Het late recht van de Goths
«J^^ewonderi ng
FRANSE WIJNBOEREN
IN PANIEK!
Cultuur Kunst
Debuut van
oppelaars op
Nederlandse
Filmdagen
Waterpop
DiRCKIII SLIJTERIJEN
DONDERDAG 23 JUL11992
15
REDACTIE CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK (CHEF) JAN RlJSDAM
SASKIASTOEHNGA
Zeeuws Museum haalt werk schildetfamilie uit de stilte
Bijna een eeuw heeft de zwerftocht van de schildersfami
lie Göth door Europa geduurd. Tussen eenheid, ver
scheuring, oorlog en vrede liggen de jaren en afstanden.
Zeeland, het in bange dagen nieuw gevonden thuisland,
bleef trekken. De familie streek er uiteindelijk neer in
Veere.
De dit jaar overleden Sarika Göth gaf zich over aan de studie der effecten: de verhouding van lijnen, vlakken,
kleuren, de leer van de beweging. foto cpd wim riemens
EuroPan in
Rotterdam
ROTTERDAM ANP
De Nederlandse EuroPan-orga-
nisatie mag in 1994 in Rotter
dam de eindmanifestatie orga
niseren van de derde EuroPan-
architectuurprijsvraag. De
meeste deelnemende landen
aan EuroPan heeft zijn voorkeur
uitgesproken voor het Neder
lands Architectuurinstituut en
het nieuwe Rotterdams Muse
umpark. EuroPan is een samen
werkingsverband van Europese
landen, dat de uitwisseling van
ideeën en ervaringen op het ge
bied van architectuur en wo
ningbouw in Europa bevordert.
UTRECHT «ANP
De speelfilm 'De drie beste din
gen in het leven' van Ger Pop-
pelaars is gekozen als openings
film van de Nederlandse Film
dagen. De film wordt op de
openingsavond van 23 septem
ber in Utrecht vertoond. De Ne
derlandse Filmdagen, die dit
jaar voor de twaalfde keer wor
den gehouden, duren tot en
met 2 oktober.
'De drie beste dingen in het
leven' is het speelfilmdebuut
van Poppelaars. Het scenario
voor de film, die wordt om
schreven als een melancholieke
comedy, schreef hij zelf. Belang
rijke rollen worden vertolkt
door Loes Wouterson, Victor
Löw en Jack Wouterse. Gerard
Thoolen, Gijs Scholten van
Aschat en Michel van Dous-
selaere zijn te zien in kleinere
rollen. De muziek is van Henny
Vrienten.
Tijdens de Nederlandse Film
dagen worden in totaal 160 Ne
derlandse speelfilms, korte"
films, documentaires en anima
tiefilms vertoond, die de afgelo
pen twaalf maanden versche
nen. Het hoofdprogramma be
staat uit 25 première-films van
het afgelopen filmseizoen. Het
film-oeuvre van de actrice Kitty
Courbois staat centraal tijdens
deze twaalfde editie.
De drie portretten
van onze kinderen
door de kunstenaar
Jan Zwaan zijn me
erg dierbaar. Ze zijn gemaakt in
de onbezorgde lagere school
periode. Ik heb er leuke herin
neringen aan. Hoe ze zaten te
poseren, al mocht ik er van
Zwaan niet bij blijven. Ik lever
de de kinderen slechts af.
Zelf hield ik me toen vooral
bezig met etsen. Ik had de kin
deren zelf wel getekend, etsjes
gemaakt. Maar op een of ande
re manier kwam ik niet aan het
schilderen toe. Jan Zwaan was
een vriend van mijn broer, dus
het lag voor de hand hem de
opdracht te geven. Naarmate
het werk vorderde, schrok ik
wel: de afmetingen werden
steeds groter.
Maar ik ben er heel blij mee.
Het zijn echt schilderijen die je
meegraait alser brand uit
breekt. Hoewel, je weet nooit
wat je in zo'n situatie doet.
Mick, m'n oudste dochter staat
er wel heel erg bezorgd op. Dat
is één kant van haar. Maar ze
heeft ook een onbezorgde, vro
lijke kant, zoals op foto's blijkt.
M'n moeder heeft haar portret
nooit zo mooi gevonden. Om
dat ze zo ernstig kijkt. Toch is
het een facet dat bij haar hoort.
De manier van schilderen van
Jan Zwaan spreekt mij erg aan.
Hij heeft van ieder kind iets ei
gens getroffen. De kinderen wil
len later hun eigen portret mee
nemen. Maar ik hoop natuurlijk
dat ze zo lang mogelijk hier in
huis blijven. Ik ben er erg aan
gehecht.
Zelf schilder ik heel precies.
Dat schilderij daar met dat jurk
je en dat briefje van m'n doch
ter die wil uitslapen, is er een
voorbeeld van. Dat is uit een
tijd dat ze alles met briefjes
deed. Ook als we ruzie hadden
gehad. Dan maakte ze het via
een briefje weer goed.
Ik ben nu in een periode dat
ik heel realistisch schilder. De
kinderen zijn ouder, de oudste
is 21. Ik ben ze nu aan het nate
kenen. Ik wil ze schilderen zoals
ze nu zijn.
Naar werk van andere kunste
naars kijken, doe ik veel. Ik kijk
me te pletter. Je kunt er niet ge
noeg van krijgen. Je wordt geïn
spireerd door anderen. Het is
geen kwestie van ze nadoen, het
gaat er om te achterhalen wat
de ziel is van een schilderij. Het
uiterlijk is bij schilderen belang
rijk, maar de ziel, de toegevoeg
de waarde, is zo mogelijk van
nog meer belang.
VLISSINGEN ANDREAS OOSTHOEK
Enkele maanden geleden over
leed de dochter Sarika, de
laatste getuige van een boeien
de periode in de geschiedenis
van de Zeeuwse schilders. Haar
vader, de geliefde Hongaarse
schilder Möricz Göth overleed
in 1944, 71 jaar oud. De moeder
Ada Löwjth stierf op 73-jarige
leeftijd in 1950.
In Veere, in het huis 'Gouts-
bloeme', schilderde Sarika en
hield ze zich bezig met haar
omvangrijke collecties kunst en
antiek. De veilingen van haar
nalatenschap en de tentoonstel
lingen brachten haar naam, na
jaren van stilte, weer in het
De dood van Sarika Göth
bracht hernieuwde aandacht.
Niet alleen het oeuvre en de
verzamelingen van Sari, ook het
werk van de vader Möricz en de
moeder Ada werd uit de stilte
gehaald. In het Zeeuws Muse
um is het niet anders: een zaal
Sarika, een zaal Möricz en één
eenzaam schilderijtje van Ada
vormen samen een familiepor
tret. Het is een allereerst be
scheiden expositie die past bij
de sfeer van het werk waarvan
beschouwing en verstilling de
belangrijke waarmerken zijn.
Persoonlijk
Möricz Göth, in het westen
Maurice Göth geworden, toont
zich in zijn werk een late verte
genwoordiger van het impres
sionisme in de schilderkunst.
Hij heeft zich maar heel even la
ten leiden door het gegeven dat
met name de spelende mens de
bepalende factor moest zijn in
het spel van kleuren en toetsen.
Bezonkenheid, de sfeer van
weemoed, aandacht voor het
stille geheim, winnen het van
de zwierezwaai, de bonte zo-
Ik weet niet of ik altijd zo rea
listisch bezig zal zijn als nu. Het
is ook de weg die je gaat, het
ene ontstaat uit het andere. Ik
kan veel waardering opbrengen
voor abstracte kunst, al ben ik
daar zelf niet aan toe. De schil
derijen van Jaap Nanninga, een
tegenhanger van Cobra, vind ik
prachtig. Het is abstractie met
merpracht. Zet hij zijn mensen
in het duin, schildert hij zijn
mensen langs de vloedlijn op
het strand; altijd is er die be
schouwelijkheid.
Möricz Göth, aangeraakt door
Wenen, Parijs, de Hollandse tra
ditie, de schilders van de Belgi
sche Noordzeekust en - steeds
verder - de Nieuwe Wereld,
blijft de landman van de Hon
gaarse vlakte. Schildert hij in de
stad, schildert hij mensen, dan
schept hij het kader voor een
nieuw landschap vol gedachten,
de vragen naar de open weids
heid, luchten, vergezichten. Dat
heeft, in de ogen van een wereld
die op steeds nieuwe wonderen
wacht, niets groots en meesle
pends. Wie nu de portretten,
kleine schilderijen als de Vrouw
in de Duinen, en S'ari en Ada in
het Groen ziet, zal Göth danken
voor zijn eigenheid.
Experiment
Zijn vrouw Ada Löwith trok zich
na een korte carrière in de kunst
terug op het bastion van haar
gezin. Zij is in directe zin onder
vertegenwoordigd op deze ex
positie.
Over de dochter Sérika, kind
van Europa, is aanzienlijk meer
geschreven. De verleiding tot
vergelijken doet zich voor, maar
kan onmogelijk tot een aan
vaardbaar oordeel voeren. Mö
ricz Göth schilderde tussen
vorm en kleur zuiver op intuïtie,
op zijn ziel. Sarika gaf zich over
aan de studie der effecten: de
verhouding van lijnen, vlakken,
kleuren, de leer van de bewe
ging. Zo kon ze binnen eens
verworven kennis experimente
ren. Ze bleef daarin trouw aan
haar specifieke opvatting van
het palet van Lhote, de kunste
naar aan wie ze zich zeer ver
plicht voelde. De directe omge
ving was haar werkterrein: de
een gevoel, een ziel.
Met etsen ben ik opgehou
den, omdat het letterlijk zo
zwart-wit is. Je kunt geen kleu
ren kwijt. Wandkleden heb ik
ook gemaakt, maar alleen via
opdrachten. Ik heb de monu
mentale opleiding aan de
kunstacademie in Rotterdam
gevolgd. Een prettige opleiding
huizen van Veere, de kleine din
gen van de straat, een pop, een
glas, een flesje, een houten
eend.
Over dit alles, de schilderijen
en hun makers, schreef Francis-
ca van Vloten het boeiende ca
hier 'En het leven droom'. De ti
tel is ontleend aan een gedicht
met heel veel aspecten: model
tekenen, portretten, enzovoort.
Wandkleden vormen een meer
decoratieve bezigheid. Hier
toor het kerkhof in Katwijk heb
ik ook een kleed gemaakt.
De tentoonstelling in het Kat-
wijks Museum van mijn werk
wordt op 3 oktober geopend.
Toen ik die datum hoorde,
van Adriaan Roland Holst. Het
Zeeuws Museum toont deze zo
mer de klare volheid van wat
betrekkelijk moest zijn.
Zeeuws Museum, Abdijplein,
Middelburg, 10.00-17.00 uur.
Francisca van Vloten, En het
leven droom, Zeeuws Katern
moest ik wel vreselijk lachen. Ik
zei meteen: 'Ik mag dan wel
zorgen dat er haring
en wittebrood is'. Ja,
als vrouw van de vis- Qj
boer voel je- je daar
toe toch verplicht. -S
Annemiefc Ruygrofc
foto Loek Zuyderdum
(nr. 7) over de kunstenaarsfa
milie Göth. Veilingen werken
Möricz en S&rika Göth: Dom
burg, De Parel, 27 t/m 30 juli,
avondveilingen Huibers in het
Hof Domburg, vanaf 19.30
uur; Den Haag, Göth-veiling
Jan Pieter Glerum, 15 septem
ber, Westeinde 12.
WATERINGEN
Zaterdag 15 augustus heeft voor
de vijftiende keer het openlucht
popfestival Waterpop plaats in
het hofpark in Wateringen. Elf
binnen- en buitenlandse pop
groepen treden op. waaronder
Powerplay (Nederland) en An
Emotional Fish (Ierland).
MUSEA
LEIOEN
MUSEUM B0ERHAAVE
Lange Agruetenstraat 10. Expositie
'Oog in oog', diagnostische ontwikke
lingen in de oogheelkunde', t/m
29/11. do t/m za 10-17 uur. zo 12-
17 uur. elke zondag om 14 en 15 uur
gratis rondleidingen.
MOLENMUSEUM DE VALK
2de Bmnenvestgrachtm 1. Di t/m za
10-17 uur. zo 13 17 uur.
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Taffehzaal: Brons uit
de Oudheid', t/m 4/10; di t/m za 10-
17 uur. zon-en feestdagen 12-17
uur. Elke eerste zondag van de
maand archeologisch spreekuur.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKEN
KUNDE
Steenstraat 1Tentoonstellingen: 'In-
sulmde in Leiden, voorbij de Javazee'
en 'Boeddha en Shiva op Java', t/m
31/10; d. t/m za 10-17 uur. zo 13-17
uur; rondleidingen elke di om 14 uur
(Voorbij de Javazee) en zo om 14 uur
(Voorbij de iavazee en Boeddha op
Shiva). Dagelijks filmvoorstellingen
(15 uur).
ACADEMISCH HISTORISCH MUSE
UM
Rapenburg 73. woe t/m vr 13-17 uur.
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73. Ma t/m za 9-17 uur,
EXPOSITIES
LEIDEN
TIME IS ART
Nieuwstraat 10. 'Zomeravond-exposi
tie' met werk van Rob Schouten. Re-
né van Dam. Astrid Beumer. Rob Re
geer. Louis Stuijfzand. Frans de Wit
en Rob van 't Zelfde, t/m 31/8; ma
t/m vr 19-22 30 uur.
FOTOGALERIE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1Foto's van Mieke Bij-
leveld, t/m 30/7; ma t/m za 10-22
uur. zo 12-22 uur.
HOOGLANDSE KERK
Nieuwstraat. 'De wisselwerking tus
sen kunst en projectie'; Guus Herm-
sen en Ger Oudshoorn, gemengde
technieken; 20/7 t/m 30/8; ma
13015 uur. di t/m vr 11-15.30 uur.
za 11-16 uur.
GALERIE AMBER
Hooglandse Kerkgracht8. Houten
vaatwerk uit nepal. Japanse schilde
ringen. keramiek uit China en Japan,
tekeningen uit Frederick Francks
'Echoes from the Bottomless Well",
t/m 30 augustus.
ALPHEN AAN DEN RIJN
STAA GALERIE
Prinses Irenelaan 88. 'Staa-Start',
CONCERTEN
LEIDEN
HOOGLANDSE KERK
24 juli
Orgelconcert door Charles de Wolff;
werken van J.S. Bach. 20.15 uur.
25 juli
Orgelconcert door Chr. Teeuwsen,
Redeemer College (USA), 13.30 uur.
LVC
24 juli
Optreden van '1-2-5' uit Gouda, zol
dercafé. zaal open 22.00 uur.
KATWIJK
VREDESKERK
28 juli
Batzorgelconcert door Dirk Out.
20.15 uur.
THEATERS
DEN HAAG
CIRCUSTHEATER
zo 10-17 uur Kassen geopend ma
t/m za9-17 uur; Clusiustum geopend
mat/mvr 10-12.30 uur en 13.30-16
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32 'Uit tijd geplukt',
bloemen m beeldende kunst en poë
zie. t/m 11/10. di t/m za 10-17 uur.
zo 13-17 uur
'En toen was er licht', zestig werken
uit de verzameling moderne kunst,
t/m 23 augustus.
PRENTENKABINET
Rapenburg65. di t/m vr 14-17 uur.
PIJPENKABINET
Oude Vest 159a; zo 13-17 uur
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28. 'Nederlandse Pen-
n.ngkunst 1890-1990'. t/m 25/10;
di t/m za 10-17 uur. zo 12-17uur.
WAGENMAKERS MUSEUM
Oude Varkenmarkt 13; zo 13-17 uur.
REMBRANDT EN ZIJN ATELIER
Kort Galgewater 24a Reconstructie
van het Leidse atelier van rem brandt,
geïnspireerd op het schilderij 'De
schilder en zijn atelier'; di t/m za 10-
17 uur. zo 12-17 uur.
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46. 'Strandleven', aquas-
rellen van Albert Jan Cool, t/m 26/9,
di t/m za 10-12 uur.
expositie van vier jonge kunstenaars:
Marie-Louse Braamhorst. Peggy Is
rael. Antonet Moerland en Gert Oude
nes. 18 juli t/m 13 augustus, woe t/m
za 12-17 uur. vrij ook 19-21 uur.
HAZERSWOUDE
GALERIE LAERKEN
Bent 2. Zomerexpositie met werk van
Geri Graveland en Enk Chatenier (ra-
ku keramiek). Fraukje Isardi (siera
den). Willemien van Ineveld. John
Hansen en Bodil Brems (acryl op
doek). 01e Pultz en Hans Tyrrestrup
(olie op doek). Jan Snoek (grafiek) en
Theo Germann (beelden in brons en
steen); t/m 5 september, za en zo 11-
17 uur. ma t/m vrij na tel. afspraak
(01728 9837)
WASSENAAR
DE PAAUW
Raadhuisiaan 22. Schilderijen van
Geldoph Stuylmgde Lange, t/m 16/8;
di t/m vr 10-16 uur. za zo 13-17 uur.
GALERIE VERHAAR
Schoolstraat 9. Etsen en aquarellen
van Ronnie Meerts, t/m 27/8; do t/m
zo 13-18 uur.
NOORDWIJK
GROTE KERK
30 juli
Orgelconcert door Klaas J. Mulder,
20.15 uur.
AMSTERDAM
CONCERTGEBOUW
26 juli
Meivyn Tan. fortepiano; werken van
Van Beethoven, Mendelssohn en
Schubert. 20.15 uur.
29 juli
London Festival Orchestra olv Ross
Pople mmv Malcolm Messiter, hobo;
werken van Hdndei. Arnold. Williams,
Britten en Haydn, 20.15 uur.
vr 24. di 28. wo 29. do 30.20.15
uur Paul van VI,et
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die, hetzij
direct, hetzij zijdelings met kunst of cultuur te maken hebben. Zij praten over een
kunstvoorwerp waaraan zij bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma
tot het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt
Tineke Ouwehand uit Katwijk haar bewondering uit. Zij is zélf beeldend kunstenaar
en op het ogenblik druk bezig met de voorbereiding van een tentoonstelling in het
Katwijks Museum.
HAAL UW VOORDEEL
WIJNKELDERS ZIJN
OVERVOL-EXPORT
STAGNEERT!
De Beaujolais primeur van 1991 i
een uitzonderlijke kwaliteit, maar de
wereldwijde consumptie was minder dan
voorgaande jaren. De verwachtingen van
de oogst 1992 zien er ook weer veelbe
lovend uit.
De wijnboeren hebben echter problemen
want zij moeten hun voorraden voor de
oogst zien te verkopen en
bovendien stagneert de export naar Japan
en Amerika enorm. Onze inkopers legden
bij het beroemde wijnhuis Jules Pellerin
een partij van ruim 100.000 flessen
Tot op heden was de prijs van een goede
Beaujolais tussen de 6 en 8 gulden per
fles. Wij bieden nu deze uitstekende
Beaujolais aan voor een ongelooflijke
lage prijs van nog geen 4 gulden per fles.
In alle supermarkten van
DIGROS en DIRKSON,
DIRK VAN DEN BROEK,
BAS VAN DER HEIJDEN
en JAN BRUIJNS
maar ook verkrijgbaar in de bekende
(Bel voor het dichtstbijzijnde adres:
02521 - 20450)
KOOP NU!
Sla gerust een aantal flessen in. Met
deze aanbieding bespaart u guldens.
OOK VOOR HORECABEDRIJVEN.
Ons wijnassortiment geniet grote
belangstelling van horeca-ondernemers.
Wij garanderen pnma kwaliteit voor
opmerkelijk lage prijzen.
PROEFNOTITÏES:
Kleur: licht paars-rood
Bouquet: fruitig - vriendelijk
Smaak: licht - charmant
