Financien
P
Vertrouwen in Philips wordt cynisme
ZATERDAG 25 JULI 1992
BEURSEFFECTEN
VERKLARING DER TEKEN
-w- eachte n
I Janssen, Dank voor
uw brief. Ik krijg
vaak brieven met vergelijkbare
strekking als het slecht gaat op
de beurs. U stelt in uw brief dat
ik de argeloze lezer van deze
krant 'met mooie praatjes' naar
de aandelenbeurs lok, maar dat
hij de afgelopen vijf jaar weinig
plezier heeft gehad van zijn be
legging. Dat laatste klopt. De
Nederlandse aandelenbeurs is
na de koersdalingen van de af
gelopen dagen weer terug op
het niveau van voor de krach
van 1987.
Veel mensen zijn, net als u, tus
sen 1987 en 1989 met beleggen
begonnen. En ik moet toegeven
dat het sindsdien geen gemak
kelijke periode is geweest voor
beleggers. Maar wanneer u zegt
dat het altijd de kleine belegger
is die het nakijken heeft, en dat
de 'grote jongens' de dans ont
springen, dan moet ik u ongelijk
geven. De slechte resultaten van
de afgelopen vijf jaar waren het
resultaat van een serie onver
wachte gebeurtenissen, waar
niet alleen u en ik onmogelijk
tegenop hebben kunnen beleg
gen, maar waar zelfs de door de
wol geverfde beroepsbelegger
niet van terug had.
Laat ik de beproevingen nog
eens op een rij zetten. Na de
beurskrach van oktober 1987
ging het in 1988 weer steil om
hoog met de koersen. De 'mini-
krach' van 1989 maakte daar
aan een einde. Kort daarop viel
de Berlijnse muur. Voor velen
een zeer heuglijke ontwikkeling,
maar niet voor beleggers. Het
directe gevolg van de Duitse
hereniging was dat de rente in
heel Europa ging stijgen, juist
op het moment dat iedereen
verwachtte dat hij zou gaan da
len. Tot op de daL
ligt de rente hoger dan a
begin van 1990. Voor n
met een spaarrekening is de ho
ge rente aantrekkelijk, maar niet
voor de bedrijven in Europa en
dus ook niet'voor beleggers in
aandelen. Met de Golfcrisis, die
in augustus 1990 uitbrak, gin
gen olieprijzen omhoog en aan
delenkoersen opnieuw
omlaag. 1991 Was een goed jaar
voor aandelen, maar dat lag
vooral aan de gunstige afloop
van de Golfoorlog.
1992 Zou in het teken staan van
renteverlaging in Europa en het
economisch herstel in Amerika,
maar in plaats daarvan lijkt het
slechte nieuws zich opnieuw op
te stapelen. De afgelopen twee
weken was het weer raak. In Ja
pan zakte de Nikkei-index tot
onder de 16.000 punten, een
nieuw dieptepunt dat weinigen
een paar maanden geleden voor
mogelijk hadden gehouden. De
dollar ontsnapte dankzij massa
le aankopen van de centrale
banken ternauwernood aan een
nieuw historisch laagterecord.
De zeer omstreden renteverho
ging in Duitsland zaaide ver
warring over de hele wereld.
Een sterk staaltje hogeschool
psychologie van de Bundesbank
waartegen de zenuwen van vele
beleggers die toch al zo lang
op de proef zijn gesteld niet
tegen bestand bleken te zijn.
Verkooporders overspoelen
sindsdien de effectenbeurzen.
Alle winst uit de eerste maan
den van dit jaar, is in enkele we
ken teniet gedaan. Veel particu
liere beleggers zijn het wachten
moe. Ze zien er, net als u, geen
gat meer in en overwegen ten
langen leste om aandelen de
rug toe te keren.
Waaruit kan de geplaagde be
legger nog hoop putten? Een
niet aflatend optimisme over
het verwachte rendement in de
toekomst en een grote dosis hu
mor, zoals u schrijft?
Misschien moeten wij bij be
roemde beleggers te rade gaan.
Velen van hen worden niet heet
of koud van de recente koersda
lingen. Peter Lynch de abso
lute vedette in de Amerikaanse
beleggingswereld geeft in de
laatste Barron's ruiterlijk toe dat
de aandelenbeurzen op het
ogenblik zeer kwetsbaar zijn.
Desondanks blijft hij laconiek.
In de afgelopen eeuw telt Peter
Lynch op Wall Street vijftig da
lingen van 10 procent of meer,
dus elke twee jaar een 'correc
tie'. Vijftien keer daarvan zakten
de koersen zelfs meer dan 25
procent. De schommelingen
liggen in de aard van het beest
je. Het risico van koersdalingen
is de keerzijde van de hoge be
loning die je op de lange duur
krijgt op aandelen. Als in Gorre-
dijk het kwik tot onder de acht
tien graden onder nul zakt in de
winter, raakt toch ook niemand
in paniek?
Ik voel, meneer Janssen, dat u
nog steeds niet tevreden bent
met mijn antwoord. „U heeft
mooi praten, juffrouw Slot!", zie
ik u denken, „maar als ik mijn
10.000 gulden in juli 1987 op de
bank had gezet, dan had ik nu
3.680 gulden verdiend. Omdat
ik heb gekozen voor aandelen,
zit ik nu opgezadeld met een
schamele winst van 1.000 gul
den. Een winst die volledig
voortkomt uit dividenduitkerin
gen, aangezien de koersen per
saldo niet zijn gestegen."
U heeft gelijk, meneer Janssen.
Eén van die mooie praatjes is
dat het beleggen in aandelen al
leen op de lange termijn inte
ressant zou zijn. Vijfjaar is
daarvoor te kort. tien jaar is be
ter. Wie in 1982 voor 10.000 gul
den willekeurig Nederlandse
aandelen had gekocht, had nu
een belegd vermogen gehad
van ruim 47.000 gulden. U be
grijpt dat ik van mensen die
toen met beleggen zijn begon
nen nooit boze brieven krijg. En
in 1982 was het sentiment voor
aandelen welhaast nog slechter
dan nu.
Het lijkt mij dan ook niet ver
standig om op dit moment uw
aandelen te verkopen. Paniek is
een slechte raadgever. Ik kan u
niet garanderen dat de koersen
in de komende maanden weer
zullen gaan stijgen, maar vroeg
of laat moet het sentiment ten
goede keren. Het enige advies
dat ik u voor de komende dagen
kan geven is: stil zitten, als je
geknipt en geschoren wordt.
Met vriendelijke groeten,
AMSTERDAM BRIGITTE SLOT
Brigitte Slot is werkzaam bij
het Institute for Research and
Investment Services, een sa
menwerkingsverband van de
Robeco Groep en de Rabobank.
i gedaan bieden
gedaan laten
bieden exdividend
i laten exdividend
gedaan bieden exdividend
gedaan laten exdividend
DEN HAAG MARIEN V
Philips' topman Jan Timmer
kan praten als Brugman, maar
het vertrouwen van de belegger
blijft uiterst wankel. Na twee
jaar noeste arbeid en reorgani
satie, het verlies van tienduizen
den arbeidsplaatsen en kleine
lichtpuntjes aan het eind van de
tunnel, leek het de goede kant
op te gaan. Even noteerde het
aandeel Philips Electronics in
het voorjaar weer 39 gulden.
Deze week echter besloten de
begrotingsministers van de Eu
ropese Gemeenschap de 460
miljoen gulden subsidie voor
1993 voor de Hoge-Definitie-
Televisie (HDTV) te schrappen.
Een woordvoerder van Philips
wees er gisteren weliswaar op
dat het besluit van de ministers
pas definitief is als het Europees
parlement in het najaar met de
ze wijziging instemt en verze
kerde dat het schrappen van de
steun niet het einde van het
project van de Eindhovense
elektronicagigant en het Franse
Thomson betekent, maar toch
daalde de koers mede als gevolg
van dit bericht weer eens: met
twee kwartjes naar 25,50 gul
den.
Een dergelijk koersverloop is
uniek, zeker voor een concern
van deze omvang. Halverwege
de jaren tachtig bereikte het
aandeel-Philips de top met zo n
gulden of zestig. Die gunstige
koers brokkelde langzaam af en
klapte volledig in elkaar toen de
winst begin 1990 met 6 miljoen
gulden op praktisch nul uit
kwam. Philips werd plotsklaps
voor nog geen twintig gulden
op de beurs verhandeld. Voor
het schijntje van ruim 5 miljard
gulden had de concurrentie het
hele concern over kunnen ne-
'Macher' Timmer
Zo kon het niet langer, reali
seerde ook president-c
saris dr. Wisse Dekker zich. De
in meerdere opzichten in op
spraak geraakte topman Cor
van der Klugt moest het veld
PARALLELMARKT
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Austria Globelinvest
Berghuizer Papierfabr.
Besouw Kon van.
Biogrond Beleggingsfonds
Can.Overs.Pref (Can/)
Columbia Securities
Commerz Obligatie Fonds I
Commerz Obligatie Fonds II
Commerz Obligatie Fonds III
Commerz Obligatie Fonds IV
Commerz Obligatie Fonds V
Commerz Obligatie Fonds VI
Delta Lloyd Vastgoed Fonds
Akt Beheer Ned (2)
E L. Gulden Rente Fonds
E.& L. Kapitaalmarkt Rente
E.&L. Portfolio Ned. (3)
Europ.Dev.Cap.Corp.
Groothandelsgebouwen
HCA Holding
Inter/View Europa
IPNA
Khne Heitz
LCI Computer Group
Management Share
Nedcon Groep
Ned. Elevator Bel Mij
Nedschroef Holding
Neways Electronics Int
New Europe Hotels
Ordma Beheer
Pan Pacific Winkelcentra
P&C Groep
Phoenix Beheer 'B'
Pie Medical
Public Storage Int.
Rood Testhouse
Simac Techniek
Sligro Beheer
Suez Growth Fund
VHS Onr. Goed Mij
Vig.lanter Holding
1616169
10000
2100
6400
4874
2100
12886
75
4024
10564
1560
325
3900
46.80
56.70
10.90
29.00
118.00
96.30
96.20
96.40
95.10
95.20
96,30
12,20
57,80
56.90
55.30
70.90
105,30
102.60
75,00
14,90
27,70
69.00
46.50
77.00
0.18
46.10
48.20
129.50
47.10
38.00
3.10
580,00
42,50
5.70
4.30
41.20
39,90
4780.00
89.70
6.30
20.50
16.50b
11.00
74.20
990.00
4,90
10,80
6,60
13,00f
48.20
51,40
l.lOf
135.00
38.50
48.20
4,30
33.80
30.30
117.30
95.40
100.20
95.60
98.90
98.60
100,00
13.20
63,20
58.80
60.40
55.60
53.60
74.80
7.00
42.30
41.70
69.90
72.70
37.60
3.50
580,00
39,20
2.70
4.10
48,20
60.00
5720.00
83.50
7.80
18.50a
20.00
10.10
74.20
720.00
4,80
9,30
5,90
13,50
55.00
-50.90
0,70
134.00
26.90
62.00
4.10
25.30
1065.00
36.00
45,00
10.60
30.30
100,00
13,00
64,50
67.90
71.60
108,10
64.40
35.20
65.50
0.23
32.50a
49.30
128,50
45,80
37.60
3.10
58.50
5690.00
81.50
7.30
13.00
55.00
49.50
i de 'Macheri Jan Tim
mer zou orde op zaken gaan
stellen. Door zijn 'Operatie Cen
turion' toonden de cijfers al snel
weer een stijgende lijn. Zo ook
de koers van het aandeel, die
steeg tot 39 gulden.
De eerste klap echter kwam
met de mededeling dat het met
de consumentenelektronica
(Ijeeld- en geluidsapparatuur)
toch minder goed ging dan ge
hoopt. Het aandeel verloor zo'n
zes gulden, hoewel Philips het
met een weliswaar magere
winst van zo'n 100 miljoen gul
den niet eens zo slecht deed in
het eerste kwartaal van dit jaar
en bovendien de hele branche
onder de malaise lijdt.
Misschien was het krediet dat
Timmer inmiddels heeft opge
bouwd voldoende geweest om
een vrije val van het aandeel te
kunnen temperen. Probleem is
echter dat de coördinatie bin
nen het concern te wensen
overlaat. Het slechte nieuws
over de divisie kwam namelijk
nog geen week na de aankondi
ging van de uitgifte van 20 mil
joen nieuwe warrants tegen een
'uitoefenprijs' van 34 gulden.
Een warrant geeft de eigenaar
het recht om in de toekomst
nieuw uit te geven aandelen te
kopen, in dit geval voor 34 gul
den. Philips wilde met het geld
de minderheids-aandeelhou-
STAATSLENINGEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
1986-92/96
1982-88/92
1980-91/00
1987-93/97
1982-88/92
1985-89/92
1980-86/95
1986-90/93
1990 p.2000
19791-11-85-94
1983-89/93
19901/11 p.2000
19901II p.2000
1990IV p 2000
1984-90/94
19901 p.2000
199011 p.2000
1983-90/94
19841-90/94
198411-90/94
1987-92/95
1989-95/99
1983-84/93
1984-90/94
1985-91/95
1983-89/93
1985-91/95
1977-78/92
1982-89/93
1985-91/00
1984-91/00
19851-91/95
1986-90/93
1989 p. 1999
198911 p. 1999
1989 p. 1999
1987p 1993
19891-11 p 1999
1989IVp 1999
19851-11-91/95
19861-11-92/96
1988p1998
196811-79/93
1987 p. 1994
1988p1998
1988p 1996
1989p1999
1987 p. 1997
1986-92/96
1986 p. 1996
1986p 1995
1987-1 p 1995
1987p 1997
1987-98/02
1988p 1994
1988p 1995
1964-65/94
1963-64/93
94.60
97,33
98,45
93,75
93,65
92,25
90.85
95.05
95.45
90.53
89,03
90.07
93,75
90,93
100.12
104.65
100.10
103,00
103.05
99.40
101.65
101,80
99,20
99,15
99,55
98,98
99,92
99.05
98.25
99.70
99.10
96.85
96.25
97,60
98,50
95,13
94,90
93,90
97,40
92,83
92.55
96.38
95.72
92.15
97,85
95.13
93,35
91,25
90,60
91,53
94,40
92.50
94.27
92.25
93.79
94.78
93.26
97.20
97.45
106.05
103.25
100.05
99.15
99.00
99,45
96.75
96.20
97.55
96.33
95.65
92.05
93.26
91,18
90,40
91,43
95.93
92.60
94.72
93.26
97.20
97.35
BELEGGINGSFONDSEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
ABN Amro Europe Fund
ABN Amro Far East Fund
ABN Amro Liqui
Aegon 'saving plus'
Amro North Americ,
Austro Hungary Fund US/
Beleggingsfonds Nederland
Canadian Investment Fund
Capital International Fund
Colonial Growth Shares
CLN Oblig. Dividend Fonds
DP Energy Resourc Growth F
EMF Rentefonds
EMS Income Fund
EMS Offshore Fund
Engelsch-Holl. Bel
ders in de Belgische videoketen
Superclub uitkopen, maar ver
zuimde aan te geven dat daar
mee de winstgevendheid van
het concern (en daarmee de
waarde van de aandelen) onder
druk zou komen te staan.
Forse deuk
Het zo moeizaam herstelde ver
trouwen liep weer een forse
deuk op. De aankondiging van
Timmer van een nieuwe fase in
de Operatie Centurion, kon de
koers begin deze week niet
meer overeind houden. Inmid
dels is het concern nog maar
zo'n 7,7 miljard gulden waard.
Nog geen week geleden voor
spelde de ABN/AMRO een her
stel voor Philips „ergens in de
loop van dit jaar, maar zeker in
1993". Na de aankondiging van
Timmer dat in de nieuwe fase
van Centurion specifiek zal
worden gekeken naar de moge
lijkheden om onroerend goed te
verkopen en het werkkapitaal
(onder meer de financiering van
voorraden) te verlagen, zou die
voorspelling nog wel eens con
servatief kunnen zijn. Maar
waar vertrouwen i
GIM Global Convertible Fund
Goya Fund
Holland Obligatie Fonds
IS Himalayan Fund US/
Japan Index Alpha F. (Yen)
Mexico (The First) Income F.
NMB Geldmarkt Fonds
NMB Global Fund
NMB Obligatie Fonds
in cynisme heeft zo'n uitspraak
niet meer de gewenste uitwer
king. Dan wordt de eerste reac
tie: Hadden ze dat niet eerder
kunnen bedenken?
NMB Vast Goed Fonds
Postbank Aandelenfonds
Postbank Beleggingsfonds
Postbank Vermogensgr. fonds
Rentotaal NV
RG America Fund
RG Divirente Fund
RG Europe Fund
RG Florente Fund
RG Strat. Portefeuille groen
RG Strat. Portefeuille blauw
RG Strat. Portefeuille geel
Rodin Prop. Shore Mall US/
ïchnology Fund
Hold. (Seabrd)
VSBObl Groeifonds
VSB Rente Fonds
WB0 Intern. Beleggingsmij.
2265
21152
2575
19710
13148
43494
1182
31564
68.00
52.70
160,50
26.50
222.00
10.50
62.20
75.70
28.30
49.50
57.40
3.90
3.35
7.00
90.00
23.40
107,20
111.80
27,50
34.50
65.8
10,00
10,00
185,00
53.00
65,00
60,00
62,00
94,00
51,00
41,60
1,58
68,50
45,00
120,80
98.50
79.50
17.50
81.80
538.00
31.00
107.80
67.20
7.40
142,50
17,50
8100,00
6500,00
9.00
462.00
5.60
114.30
21.50
9.50
74,50
62.25
123,00f
124,00
58.20
19,20
160.00
218,00
77.70
292.00
15.00
108.00
68,00
114.50
HOOFDFONDSEN
ABN AMRO Holding
DordtschePetr.lnd.Mij
Fokker Vliegtuigenfabrif
Internatio-Müller
Intern. Nederlanden Groep
Koninkli|ke Luchtvaart Mij
Kon. KNP
Kon. Nederl. Petroleum Mij
Nedlloyd Groep
Océ-van der Grinten
Pakhoed Holding
62144
33479
61209
5452
52311,
7750
430831
90335
69733
60929
54659
81450
29264
2604
199911
88239
72506
959104
117780
17270
788552
124200
34354
30424
19134
18916
49842
288623
28527
2718
29002
84047
42.00
78,20
172.10
59.55
77.80
133,40
189.30
51.60
42.90
41.50
87.70
55.50
45,70
40.30
61,90
42,40
29,20
95.00
69.70
40.70
175.70
40.30
69.50
LOKALE MARKT
MEEST ACTIEVE FONOSEN
Amsterdam Options Traders
Amsterdam Rubber
Antilliaanse Verffabriek
Atag Holding
Belindo
Berkel's Patent Mij
Blydenstem-Willink
Boer, Kon. Druk. en Uitg. De
Boer, Winkelbedrijven. De
Borsumy Wehry
Boskalis Westminster
Boskalis Westminster Pref.
Braat Beheer
Breevast
Burgman Heybroek
Econosto
Eriks Holding
Geveke
n-De Noord. Van der
Goudsmit
olland Sea Search Holding
Hollandia Kloos
Holl. Beton Groep (HBG)
Homburg eert.
Hoop Effectenbank, v
Krasnapolsky Grand Hotel
Landré Glinderman, Kon
Maas Beheer, Frans
Macintosh
Maxwell Petroleum Holding
Moeara Enim Wmstbew.
Moolen Co. Van der
Mulder Boskoop
Naeff
NAGRON Nat.Grondbez
Investeringsbank
NBM-
NEDAP
NKF Holding
'articipatie Mij
I. Springst.Fabr. Kon
Norit
NutnciaGem.Bez.
Orco Bank
OTRA
Palthe
li Tyre Holding
Randstad Holding
Sphinx. Kon.
Staal Bankiers
Stad Rotterdam
Telegraaf Holdingmijde
TextielgroepTwenthe
Unilever 7% Cum Pref
Jnilever 7%Cum.Pref.Cert.
Umlever6%Cum Pref.
Unilever 4% Cum Pref
United Dutch Group Cert
Vereemgde Glas Nat Bez
Wester SuikerraffAdm
WoltersKluwerP
Wyers
5500
157132
17016
Uw doel-
groep is geïn
teresseerd in
r
uwadverten-
Ss». tie op deze
jr.
plaats. Reser-
veer via onze
advertentie-
r
afdeling.
48.70
6.06
32.00
84.70
122.50
115.00
135.00
346,00
23.50
25.80
31.00
11.40
2300.00
1112.00
800.00
1117.00
217.00
79.80
53.30
28,70
38.00
98,50
37.90
182.00
196.00
124.00
137.00
37.50
57,00e
0,46
408,00
189,00
54.70
0,50
33.70
70.90
395.80
190,00
51.00
75,50
37.90
113.10
4890,00b
16000.00
36.40
55.00
380,00
188,00
50,40
88.60
9,00a
71.50
294,50
51.00
18,80
124,00
143,00
-9,50
35.50
14.00
1580.00
48.60
17.00
38,30
88,00
400,00
128.00
48,50
148.00
126.00
114.00
21.20
28,00
10.00
22,30
26,50
121,50
38.00
24.50
26.10
215.00
77.50
52.00
217,50
224,00
135.50
406,00
207,50
0,26
104.00
30.50
73.50
315,00
240,00
48.70
1222,00
154000,00
15500.00
525,00
53,00
584,00
338,00
52,00
24,70
155,00
146,50
32,80
13,60
1647,00
49.30
36.80
52.00
83,80
88,00
17,90
126,80
68,00
187,00
1050,00
98.00
85.80
53.70
73.90
18,80
42,80
64,50
100.50
293.00
27.40
Fors verlies voor
Digital Equipment
NEW YORK KRF/DPA
Het Amerikaanse computercon
cern Digital Equipment heeft in
het eind vorige maand afgelo
pen boekjaar een verlies gele
den van 2,8 miljard dollar. Vorig
jaar schreef Digital ook al rode
cijfers. Toen bedroeg het verlies
617,4 miljoen dollar. In het jaar
resultaat is een buitengewone
last verrekend van 485,5 miljoen
dollar in verband met een wijzi
ging in de rekenmethoden.
Het vierde kwartaal leverde
een verlies op van 1,86 miljard
dollar tegen een negatief resul
taat van 871,3 miljoen dollar
een jaar eerder.
