Spelen
uithangbord
voor Catalonië
-,rr
n
•>0) ff*-
ik iU I
li HÉM
•w
ZATERDAG 25 JUL11992
De advertentiecam
pagne. Voor deze ac
tie in het buitenland
werd negen miljoen
gulden uitgetrokken.
IN WELK LAND ZOU U DIT
PUNT PLAATSEN?
INCATALONIË NATUURLIJK.
Barcelona is niet de tweede stad van Spanje
De weg naar het Olympisch stadion in Barcelona. Catalonië probeert de aandacht van de massa te trekken. 'Barcelona ligt niet In Spanje' foto epa
HANS JACOBS RUUD DE WIT
ELIZABETH NASH
e Catalaanse nationalisten heb-
W ben goed begrepen dat ze met
de Olympische Spelen een unie
ke kans krijgen voor het voetlicht te treden.
Kosten noch moeite zijn gespaard om een
Catalaans stempel te drukken op de Olym
piade. Barcelona hangt vol met Catalaanse
vlaggen. Burgemeester Pasqual Maragall
heeft het zelfs nodig gevonden om een tegen
offensief te beginnen en de burgers te vragen
toch vooral ook respect té tonen voor de
Spaanse tweekleur. Maragall noemde die
'een gemeenschappelijk symbool van alle
volken van het democratische Spanje'. Zo te
zien is zijn oproep aan dovemansoren ge
richt.
De afgelopen dagen heeft de conservatief-na-
tionalistische regering van het autonome Ca
talonië er nog een schepje bovenop gedaan
met een peperdure advertentiecampagne in
het buitenland, hetgeen prompt leidde tot
een politieke rel. Niet alleen de Catalaanse
trots staat op het spel, ook Spanjes imago is
inzet van het touwtrekken rond La Senyera
de Catalaanse vlag.
„In welk land zou u dit punt plaatsen?",
luidde de indringende vraag die wereldwijd
en paginagroot door de Generalitat, de rege
ring, werd gesteld. Afgebeeld was een stip
met de naam Barcelona op een verder lege
achtergrond. Het antwoord volgde een pagi
na verder. „In Catalonië, natuurlijk." Waarop
een lofzang volgde op 'één van de motoren
van Europa'.
Citaat: „Catalonië, een land dat het genie
van Picasso, de kracht van Miró, de verbeel
ding van Dali, de vernieuwing van Tèpies, de
kunst van Montserrat Caballé en Josep Carre-
ras, het meesterschap van Pau Casals, de durf
van Gaudi en van zovele anderen heeft on
derkend en aangemoedigd. Een land dat de
Olympische Spelen voor zich heeft weten te
winnen, die in de hoofdstad, Barcelona, wor
den gehouden."
Dolkstoot
Meer dan negen miljoen gulden heeft de ad
vertentiecampagne, die vandaag een vervolg
krijgt, al gekost. Gerenommeerde bladen als
de Financial Times. The Guardian. The Inter
national Herald Tribune, The New York Ti
mes, The Times, Le Monde, Newsweek, Der
Spiegel en La Republica en in Nederland Else
vier, deden er goede zaken mee. „Het was
een verantwoorde uitgave", vond de Cata
laanse president Jordi Pujol. Of de adverten
ties in de Nederlandse vertaling met enke
le storende fouten ook buiten Spanje ef
fect sorteren valt natuurlijk niet te meten.
Over twee weken mag er geen
twijfel meer bestaan. Heel de
wereld moet dan weten dat
Barcelona niet de tweede stad
van Spanje is, maar de hoofd
stad van Catalonië. En dat is
„een land in Spanje, meteen
eigen cultuur, taal en identi
teit". Een betere kans om die
boodschap over te brengen dan
de vandaag in Barcelona be
ginnende Olympische Spelen is
er niet en zal er ook wel nooit
meer komen.
Maragall noemde het in elk geval geldverspil
ling „omdat iedereen wel weet dat Barcelona
in Catalonië ligt, en Catalonië in Spanje en
Spanje in Europa."
Het weekblad CambioI6 riposteerde met
twee pagina's waarop de vraag wordt gepara
fraseerd: „In welk land zou u Catalonië plaat
sen?. In Spanje, natuurlijk." De Spaanse rege
ring wees er fijntjes op dat zij het meeste
(meer dan 50 procent) heeft bijgedragen aan
het tot stand komen van de Spelen en of de
Generalitat daar maar even rekening mee wil
houden. Dat wil Pujol nou net niet en tot zijn
grote vreugde wijzen opiniepeilingen uit dat
de meeste Catalanen sinds kort denken dat
de eigen regering het grootste aandeel heeft
geleverd bij de organisatie en financiering
van de Spelen.
Voor Pasqual Maragall was de advertentie
mede daarom ook een soort dolkstoot in de
rug. Maragall, die ook voorzitter is van het or
ganisatiecomité van 'de 25ste olympische zo
merspelen, is ver uit de populairste politicus
in Catalonië en zeker in Barcelona. Hij is ech
ter lid van de socialistische partij van de
Spaanse premier Felipe Gonzalez en daar
door een verklaard tegenstander van Pujol.
J i
I mm - IIHHk'W
Deze twee politieke tegenspelers hebben
sinds Barcelona in 1986 de zomerspelen
kreeg toegewezen, menig gevecht geleverd.
Beiden hebben ook geen gelegenheid onbe
nut gelaten om elkaar publiciteitsvliegen af te
vangen, waarbij Pujol die aanvankelijk
geen voorstander was van de komst van de
Spelen bijna steeds aan het kortste eind
trok. Olympische Spelen worden nu eenmaal
aan een stad toegewezen en niet aan een re
gio of een land en Maragall had het grote
voordeel dat de enorme investeringen voor
het overgrote deel zijn opgebracht door zijn
socialistische vrienden in Madrid.
Garantie
Maar de advertentiecampagne van Pujol in
het buitenland is vooral een lage streek om
dat Maragall de afgelopen twee jaar heeft ge
probeerd de Olympische Spelen buiten de
politieke tegenstellingen in Catalonië te hou
den. Zelfs bij de regionale verkiezingen van
enige maanden geleden weigerde hij nadruk
kelijk stelling te nemen over heikele onder
werpen als de erkenning van een Catalaans
Olympisch Comité, de aanwezigheid van de
Catalaanse vlag of het spelen van het eigen
volkslied bij de openingsceremonie in het
stadion van de Montjuic. Maar achter de
schermen heeft hij, samen met de voorzitter
van het IOC, de Catalaan Juan Antonio Sa
maranch, er voor gezorgd dat de Catalaanse
aanwezigheid wel degelijk op de Spelen van
Barcelona is gegarandeerd.
Want ook al is het Catalaans Olympisch
Comité niet door het IOC erkend en ook al
zullen de Catalaanse leden van de Spaanse
ploeg niet achter hun eigen vlag defileren,
toch kan moeilijk worden beweerd, dat de
nationalisten niet aan hun trekken zijn geko
men.
Het Catalaans is één van de vier Olympi
sche talen (naast het Spaans, Engels en
Frans), de Catalaanse vlag wappert vandaag
overal breeduit en als koning Juan Carlos de
Spelen opent, zal hij eerst naar de Catalaanse
nationale hymne. Fis Segadors ('de Maaiers')
moeten luisteren. Els Segadors herinnert iro
nisch genoeg aan een veldslag in 1640 toen
500 maaiers Barcelona binnentrokken, de
huursoldaten van de koning van Spanje met
hun sikkels afslachtten en de stad vier dagen
bezet hielden.
Het blijft daarom gissen, waarom Pujol en
zijn Generalitat juist de week voor de ope
ning van de Spelen hebben gekozen voor de
publiciteitscampagne in het buitenland.
'Angst' om zich te vervreemden van de meer
radicale nationalisten, die heel Catalonië
hebben vol gehangen met Catalaanse vlag
gen en leuzen als Freedom for Catalonia zou
een van de redenen kunnen zijn.
Gepland
Voor die Engelstalige slogan is gekozen om
het internationale bereik zo groot mogelijk te
maken. Maar anders dan hun Baskische te
genhangers zijn de methoden van de Cata
laanse nationalisten overwegend geweldloos.
„Wij willen de Spelen gebruiken om te laten
zien dat Catalonië bestaat en om de mensen
te laten weten dat Catalonië een natie is zon
der haar eigen staat. Onze campagne is niet
tegen de Spelen gericht", zegt Mare Puig,
woordvoerder van Accio Olim pica, een Cata
laanse culturele organisatie.
Hij wil dal iedere bezoeker aan de spelen
de roodgeelgestreepte Catalaanse vlag en de
aanplakbiljetten met Freedom for Catalonia
ziet. Niet agressief, maar 'met een feestelijk
tintje en een glimlach op de lippen'. Dat is
geen verstoring van de orde, zegt hij, maar
een 'positief kanaliseren van nationalistische
sentimenten'. Ondanks dergelijke verzekerin
gen zijn de autoriteiten zenuwachtig. Zij wil
len geen herhaling van de gedirigeerde boy
cot, toen Catalaanse nationalisten koning
Juan Carlos uitjouwden en uitfloten toen hij
in september 1989 het Olympisch stadion
opende.
Een socialistische afgevaardigde in het Ca
talaanse parlement, Javier Soto, zei dat de
'catalanisatie'-maatregelen al van het begin
af aan waren gepland en ontkende nadrukke
lijk dat het concessies waren om mogelijke
problemen af te wenden. Maar Tomeu Mar
tin, woordvoerder van de nationalistische
campagne Crida a la Solidaritat (Oproep
voor Solidariteit), zegt: „Wij zouden ons on
mogelijk kunnen voorstellen dat we deze be
langrijke vooruitgang hadden geboekt zonder
de volksmobilisatie die heeft plaatsgevon
den."
Doel
De ontvankelijkheid van de organisatoren
voor de Catalaanse eisen werd groter nadat
de parlementsverkiezingen in maart een
plotselinge toename lieten zien in nationalis
tische stemmen. Voor het eerst kreeg de slu
we Pujol met zijn Convergencia i Unio een
absolute meerderheid: zeventig zetels van de
135. De partij staat voor grotere autonomie
voor Catalonië binnen de Spaanse staat. Es-
querra Republicana (Republikeins links), dat
wil dat Catalonië zich van Spanje afscheidt,
kwam tegelijkertijd van drie op elf zetels.
Daarmee werden zij na de socialisten (40 ze
tels) de derde partij van Catalonië.
Voor veel campagnevoerders gaat het nog
niet ver genoeg. „Wij willen niet dat de ko
ning de Spelen bijwoont", zegt Tomeu Mar
tin, „Wij willen de volgorde van de Olympi
sche teams volgens het Catalaanse alfabet,
niet volgens het Franse, zoals nu het geval is.
En we willen dat de Catalaanse vlag wordt
gehesen wanneer er een Catalaanse atleet
wint."
La Crida zal propaganda-acties voeren zo
lang de spelen duren. Zoals die van een jon
geman die op 13 juni, toen het Olympisch
vuur uit Griekenland in de Catalaanse haven
stad werd verwelkomd, op het podium
sprong en met een "Freedom for Catalonië'-
vlag begon te zwaaien. Zullen de autoriteiten
dat afkeuren? „Waarschijnlijk", antwoordt
hij.
Politiemacht
Veel hangt af van de houding van de politie.
Catalonië geniet samen met Baskenland en
Galicië meer autonomie dan de andere veer
tien regio's van Spanje. Maar Madrid staat er
op belangrijke terreinen als belastingen en
veiligheidstroepen te blijven beheren. „Vei
ligheid is altijd in handen van de Spanjaar
den", zegt Mare Puig. „Spaanse politieman
nen in Catalonië komen uit Spanje. Dus wan
neer er een Catalaanse demonstratie is,
wordt de politie erg nerveus. Zij hebben een
duidelijke 'opdracht niet tussenbeiden te ko
men, maar er zijn conflicten." La Crida gaat
een campagne voeren tegen het inzetten van
politie, met affiches waarop de tekst 'Ga naar
huis'.
Volgens één van de leiders van EsquerTa,
Alben Beltran, willen de meeste Catalanen
onderhandelen over onafhankelijkheid van
Spanje. „In maan, na verkiezingen, is in een
onderzoek aangetoond dat twee van de drie
Catalanen voor een onafhankelijk Catalonië
zijn", zegt hij. „Ons doel is dat alle bezoekers
aan de Olympische Spelen en alle televisie
kijkers zich bewust worden van ons conflict
met Spanje en van de steun van de meerder
heid van de Catalanen voor onafhankelijk
heid.
Maar hij is tegen gewapende actie, zoals
dat van de Baskische afscheidingsbeweging
ETA, of vorig jaar ontbonden de kleine
Catalaanse tegenhanger Terra Lliure (Vrij
Land). „De gewapende strijd heeft geen toe
komst", aldus Beltran. De Spaanse regering is
er ook niet helemaal gerust op. Barcelona
wordt door zo n 40.000 man veiligheidstroe
pen bewaakt; vlak voor de Spelen zijn 36 Ca
talanen voor ondervraging opgepakt. Zij zou
den tot voor kort banden hebben gehad met
Terra Lliure.
Eén van de gearresteerde en inmiddels
weer vrijgelaten vrijheidstrijders. Carles
Buenaventura, heeft gezegd tijdens zijn on
dervraging door de Guardia Civil geslagen en
gemarteld te zijn. Ook de anderen kwamen
met soortgelijke verklaringen.
Maar dit zal de internationale sportwereld
een zorg zijn. Pas als Terra Üiure de komen
de weken op een gewelddadige wijze van
z.ich laat horen, zal de kwestie van de Cata
laanse autonomie echt de internationale
aandacht krijgen die Pujol met zijn adverten
tiecampagne probeert te kopen.
