Schip Zwarte Zeevloot wijkt uit naar Oekraïne Top in Madrid wordt geen familiereünie Buitenland Oudste Ottomaan mag eindelijk naar huis British Airways vindt in USAir nieuwe partner Deng probeert Zhao te rehabiliteren Pools mijnwerkersprotest Mubarak neemt uitnodiging aan WOENSDAG 22 JUL11992 Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press sche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst The Independent IPS Inter Press Servic Jeltsin en Snegur sluiten vredesakkoord Moldova De betrekkingen tussen Rusland en Oekraïne worden da nig op de proef gesteld door muiterij op een van de sche pen van de Zwarte Zeevloot. De bemanning zette giste ren, onder voorwendsel van een trainingsvaart, koers van de thuishaven op de Krim naar Odessa in Oekraïne. Bui tengaats werd de Oekraïnse vlag gehesen. moskou hans geleunse correspondent Het schip werd meteen achter volgd door vliegtuigen en on derzeebootjagers van de Zwar- te-Zeevloot. Niettemin bereikte het Odessa en ging daar voor anker. Volgens persbureau Irar- Tass heeft de bemanning in meerderheid de eed van trouw aan Oekraïne afgelegd. Enkele maanden terug liepen de spanningen tussen Oekraïne en Rusland hoog op nadat een vliegtuigsquadron naar Rusland deserteerde. Het Oekraïnse mi nisterie van defensie voorkwam toen een conflict door snel met een afkeurende verklaring over de handelwijze van de beman ning te komen. Gisteravond werd in Odessa nog over het lot van schip en bemanning onderhandeld. Ver moedelijk zal het incident ertoe leiden dat er nu vaart wordt ge zet achter de vastgelopen Rus- sisch-Oekraïnse onderhandelin gen over verdeling van de Zwar te Zeevloot. Sinds de presiden ten Jeltsin en Kravtsjoek vorige maand een akkoord sloten over de verdeling van de vloot van ruim 300 schepen, liggen de be sprekingen vrijwel stil. Beide re publieken eisen de belangrijkste strategische marine-eenheid van de voormalige Sovjet-strij- krachten op. Jeltsin dronk gisteren in het Kremlim champagne met zijn Moldovaanse collega Snegur, om te vieren dat ze met Igor Smirnov, de leider van de op standige Dnjestr-provincie in Moldova, tot een vredesover eenkomst zijn gekomen. Die moet een eind maken aan de gevechten in deze regio, die sinds maart al 500 slachtoffers hebben geëist. Alle drie de partijen gaan ak koord met het sturen van een vredesmacht naar Trans-Dnje- strië. Wanneer dat precies ge beurt is nog niet duidelijk, maar wel dat Rusland, Moldova en 'rebellen-troepen' uit het gebied zelf deel zullen uitmaken van de macht. De Slavische meerderheid in Trans-Dnjestrië vreest dat Mol dova zich in de toekomst zal aansluiten bij Roemenië. De overeenkomst van gisteren stelt dat, wanneer dit het geval zal zijn, de Dnjestr-bevolking via een referendum over de eigen toekomst mag beslissen. Erg solide lijkt de overeen komst overigens niet. Tot dus ver is elk bestand in Moldova binnen enkele uren geschon den. THE INDEPENDENT De man die in een andere tijd en wereld de Ottomaanse Sultan Orhan II zou zijn geweest, heeft zijn eerste Turkse paspoort gekregen, 68 jaar nadat hij met enkele tien duizenden guldens op zak was verbannen. Mechmed Orhan Osmanoglu is geboren in het oude Constantinopel, nu Istanbul. Nu woont hij in een kleine flat in Nice na een carrière als scheepsbouwer in Brazilië, taxichauffeur in Bayrut en Damascus, ver zorger van een begraafplaats en bediende van koning Zog van Albanië. Volgens Murat Bardakci, verslaggever van de Turkse krant Hurriyeten auteur van een boek, De Laatste Ottomanen, heeft de lange, eenzame man zijn paspoort in mei gekre gen. „Wij hebben veel telefoontjes gekregen van mensen die vinden dat er voor hem moet worden gezorgd. Het probleem is dat hij 83 is, bijna blind en waarschijnlijk niet meer is staat terug te komen", aldus Bar dakci. Orhan is de oudste van de ongeveer hon derd nog levende en voor het merendeel verarmde afstammelingen van de 700 jaar oude Ottomaanse sultanfamilie. Die af stammelingen zijn, nadat zij in 1924 door de jonge Turkse republiek van Kemal Ata- türk waren verbannen, uitgezworven over de wereld. Een aantal van hen woont weer in het stamland, Turkije. Orhan wil zich nu bij hen voegen. ,Ach, de familie van de sultan, het zijn museumstukken", merkt een Turk op. In Turkije wordt al lang niet meer terugver langd naar het Ottomaanse rijk. Loekjanov in Pravda: 'Gorbatsjov wist van coup, maar deed niks' MOSKOU AFP-tnd Sovjet-president Michail Gorbatsjov was op de hoog te van plannen om een putsch te plegen, maar hij heeft niets gedaan om de coup van vorig jaar augus tus te voorkomen. Dat zegt Anatoli Loekjanov, destijds voorzitter van het Sovjet- parlement, in een interview met de Pravda dat gisteren is gepubliceerd. De vroegere communisti sche partijkrant zocht Loek janov op in de gevangenis, waar hij zijn berechting af wacht. De voormalige ver trouweling van Gorbatsjov wordt ervan verdacht het brein achter de staatsgreep te zijn. Daarom werd al kort na de mislukte coup gespe culeerd op betrokkenheid van Gorbatsjov zelf. Loekja nov bevestigt dat vermoe den. „Kunnen we spreken van een komplot wanneer de or ganisatoren van deze actie de president van te voren op de hoogte hebben gesteld en deze niets heeft onderno men om deze te verhinde ren", vraagt Loekjanov zich af. Een leraar geschiedenis beklaagde zich gisteren voor de rechtbank in Moskou over dat hem het werken onmogelijk wordt gemaakt omdat hij communist is. Oleg Sjenkarev uit Brjansk (220 km ten zuidwesten van Moskou) zei dat tijdens de hoorzitting over het verbod op de Communistische Par tij van de Sovjetunie. LONDEN-AMSTELVEEN Rtr-ANP British Airways neemt voor 750 miljoen dollar (1,3 miljard gul den) een belang van 21 procent in het stemgerechtigde kapitaal van USAir, de op drie na groot ste Amerikaanse luchtvaart maatschappij. Dat hebben de maatschappijen gisteren be kend gemaakt, na langdurige onderhandelingen over samen werking. BA en USAir stichten een 'in tegratiecommissie', die onder leiding komt te staan van hun bestuursvoorzitters en die tot taak krijgt de doelstellingen en de dienstregelingen te bepalen en toezicht uit te oefenen op de samenwerking. De activiteiten van de twee maatschappijen worden stap voor stap in elkaar geschoven. Voor de KLM moet de mede deling een bittere pil zijn na de langdurige en uiteindelijk mis lukte onderhandelingen over samenwerking met British Air ways. KLM bezit een econo misch belang van 20 procent bezit in een andere Amerikaan se luchtvaartonderneming, Nor thwest Airlines. Dit belang en het Amerikaanse beleid van het open luchtruim bieden de KLM kansen op de luchtvaartmarkt in de Verenigde Staten. Met BA samen zouden de mogelijkhe den nog groter zijn geworden. Een woordvoerster van de KLM wilde niet inhoudelijk in gaan op de nieuwe samenwer king. Volgens haar past deze in de visie dat in de luchtvaart gro te internationale allianties met Amerikaanse maatschappijen nodig zijn. „Deze alliantie baant de weg naar een wereldomspannende luchtvaartgroep, die superieure dienstverlening biedt, betere waar voor de klanten en op de langere termijn verbetering van het rendementaldus be stuursvoorzitter Lord King van BA. Celstraf voor medewerker Chinese ex-partijleider Deng Xiaoping probeert nog altijd de vroegere Chinese par tijleider Zhao Ziyang te rehabi literen. Die conclusie trekken China-deskundigen uit de ver oordeling van Bao Tong, de rechterhand van Zhao, wegens zijn rol bij demonstraties op het Plein van de Hemelse Vre de in 1989. Een rechtbank in Peking ver oordeelde Bao Tong gisteren tot zeven jaar gevangenisstraf, zo maakte zijn familie bekend. Bao werd in mei 1989 gearresteerd, kort voordat het leger een einde maakte aan de demonstraties voor democratisering in de Chi nese hoofdstad. Evenals Zhao pleitte hij voor meer politieke en economische vrijheid. Hij is de hoogste functionaris die de afgelopen tien jaar in China is veroordeeld. Zijn familie mocht niet bij het proces aanwezig zijn. De 59-jarige Bao kreeg vier jaar cel voor het laten uitlekken van staatsgeheimen. Dat vonnis werd aangevuld met vijf jaar ge vangenisstraf wegens zogeheten contra-revolutionaire activitei ten. Een rechtbankfunctionaris gaf echter aan dat de Chinese wet toestaat dat delen van de straf gelijktijdig worden uitgeze ten waardoor het uiteindelijke vonnis op zeven jaar cel uit kwam. Bao schreef het merendeel van de speeches van de toen malige partijleider Zhao. Hij leidde voorts een denktank bin nen de partij die zich bezighield met een mogelijke herstructure ring van het bestaande politieke systeem in China. Deze groep is inmiddelsontbonden. De veroordeling van Bao Tong komt op een vreemd mo ment. Binnen het politburo ver- liezen de hardliners aan in-, vloed, terwijl de Chinese leider Deng Xiaoping heeft besloten het beleid van economische li- beralisering voort te zetten. China-deskundigen menen dat Deng het proces tegen Bao heeft doorgezet om voor goed af te rekenen met de geest van de opstand op het Plein van de He melse Vrede. Bovendien zouden zo de mokkende hardliners in het Politburo weer even tevre den zijn gesteld. Deze hadden harde maatregelen geëist tegen Zhao, die moest aftreden we gens zijn steun aan de studen ten in 1989. De ex-partijleider blijft nu buiten schot, terwijl alle schuld wordt geschoven op Bao. Bliksem verlost nijlpaard uit lijden punta gordaHet lot heeft maandag in de vorm van een blik semschicht een einde gemaakt aan het lijden van het gepensio neerde circusnijlpaard Garth. Het 3.000 kilo wegende dier in het dierentehuis van Punta Gorda in Florida had het sinds afgelopen augustus zeer moeilijk omdat onverlaten zijn broer Percy had den doodgeschoten. Communistische ster uit Servische vlag Belgrado Het Servische parlement heeft gisteren besloten om de communistische rode ster uit de rood, blauw en witte vlag i de republiek Servië te halen. De rode ster was al verwijderd uit de vlag van het nieuwe Joegoslavië, dat nu nog alleen uit Ser vië en Montenegro bestaat. Klassieke muziek voor olifant Het safaripark Cricket St. Tho mas, in het westen van Enge land, heeft de diensten van een orkest ingehuurd om een oli fant tot meer seksuele activi teit te bewegen. Ravels Bolero en andere werken hebben de 28-jarige dikhuid Sahib nog niet voor het andere (vrouwe lijke) geslacht kunnen interes- Moeder haalt zoon van Duits VN-schip wilhelmshaven De Duitse marineTieeft toegegeven aan de wens van een moeder en haar dienstplichtige zoon toegestaan het Duitse fregat Niedersachsen te verlaten. Het schip gaat mor gen op weg naar de Adriatische Zee om deel te nemen aan de daar gestationeerde NAVO-zeemacht. De 22-jarige zeeman wil de zelf wel mee. Mitterrand staakt eerbetoon aan Pétain parus» De Franse president Mitterrand heeft besloten dat er niet langer in zijn naam kransen zullen worden gelegd bij het graf van de leider van het collaborateurs-bewind in Vichy, maar schalk Philippe Pétain. Dit heeft de Franse joodse activist Serge Klarsfeld gisteren verklaard. De kranslegging was omstreden we gens de vervolging van joden in Frankrijk door het Vichy-regi- me. Haïtiaanse boot zinkt: tientallen doden port-au-prince» Een met Haïtiaanse vluchtelingen beladen zeil boot is voor de kust van Haiti gezonken, waardoor mogelijk ruim negentig mensen zijn verdronken. Tot dusverre zijn vijftien lichamen geborgen. Parlement Estland neemt bevel leger over Nieuwe premier voor Litouwen vilnius» Het parlement van Litouwen heeft gisteren Alexandras Abisala aangewezen als nieuwe premier. De 36-jarige natuur kundige zal tot de parlementsverkiezingen van 25 oktober aan blijven. Hij volgt Gediminas Vagnorius op, die vorige week een motie van wantrouwen kreeg omdat hij geen werk zou maken van de economische hervormingen. Amnesty: Syrië blijft martelen in Syrië zijn sinds begin dit jaar honderden mensenrech tenactivisten en politieke te genstanders van het bewind vastgezet. Veel van de arres tanten zitten vast zonder aan klacht of vorm van proces. Ve len van hen worden gemarteld. Dat meldt Amnesty Internatio nal vandaag in een rapport. Amnesty koesterde het afge lopen half jaar de hoop dat de mensenrechtensituatie in Syrië zou verbeteren. President Haf fez, ai-Assad kondigde twee maal een algemene amnestie af. Hoewel 3464 gevangenen zouden vrijkomen, zijn er vol gens Amnesty slechts tweedui zend vrijgelaten. Ondanks de vrijlatingen gaan de arrestaties en marte lingen gewoon door. Mensen kunnen volgens de sinds 1963 geldende noodtoestand zonder aanklacht of vorm van proces onbeperkt worden vastgehou den. De staatshoofden en regeringsleiders van 19 Latijnsamerikaanse landen ko men morgen en overmorgen in de Spaanse hoofdstad Madrid bijeen om met Spanje en Portugal te praten over versteviging van de historische banden en uitbreiding van de economische sa menwerking. Vooral dat laatste zal er voor zorgen dat de tweede Ibero-Ame- rikaanse top niet gewoon een gezellige familiereünie wordt. Daarvoor zijn de tegenstellingen tussen de Latijnsameri kaanse landen en hun voormalige moe derlanden te groot. Spanje ziet in de top, waaraan behalve de Venezolaanse president Perez (huis arrest van het parlement) en zijn Peru viaanse collega Fujimori (te veel geweld in eigen land), alle Latijnsamerikaanse landen deelnemen, de versterking van een van de hoofdpijlers van zijn buiten landse politiek. Madrid („De Spaanse leeuw met zijn welpen") werkt aan een nieuwe band met de vroegere koloniën en Brazilië, maar ondanks de historische verbondenheid heeft deze 'transconti nentale gemeenschap buiten het Noord- Zuidconflict' hoge drempels l De verschillen tussen giganten zoals Bra zilië en de kleine Middenamerikaanse landen zijn even moeilijk op te lossen als de tegenstelling in belangen tussen de EG-leden Spanje en Portugal en hun overzeese partners en de vrees van de Latijnsamerikanen voor bevoogding. Het gevaar, dat de top, zoals critici spottend zeggen, een gezellig „familiebijeen- komstje" wordt, waar de werkelijkheid uit het oog wordt verloren, is dan ook ge ring. De Centraalamerikaanse presidenten willen van de gelegenheid gebruik ma ken om bij de Spaanse premier Gonzalez te protesteren tegen de beperkingen op de bananeninvoer door de EG. Boze woorden zijn er ook al geweest van La tijnsamerikaanse diplomaten over het strikte terugstuurbeleid op Spaanse luchthavens, waar het landgenoten be treft die niet over voldoende geld voor hun verblijf of een retourbiljet beschik ken. De mogelijke invoering van EG-vi- sumplicht voor Latijns-Amerika belooft een heet onderwerp te worden. Voor besef van realiteit zorgt ook een omstreden gast als de Cubaanse presi dent Fidel Castro. Hij is de enige gast die niet op democratische wijze aan de macht is gekomen. „Een dinosaurus die zijn tijd heeft gehad", zo karakteriseerde de Portugese president Soares zijn colle ga vorig jaar bij de eerste top in het Mexicaanse Guadelajara. Daarmee gaf Soares al aan dat Castro's aanwezigheid niet door iedereen op prijs wordt gesteld. Gastheer Spanje vindt echter dat hij als lid van de Ibero-Ameri- kaanse gemeenschap toch welkom is. Soares zorgt door zijn vete met premier Cavaco Silva en zijn wens een hoofdrol te spelen, overigens ook voor de nodige hoofdbrekens voor de gastheren. Maar binnen het straJcke protocol is daar nu een oplossing voor gevonden. De pre mier mag als enige de vergadering toe spreken. Castro zal ongetwijfeld opnieuw de Amerikaanse economische blokkade van zijn land in scherpe bewoordingen ver oordelen en benadrukken dat Cuba een eigen koers blijft varen. Waarnemers zeggen dat Castro zich blijkbaar sterk voelt, nu de grondwet hem onlangs meer bevoegdheden toekende en hem het recht gaf de noodtoestand af te kondi gen. Het feit dat Castro twaalf dagen buiten zijn land verkeert hij bezoekt na de top de Olympische spelen en reist naar Asturië en Galicië moet de indruk ge ven dat de Cubaanse leider de zaken thuis volledig onder controle heeft, on danks grote economische problemen en het risico van een sociale explosie. De Cubaanse oppositie in het buitenland heeft in elk geval al demonstraties aan gekondigd, waaronder een grote mani festatie vanavond in Madrid. Gisteren le verden demonstranten in Santiago de Compostella al slag met jonge aanhan gers van Castro in het centrum van Ma drid. In Madrid werd gistermorgen een 'inter nationaal tribunaal' gevormd, dat de Cu baanse leider in staat van beschuldiging zal stellen. Leden van het tribunaal zijn onder meer de Cubaanse oppositieleider Hubert Matos en internationale per soonlijkheden als de Belgische senator Francois Xavier de Donnea en Alexej Soerkov, voorzitter van de buitenland commissie van het Russische parlement. Het tribunaal zal zich in oktober, na het horen van experts, uitspreken over de schendingen van mensenrechten in Cu ba, de 'oorlogsmisdaden' van Castro en diens (vermeende) rol in de internatio nale drugshandel. cairo» President Mubarak van Egypte (rechts op foto) heeft een uitnodiging aanvaard van de Israëli sche premier Rabin voor een bezoek aan Israël, maar een datum is nog niet bepaald. De twee lei ders ontmoeten elkaar gisteren in Cairo. Na die eerste Israëlisch-Egyptisch topconferentie in zes jaar zijn geen concrete resultaten bekendge maakt, maar Israëlische functionarissen omschre ven de sfeer van het overleg als 'bemoedigend'. Mubarak noemde het nieuwe Israëlische nederzet- tingenbeleid 'een stap in de juiste richting'. Vol gens hem is er veel meer nodig, 'maar dat laten we over aan premier Rabin'. Het al of niet verstrekken van kredietgaranties voor de opvang van immigran ten is, naar hij zei, een zaak van de Verenigde Sta ten en Israël. „Ik kan me daar niet mee bemoeien". foto reuter Werkloosheid OESO-landen stijgt parus De werkloosheid in de 24 lidstaten van de Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESE) stijgt dit jaar tot 7,5 procent, het hoogste niveau sinds 1983. De stij ging heeft te maken met de wereldwijd kwakkelende economie. In 1993 zou de werkloosheid volgens de OESO licht kunnen da len tot 7,3 procent. De landen waar de werkloosheid het afgelo pen jaar het snelst steeg zijn Finland (van 7,6 naar 11,3 procent), Nieuw-Zeeland (10,3 naar 1 l,8procent) en Griekenland (8,2 naar 9,4 procent). Warschau Duizenden mijnwerkers in de Poolse kopermijnen zijn maandag in staking gegaan, terwijl in achttien kolenmijnen korte prikacties werden gehouden. Een groep van 1.500 mijnwerkers uit Silezië, in het zuiden van Polen, trok gisteren naar Warschau, om voor het ministerie van industrie en handel hun protest te laten horen. De werknemers van de kopermijnen eisen maandelijkse loonverhogingen van 600.000 tot 1,1 miljoen zloty (76 tot 139 gulden), ter wijl in de kolenmijnen één miljoen zloty (127 gulden) wordt geëist. De lonen van de mijn werkers bedragen maandelijks vijfhonderd gulden. foto epa

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 5