'Ik voel me veilig in de muziek'
Grootschalige opera-produkties terug in Rotterdams Ahoy
Cultuur&Kunst
Expositie in Lakenhal:
'En toen was er licht'
DINSDAG 21 JULI 1992
12
REDACTIE CEES VAN HOORE
RUYGROK (chef)
SASKIASTOELINGA
Munten en penningen in beeld
pen haag Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Ko
ninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde
is er in het Haagse rijksmuseum 'Meermanno-Westreenianum-
/-Museum van het Boek' een tentoonstelling over de bibliotheek
van de 18de eeuwse penningkundige Pieter van Damme. De
tentoonstelling duurt van 1 augustus tot en met 10 oktober en is
geopend van maandag tot en met zaterdag van 13.00 tot 17.00
gevestigd aan de Prinsessegracht 30.
Melissa Etheridge naar Ahoy
Rotterdam De Amerikaanse zangeres Melissa Etheridge, die tot
dusver in ons land uitsluitend op clubniveau optrad, geeft zater
dag 10 oktober een concert in Ahoy. De voorverkoop vóórhaar
optreden begint op zaterdag 22 augustus.
Whitney Houston getrouwd
mendham De Amerikaanse zangeres Whitney Houston (28) is
zaterdag in het huwelijk getreden met de vijf jaar jongere Bobby
Brown. De trouwplechtigheid, die plaatshad in een grote tent,
werd bijgewoond door ongeveer 150 familieleden en vrienden
van het paar, onder wie Whitney's tante Dionne Warwick, Patti
LaBelle, Gloria Estefan en Donald Trump. Ongeveer 600 mensen
waren uitgenodigd voor de receptie,.
Dresden wil schilderij terug
Amsterdam Het Amsterdamse advocatenbureau Russell is door
de Duitse overheid ingeschakeld om een schilderij van Jan van
der Heyden 1637-1712) terug te krijgen in de Gemaldegalerie in
het Duitse Dresden. Het doek, getiteld 'Klooster in Landschap'
werd na de Tweede Wereldoorlog door het Russische Rode Le
ger uit het museum gestolen. Een Amsterdams zakenman is de
huidige eigenaar ervan. Hij zou het voor een bedrag van 100.000
gulden hebben gekocht.
'En toen was er licht' is de titel
van een expositie van moderne
kunst in stedelijk museum De
Lakenhal die tot en met 23 au
gustus is te zien. Met zestig
schilderijen en beeldhouwwer
ken toont dit museum een keu
ze uit de eigen verzameling mo
derne kunst, waarbij het zwaar
tepunt in de jaren tachtig ligt.
Twintig, nog niel eerder geëx
poseerde werken vormen de ba
sis van een wandeling langs de
verschillende vormen van fun-
damenteleschilderkunst.
De collectie van De Lakenhal
is de laatste acht jaar flink ge
groeid. Een groot deel van de
collectie is in wisselende opstel
lingen te zien geweest, maar
twintig werken bleven voor het
publiek verborgen, omdat zij
door hun afmetingen of speci
fieke ruimtelijke eisen moeilijk
te plaatsen waren in de beperk
te tentoonstellingsruimte.
De expositie begint in de hal
van het museum met het beeld
'Stella Maris' van Joris Wille.
Een miniatuur vuurtoren op
een marmeren plaat die weer
gedragen wordt door een lang
werpige glazen kist. Het licht
van het torentje wordt weer
kaatst door een goudkleurig pa
neel waarop de titel van het
werk te zien is. De gebruikte
materialen verwijzen naar land,
water en hemel.
Verderop zijn werken van
Leidse kunstenaars als Frans de
Wit, Fer Hakkaart, Pieter Ge-
raedts, Allard Lakke en Bert
Kienjet te zien. Op de expositie
wordt ook werk van Bram Bog-
art, Lucebert, Toon verhoef,
Rob van Koningsbruggen en an
deren tentoongesteld.
De Lakenhal is geopend van
dinsdag t/m zaterdag van
10.00-17.00, zon- en feestdagen
van 13.00-17.00 uur.
Barcelona Tegelijk met de Olympische Spelen, die eind deze week in de Spaanse stad Barcelona beginnen, is er in de tuin van La Pedrera e
tentoonstelling van avantgardisten te zien. Van de uit Barcelona afkomstige kunstenaar Xavier Manubens is dit veelkoppige 'Per Guanyar es
millor no parlar' ('Om te winnen, is het beter niet te spreken'). foto epa
Tracy Chapman eenlinge af
de politiek geëngageerde vrou
welijke 'neo-folky' is er af.
Dat ze zelf zoekende was naai
een pittiger geluid, werd al dui
delijk ruim voor het verschijnen
van haar derde album 'Matters
of the Heart' enkele maanden
geleden. En uit haar verrassen
de keuze voor Jimmy lovine als
producer, veel meer een rocker
dan zijn voorganger David Kers-
henbaum, de stille kracht achter
haar twee eerste langspelers.
Met de huidige concertreis, die
ze in mei in eigen land begon,
bevestigt Tracy Chapman haar
nieuwe filosofie alleen maar.
De hamvraag is natuurlijk of
ze er als zingende bandleidster
ook interessanter op is gewor
den. Het antwoord is ja, al moet
daar wel meteen aan worden
toegevoegd dat Tracy Chapman
nog niet als een echte front
vrouw overkomt. Maar goed,
dat is ook weer haar charme en
niet zo verwonderlijk, gegeven
haar bovenmodale schuchter
heid. Met begeleiding boeit ze
in elk geval meer dan ooit, ook
omdat ze wel zo slim is af en toe
toch te soleren. Pakkende ver
tolkingen te over derhalve in
'Rotterdam', haar enige Neder
landse halteplaats. Zoals: 'Open
Arms', het (wederom) aan heel
Zuid-Afrika opgedragen 'Free
dom Now', 'All that you have is
your Soul' 'Dreaming on the
World' en 'Talkin' bout a Revo
lution'.
i pop
recensie louis du moulin
Tracy Chapman in de Doelen (uitve
kocht) Met band bestaande uit Larry Mi
chell (gitaar). Lee Sklar (bas). Roc
Deadrick (drums), John Thomas (toetsen
accordeon) en Steve Parton (percussie
gehoord op 20/7 in De Doelen, Rotter
dam
Alleen is maar alleen, heeft ook
Tracy Chapman inmiddels ge
concludeerd. Vandaar haar eer
ste uitgebreide tournee met een
eigen band, die haar gister
avond in een uitverkochte Doe
len bracht. Voor, zo bleek al
snel, een gedenkwaardig optre
den, dat de donkere zangeres-
gitariste uit Cleveland tot haar
grote verbazing op de valreep
nog moest bekopen met een
krachtig boegeroep. Omdat ze
het na twee spannende uren liet
bij slechts één toegift, een zeer
persoonlijke versie van 'House
of the rising Sun'.
Frivool zal de vier jaar gele
den doorgebroken Tracy Chap
man nooit worden. Past niet bij
haar serieuze karakter en haar
dito repertoire. Maar in een
luchtiger taakopvatting als po
diumartieste is de thans 28-jari-
ge eenlinge van origine dan
toch wel geïnteresseerd geraakt.
Enigszins noodgedwongen, om
dat de juichverhalen die met
haar eerste wereldhit 'Fast Car'
losbarstten, stil aan zijn ver
stomd. Ofwel: het nieuwtje van
Het grillige levenspad van John Trudell
Eens in de zoveel jaar meldt zich in de doorgaans
glamoureuze wereld van de popmuziek iemand die het
zonder opsmuk kan en zijn eigen weg gaat. John Trudell
(46) is zo iemand. Het klatergoud heeft hij nooit gezocht,
maar op een dag moest hij constateren dat hij het pop
wereldje ongevraagd was binnengerold.
rug uit het openbare leven en
verkeerde maandenlang vlak bij
de waanzin. Hij zweeg net zo
lang tot de woorden hem als het
ware via de poriën verlieten. De
regels kwamen als vanzelf. 'Li
nes' noemt hij ze. Het woord
ligt hem in de mond bestorven.
„Als een soort therapie begon ik
te schrijven. Ik schreef geen
poëzie, ik schreef regels. Om al
les van me af te schrijven. Het
was de enige manier voor mij
om contact te houden met deze
wereld. Fysiek zat ik wel in deze
realiteit, maar geestelijk dreef ik
af. Ik wist dat ik contact met de
werkelijkheid moest houden.
Dat kon alleen met die regels. Ik
stond op het punt er geestelijk
onderdoor te gaan. Maar dat
was niet de weg. Ik had geen
doel meer. maar wilde wel over
leven."
Van Joris Wille is 'Stella Maris', een miniatuur vuurtoren op een mar
meren plaat die weer gedragen wordt door een langwerpige glazen kist.
foto de lakenhal
ENSCHEDE THEO HAKKERT
In 1986 kwam er bij een postor
derbedrijf een cassette van hem
uit, die door Bob Dylan tot het
beste album van dat jaar werd
uitgeroepen. Recent kwamen
deze opnamen wereldwijd op
cd uit, aangevuld met nieuwe
songs. Een ware sensatie. Tru
dell zingt niet, hij declameert.
Hij praat van zich af, omdat
praten sinds 12 februari 1979
zijn enige remedie was tegen
krankzinnig worden. Die dag
brandde zijn huis af, zijn hele
gezin kwam om.
Het was een gewone zondag
in februari toen John Trudell
zich meldde in Washington. Al
zes jaar lang was deze zoon van
een Santee Sioux-indiaan de
landelijk befaamde voorzitter
van de American Indian Move-
ment, een militante beweging
die vocht voor de rechten van
de oorspronkelijk bevolking van
de Verenigde Staten. Die be
wuste zondag demonstreerden
de Indianen bij het kantoor van
de FBI, waarvan in die tijd Ed
gar J. Hoover nog directeur was.
De inlichtingendienst had Tru
dell al jaren op de korrel. Naar
verluidt omvat zijn dossier ruim
17.000 pagina's. Die zondag
werd op het plein voor het FBI-
hoofdkantoor de vlam gezet in
de Amerikaanse vlag.
In de vroege morgen van
maandag 12 februari sloegen de
vlammen uit het dak van Tru-
dells huis in Nevada. De brand
weer in het Shoshone Paiute-re-
servaat kwam te laat. Tina Tru
dell. haar moeder en de drie
kinderen van John en Tina wer
den in hun slaap verrast. De au
toriteiten weigerden een onder
zoek in te stellen naar de oor
zaak. „Vermoord door de FBI",
houdt Trudell vol. „Vermoord in
de oorlog die de Amerikaanse
regering nog altijd tegen de In
dianen voert."
Trudell kon de klap nauwe
lijks verwerken. Hij trok zich te-
Jackson Browne
Zijn gedichten werden twee jaar
later uitgegeven onder de titel
'Living in reality'. Met die titel
wilde Trudell er vooral zichzelf
van overtuigen dat hij nog in
contact met de buitenwereld
stond. Het idee om zijn teksten
op muziek te zetten kwam pas
later, ofschoon Trudell al vrij
kort na de brand in contact
kwam met de man die hem
kennis liet maken met de we
reld van de rockmuziek: Jackson
Browne.
„Als Browne er niet was ge
weest. zou dit allemaal nooit
zijn gebeurd. Ik hing voortdu
rend bij hem rond. Ik was in de
studio toen hij 'Hold Out' op
nam. ik was bij 'Lawyers In Lo
ve' en bij 'Lives In The Balance'.
Door mij toegang tot de studio
te geven, liet Jackson mij allerlei
indrukken absorberen. Ergens
in die tijd rees het idee mezelf
in die richting te ontwikkelen.
Hij steunde me zowel emotio
neel. intellectueel als finan
cieel."
Toch was het niet Jackson
John Trudell: „Als een soort therapie begon ik te schrijven. Schrijven werd mijn n
schreef geen poëzie, ik schreef regels."
Browne, maar een ander die
Trudell aan de juiste muziek bij
zijn teksten hielp. Die eer kwam
Jesse Ed Davis toe. Ook een In
diaan en fameus gitarist.
„Het duurde twee jaar voor ik
iemand gevonden had die mij
precies die muziek kon leveren
die ik bij mijn teksten nodig
had. Toen ik hem gevonden
had, was het zo gepiept. Ik ont
moette Jesse Ed Davis in '8£
Het klikte. Vanaf het begin wa
het zijn muziek, mijn tekst, on
ze song. Maar omdat de tekst e
eerst is en de muziek er uit is af
geleid, is het ook een beetje
mijn muziek geworden."
Samen maakten ze de casset
te waar Bob Dylan zo gek op
was. Na Davis' overlijden in
1988 begon Trudell te werken
met Mark Shark, die eerder gi
taar speelde in de band van
Doug Legacy. Er volgde nog een
tweetal cassettes en nu is er de
cd, 'AKA Grafitti Man'.
„Dit album is de volgende
stap in de eigenaardige logica
van mijn leven. Ik hou van de
formule van muziek. Ik hou van
wat ik nu doe. Muziek commu
niceert lekker, beter in elk geval
dan wat ik tien, vijftien jaar ge
leden deed. Muziek maken was
ik nooit van plan. Ik evolueerde
in deze richting."
Op de plaat is Trudells stem
ingebed in intrigerende gitaar
rock. In zijn teksten is Trudell
de angry young man die je mag
verwachten na een leven als het
zijne. Cynisme en sarcasme
vechten om voorrang. Trudell
toont zich een scherp observa
tor. Je mag hem rustig chroni-
quer van zijn generatie r
Waanzin
De songs van Trudell gaan zo
wel over de waanzin van de
Golfoorlog, de toestand in de
Amerikaanse ghetto's als over
hemzelf. 'Wildfires' heeft een
tekst die alles over de man zelf
zegt. „Het refrein had ik in tien
minuten bedacht. Over de
coupletten deed ik twee jaar."
Over de Indianen heeft hij het
relatief weinig. Trudell voelt
zich niet langer de woordvoer
der die hij jarenlang was.
„Alleen al vanwege mijn dna
zal ik altijd bij de Indianen-zaak
betrokken blijven. Wat politieke
structuren betreft, hoor ik ner
gens meer bij. Ik laat me voor
niemands karretje spannen. Po
litiek gaat uit van competitie,
maar in deze tijd hebben we sa
menwerking nodig en geen
strijd. Na alles wat er gebeurd is,
wil ik kunnen zeggen wat ik te
zeggen heb. Voor mij. Of men
sen het nu met me eens zijn of
niet. Binnen politieke kaders
gaat dat niet. Ik voel me veilig in
de muziek."
ROTTERDAM FRANS ALTEN
Opera-liefhebbers opgelet! Is Rotter
dam de laatste jaren geworden tot
wat je een witte vlek kunt noemen
als het om opera-uitvoeringen gaat,
vanaf volgend jaar brengt producent
Michiel van Westering ieder jaar een
opera in sportpaleis Ahoy. Het gaat
om grootschalige produkties. die zo
wel in kwaliteit als omvang de 'mon-
ster-produktie' van Aïda, vorig jaar in
Den Bosch en Sporthal Zuid in Am
sterdam, moeten evenaren.
Van Westering wil hiermee een
traditie opbouwen, die volgend jaar
januari begint met de uitvoering van
Verdi's Nabucco. Voor 1994 is ge
dacht aan Carmen van Bizet. Voor
'95 is de keuze tussen Don Giovanni
of Othello (afhankelijk van de keus
van het Muziektheater) en in 1996,
het jaar waarin Ahoy zijn 25-jarig be
staan viert, zal een spectaculaire uit
voering van Wagners Der Fliegende
Hollander te zien zijn.
Op Nabucco na gaat het om volle
dige nieuwe, eigen uitvoeringen,
waarvoor de regisseurs, solisten, or
kesten en koren nog moeten worden
aangezocht. Omdat de voorberei
dingstijd te kort was, is voor de eer'
ste prod u kt ie gekozen voor de door
K.i\ niniul Kossius geregisseerde sta
dion-uitvoering van Nabucco van de
Opera Roval de Wallonië, die vorig
jaar in Luik meer dan 30.000 bezoe
kers trok.
Verdi's uit 1841 daterende relaas
over de strijd van het Joodse volk te
gen de Babyloniërs (zijn eerste werk
na het tragische verlies van vrouw en
kinderen) zal echter in Ahoy worden
uitgevoerd door het orkest van de
Hongaarse Staatsopera uit Boeda
pest o.l.v. Frank Cramers. Wie de
hoofdrol van Nabucco gaat spelen is
nog niet zeker. De ról van Abigaille
zal worden vertolkt door de Ameri
kaanse mezzosopraan Gail Gilmore.
Andere rollen zijn voor Luigi Roni
(Zaccaria), Giorgio Tieppo (Ismael),
Martine Mahe (Fenena) en de Ne
derlandse bas Pieter van de Berg (II
gran Sacendato).
Voor het koor - Nabucco is bij uit
stek een koor-opera - zal gebruik
worden gemaakt van het koor dat
voor de Aida-produktie is samenge
steld. De première van Nabucco in
Ahoy is op vrijdag 29 januari. Daarna
volgen op zondag 31 januari een ma
tinee-uitvoering en op dinsdag 2 fe
bruari een avondvoorstelling. Afhan
kelijk van de belangstelling kunnen
er nog drie of vier uitvoeringen vol-
gen.
Iedere opera-voorstelling kan door
circa vijfduizend man worden ge
volgd. De zijvakken en de bovenste
plaatsen blijven onbezet. De prijzen
variëren van 55 gulden voor de vier
de rang tot 115 gulden voor de arena.
Er komen ook speciale vip-arrange
menten. Van Westering heeft voor
het Rotterdamse Ahoy-complex ge
kozen omdat het in Nederland vrij
wel de enige accommodatie is die
een oplopend podium van minimaal
30 meter heeft, geschikt voor dit
soort massale opvoeringen en vol
doende publiek kan herbergen om
uit de kosten te komen. Overigens
komen er aan de Nabucco-uitvoe-
ring geen sponsors te pas. Voor de
opera's in de navolgende jaren zullen
wel een paar grote sponsors worden
gezocht. „Verder ligt Rotterdam gun
stig voor zowel het publiek uit de
Randstad als het zuiden van het
land. Ook heeft meegespeeld dat
Rotterdam de laatste jaren arm aan
opera-uitvoeringen is geweest, maar
waarvoor wel een grote belangstel
ling bestaat. Voornaamste reden is
wel dat in Ahoy alles aanwezig is. El
ders moet alles eerst worden opge
bouwd. Je moet ook uit de voeten
kunnen, voor Nabucco komen alleen
al twintig vrachtwagencombinaties
met al het materiaal uit België", al
dus Van Westering. Het is zeker vijf
tien jaar geleden dat deze opera voor
het laatst in ons land is opgevoerd.
Aan de Waalse produktie zullen ruim
driehonderd mensen meedoen. Van
Westering omschrijft de uitvoering
als 'degelijk en niet modernistisch'.
Zijn streven is met dit soort laag
drempelige uitvoering ook een pu
bliek binnen te krijgen dat doorgaans
niet zo snel de concertzaal binnen
stapt.
Overigens had Van Westering
graag het Rotterdams Philharmo
nisch Orkest 'in de bak' gehad, maai
dat lukte niet omdat het orkest tot er
met 1995 is volgeboekt en niet mee
opera-uitvoeringen op zich wil ne
men dan voor het Amsterdamse Mu
ziektheater is overeengekomcr
„Maar voor het jubileumjaar 199
maken we een goede kans dat he
'Philharmonisch' wel van de part
is", aldus Van Westering.
