West-Europa sluit de deur voor oorlogsvluchtelingen ANDERS NOG IETS? IsÉÉ^ 'Peetvader' Escobar blijft ongrijpbaar voor Colombia Feiten &Meningen wmm 12.268 \fy f?' f 't'k 'h A A A i 'Mijn naam is IgorAls iemand mij vindt.... VRIJDAG 24 JULI 1992 Hartverscheurende tonelen spelen zich af rond de vluchtelingen uit de voor malige Joegoslavische re publiek Bosnië-Hercegovi- na. Zagreb wil ze niet meer. Met gevaar voor ei gen leven zwemmen ze de rivier de Sava over om aan de oorlog te ontsnappen, maar aan de andere oever wacht hen geen warme ontvangst. En elders in Eu ropa zijn de deuren voor Bosniërs ook al gesloten. DEN HAAG WILMA VAN METEREN Moeders en kinderen z huilend door Kroatië; ze worden van de ene naar de andere plek gestuurd. Mannen worden on- verbiddcllijk teruggezonden omdat ze moeten vechten voor hun vaderland. Duizenden zit ten in treinen vast aan de grens met Slovenië. Het roept het beeld op van de joden die trachtten te vluchten voor het nazi-regime naar Zwitserland, Palestina of andere landen, maar bij de grenzen werden te gengehouden, zo merkte de mi nister van binnenlandse zaken van Nordrhein-Westfalen begin deze week op. Steeds meer landen werpen barrières op om te voorkomen dat ze toevluchtsoord worden voor de vluchtelingen uit de door oorlog geteisterde Balkan. Voor Nederland geldt met in gang van 1 juli een visumplicht voor mensen uit het voormalige Joegoslavië. Duitsland wil eigenlijk alleen nog vluchtelingen toelaten die Vluchtelingen uit Joegoslavië Landen met meer dan 1000 vluchtelingen. 200.000 Hongarije 60.000 Oostenrijk mm 50 nn 0 Zwitserland Nederland ■■1 10.000 Italië ■1 7.000 Noorwegen 1 2.331 Denemarken 1 1.637 Polen 11.500 i Gr.- Brittannië 11.100 1" beschikken overeen uitnodi ging van familie, vrienden of een organisatie die hen op vangt. Zweden stuurt ze terug naar de landen waar ze van daan zijn gekomen. Zelfs Fin land, dat nog slechts onderdak biedt aan 1800 Joegoslavische vluchtelingen, voornamelijk Al banezen uit Kosovo, nam maat regelen om „een ongecontro leerde vluchtelingenstroom" te voorkomen. Conferentie De ogen worden gesloten voor het probleem, zo menen orga nisaties voor vluchtelingen. Het politieke Westen debatteert lie ver over mogelijk militair ingrij pen en stuurt wat geld om ten tenkampen te bouwen in Kroa tië. Mede daarom heeft de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) be sloten op woensdag 29 juli in Genève een internationale con ferentie over de „ernstigste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog" bijeen te roepen. De organisatie, die kampt met grote geldtekorten om de opvang van Bosniërs goed te begeleiden, voorziet rampzalige toestanden voor ko mende winter als de vluchtelin gen niet meer in tenten kunnen worden ondergebracht. Ondertussen zwelt hun aantal, dat al de 2,3 miljoen is gepas- Medewerkers van het Rode Kruis zetten in het Duitse Magdeburg een kamp op voor vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië. Geleidelijk aan doet West-Europa echter de deur op slot. foto dpa seerd, nog steeds aan. Functio narissen van de UNHCR spra ken deze week van een „explo sieve" situatie. „Er zijn er al twee miljoen en op z'n minst is er nog een miljoen potentiële vluchtelingen in Bosnië", zei Jesus Villanueva van het VN- kinderfonds Unicef. De Serviërs, die steeds meer gebieden in het noorden van Bosnië onder con trole krijgen, zijn bezig met een etnische zuivering. Ze dwingen niet-Servische burgers hun bie zen te pakken. Hele dorpen ar riveren in Slavonski Brod, een Kroatische stad net over de grens. De UNHCR heeft deze week bij na 4.000 moslims uit Bosanski Novi in het noordwesten van Bosnië geëvacueerd, die werden weggepest door de Serviërs. In het Britse dagblad The Gu ardian vergeleek een UNHCR- woordvoerder de sfeer in deze plaats met die van de Kristall- nacht in november 1938 toen in Hitler-Duitsland 267 synagogen in brand werden gestoken en 26.000 joden werden mishan deld en naar concentratiekam pen gebracht. Kroatië De meeste vluchtelingen zoe ken hun heil in Kroatië. Maar eerder deze maand waarschuw de het regeringsbureau voor vluchtelingen en ontheemden dat de jonge staat niet meer mensen kan opnemen en hen zal doorsturen naar de buurlan den. Op één dag kwamen meer dan 20.000 Bosniërs de grens over. Zagreb had volgens eigen opgaven al de zorg over ruim 264.000 vluchtelingen uit de ei gen republiek en daar zijn nog eens ruim 360.000 Bosniërs bij gekomen. Het bureau heeft al meer dan 31 miljoen dollar (on geveer 55 miljoen gulden) schuld als gevolg van de onkos ten voor het voeden en huisves ten van de vluchtelingen. Als gevolg van de economische crisis, die door de oorlog nog veel dieper is geworden, kan Kroatië niet meer geld opbren gen. De Kroatische president Franjo Tudjman sprak onlangs van een „lawine van vluchtelin gen", die de republiek in „on overbrugbare moeilijkheden" bracht. In een brief aan de Vere nigde Naties schreef minister van buitenlandse zaken, Zden- ko Skrabalo: „Kroatië doet het uiterste om alle mogelijk hulp te geven aan dit enorme aantal verdreven mensen. Maar omdat het vrijwel is uitgeput door de oorlogen honderdduizenden vluchtelingen onderdak, kleding en voedsel nodig hebben, is het gedwongen de stroom vluchte lingen door te sturen naar West- Europa". De Bosnische vluchtelingen, aangedaan door de oorlog in hun republiek, krijgen bij aan komst in Kroatië nog eens een opdonder door de koele ont vangst. Medewerkers van Uni cef die onlangs een rondreis maakten langs kampen in Kroa tië, zeiden geschokt te zijn over de wijze waarop de Bosnische vluchtelingen worden behan deld. „Soms moest ik de plaat selijke autoriteiten vragen hen menselijker te behandelen verklaarde Samir Basta, direc teur van Unicef-Europa. Hongarije Hongarije, ook al niet ruim bij kas en bovendien druk met de huisvesting van duizenden etni sche Hongaren uit Roemenië, heeft vorige week ook al alarm geslagen. Budapest, dat de zorg heeft voor ruim 60.000 mensen uit voormalig Joegsolavië, ver klaarde geen vluchtelingen die door Kroatië zijn doorgestuurd te accepteren. En ofschoon ze de grenzen niet hebben geslo ten. waarschuwden de Honga ren ook geen massa-verhuizin gen te accepteren die bedoeld zijn om de etnische samenstel ling in gebieden te wijzigen. Duitsland, het Westeuropese land dat de meeste vluchtelin gen uit voormalig Joegoslavië heeft opgenomen (meer dan 200.000), heeft de EG-partners dringend gevraagd om meer Europese solidariteit bij de op vang van de Bosniërs. Maar de ministers van buitenlandse za ken in Brussel bijeen, schoven de zaak door naar hun collega's van binnenlandse zaken en jus titie die op de UNHCR-confe- rentie meer duidelijkheid moe ten gaan geven over de Europe se bijdrage. De Nederlandse staatssecretaris van buitenlandse zaken, Piet Dankert, schetste al het pro bleem: De EG wil enerzijds geen groen licht geven voor een mas sale opvang van vluchtelingen in de Gemeenschap, maar an derzijds kan zij hen niet aan een onmenselijk lot overlaten. Een woordvoerder van het Neder landse ministerie van justitie zei woensdag nog steeds niet te weten of er volgende week wel een minister naar de conferen tie zal worden afgevaardigd. Als andere landen ook zo reageren, betekent dat een bijeenkomst op laag niveau, waarop geen knopen kunnen worden door- Het Bosnische jongetje Igor, met zijn 'overlevingsrugzak' in de v VERSLAGGEVER AP De tweejarige Igor ligt te hui len in de koude donkere schuilkelder in Sarajevo. Sinds april draagt hij bijna onophou delijk een klein rugzakje bij zich. 'Mijn naam is Igor. Als ie mand mij vindt, breng mij als tublieft naar een van de vol gende adressenzo luidt een briefje in de rugzak. Het kleine pakje bevat tevens twee luiers, koekjes, vruchtensap, een le vensverzekeringspolis, 200 Duitse marken en foto's van Igor met zijn moeder en vader. „Voor het geval dat... zegt Igors moeder Aida Cerkez. Ze bedekt de oortjes van haar zoontje zodat hij een beetje kan slapen, ondanks het ge bulder van de bombardemen ten. Aida Cerkez besloot in april zo goed mogelijk de toekomst voor Igor te plannen, mocht haar en haar man beiden in dienst van de Bosnische strijd krachten iets overkomen. Elke keer als de beschietingen beginnen, zorgt ze ervoor dat Igor zijn rugzakje bij zich heeft. Tijdens de hevige beschietin gen in de eerste weken van de oorlog brachten Igor en zijn moeder elke nacht in de kelder hun flatgebouw door, sa- met 28 buren. Luiers wa- :r niet en elke keer wan- een bom ontplofte deed Igor het in zijn broek. Voedsel is schaars en soms bestond de kindermaaltijd uitsluitend uit stuk oud brood en thee. ,Hij weet niet meer wat wor- els zijn of groente is. Hij ;puugt het uit", zegt zijn moe- Twee weken geleden wandelde !gor met zijn grootmoeder kogel van een sluip schutter vlak langs zijn hoofd floot. „Mijn moeder trok hem op de grond en bleef 20 minu ten bovenop hem liggen", al dus Cerkez. Sindsdien komt Igor nog maar sporadisch bui ten. Dan speelt hij met een foto epa eenheid Bosnische soldaten. een jaar of vijf weer op vrije voeten zou staan. Woensdag bleek zelfs vijf jaar een te hoge schatting. Voor ve len in Colombia bestond er geen twijfel dat Escobar zijn ge vangenis kon verlaten wanneer hij wilde. De scepsis ging zelfs zover dat sommigen de moge lijkheid opperden dat Escobar de gevangenis al lang had verla ten. zo hij er al ooit in had geze ten. „Het is mogelijk dat Esco bar in de gevangenis zit. Maar ik betwijfel het", verklaarde on langs Renselear Lee, een mede werker van de Amerikaans pre sident George Bush. De Ameri kanen hadden Escobar dolgraag berecht in de Verenigde Staten, waar Escobars oude zaken vriend Carlos Lehder momen teel een levenslange gevange nisstraf uitzit in een gevangenis waaruit ontsnapppen minder makkelijk is. Nu de drugsoorlog in Colombia weer vergeten (en vergeven) is, is het maar de vraag hoe hard de autoriteiten op zoek gaan naar Escobar. De regering is weliswaar ernstig in verlegen heid gebracht, maar veel politici zullen een opleving van de drugsoorlog willen vermijden. Bovendien zijn van Escobar al leen oude foto's beschikbaar Na zijn overgave weigerde de gezette, 1,60 meter kleine drugsbaron, die zijn baard had laten staan, zich te laten foto graferen. De Fiat Tipo Skyline (v.a. f 27.350,-) laat werkelijk niets te En het mooiste is: u betaalt hiervoor slechts f 800.- in plaats wensen over. Want zoals u ziet is hij, naast een ruim interieur van f 4.800.-. Kom dus snel een proefrit maken. Anders moet en veel comfort, voorzien van alle denkbare accessoires. u alsnog op zoek naar iets anders. onna rekenen op aanzienlijke popu lariteit. 'Don Pablo' of'De Peet vader' zorgde immers voor werk, eten en voetbalvelden in de sloppenwijken en liet zich daarmee aanzienlijk meer gele gen liggen aan de bewoners dan de regering in Bogota. Overal zitten zijn informanten die hem op de hoogte houden van acties van het leger en de dienst voor drugsbestrijding, en die daar voor rijkelijk worden beloond. Naar de overlevering wil begon Escobar zijn carrière als dief van grafstenen, die hij polijstte en daarna doorverkocht. Het grote geld kwam binnen toen hij in de jaren zeventig gebruik ging maken van vliegtuigjes voor het Verenigde Staten. Zijn Medel- lin-kartel werd de succesvolste multinational van Latijns-Ame- rika, zo constateerde de voor malige Peruaanse president AJan Garcia. Escobar was al miljardair toen hij in 1984 moest onderduiken na de moord op minister van justitie Rodrigo Lara Bonilla. De minister betaalde de tol voor het door hem betoonde lef de toenemende invloed van de drugsmafia aan de kaak te stel len en Escobar te ontdoen van zijn imago als respectabel bur german. Zeven jaar lang bleef Escobar ondergedoken totdat de rege ring na zijn overgave victorie kraaide. President Gaviria zei dat dertig jaar cel hem een af doende straf leek voor Escobar, die onder meer terecht moest staan voor verscheidene moor den. De Colombiaanse media voorspelden toen al dat de lei der van het Medellin-kartel na 's Werelds bekendste drugshan delaar heeft zijn reputatie als ongrijpbare grootheid woens dag opnieuw alle eer aange daan. Pablo Escobar ontsnapte met negen van zijn luitenants uit de Envigado-gevangenis vlakbij Medellin. Vrijwel exact een jaar geleden 'capituleerde' hij voor de autoriteiten in Co lombia, maar nu achte hij ken nelijk het moment gekomen voor een terugkeer naar zijn vertrouwde bestaan als schatrij ke onderduiker. Escobar gaf zich in juni 1991 over aan de autoriteiten nadat de regering had toegezegd hem niet aan de Verenigde Staten te zullen uitleveren. Bovendien bedong de leider van de groot ste drugsbende ter wereld, het kartel van Medellin, dat hij werd ondergebracht in zijn eigen ge vangenis, voorzien van de nodi ge luxe en van een ruime be zoekregeling waarvan in de eer ste twee maanden 300 mensen gebruik maakten. Onder de eer ste bezoekers bevond zich René Higuita, de keeper van het na tionale voetbalelftal, en ver schillende drugsbaronnen tegen wie een arrestatiebevel liep, zo meldden de Colombiaanse me dia afgelopen augustus. Escobar was vooral bevreesd dat hij na zijn overgave een makkelijke prooi zou vormen voor zijn vijanden, onder wie de Colombiaanse veiligheidsdienst DAS, de Amerikaanse dienst voor drugsbestrijding DEA en natuurlijk de concurrenten uit Cali. Zij wisten nu waar ze Esco bar konden vinden, mochten zij een ontvoering of moordaan slag willen uitvoeren. Om dat te voorkomen mocht Escobar zich laten omringen door een eigen legertje lijfwachten, moest het Colombiaanse leger een buffer zone respecteren en werd de gevangenis voorzien van lucht afweergeschut. Vanzelfsprekend was overplaatsing naar een an dere gevangenis voor Escobar onaanvaardbaar. Met de overgave kwam een ein de aan de 'drugsoorlog', de ter reur van bomaanslagen waar mee de drugsmafia de autoritei ten tot concessies wilde dwin gen. Overigens verminderde het geweld in Colombia niet: vorig jaar vielen opnieuw meer dan 20.000 doden in het geweldda digste land van Latijns-Amerika. President Cesar Gaviria kondig de kort na de ontsnapping aan dat het leger is ingezet voor een klopjacht naar Escobar. Maar die jacht lijkt weinig kans van slagen te hebben. Escobar wist immers al eens zeven jaar lang uit handen te blijven van de Co lombiaanse autoriteiten. Bij en kele gelegenheden zijn duizen den soldaten ingezet om hem op te sporen, maar Escobar bleek steeds op tijd gevlogen. Door zijn ontsnappingskunst heeft de 42-jarige drugsbaron een bijna bovenmenselijk imago gekregen in Colombia. Vooral in Medellin en de pro vincie Antioquia kan Escobar ENVIGADO-GEVANGENIS Slaapzaal [van 400 m2 Sanitair I Administratie 1 KeukenT-y |C.7}; Speelzaal biS (Biljart en \\j tafeltennis) Op deze etage I 3 appartementen j met elk een salon en een badkamer Kamers met sanitair voor de bewakers Omheining waar 10 000 Volt op staat ^"Medellin BOGOTA COLOMBIA (-■

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 2