Felle strijd
om Gorazde
Verkiezingscircus VS laat meeste kijkers koud
VERKIEZINGEN
Buitenland
Pappen en nathouden
Jerry Brown komt
niet aan het woord
Dodental watersnood
China blijft stijgen
Amman verwerpt uitnodiging Rabin
Betogingen van FIS
waren niet illegaaV
VS
DINSDAG 14 JULI 1992
5
Jgemeen Nedertands Persbureau AP Associated Press
Presse Agentur CPD Gemeenschappefc|ke Persdienst
ie Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
'Paus heeft een tumor'
rome De Italiaanse staatsradio heeft vanmorgen gemeld dat
paus Johannes Paulus lijdt aan een tumor in de dikke darm en
zo snel mogelijk geopereerd moet worden. Het Vaticaan heeft
dit nog niet bevestigd. Gisteren heeft de paus in een Romeins
ziekenhuis verscheidene darmonderzoeken ondergaan. Er werd
al gedacht aan een tumor omdat de paus al vele maanden een
uiterst vermoeide indruk maakt en sterk is vermagerd.
Kunstmatige mond met slechte adem
sydney» Om tandplaque te kunnen onderzoeken hebben
Nieuwzeelandse wetenschappers een kunstmatige mond com
pleet met slechte adem en tandbedervende bacterieën gemaakt.
De mond is van glas en 50 centimeter lang. In plaats van tanden
heeft de mond „plaquegroeistations", waar de bacterieën wor
den gekweekt met een mengsel van suiker en een stof die over
eenkomt met menselijk speeksel. De stank die de mond voort
brengt doet denken aan ranzige boter en maakt luchtverversers
in het laboratorium noodzakelijk.
Amerika stopt produktie plutonium
new york» President Bush heeft gisteren gezegd dat Amerika zal
stoppen met de produktie van plutonium en verrijkt uranium.
De mededeling van Bush had vooral een symbolische betekenis,
omdat de Amerikanen al sinds vier jaar geen plutonium meer
maken.
Algemene staking in El Salvador
san Salvador Een algemene staking heeft gisteren in El Sal
vador het openbare leven stil gelegd. De telefoon werkte niet, de
postbezorging lag stil, terwijl ook op verscheidene ministeries en
een groot aantal scholen niet werd gewerkt. Aan de staking, die
ook vandaag voortduurt, nemen volgens de vakbonden circa
150.000 mensen deel.
Bestand in Rwanda
arusha» De regering van Rwanda en de verzetsbeweging RPF
hebben gisteren een formeel staakt-het-vuren getekend en
plechtig verklaard dat zij zullen blijven streven naar een politie
ke oplossing van hun 21 maanden oude conflict. Het akkoord
behelst een tijdelijk staakt-het-vuren dat 19 juli om middernacht
ingaat en dat moet worden gevolgd door een volledig bestand in
de nacht van 31 juli. Daarna moet de legering volgen van 50 mi
litaire waarnemers uit Nigeria, Senegal en Zimbabwe, die moe
ten toezien op de naleving van het akkoord.
Praag: Werken aan boedelscheiding
praag» De nieuwe Tsjechische regering zal zich de komende
maanden vooral bezighouden met voorbereidingen voor een
eventuele afscheiding van Slowakije. De nieuwe Tsjechische
premier Klaus zei gisteren in Praag dat zijn kabinet daarmee re
ageerde op de bewegingen in Slowakije. De Tsjechoslowaakse
president Véclav Havel heeft zondag tijdens zijn wekelijks radio
praatje gezegd onder bepaalde voorwaarden bereid te zijn na
het uiteenvallen van de federatie president te worden van Tsje
chië.
Monsterverbond automatiseerders
new york De automatiseringsconcerns IBM (VS), Siemens
(Duitsland) en Toshiba (Japan) gaan een monsterverbond aan.
Uit kostenoverwegingen hebben zij besloten tot de gezamenlijke
ontwikkeling van een dynamische geheugenchip (DRAM). Het
project gaat zo'n 1,7 miljard gulden kosten, zo is gisteren be
kendgemaakt. De nieuwe chip krijgt voldoende geheugencapa
citeit voor de opslag van ruim 25.000 bladzijden getikte tekst.
Gouverneur moet eerst Clinton steunen
new york henk dam
correspondent
Zonder de luidruchtige aanhan
gers van Jerry Brown had die
andere Brown, Ronald, al op de
eerste dag zijn zin gekregen. De
voorzitter van de Democrati
sche Partij wilde dat het gebeu
ren in de New Yorkse Madison
Square Garden een feest van
eensgezindheid zou worden.
Maar de 'Brownies' weigerden
gisteravond mee te doen met de
Clinton-mania van hun partij
genoten.
De perfect party moet daarom
nog even wachten tot donder
dagavond, als de vijfduizend
Democraten Bill Clinton zullen
aanwijzen als hun presidents
kandidaat. Tot ergernis van de
meesten van die vijfduizend eis
ten de aanhangers van Jerry
Brown met grote nadruk een rol
op voor hun kandidaat. Maar de
al kansloze ex-gouverneur van
California is door de partijtop
de mond gesnoerd.
Hij mag de Democratische
hong kong
correspondent
China is nog niet van plan een
beroep te doen op de interna
tionale gemeenschap voor hulp
bij de grootscheepse overstro
mingen in het zuiden en mid
den van China. Dit ondanks dat,
zoals het officiële persbureau
Nieuw China meldt, al meer
dan duizend mensen zijn om
gekomen. Honderdduizenden
zijn dakloos geraakt en een half
miljoen hectare land staat on
der water. Volgens Chinese
functionarissen is dit nog maar
het begin.
Miljoenen militairen en bur
gers zijn in de weer bij de strijd
tegen het water. De situatie in
d^ zwaarst getroffen kustpro-
de
Beslissend offensief Ser\>iërs
Servische strijdkrachten zijn vanmorgen begonnen aan
een, wat ooggetuigen noemen, „beslissend" offensief te
gen de door hoofdzakelijk door moslims bewoonde stad
Gorazde in Oost-Bosnië. „Ons staat slechts de dood te
wachten", riep de verslaggever van Radio Sarajevo dra
matisch door de microfoon.
Sydney Ongeveer zestig grienden zijn van
nacht aangespoeld op het strand van Seal
Rocks, zo'n 200 kilometer ten noorden van het
Australische Sydney. Dierenbeschermers en
vrijwilligers proberen de walvissen te redden.
WÊÊÊÊÊ
De bijna drie ton wegende dieren kunnen op
het land wel ademhalen, maar moeten zo snel
mogelijk weer vlot worden getrokken om te
voorkomen dat hun longen door het lichaams
gewicht geplet worden. Het is de tweede keer
in zeven jaar dat zich bij Seal Rocks walvissen
op het strand hebben geworpen. foto afp
sa rajev o-belgrado dpa-ap-gpd
De 70.000 bewoners en 30.000
vluchtelingen in Gorazde heb
ben geen elektriciteit, water,
voedsel en medicijnen. De
Bosnische VN-ambassadeur
verwacht dat Goradze „een
maalstroom van genocide en
vernietiging" wordt, temeer
daar in de stad duizenden kin
deren, vrouwen en ouderen ver
blijven die de „etnische zuive
ringen" elders zijn ontvlucht.
a- In het grote offensief in
Noord-Bosnië hebben de Servi-
jk sche troepen, volgens hun zeg
gen, definitief de stad Odzak,
die een Kroatische bevolking
heeft, in bezit genomen. Ver
scheidene dorpen in de grens
regio tussen Kroatië en Noord-
gg Bosnië liggen voortdurend on
der Servisch vuur. Het gebied
herbergt tienduizenden ont
heemden die het oorlogsgeweld
in Bosnië-Hercegovina zijn ont
vlucht.
Kroatië en Bosnië hebben de
Veiligheidsraad gisteren ver
zocht om militair ingrijpen om
een einde te maken aan het
bloedvergieten. Kroatië heeft
gisteren ook gezegd de stroom
vluchtelingen uit het buurland
niet meer aan te kunnen. Er zijn
meer dan een 650.000 Bosni
sche vluchtelingen in Kroatië.
Het gezaghebbende, in Bel
grado verschijnende dagblad
Borba voorspelt dat de Servi
sche president Slobodan Milo
sevic ontslag zal nemen nadat
de Amerikaan van Joegoslavi
sche afkomst Milan Panic als
premier van het nieuwe Joego
slavië is benoemd. De hevig be
kritiseerde Milosevic zou zich
zo op waardige wijze willen te
rugtrekken.
EG-vredesonderhandelaar
Lord Carrington heeft gisteren
gezegd dat hij voorlopig door
gaat met zijn pogingen om de
strijdende partijen in het (voor
malige) Joegoslavië voor vredes-
gesprekken rond de tafel te krij
gen. Carrington verwacht echter
wel meer steun van de EG-lan-
den.
JERUZALEM-AMMAN GPD-Rtr
Jordanië heeft gisteren de uitnodiging van
de nieuwe Israëlische premier Rabin van
de hand gewezen. Rabin had in een toe
spraak tot het Israëlische parlement de
leiders van Jordanië, Syrië en Libanon uit
genodigd om naar Israël te komen om
vanaf het spreekgestoelte van de Knesset
(het parlement) over vrede te praten. Ook
zei hij bereid te zijn zelf naar Arabische
hoofdsteden te reizen.
De Jordaanse afgevaardigde Abdel Salam
Majali deed in plaats daarvan echter een
beroep op Israël om vooruitgang te boeken
tijdens de volgende ronde van onderhande
lingen in Rome. „Ik zie het nut er niet van
in ons naar Jeruzalem uit te nodigen voor
dat we werkelijk succes hebben geboekt in
de besprekingen op de plaats waar we alle
maal hebben toegezegd elkaar te zullen
ontmoeten", zei Majali.
De Palestijnse delegatie bij het vredes
overleg met Israël is teleurgesteld over de
inhoud van de rede. De leider van het on
derhandelingsteam, dr. Haider Abdelshafi,
noemde vanmorgen op een persconferentie
in Oost-Jeruzalem Rabins woorden „niet
bemoedigend". Hij is met name bezorgd
over de uitspraak van de nieuwe premier
dat de terugtrekking uit de Sinai zich niet
zou herhalen. „Betekent dat dat Israël zich
niet zal terugtrekken uit de bezette gebie
den?", vroeg hij zich af.
Rabin zette in zijn rede in grote lijnen de
politiek uiteen die hij in de komende vier
jaar denkt te gaan volgen. Het vredesproces
met name het overleg met de Palestijnen
en economisch herstel krijgen de hoog
ste voorrang. Rabins motto is het „ombui
gen van prioriteiten". Dat wil zeggen dat de
investeringen in de bezette gebieden zullen
worden teruggedrongen, ten gunste van de
economische ontwikkeling van probleem
gebieden binnen Israël en het scheppen
van werkgelegenheid.
Rabin legt verder grote nadruk op gelijke
kansen voor joden en Arabieren binnen de
Israëlische samenleving. Er zal meer geld
worden besteed aan onderwijs, cultuur en
sociale steun voor de Arabische sector. Die
belofte van de nieuwe premier hangt samen
met de politieke steun die hem is toegezegd
door de twee Arabische partijen in het par
lement.
Het parlement sprak gisteren met 67 tegen
53 stemmen zijn vertrouwen uit in het
nieuwe kabinet. Niet alleen de drie coalitie
partners Arbeid, Meretz en Shas
steunden de regering, maar ook de vijf afge
vaardigden van de communisten en de Ara
bische Democratische Partij.
toestemming had gehad om de
sit-ins te organiseren. Bij de
ontruiming kwamen enkele be
togers om het leven.
Volgens Hamrouche werd de
beslissing tot ontruiming geno
men door „de entourage van de
president". Hij weigerde echter
te zeggen of de toenmalige pre
sident Benjedid de orders had
gegeven. Het militaire tribunaal
in Blida, even ten zuiden van
Algiers, besloot daarom eerst'
buiten het proces om drie nieu
we getuigen over deze kwestie
te horen. De verdavhten en hun
advocaten boycotten het pro-
Het proces tegen zeven leiders
van net Islamitische Reddings-
of Heilsffont (FIS) in Algerije is
gisteren 24 uur uitgesteld, vijf
minuten na heropening van het
proces. Volgens welingelichte
kringen werd het proces ver
daagd om enkele politici als ge
tuigen te horen, na een schok
kende verklaring van ex-pre
mier Mouloud Hamrouche.
Hamrouche verklaarde dat de
order tot ontruiming van vier
verkeerspleinen in Algiers, waar
het FIS sit-ins hield, vorig jaar
juni vreemd was omdat het FIS
enkele dagen daarvoor officieel
Conventie niet toespreken, om
dat hij tot nog toe geweigerd
heeft zich achter Bill Clinton en
running-mate Al Gore te scha
ren. In tegenstelling tot domi
nee Jesse Jackson, toch ook
geen Clinton-fan, die zijn aarze
lende steun beloond zag met
een optreden voor de conventie
op vanavond. Dat wil de Brown-
aanhang ook. Maar hun 'Let
Jerry Speak' vond geen gehoor.
De eerste dag van de vier
daagse conventie stond vooral
in het teken van de peptalk. De
ene gouverneur na de andere
senator of partijbons kwam op
het podium zijn of haar walging
uitspreken over het wanbeleid
van George Bush en zijn Repu
blikeinen, en over de verande
ringen die land en volk zullen
meemaken als de Democraten
het eindelijk, na twaalf jaar,
weer voor het zeggen krijgen in
Washington. Over het verkie
zingsprogramma ging het giste
ren nog niet. Daar wordt van
avond tijd aan besteed.
new york henk DAM
CORRESPONDENT
Politieke partijen in Amerika
houden hun conventies vooral
met het oog op de televisie.
Vóór 5 uur 's middags gebeurt
er in de zaal van Madison Squa
re Garden in New York, waar de
Democraten sinds gisteren hun
'avondvierdaagse' houden, dan
ook niets. De almachtige televi
sie dicteert de partij van Bill
Clinton haar conventie 's
avonds te houden, dan kijken
de meeste n
vincie Fujian in het zuidoosten
is verbeterd en mensen zijn be
gonnen aan de wederopbouw
van huizen en fabrieken. In
midden-China neemt de angst
voor een herhaling van de ramp
van vorig jaar toe. De twee
grootste meren van het land
dreigen er na aanhoudend zwa
re regens over te lopen. Beide
meren liggen in dichtbevolkte
de
Yangtze, die vorig jaar een
hoofdrol speelde in de dramati
sche zomermaanden.
Vorig jaar kwamen 3000 men
sen om en werd voor 30 miljard
gulden schade aangericht. De
huidige ramp kost China na een
maand van overstromingen vol
gens voorlopige schattingen al
meer dan 2,5 miljard gulden.
De band tussen conventies en
tv-camera's is een oude. Al in
1952 werd de deelnemers aan
de Democratische conventie in
Chicago aangeraden niet te ga
pen of in hun neus te peuteren
omdat dat zo slecht overkwam
op de mensen thuis. Sindsdien
is de relatie tussen conventies
en tv alleen maar steviger ge
worden. Organisatoren richten
hun agenda zo in dat hun beste
sprekers tijdens prime time
(tussen acht en tien uur 's
avonds) op het podium staan,
wanneer de kijkdichtheid het
hoogst is.
De traditionele 'balloon drop',
als duizenden ballonnen in de
patriottische kleuren rood, wit
en blauw vanuit grote netten in
de nok van de zaal worden ge
dropt, is ook vooral bedacht
met het oog op de fleurige
plaatjes die dat oplevert.
Op televisie gaat het nu een
maal niet om inhoud, maar om
presentatie. Niets wordt
toeval overgelaten. De huidige
Democratische conventie in
New York heeft daarom veel
weg van het soort congressen
zoals die vroeger door de com
munistische partijen in landen
als Bulgarije en Oost-Duitsland
werden gehouden. Alles is van
tevoren geregeld.
het
Vroeger kon je met name bij de
Democraten pog wel eens la
chen. Dan werd er op het podi
um ruziegemaakt, of liepen er
delegaties weg. Nu kan dat niet
meer. De conventie is een show
die een blije en positieve bood
schap van een blije en positieve
partij met een blije en positieve
presidentskandidaat moet over
brengen op de kiezers. Televisie
is daarbij het voertuig.
De schaduwkant van deze ge
slaagde poging tot beheersing is
dat de conventies van de Repu
blikeinen en de Democraten ui-
i zijn geworden. Dat
hebben de grote omroepen ook
gemerkt, want het aantal men
sen dat naar de verslagen van
de conventie kijkt, is in de loop
der jaren gaandeweg afgeno
men. In 1968 keken bijvoor
beeld 9,5 miljoen huishoudens
naar de verslagen van de De
mocratische conventie, terwijl
dat er in 1988 nog maar 6,9 mil
joen waren. De Republikeinse
conventie van 1988 leverde de
omroepen zelfs de laagste kijk
cijfers uit de geschiedenis op.
Kijkcijfers betekenen geld, en
zijn daarom heilig. Het is om
die reden dat de grote omroe
pen, ABC, NBC en CBS, collec
tiefhebben besloten om het
aantal uren dat zij direct de ge
beurtenissen in de zaal van Ma
dison Square Garden uitzen
den, drastisch te beperken.
Dat wil echter niet zeggen dat
politieke junkies in Amerika nu
verstoken blijven van hun con
ventie-nieuws. De nieuwsom-
roep CNN bijvoorbeeld be
steedt deze week tot en met
donderdag vrijwel de gehele
avond aan de Democratische
conventie. En voor de echte
harde verslaafden is er C-SPAN,
een kabelomroep die zich heeft
gespecialiseerd in het volgen
van politiek nieuws. C-SPAN
besteedt elke dag maar liefst
achttien uur aan nieuws en ach
tergrond over de Democrati
sche conventie.
De Democratische partij is ver
der zelf zo gis geweest om een
eigen televisie-nieuwsdienst op
te zetten. Lokale zenders in het
hele land kunnen gratis en per
satelliet alles en iedereen uit
Madison Square Garden aange
leverd krijgen. De Democraten
hebben maar liefst 109 uur aan
satelliettijd gehuurd en een
technische staf van meer dan 50
man klaar staan.
Dat moge indrukwekkend zijn,
maar het is niet genoeg om het
verlies aan belangstelling van de
grote omroepen te compense
ren. Vandaar dat er bij de poli
tieke partijen voor het eerst se
rieus wordt nagedacht over een
andere vorm voor hun conven
ties. Kortere conventies, van
twee of drie dagen elk, zouden
een eerste stap vormen. Demo-
era tischepartijfunctionarissen
voorspelden in ieder geval giste
ren in de New York Times dat de
huidige conventie wel eens de
laatste avondvierdaagse zou
kunnen zijn.
'Jeltsin schendt
politieke rechten
communisten'
De Russische president Boris
Jeltsin schendt de politieke
rechten van communisten. Dat
hebben voormalige leiders van
de communistische partij giste
ren betoogd. Aan het begin van
de tweede week van het proces
dat zij tegen de Russische rege
ring hebben aangespannen om
het verbod op hun partij onge
daan te maken, beschuldigde
de voormalige secretaris van net
Centraal Comité, Vladimir
Kalasjnikov, Jeltsin van een
„daad van barbaarsheid".
De "voormalige partijleiders
beweren dat de partij al een de
mocratische organisatie was ge
worden voordat Jeltsin haar op
23 augustus 1991 verbood, twee
dagen na de mislukte coup te
gen de ex-Sovjet-president Gor-
batsjov.
Steun voor Perez
Een ruime meerderheid van de
Venezolaanse bevolking, 63
procent, vindt dat president
Carlos Andres Perez moet aan
blijven totdat zijn ambtstermijn
in 1994 afloopt. Dat blijkt uit
een opinie-onderzoek. Die uit
slag is van belang omdat er op
dit moment een meerderheid
van het Venezolaanse Congres
eind dit jaar een referendum
eind wil houden over een aantal
grondwetswijzigingen. Één
daarvan is verkorting van de
presidentiële ambtstermijn van
vijf naar vier jaar.
Hoewel Perezin 1989 voor vijf
jaar werd gekozen, zou aan
vaarding van dit voorstel zijn
positie zodanig verzwakken, dat
hij eerder zal moeten opstap
pen. De opiniepeiling laat zien
dat Perez vooral veel steun heeft
in het binnenland, terwijl de
meeste inwoners van Caracas
hem het liefst zien vertrekken.
Daar worden al wekenlang de
monstraties tegen Perez gehou
den.
Amerikaanse partij-conventies mogen voor het tv-publiek dan saai zijn, voor de afgevaardigden is het vier da
gen lang feest getuige de uitdossing van deze Democraten. foto afp
