leerschool'
'The Bronx is mijn
79
99
FEEST SUPERKOOPJEi
Hoog 'jaren zeventig-gehalte' Rexpositie 2
Cultuur Kunst
Kat inspiratiebron
voor vele ontwerpers
Expositie van 'Pictura'
|89
y
REDACTIE CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK (CHEF) JAN RIJSDAM
MAANDAG 20 JUL11992
Flamenco komt niet uit de verf
Pseudoniem Bob Khaleel (27) is een eerbetoon
Bronx Style Bob: het is onmiskenbaar de naam van een
rapper. Voor Bob Khaleel, die zich op zijn veertiende met
die naam tooide, is dat op het ogenblik een nadeel. Rap
pen doet hij nauwelijks op zijn debuut-cd 'Grandma's
Ghost', maar thuis in Amerika heeft de plaat alleen door
die naam moeite om door te dringen tot de radiostations
waarop hij eigenlijk thuis hoort. Toch wil Khaleel vast
houden aan zijn pseudoniem, dat hij beschouwt als een
eerbetoon aan de buurt waar hij opgroeide, The Bronx in
New York.
Nederland is het eerste land dat Bob Khaleel opmerkte.
DANS
RECENSIE MAARTEN BAANDERS
Flamenco-programma door Chupendi.
Gezien: 17/7 Taffeh-zaal, Rijksmuseum
van Oudheden, Leiden.
Het was behoorlijk vol in de
Taffeh-zaal afgelopen vrijdag.
Daar trad de flamenco-groep
Chupendi op. Met het prachtige
Egyptische tempeltje als exo
tisch decor lieten de gitaristen
hun borrelende intro horen,
waaruit als vanzelf een krachtig
ritme omhoog kwam. De zanger
vulde met zijn hartstochtelijk
klagende stem de hele zaal en
twee danseressen dansten op
gewekt, samen of om beurten.
Hun stampende schoenen fun
geerden tevens als ritmisch mu
ziekinstrument.
De sfeer zat er bij de groep
goéd in en daardoor w^s het
vreemd dqt er zo'n afstand bleef
tussen het publiek en wat er op
het podium gebeurde. Het prik
kelende en aanstekelijke van
AMSTERDAM
FRANgOISE LEDEBOER
In de monumentale nieuwe be
huizing van het KattenKabinet
aan de Amsterdamse Heren
gracht is een tentoonstelling te
zien waar liefhebbers van katten
en boeken ruimschoots hun
hart kunnen ophalen. Uit vier
Nederlandse verzamelingen
werden maar liefst 700 exem
plaren ex librissen (eigendoms
merken) met afbeeldingen van
katten geselecteerd. Het harige
huisdier blijkt voor ontwerpers
een onuitputtelijke inspiratie
bron.
W.K. de Bruijn vertelt in de
catalogus over de eeuwenoude
geschiedenis van het boekei-
gendomsmerk, die een aanvang
nam na de uitvinding van de
boekdrukkunst in de 15de
eeuw. Aan het eind van de 15de
en het begin van de 16de eeuw
hebben beroemde kunstenaars
als Albrecht Dürer, Hans Hol
bein en Lucas Cranach al ont
werpen hiervoor gemaakt. Tot
in de 19de eeuw bestonden de
afbeeldingen vooral uit de wa
penschilden van de welgestelde
boekbezitters, die vaak rijk wa
ren versierd met helmen, helm
tekens, kronen en mantels.
Toen steeds meer mensen in
het bezit van boeken kwamen,
werden voortaan ook namen
toegevoegd.
Vanaf het midden van de
19de eeuw veranderden de ont
werpen en werden aanwijzin
gen opgenomen die wat meer
over de eigenaar vertelden. Zo
werd duidelijk in welk landhuis
of kasteel de eigenaar woonde
of welk beroep hij uitoefende.
Tegenwoordig geeft het ex libris
ook inzicht in het karakter van
de boekbezitter.
De expositie 'Ex Libris de Kat'
biedt in dat opzicht veel stof
voor speculatieve mijmeringen.
Want waarom liet Jan Rheber-
gen door Josef K'abtr een ex li
bris maken waarop een naakte
vrouw met priemende borsten
prijkt en een kat pontificaal
midden op haar blote schoot
zit? Het is misschien maar goed
dat we het antwoord nooit zul
len weten. Sympathieker in de
ze categorie is het in sfeervol
flamenco was er niet, behalve
aan het slot, toen het publiek
zich toch nog liet meeslepen.
Vermoedelijk is de Taffeh-zaal
te groot en te hoog om de intie
me sfeer die bij flamenco hoort
mogelijk te maken. Er was ook
erg veel galm, waardoor de dan
seressen en de begeleiders el
kaar ritmisch wel eens kwijt
raakten.
De danseressen lieten zien
met veel verschillende dansen
uit de flamenco-traditie ver
trouwd te zijn. Toch drukten
hua lichamen en gebaren on
voldoende vervoering uit en
dansten ze niet subtiel genoeg
om het onderhuids broeiende
Spaanse temperament voelbaar
te maken. Wat wel sterk naar
voren kwam was de ongedwon
genheid en spontaniteit waar
mee ze zich bewogen op het
podium, dat overigens eigenlijk
te klein en te glad was om er de
flamenco-bewegingen met de
vereiste energie en trefzeker
heid uit te kunnen voeren.
groen en geel uitgevoerde land
schapje van Willy Braspennincx
voor Els Bongers. Van de naakte
lezende vrouw kunnen we heel
wat rustgevender alleen de
rechterborst aanschouwen. En
hoe zou het gaan met Sara Be-
liën, die door Antoon Vermey-
len een uiterst somber kijkende
kat met een vogeltje op zijn kop
liet vereeuwigen?
Met de meeste boekbezitters
zou ik echter zó kennis willen
maken. Veel lezende kattenlief
hebbers blijken nogal gesteld op
gezelligheid. Het ex libris van E.
Gilbert is een goed voorbeeld.
De ontwerper maakte voor Bet
ty Fiderer een ouderwets plaatje
van een vrouw die bij een knap
perig haardvuur zit te lezen, een
kat houdt haar gezelschap aan
haar voeten. De liefde voor de
natuur en de kat gaan kennelijk
vaak hand in hand. We zien dat
onder meer op een ex libris van
Frans IJserinkhuijsen voor Mary
Alice Ercolini. Hij tekende een
romantisch tafereeltje van een
kat onder een bloeiende struik.
Weer een andere categorie
bestaat uit ex librissen voor
mensen die katten combineren
met afbeeldingen van boeken.
Zijn dat misschien de écht toe
gewijde lezers? Het boekmerk
voor Ernest G. Mocatta van
C.W. Sherborn uit 1894 is hier
de mooiste blikvanger. Sher
born maakte een afbeelding van
een jaloezie opwekkende rijk
gevulde bibliotheek, een
schaakspel en een kat op een
stoel in het midden.
De ex librissen zijn afkomstig
uit 20 landen en met veel vak
manschap uitgevoerd in heel
verschillende technieken. Zo
steekt de bezoeker ook het no
dige op over de toepassingsmo
gelijkheden van diep- hoog- en
vlakdruk en moderne fotome
chanische reproduktiemetho-
den als rasterclich'e en licht
druk.
De tentoonstelling 'Ex Libris de
Kat' in het KattenKabinet (He
rengracht 468, Amsterdam)
duurt tot en met 23 augustus.
De openingstijden zijn van
dinsdag tot en met zaterdag
van 11.00 tot 17.00 uur en zon
dag van 12.00 tot 17.00 uur.
ALKMAAR KEES GROENENBOOM
„Zoals Vanilla Ice zou zeggen: ik
ben van de straat. De straat was
mijn moeder en mijn vader,
mijn leerschool. Veel van mijn
karakter is daar gevormd. Ik kan
de strijd van die mensen van de
straat vertalen voor degenen die
het anders misschien niet zou
den begrijpen. Ik heb het gevoel
dat ik iets verschuldigd ben aan
The Bronx, die buurt is een deel
van me. Het zou heel makkelijk
geweest zijn om een debuut te
maken als Bobby Khaleel. Maar
daarmee zou ik een deel van
mijn geschiedenis achter me
hebben gelaten."
Nederland is het eerste land
dat Bronx Style Bob opmerkte.
Zijn 'Forbidden Love' kwam
hier in de hitlijsten terecht.
Ice-T
Khaleel (27) is geen grote prater,
hoewel de lappen tekst van
soms Dylan-achtige lengte op
zijn cd anders zouden doen ver
moeden. De structuur en de
lengte van die teksten verraden
Khaleels achtergrond als rapper.
Drie jaar geleden deed Bronx
Style Bob van zich horen als
gast op Ice-T's cd 'The Iceberg'.
In die tijd had hij New York in
middels vaarwel gezegd en zich
in Los Angeles gevestigd. Daar
werd hij de voorman van de
'party-band' Trulio Disgracias,
een veelmans-pretformatie met
leden van onder meer Fishbo
ne, Parliament/Funkadelic en
Red Hot Chili Peppers. Dat hij
ook kon zingen, merkte hij bij
toeval. Hoewel hij zich (nog) als
een beperkte zanger beschouw!,
is het al indrukwekkend wat hij
op zijn cd laat horen.
'Grandma's Ghost' is een in
trigerende plaat geworden
waarop zo'n beetje alle stijlen
uit de zwarte muziek van nu
zijn terug te vinden. Alsof Kha
leel dertig jaar popmuziek heeft
opgezogen en daar zijn eigen
mengsel van heeft gemaakt,
zonder acht te slaan op de gren
zen tussen de verschillende stij
len.
Lenny Kravitz is de naam die
het meeste opduikt als er verge
lijkingen moeten worden ge
maakt, maar ook Seal en Teren
ce Trent D'Arby worden in dat
verband genoemd. „Terence
Trent D'Arby heeft me altijd be
ïnvloed. Seal ook wel, al is hij
veel meer techno dan ik. Lenny
Kravitz weet ik niet. Hij is oké,
maar naar mijn smaak een
beetje te veel op de oude toer.
Er zijn invloeden te noemen die
veel opvallender zijn, Sly Stone
bij voorbeeld."
Bronx Style Bob's melodieën
zijn eenvoudig, de begeleiding
is dat soms allerminst. „Ik ben
geen ervaren zanger. Dit was
LEIDEN MARJOLEIN VAN ROTTERDAM
Bij de ingang van de oude, ge
kraakte bioscoop Rex aan de
Haarlemmerstraat hangt een
stel oudere jongeren. Ze zien er
uit alsof ze naar een reünie van
oude hippies moeten: lange,
veelal ongewassen haren, en
kleding die doet vermoeden dat
die bij de geboorte is aange
schaft en sindsdien nooit meer
is uitgedaan. Eén van de hippies
roept, niet al te overtuigend:
„Komt dat zien, komt dat zien!"
Hij probeert het publiek naar
binnen te krijgen, naar de Rex
positie 2.
In navolging van de eerste
Rexpositie in februari, werd
nummer 2 gisteren tussen
twaalf uur 's middags en twaalf
uur 's avonds in cultureel cen
trum 'X', zoals de bioscoop te
genwoordig heet, gehouden. Bij
de ingang, in de grote zaal en in
de foyer speelden bandjes en
werden voordrachten gehou
den. Overal stond of hing beel
dende kunst en bovendien wer
den er films gedraaid. De kra
kers van het pand, gebundeld in
de gelijknamige stichting 'X',
wilden met de Rexpositie aanto
nen dat het centrum aan een
behoefte voldoet, dat het le
vensvatbaar is en dat het daar
om open moet blijven. Ze ho
pen de Haagse rechtbank op 4
augustus hiervan te overtuigen.
De kunst op de tentoonstel
ling is inderdaad op een bepaal
de behoefte afgestemd: die van
het aanwezige publiek. Veel van
wat er op de Rexpositie te zien
en te horen is, lijkt zo uit de
hippietijd te komen. De Haagse
kunstenaar Axel Petersen bij
voorbeeld, heeft tussen allemaal
oude dekens een kunstwerk op
gesteld, dat uit allerlei ritmisch
aan en uit flikkerende ogen,
borsten en andere organische
vormen bestaat. Gezamenlijk
vormen ze een kruis. Petersen
mijn eerste poging om songs te
vervaardigen, de eerste keer ook
dat ik met instrumenten live in
de studio werkte. Ik wilde niet
noemt het een Boratium, „van
wege de vier windstreken die ik
heb uitgebeeld, en omdat dat
woord er zo mooi bij past." Het
geheel geeft de indruk, alsof je
het domein van een sekte be
treedt. Dat blijkt ook de bedoe
ling. „Dit is de oude loge van de
bioscoop, en Vrijmetselaars en
zo hebben ook allemaal loges,
dus vandaar. Ik wil hiermee la
ten zien dat ik door de mystiek
geïnspireerd ben."
Hij is niet de enige. Ook het
werk van de andere beeldend
kunstenaars heeft een sterk
mystieke en nostalgische inslag.
Dat geldt ook al voor de meeste
muziek die op de kunstmanifes
tatie wordt gespeeld. Ook die is
bewust uit de tijd. Vooral blues
en daaraan verwante muziek
krijgt het publiek te horen.
Maar diepgaande bedoelingen
zoals Axel Petersen ze heeft, lij
ken de meeste bands niet te
hebben. De 9 mans-formatie
Red Hot Tulpebolle wil in elk
geval niets anders doen, dan het
publiek vermaken. De band
speelt gemakkelijk in het ge
hoor liggende deuntjes als
'Twist and Shout', en zelfs een
parodie op Madonna's 'Like a
virgin'.
Een kenmerk van de echte
tulpebolle-muziek is volgens
één van de bandleden dat het
'een tikkie vals en een tikkie uit
de maat' is. Dat klopt. Erg pro
fessioneel klinkt het allemaal
niet, het is eerder aanstekelijke
herrie dan voortreffelijk ge
speelde muziek. Maar het pu
bliek geniet er van. Zelfs de eni
ge heer op leeftijd die aanwezig
is, zit er genoeglijk bij te glimla
chen.
Iedereen vermaakt zich op de
Rexpositie op een vanzelfspre
kende manier. Het ook al aan
de jaren zeventig herinnerend
'relaxte' sfeertje, draagt hieraan
ongetwijfeld bij. Het is duidelijk
dat hier niemand haast heeft.
dat het me allemaal boven het
hoofd zou groeien. Daarom
hebben we het allemaal redelijk
eenvoudig gehouden.
„Maar de simpelste dingen
werken vaak het beste", valt
John O'Brien, medecomponist
en producer van een aantal
nummers, bij. „'Forbidden Lo
ve', bij voorbeeld, heeft maar
vier akkoorden. Toen we die op
de gitaar voorspeelden heen
Bob er een prachtig nummer
van gemaakt. Zo zijn de songs
tot stand gekomen: op een
akoestische gitaar. Dat is de
makkelijkste manier om de
emoties uit de vaak persoonlijke
teksten over te brengen. Als we
eenmaal hadden gevonden wat
we zochten, zetten we dat op de
band en bouwden er vervolgens
een heel eigen geluidsomgeving
omheen."
Deze zomer lift Bronx Style
Bob in de Verenigde Staten mee
met de Lollapalooza-tour, een
reizend popfestival met een
groot prestige. Europa zal nog
even verstoken blijven van con
certen totdat meer landen inte
resse krijgen. Hij heeft een elf
man sterke begeleidingsband,
waarin een grote rol is wegge
legd voor de driemans blazers-
groep. „Ik denk dat onze show
goed zou vallen in Europa. Vol
gens sommigen is onze show
beter dan die van Lenny Kravitz.
Concreter, met minder drama
tiek en sentiment. De shows
van Trent D'Arby kan niemand
zich herinneren. Hij moet nodig
terugkomen, dan kunnen we
ruzie gaan maken over wie er
beter is. Goed voor de publici
teit."
Poppenspeler
Brugman (95)
overleden
NAARDEN ANP
De poppenspeler Bert Brug
man is gisterochtend op 95-
jarige leeftijd overleden in
zijn woonplaats Naarden. Hij
was oprichter van het Neder
lands marionettentheater en
maker van onder meer de
aan het eind van de jaren
vijftig en begin van de jaren
zestig zeer populaire televi
sieserie 'Dappere Dodo'.
Gijsbertus Johannes Maria
Brugman werd in augustus
1896 geboren in Amsterdam.
Na declamatielessen bij Jan
Musch en het spelen van
kleine bijrollen op het toneel
bij Willem Rooyaards en
Eduard Verkade kwam hij tot
de conclusie dat het toneel
niets voor hem was. Hij be
sloot een marionettentheater
op te richten, waarmee hij la
ter ook reclamevoorstellin
gen gaf. In 1927 trouwde hij
met een van zijn medewerk
sters, de zangeres Frieda Fro-
wein. Aan het begin van de
Tweede Wereldoorlog kwam
een einde aan de mogelijk
heden voor het spelen met
het omvangrijke draadma
rionettentheater. Brugman
trad toen een aantal jaren op
met een eenvoudige hand-
poppenkast.
Na de oorlog experimen
teerde Brugman met andere
bewegingsmechanismen
voor zijn poppen. Hij kwam
tot een kruising tussen het
Indonesische wajangspel en
de handpoppen met bewe
gende monden, waarop hij
octrooi kreeg. Vanaf het prille
begin van de televisie in Ne
derland werd Brugmans the
ater gevraagd om op te tre
den. Ook maakte het theater
internationale toemees.
Brugmans zoon Joost zette in
1969 het theater voort.
Traditiegetrouw houdt de Katwijkse schildervereniging Pictura haar
jaarlijkse expositie in het Witte Schooltje. Van 25 juli tot en met 8
augustus zullen de werken die de 20 leden het afgelopen jaar heb
ben vervaardigd te zien zijn. Het Witte Schooltje, Voorstraat 33, is
geopend van maandag t/m vrijdag van 14.00-17.00 uur en van
19.00-21.00 uur, zaterdag van 14.00-17.00 uur.
Organist herdenkt Zwart en Asma
NOORDWUK.
Jaap Kroonenburg, organist van de Grote Kerk in Maassluis, ver
zorgt in Noordwijk een herdenkingsconcert ter nagedachtenis aan
de organisten Jan Zwart en Feike Asma. Dat gebeurt in de serie zo
meravondconcerten in de Grote Kerk in Noordwijk-Binnen op
donderdag 23 juli, 20.15 uur.
rövEMVERSEJ
SESAM-
BOUEN
VOORVERPAKT
4 STUKS
CHOCOLADE
VLA
LITERPAK
elocas2i1Sbuons
BOTERMAISE
HOLLANDSE
SNUBONEN
HEEL POND
ElDUSlJ$au0N$
De danseressen van Chupendi lieten zien met veel verschillende dansen
uit de flamenco-traditie vertrouwd te zijn. foto loek zuyderduin
FtëxpqSÏT
