een
achtmaandelijkse consumptie. Het gevolg daar
van is een prijs die in zeventien jaar niet zo laag is
geweest. Op de termijnmarkt in Londen sloten de
contracten voor juli 55 gulden lager op 956 gul
den per ton, in New York daalde de prijs met 75
gulden naar 1075 gulden per ton.
Minister Gauze van Grondstoffen van Ivoorkust
pleitte deze week in Genève voor een verdubbe
ling van de wereldprijs. Hij verbood andere lan
den om hun voorraden op de markt te gooien,
waardoor de prijs nog verder daalt. De consume
rende landen, waaronder Nederland, willen een
schema voor exportbeperking. De producerende
landen zouden zoveel mogelijk overtollige cacao
moeten achterhouden en opslaan, als dat vanwe
ge een de lage prijs nodig zou zijn. Op lange ter
mijn zou de totale produktie moeten worden be
perkt.
De kosten die met het voorgestelde plan zijn
gemoeid, moeten worden betaald uit een heffing
op de cacaoprijs, vinden de producerende lan
den. De consumerende landen vinden dat het
grootste gedeelte van dat geld moet worden op
gebracht uit achterstallige afdrachten aan de In
ternational Cocoa Organisation. Die heeft ruim
230 miljoen gulden tegoed met name van
Ivoorkust en Brazilië als bijdrage aan de buf
fervoorraad.
British Telecom
schrapt dit jaar
35.000 banen
Het Engelse telecommunicatie
bedrijf British Telecom schrapt
nog dit jaar ruim 35.000 banen.
Dat heeft het bedrijf gisteren
bekendgemaakt bij de publika-
tie van de eerste-kwartaalcijfers
van het lopende boekjaar. Op 1
april had Telecom 210.500
werknemers in dienst.
Het aantal personeelsleden
dat zich heeft aangemeld om
het bedrijf vrijwillig te verlaten,
is dit jaar gegroeid van 20.000
tot 29.000. Door natuurlijk ver
loop en de verkoop van enkele
onderdelen van Telecom, komt
het aantal vertrekkende werk
nemers boven de 35.000 uit, al
dus financieel directeur Barry
Romeril. De terugdringing van
het aantal banen wordt ingege
ven door de recessie in Groot-
Brittannië.
In het eerste kwartaal van het
boekjaar dat bij British Telecom
op 1 april begint, heeft het be
drijf een 28 procent lagere winst
vóór belastingen behaald.
IMF geeft arme
landen extra jaar
goedkoop krediet
washington ap
Het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) heeft 72 regeringen
van ontwikkelingslanden een
extra jaar gegeven voor het ver
krijgen van leningen tegen een
zeer lage rente. Voor de lenin
gen komen landen in aanmer
king met een laag inkomen per
hoofd van de bevolking.
Het IMF heeft sinds 1987 zo'n
8,75 miljard dollar (14,5 miljard
gulden) aan leningen voor arme
landen beschikbaar. Slechts
twintig van de 72 landen wisten
echter van de gunstige voor
waarden te profiteren. Onge
veer 3,2 miljard dollar is ver
strekt. Een regering die een aan
vraag indient, moet een beleids
plan opstellen met doelstellin
gen die binnen drie jaar moeten
worden bereikt. IMF en Wereld
bank moeten het plan goedkeu
ren.
De leners krijgen tien jaar de
tijd om het geld terug te betalen
en hoeven in de eerste 5,5 jaar
slechts 0,5 procent rente te be
talen. De rente op normale le
ningen van het IMF ligt dicht bij
de marktrente.
the independent
Op perron één van het station van
Vladivostok, het oostelijke eindpunt
van de Transsiberische spoorlijn,
meldt een plaquette dat Moskou
9.288 kilometer ver weg is. San Fran-
sisco ligt geografisch gezien dichter
bij. De afstanden op het Russische
continent zijn enorm, maar voor de
Russische inwomers van het verre
oosten kunnen ze niet groot genoeg
zijn. De meesten zouden wensen dat
Moskou, gewoonlijk eenvoudig 'het
centrum' genoemd, aan de andere
kant van het sterrenstelsel lag.
Gedurende de 70 jaar van commu
nistische overheersing was Vladi
vostok voor buitenlanders en andere
Russen een gesloten stad. Haar be
langrijkste doel was dienst te doen als
basis voor de voormalige Sovjet-vloot
op de Stille Oceaan. De meeste indus
triële ontwikkeling is opgezet om te
voorzien in de behoeften van het le
ger.
Het omliggende gebied, dat zich
uitstrekt tot in de immense vlakten
van Siberië, is rijk aan natuurlijke
hulpbronnen, maar een groot deel
van het hout en de mineralen werd
gewonnen en naar Ruslands indus
triële hart aan de andere kant van het
continent gestuurd.
Nu het communistische systeem
wordt ontmanteld, de Stille Oceaan
vloot wegens gebrek aan brandstof
zelden de haven verlaat en Vladi
vostok sinds begin dit jaar is openge
steld voor bezoekers, probeert de
plaatselijke bevolking zich wanhopig
los te maken van Moskous economi
sche wurggreep. De inwoners zouden
willen dat Vladivostok haar oude rol
van zeehaven naar Azië weer terug
krijgt. En zij zouden graag meer vrij
heid hebben om de Oostsiberische
hulpbronnen voor zichzelf te ontgin
nen.
Vladivostok werd in 1860 gesticht
en tegen de eeuwwisseling was het
een bloeiende vrijhaven geworden,
waar handel werd gedreven met om
liggende landen in Oost-Azië. Tegen
de tijd dat in 1916 de Transsiberische
spoorlijn klaar was, waardoor er over
land een directe verbinding met Parijs
was, had de stad een groot aantal Eu
ropese handelaren aangetrokken.
Maar de welvaart van de stad duurde
kort, aangezien de Bolsjewieken aan
de macht kwamen en zij de deur
dichtgooiden voor buitenlandse han
del. Nu kijkt Vladivostok voor haar
toekomst opnieuw naar het oosten en
weg van Moskou.
„Moskou moet zich realiseren dat
het land zich niet op de oude gecen
traliseerde manier kan ontwikkelen",
De haven van Vladivostok. De stad wil zich weer openen naar Oost-Azië, het gebied waarmee de voormalige 'verboden stad' vóór de communistische revolutie nauwe be
trekkingen onderhield. foto meirion harries
zegt Alexander Korobejev, hoogleraar
recht aan de universiteit van Vladi
vostok. Korobejev werkt samen met
andere plaatselijke academici en za
kenmensen aan een plan dat de re
gionale overheid meer zeggenschap
zou geven over de ontginning van de
hulpbronnen in het gebied en de
macht om garanties af te geven voor
de belangen van potentiële buiten
landse investeerders.
Maar het is een moeizaam gevecht.
Moskou is onwillig om het verre oos
ten enige economische autonomie te
ge'ven. President Jeltsins adviseurs
zijn bang dat speciale concessies een
precedent kunnen vormen voor ande
re gebieden binnen de Russische fe
deratie. Bovendien willen zij de na
tuurlijke hulpbronnen niet kwijt die
zij al tientallen jaren uit het gebied
krijgen. „Moskou heeft nu geen
macht meer om te nemen, maar zij
wil nog niets geven", aldus Korobejev.
De buit is enorm. Volgens Edouard
Saubolle, een Frans-Russische zaken
man die in Tokyo de economische
belangen vertegenwoordigt van het
Russische verre oosten, is de rijkdom
aan mineralen in oostelijk Siberië
nauwelijks aangeroerd door voorma
lige Sovjet-ondernemingen.
Saubolle beweert dat het verre oos
ten 30 procent bezit van de totale
koolvoorraden van de voormalige
Sovjet-unie, 40 procent van de vis,
dertig procent van het timmerhout,
90 procent van de diamanten en een
nog niet in kaart gebrachte hoeveel
heid olie. marmer en diverse minera
len die het niéuwe Rusland niet wil of
kan ontginnen.
De rijkdom van het Russische verre
oosten heeft ertoe geleid dat veel za
kenmensen uit Japan, Zuid-Korea,
China, Australië en de VS het gebied
hebben bezocht. In juni, toen Jeltsin
een bezoek bracht aan Washington,
maakten de VS bekend dat zij hun
consulaat in Vladivostok zullen her
openen.
Ook twee kantoren van de Verenig
de Naties strijden om het hardst om
geld aan te trekken voor het gebied.
De Industriële Ontwikkelingsorgani
satie van de VN heeft een plan opge
steld voor een vrije economische zone
rond Vladivostok, met soepele belas
tingtarieven voor de nieuwe indus
trieën. Het Ontwikkelingsprogramma
van de VN wil daar niet voor onder
doen en heeft een nog ambitieuzer
plan in elkaar gedraaid om het Russi
sche verre oosten door middel van
een 30 miljoen dollar kostend ontwik
kelingsproject in de rivierdelta van de
Turnen te verbinden met het noord
oosten van China, Mongolië, de twee
Korea's en Japan.
Maar niemand heeft enig idee waar
het geld voor deze twee plannen van
daan moet komen. Tot nu toe hebben
weinig buitenlandse zakenmensen
vanwege de politieke onzekerheid en
economische chaos blijvende investe
ringen gedaan. De meesten sluiten
snelle handelsovereenkomsten of
stippelen werkbare onderzoeken uit
voor de toekomst.
Japanse bedrijven worden verder
gehinderd door het voortdurende
conflict tussen Tokyo en Moskou over
het eigendom van de zuidelijke Kuril
len, een eilandengroep voor de kust.
De Japanse regering heeft de zaken
wereld gezegd zich te onthouden van
grote ontwikkelingsprojecten in Rus
land totdat het geschil is opgelost.
Maar Japanse bedrijven doen zelf al
onderzoek naar de hulpbronnen van
het gebied, die ze in de toekomst
graag willen ontginnen om te kunnen
voldoen aan de voortdurend groeien -
de vraag van de Japanse industrie
naar grondstoffen.
„De inwoners van Vladivostok wa
ren euforisch toen de stad openging",
aldus Alexander Latkin, een econoom
die vroeger verbonden was aan de
prestigieuze Academie voor Weten
schappen en nu aan het hoofd staat
van een particuliere denktank. „Zij
verwachtten een stroom buitenlands
geld. Maar buitenlandse zakenmen
sen moeten zeker zijn over de toe
komst en zij hebben een infrastruc
tuur nodig. In het verre oosten be
staat deze infrastructuur bijna hele
maal niet."
De spanningen tussen Moskou en
het verre oosten zorgen nu al voor
vertraging bij een groot oliewinnings
project op de oostkust van het eiland
Sachalin. Een internationale inschrij
ving voor de winning en ontwikkeling
van de olie- en gasreserves van het
gebied werd oorspronkelijk gewon
nen door een Japans-Amerikaans
consortium van Mitsui, Marathon Oil
en McDermott International Inc.
Maar na uitgebreid lobbyen in Sacha
lin door bedrijven die hadden verlo
ren, heeft de Russische regering ge
suggereerd dat ook andere oliemaat
schappijen toestemming krijgen voor
deelname aan het project. Volgens
Mitsui zit er naar scnatting 100 mil
joen ton olie en 400 miljoen kubieke
meter gas voor de kust van Sachalin.
Voorlopig is de enige florerende
handel in Vladivostok die in tweede
hands lapanse auto's, die door Russi
sche zeelieden de Japanse Zee over
worden gebracht en door een aantal
duistere misdaadsyndicaten over heel
Rusland worden gedistribueerd. Mis
daad is een groeiend probleem, en
het hele gebied ademt een geweldda
dige, grensgebiedachtige atmosfeer.
Het economisch potentiëel is er,
maar zelfs de plaatselijke bevolking
begint zich te realiseren dat ontwik
keling niet alleen maar een zaak is
van .het verstrekken van visa aan een
paar buitenlandse zakenlieden.
VERTALING LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
Cacao-overslag in de Amsterdamse haven. De voorraden kunnen door het enorme aanbod met geen moge
lijkheid worden weggewerkt. foto anefo rob c. croes
