West-Europa sluit de deur voor oorlogsvluchtelingen
ANDERS NOG IETS?
IsÉÉ^
'Peetvader' Escobar blijft ongrijpbaar voor Colombia
Feiten &Meningen
wmm 12.268
\fy f?' f
't'k
'h
A A
A
i
'Mijn naam is IgorAls iemand mij vindt....
VRIJDAG 24 JULI 1992
Hartverscheurende tonelen
spelen zich af rond de
vluchtelingen uit de voor
malige Joegoslavische re
publiek Bosnië-Hercegovi-
na. Zagreb wil ze niet
meer. Met gevaar voor ei
gen leven zwemmen ze de
rivier de Sava over om aan
de oorlog te ontsnappen,
maar aan de andere oever
wacht hen geen warme
ontvangst. En elders in Eu
ropa zijn de deuren voor
Bosniërs ook al gesloten.
DEN HAAG WILMA VAN METEREN
Moeders en kinderen z
huilend door Kroatië; ze worden
van de ene naar de andere plek
gestuurd. Mannen worden on-
verbiddcllijk teruggezonden
omdat ze moeten vechten voor
hun vaderland. Duizenden zit
ten in treinen vast aan de grens
met Slovenië. Het roept het
beeld op van de joden die
trachtten te vluchten voor het
nazi-regime naar Zwitserland,
Palestina of andere landen,
maar bij de grenzen werden te
gengehouden, zo merkte de mi
nister van binnenlandse zaken
van Nordrhein-Westfalen begin
deze week op.
Steeds meer landen werpen
barrières op om te voorkomen
dat ze toevluchtsoord worden
voor de vluchtelingen uit de
door oorlog geteisterde Balkan.
Voor Nederland geldt met in
gang van 1 juli een visumplicht
voor mensen uit het voormalige
Joegoslavië.
Duitsland wil eigenlijk alleen
nog vluchtelingen toelaten die
Vluchtelingen uit Joegoslavië
Landen met meer dan 1000 vluchtelingen.
200.000
Hongarije
60.000
Oostenrijk
mm 50 nn
0
Zwitserland
Nederland
■■1 10.000
Italië
■1 7.000
Noorwegen
1 2.331
Denemarken
1 1.637
Polen
11.500
i
Gr.- Brittannië 11.100
1"
beschikken overeen uitnodi
ging van familie, vrienden of
een organisatie die hen op
vangt. Zweden stuurt ze terug
naar de landen waar ze van
daan zijn gekomen. Zelfs Fin
land, dat nog slechts onderdak
biedt aan 1800 Joegoslavische
vluchtelingen, voornamelijk Al
banezen uit Kosovo, nam maat
regelen om „een ongecontro
leerde vluchtelingenstroom" te
voorkomen.
Conferentie
De ogen worden gesloten voor
het probleem, zo menen orga
nisaties voor vluchtelingen. Het
politieke Westen debatteert lie
ver over mogelijk militair ingrij
pen en stuurt wat geld om ten
tenkampen te bouwen in Kroa
tië. Mede daarom heeft de
vluchtelingenorganisatie van de
Verenigde Naties (UNHCR) be
sloten op woensdag 29 juli in
Genève een internationale con
ferentie over de „ernstigste
vluchtelingencrisis sinds de
Tweede Wereldoorlog" bijeen te
roepen. De organisatie, die
kampt met grote geldtekorten
om de opvang van Bosniërs
goed te begeleiden, voorziet
rampzalige toestanden voor ko
mende winter als de vluchtelin
gen niet meer in tenten kunnen
worden ondergebracht.
Ondertussen zwelt hun aantal,
dat al de 2,3 miljoen is gepas-
Medewerkers van het Rode Kruis zetten in het Duitse Magdeburg een kamp op voor vluchtelingen uit het
voormalige Joegoslavië. Geleidelijk aan doet West-Europa echter de deur op slot. foto dpa
seerd, nog steeds aan. Functio
narissen van de UNHCR spra
ken deze week van een „explo
sieve" situatie. „Er zijn er al
twee miljoen en op z'n minst is
er nog een miljoen potentiële
vluchtelingen in Bosnië", zei
Jesus Villanueva van het VN-
kinderfonds Unicef. De Serviërs,
die steeds meer gebieden in het
noorden van Bosnië onder con
trole krijgen, zijn bezig met een
etnische zuivering. Ze dwingen
niet-Servische burgers hun bie
zen te pakken. Hele dorpen ar
riveren in Slavonski Brod, een
Kroatische stad net over de
grens.
De UNHCR heeft deze week bij
na 4.000 moslims uit Bosanski
Novi in het noordwesten van
Bosnië geëvacueerd, die werden
weggepest door de Serviërs. In
het Britse dagblad The Gu
ardian vergeleek een UNHCR-
woordvoerder de sfeer in deze
plaats met die van de Kristall-
nacht in november 1938 toen in
Hitler-Duitsland 267 synagogen
in brand werden gestoken en
26.000 joden werden mishan
deld en naar concentratiekam
pen gebracht.
Kroatië
De meeste vluchtelingen zoe
ken hun heil in Kroatië. Maar
eerder deze maand waarschuw
de het regeringsbureau voor
vluchtelingen en ontheemden
dat de jonge staat niet meer
mensen kan opnemen en hen
zal doorsturen naar de buurlan
den. Op één dag kwamen meer
dan 20.000 Bosniërs de grens
over. Zagreb had volgens eigen
opgaven al de zorg over ruim
264.000 vluchtelingen uit de ei
gen republiek en daar zijn nog
eens ruim 360.000 Bosniërs bij
gekomen. Het bureau heeft al
meer dan 31 miljoen dollar (on
geveer 55 miljoen gulden)
schuld als gevolg van de onkos
ten voor het voeden en huisves
ten van de vluchtelingen.
Als gevolg van de economische
crisis, die door de oorlog nog
veel dieper is geworden, kan
Kroatië niet meer geld opbren
gen. De Kroatische president
Franjo Tudjman sprak onlangs
van een „lawine van vluchtelin
gen", die de republiek in „on
overbrugbare moeilijkheden"
bracht. In een brief aan de Vere
nigde Naties schreef minister
van buitenlandse zaken, Zden-
ko Skrabalo: „Kroatië doet het
uiterste om alle mogelijk hulp te
geven aan dit enorme aantal
verdreven mensen. Maar omdat
het vrijwel is uitgeput door de
oorlogen honderdduizenden
vluchtelingen onderdak, kleding
en voedsel nodig hebben, is het
gedwongen de stroom vluchte
lingen door te sturen naar West-
Europa".
De Bosnische vluchtelingen,
aangedaan door de oorlog in
hun republiek, krijgen bij aan
komst in Kroatië nog eens een
opdonder door de koele ont
vangst. Medewerkers van Uni
cef die onlangs een rondreis
maakten langs kampen in Kroa
tië, zeiden geschokt te zijn over
de wijze waarop de Bosnische
vluchtelingen worden behan
deld. „Soms moest ik de plaat
selijke autoriteiten vragen hen
menselijker te behandelen
verklaarde Samir Basta, direc
teur van Unicef-Europa.
Hongarije
Hongarije, ook al niet ruim bij
kas en bovendien druk met de
huisvesting van duizenden etni
sche Hongaren uit Roemenië,
heeft vorige week ook al alarm
geslagen. Budapest, dat de zorg
heeft voor ruim 60.000 mensen
uit voormalig Joegsolavië, ver
klaarde geen vluchtelingen die
door Kroatië zijn doorgestuurd
te accepteren. En ofschoon ze
de grenzen niet hebben geslo
ten. waarschuwden de Honga
ren ook geen massa-verhuizin
gen te accepteren die bedoeld
zijn om de etnische samenstel
ling in gebieden te wijzigen.
Duitsland, het Westeuropese
land dat de meeste vluchtelin
gen uit voormalig Joegoslavië
heeft opgenomen (meer dan
200.000), heeft de EG-partners
dringend gevraagd om meer
Europese solidariteit bij de op
vang van de Bosniërs. Maar de
ministers van buitenlandse za
ken in Brussel bijeen, schoven
de zaak door naar hun collega's
van binnenlandse zaken en jus
titie die op de UNHCR-confe-
rentie meer duidelijkheid moe
ten gaan geven over de Europe
se bijdrage.
De Nederlandse staatssecretaris
van buitenlandse zaken, Piet
Dankert, schetste al het pro
bleem: De EG wil enerzijds geen
groen licht geven voor een mas
sale opvang van vluchtelingen
in de Gemeenschap, maar an
derzijds kan zij hen niet aan een
onmenselijk lot overlaten. Een
woordvoerder van het Neder
landse ministerie van justitie zei
woensdag nog steeds niet te
weten of er volgende week wel
een minister naar de conferen
tie zal worden afgevaardigd. Als
andere landen ook zo reageren,
betekent dat een bijeenkomst
op laag niveau, waarop geen
knopen kunnen worden door-
Het Bosnische jongetje Igor, met zijn 'overlevingsrugzak' in de v
VERSLAGGEVER AP
De tweejarige Igor ligt te hui
len in de koude donkere
schuilkelder in Sarajevo. Sinds
april draagt hij bijna onophou
delijk een klein rugzakje bij
zich. 'Mijn naam is Igor. Als ie
mand mij vindt, breng mij als
tublieft naar een van de vol
gende adressenzo luidt een
briefje in de rugzak. Het kleine
pakje bevat tevens twee luiers,
koekjes, vruchtensap, een le
vensverzekeringspolis, 200
Duitse marken en foto's van
Igor met zijn moeder en vader.
„Voor het geval dat... zegt
Igors moeder Aida Cerkez. Ze
bedekt de oortjes van haar
zoontje zodat hij een beetje
kan slapen, ondanks het ge
bulder van de bombardemen
ten.
Aida Cerkez besloot in april zo
goed mogelijk de toekomst
voor Igor te plannen, mocht
haar en haar man beiden in
dienst van de Bosnische strijd
krachten iets overkomen.
Elke keer als de beschietingen
beginnen, zorgt ze ervoor dat
Igor zijn rugzakje bij zich
heeft.
Tijdens de hevige beschietin
gen in de eerste weken van de
oorlog brachten Igor en zijn
moeder elke nacht in de kelder
hun flatgebouw door, sa-
met 28 buren. Luiers wa-
:r niet en elke keer wan-
een bom ontplofte deed
Igor het in zijn broek. Voedsel
is schaars en soms bestond de
kindermaaltijd uitsluitend uit
stuk oud brood en thee.
,Hij weet niet meer wat wor-
els zijn of groente is. Hij
;puugt het uit", zegt zijn moe-
Twee weken geleden wandelde
!gor met zijn grootmoeder
kogel van een sluip
schutter vlak langs zijn hoofd
floot. „Mijn moeder trok hem
op de grond en bleef 20 minu
ten bovenop hem liggen", al
dus Cerkez. Sindsdien komt
Igor nog maar sporadisch bui
ten. Dan speelt hij met een
foto epa eenheid Bosnische soldaten.
een jaar of vijf weer op vrije
voeten zou staan.
Woensdag bleek zelfs vijf jaar
een te hoge schatting. Voor ve
len in Colombia bestond er
geen twijfel dat Escobar zijn ge
vangenis kon verlaten wanneer
hij wilde. De scepsis ging zelfs
zover dat sommigen de moge
lijkheid opperden dat Escobar
de gevangenis al lang had verla
ten. zo hij er al ooit in had geze
ten. „Het is mogelijk dat Esco
bar in de gevangenis zit. Maar
ik betwijfel het", verklaarde on
langs Renselear Lee, een mede
werker van de Amerikaans pre
sident George Bush. De Ameri
kanen hadden Escobar dolgraag
berecht in de Verenigde Staten,
waar Escobars oude zaken
vriend Carlos Lehder momen
teel een levenslange gevange
nisstraf uitzit in een gevangenis
waaruit ontsnapppen minder
makkelijk is.
Nu de drugsoorlog in Colombia
weer vergeten (en vergeven) is,
is het maar de vraag hoe hard
de autoriteiten op zoek gaan
naar Escobar. De regering is
weliswaar ernstig in verlegen
heid gebracht, maar veel politici
zullen een opleving van de
drugsoorlog willen vermijden.
Bovendien zijn van Escobar al
leen oude foto's beschikbaar
Na zijn overgave weigerde de
gezette, 1,60 meter kleine
drugsbaron, die zijn baard had
laten staan, zich te laten foto
graferen.
De Fiat Tipo Skyline (v.a. f 27.350,-) laat werkelijk niets te En het mooiste is: u betaalt hiervoor slechts f 800.- in plaats
wensen over. Want zoals u ziet is hij, naast een ruim interieur van f 4.800.-. Kom dus snel een proefrit maken. Anders moet
en veel comfort, voorzien van alle denkbare accessoires. u alsnog op zoek naar iets anders. onna
rekenen op aanzienlijke popu
lariteit. 'Don Pablo' of'De Peet
vader' zorgde immers voor
werk, eten en voetbalvelden in
de sloppenwijken en liet zich
daarmee aanzienlijk meer gele
gen liggen aan de bewoners dan
de regering in Bogota. Overal
zitten zijn informanten die hem
op de hoogte houden van acties
van het leger en de dienst voor
drugsbestrijding, en die daar
voor rijkelijk worden beloond.
Naar de overlevering wil begon
Escobar zijn carrière als dief van
grafstenen, die hij polijstte en
daarna doorverkocht. Het grote
geld kwam binnen toen hij in
de jaren zeventig gebruik ging
maken van vliegtuigjes voor het
Verenigde Staten. Zijn Medel-
lin-kartel werd de succesvolste
multinational van Latijns-Ame-
rika, zo constateerde de voor
malige Peruaanse president
AJan Garcia.
Escobar was al miljardair toen
hij in 1984 moest onderduiken
na de moord op minister van
justitie Rodrigo Lara Bonilla. De
minister betaalde de tol voor
het door hem betoonde lef de
toenemende invloed van de
drugsmafia aan de kaak te stel
len en Escobar te ontdoen van
zijn imago als respectabel bur
german.
Zeven jaar lang bleef Escobar
ondergedoken totdat de rege
ring na zijn overgave victorie
kraaide. President Gaviria zei
dat dertig jaar cel hem een af
doende straf leek voor Escobar,
die onder meer terecht moest
staan voor verscheidene moor
den. De Colombiaanse media
voorspelden toen al dat de lei
der van het Medellin-kartel na
's Werelds bekendste drugshan
delaar heeft zijn reputatie als
ongrijpbare grootheid woens
dag opnieuw alle eer aange
daan. Pablo Escobar ontsnapte
met negen van zijn luitenants
uit de Envigado-gevangenis
vlakbij Medellin. Vrijwel exact
een jaar geleden 'capituleerde'
hij voor de autoriteiten in Co
lombia, maar nu achte hij ken
nelijk het moment gekomen
voor een terugkeer naar zijn
vertrouwde bestaan als schatrij
ke onderduiker.
Escobar gaf zich in juni 1991
over aan de autoriteiten nadat
de regering had toegezegd hem
niet aan de Verenigde Staten te
zullen uitleveren. Bovendien
bedong de leider van de groot
ste drugsbende ter wereld, het
kartel van Medellin, dat hij werd
ondergebracht in zijn eigen ge
vangenis, voorzien van de nodi
ge luxe en van een ruime be
zoekregeling waarvan in de eer
ste twee maanden 300 mensen
gebruik maakten. Onder de eer
ste bezoekers bevond zich René
Higuita, de keeper van het na
tionale voetbalelftal, en ver
schillende drugsbaronnen tegen
wie een arrestatiebevel liep, zo
meldden de Colombiaanse me
dia afgelopen augustus.
Escobar was vooral bevreesd
dat hij na zijn overgave een
makkelijke prooi zou vormen
voor zijn vijanden, onder wie de
Colombiaanse veiligheidsdienst
DAS, de Amerikaanse dienst
voor drugsbestrijding DEA en
natuurlijk de concurrenten uit
Cali. Zij wisten nu waar ze Esco
bar konden vinden, mochten zij
een ontvoering of moordaan
slag willen uitvoeren. Om dat te
voorkomen mocht Escobar zich
laten omringen door een eigen
legertje lijfwachten, moest het
Colombiaanse leger een buffer
zone respecteren en werd de
gevangenis voorzien van lucht
afweergeschut. Vanzelfsprekend
was overplaatsing naar een an
dere gevangenis voor Escobar
onaanvaardbaar.
Met de overgave kwam een ein
de aan de 'drugsoorlog', de ter
reur van bomaanslagen waar
mee de drugsmafia de autoritei
ten tot concessies wilde dwin
gen. Overigens verminderde het
geweld in Colombia niet: vorig
jaar vielen opnieuw meer dan
20.000 doden in het geweldda
digste land van Latijns-Amerika.
President Cesar Gaviria kondig
de kort na de ontsnapping aan
dat het leger is ingezet voor een
klopjacht naar Escobar. Maar
die jacht lijkt weinig kans van
slagen te hebben. Escobar wist
immers al eens zeven jaar lang
uit handen te blijven van de Co
lombiaanse autoriteiten. Bij en
kele gelegenheden zijn duizen
den soldaten ingezet om hem
op te sporen, maar Escobar
bleek steeds op tijd gevlogen.
Door zijn ontsnappingskunst
heeft de 42-jarige drugsbaron
een bijna bovenmenselijk
imago gekregen in Colombia.
Vooral in Medellin en de pro
vincie Antioquia kan Escobar
ENVIGADO-GEVANGENIS
Slaapzaal
[van 400 m2
Sanitair I Administratie 1
KeukenT-y
|C.7}; Speelzaal
biS (Biljart en
\\j tafeltennis)
Op deze etage
I 3 appartementen
j met elk een salon
en een badkamer
Kamers met sanitair voor
de bewakers
Omheining
waar
10 000 Volt
op staat
^"Medellin
BOGOTA
COLOMBIA (-■